Campuchia mở phiên tòa xét xử 4 cựu thủ lĩnh Khmer Đỏ

Nuon Chea, hay còn gọi là Người Anh em số Hai.

Phiên tòa này dự kiến sẽ làm việc 4 ngày, tức là kể từ ngày 27-30/6. Để biết được buổi điều trần ngày đầu ra sao, thông tín viên Quốc Việt có bài tường trình sau đây.

Bị cáo buộc tội diệt chủng và chống lại nhân loại

Tòa án xử Khmer Đỏ tại Campuchia đã mở phiên tòa điều trần đầu tiên để xét xử vụ án thứ hai, hay còn gọi theo tên chính thức của Tòa án xử Khmer Đỏ là vụ án 002 đối với bốn nhân vật chủ chốt của Khmer Đỏ. Bốn bị cáo của đợt xét xử lần này gồm Nuon Chea, 84 tuổi, nguyên chủ tịch quốc hội, nhân vật chủ chốt số 2 của chính quyền Khmer Đỏ. Khieu Samphan, 79 tuổi, nguyên là người đứng đầu nhà nước. Ieng Sary, 85 tuổi, cựu bộ trưởng ngoại giao và bà Ieng Thirith 78 tuổi, nguyên bộ trưởng đặc trách các vấn đề xã hội dưới thời Khmer Đỏ.

Những người này phải chịu trách nhiệm về cái chết của gần 2 triệu người Campuchia từ năm 1975 – 1979, khi nhóm chuyên gia nguyên cứu cho rằng gần 1/4 dân số Campuchia thời đó chết vì đói, bị tra tấn, làm việc quá sức hoặc bị xử tử trên cánh đồng chết.

Những người này phải chịu trách nhiệm về cái chết của gần 2 triệu người Campuchia từ năm 1975 – 1979, khi nhóm chuyên gia nguyên cứu cho rằng gần 1/4 dân số Campuchia thời đó chết vì đói, bị tra tấn, làm việc quá sức hoặc bị xử tử trên cánh đồng chết.
Bốn bị cáo trên cùng luật sư bào chữa của họ xuất hiện trong phiên tòa tại phòng xử án đặc biệt của Tòa án Campuchia, vào lúc 9 giờ sáng giờ địa phương. Chánh án của Tòa án, Nil Nonn, mở phiên toà và đọc các cáo trạng buộc bốn thủ lĩnh Khmer Đỏ là tội ác chống lại nhân loại, tội ác chiến tranh, diệt chủng, đàn áp tôn giáo, giết người và tra tấn.
Cùng lúc phiên tòa điều trần ngày đầu tiên tập trung vào nhân chứng, các chuyên gia và những vấn đề pháp lý sơ bộ, nguyên chủ tịch quốc hội trong thời Khmer Đỏ Nuon Chea xin phép phát biểu tại phiên tòa rằng ông không thích phiên tòa điều trần này. Ông Nuon Chea và bà Ieng Thirith xin phép đồng Thẩm phán để trở về trại giam, và cả hai đều được đồng ý từ Thẩm phán.
Đồng luật sư của Nuon Chea là ông Michiel Pestman nêu trước phiên tòa rằng Nuon Chea phủ nhận trách nhiệm của mình và ông từng yều cầu Tòa án công nhận nhân chứng của ông hơn 300 người để biện minh rằng ông ấy là người trong sạch, tuy nhiên không được Tòa án thừa nhận.

Chánh án của Tòa án, Nil Nonn, mở phiên toà và đọc các cáo trạng buộc bốn thủ lĩnh Khmer Đỏ là tội ác chống lại nhân loại, tội ác chiến tranh, diệt chủng, đàn áp tôn giáo, giết người và tra tấn.

Bốn ngàn đơn dân sự gởi đến khiếu nại
Vào tháng 7 năm ngoái, Tòa án này đã kết án 35 năm tù giam về tội ác chống nhân loại và vi phạm công ước Geneva đối với bị cáo Kaing Guek Eav hay còn gọi Duch. Cựu trưởng nhà tù Tuol Sleng đã thừa nhận trong phiên tòa là có tra tấn và giết chết hơn 14 ngàn người dưới chế độ của ông. Phát ngôn viên của Tòa án xử Khmer Đỏ ông Dim Sovannarom cũng cho hay vụ án 002 này có gần 4 ngàn nguyên đơn dân sự tham gia khiếu nại. So với vụ án 001 vừa qua, Tòa án chỉ nhận được khoảng 100 nguyên đơn dân sự vì trong vụ án đó Tòa án chỉ cáo buộc về tội ác chống nhân loại tại nhà tù Tuol Sleng mà trong vụ án 002 này thì Tòa án cáo buộc tội ác chống nhân loại trên toàn quốc. Vụ án có đến hàng ngàn nguyên đơn dân sự này được người phát ngôn của Tòa cho là một vụ án mang tính chất lịch sử, và chưa có một phiên tòa nào lớn và phức tạp như thế này.

vụ án 002 này có gần 4 ngàn nguyên đơn dân sự tham gia khiếu nại. So với vụ án 001 vừa qua, Tòa án chỉ nhận được khoảng 100 nguyên đơn dân sự

Được biết, Tòa án do Liên Hiệp Quốc bảo trợ bắt đầu hoạt động từ năm 2006. Trong giai đoạn năm 2006 – 2010, Tòa án đã sử dụng kinh phí khoảng 109 triệu USD. Trong tổng số tiền vừa nêu, Liên Hiệp Quốc đã hỗ trợ 85 triệu USD, còn chính phủ Hoàng gia Campuchia thì hỗ trợ 24 triệu USD. Hiện nay Tòa án xử Khmer Đỏ có kinh phí khoảng 40,7 triệu USD để làm việc trong năm 2011. Quan chức cấp cao của Tòa án xử Khmer cũng cho hay họ còn thiếu kinh phí khoảng 10 triệu USD để làm việc này trong năm nay vì Tòa đã tuyển thêm nhiều nhân viên quốc tế cũng như trong nước.