Giá trị của thông tin
Trà Mi: Theo các b ạn, thông tin đa chi ều có tác d ụng tích c ực nh ư th ế nào đ ối v ới ng ười dân?
Nghi t ừ Hà N ội: Thông tin đa chiều có rất nhiều nguồn, nhiều thông tin, khiến người tiếp xúc với thông tin có nhiều sự lựa chọn và tự họ sẽ nhận xét xem đâu là đúng, đâu là sai, từ đó họ sẽ có một bước tiến mới.
Thực tại ở Việt Nam, quốc gia rất nghèo so với các nước khác trên thế giới, một trong những nguyên nhân là do khả năng dân trí còn hạn chế rất nhiều. Đó là bởi vì sự tíêp cận thông tin của họ. Người ta dừng điểm học của mình ở tấm bằng đại học.
Theo tôi, đây chưa phải là điểm dừng tốt. Chúng ta cần phải học, phải tiếp nhận các luồng thông tin khác, những ý tưởng mới khác. Con người tiếp cận với thông tin sẽ rất có ích cho sự phát triển của xã hội.
Nếu mình bây giờ có được thông tin đa chiều thì đồng nghĩa với việc chúng ta có được sự nhìn nhận rõ hơn về xã hội chúng ta đang sống và ít nhất chúng ta sẽ đấu tranh. Trong số rất nhiều những đấu tranh đó, sẽ có những đấu tranh nhà nước không kiểm soát được. Cho nên ngay từ đầu họ đã ngăn chặn, kiểm soát ngay từ những luồng thông tin.
Trà Mi: Vâng, nh ưng ngoài nh ững tác d ụng t ốt ấy, li ệu thông tin đa chi ều có th ể mang l ại tác h ại gì không?
Hoàng: Mình nghĩ rằng mỗi người chúng ta có quyền được đón nhận thông tin đa chiều. Thiếu thông tin đa chiều, con người bị nô lệ vào thông tin một chiều. Có thông tin đa chiều, con người có tư liệu, công cụ để so sánh, nhận định đâu là đúng, là sai. Khi có thông tin đa chiều, con người phát triển tư tưởng, tư duy về nhận xét phán đoán. Những điều đó sẽ giúp xã hội ngày càng phát triển.
Trà Mi: Nh ưng theo l ập lu ận c ủa nhà n ước, thông tin đa chi ều trong đó bao g ồm c ả nh ững lu ồng thông tin trái chi ều, đi ng ược l ại v ới chính sách-đ ường l ối c ủa đ ảng và nhà n ước. Và vì trái chi ều nh ư v ậy nên thông tin đa chi ều th ường đ ược coi là thông tin ph ản đ ộng, thông tin đen, ảnh h ưởng đ ến an ninh qu ốc gia hay đ ại đoàn k ết dân t ộc, v.v… Ý ki ến các b ạn th ế nào?
Huy: Khi con người bất bình về điều gì đó không hợp với chân lý, họ sẽ đứng lên đấu tranh. Đối với những người bị đấu tranh, họ sẽ cho rằng đây là "phản động." Cho nên, tôi không bận tâm lắm về chuyện người ta xét mình là phản động hay không. Nhưng điều tôi muốn nói thêm về lợi-hại của thông tin đa chiều là có một câu nói: "ra biển lớn mới bắt được cá to".
Khi chúng ta tiếp xúc với một lượng thông tin lớn, nhiều chiều, sẽ có rất nhiều sóng gió, nhưng chúng ta sẽ thu lượm được rất nhiều thành quả từ những luồng thông tin đó. Đó là điều giúp xã hội chúng ta phát triển.
Thông tin đa chiều
Trà Mi: Nh ư v ậy, thông tin trái chi ều có đ ồng nghĩa v ới thông tin x ấu. Và ng ược l ại, thông tin đúng chi ều có luôn là thông tin t ốt?
Đ ức Anh: Thông tin tốt hay xấu, chính bản thân người tiếp nhận phải có sự chọn lọc. Không hẳn thông tin đa chiều là những thông tin xấu, và ngược lại, không hẳn thông tin chính thống một chiều hiện nay ở Việt Nam là thông tin tốt.
Trà Mi: Nh ư v ậy, theo các b ạn, đ ộc gi ả đ ương đ ại nên ti ếp c ận v ới nh ững thông tin trái chi ều nh ư th ế nào. Đ ứng tr ước m ột lu ồng thông tin, đ ộc gi ả c ần làm gì đ ể bi ết rõ th ực-h ư?
Y ến: Muốn tiếp cận thông tin cho bản thân mình một cách tốt nhất, người ta phải xác định mục đích, tức là họ cần tìm kiếm những thông tin gì, từ thông tin đó, họ rút ra được điều gì cho bản thân. Em không biết mọi người còn cần thêm những thông tin gì nữa mà họ chưa được biết. Còn riêng em, những thông tin về chính trị, về tôn giáo không hề phục vụ cho em gì cả, mà chỉ làm nhiễu em thôi.
Đ ức Anh: Hiện nay có các bạn trẻ hầu như không quan tâm đến các vấn đề xã hội, đặc biệt là những vấn đề nhạy cảm. Hầu như họ đang sống cho chính bản thân mình thôi.
Y ến: Mỗi người có một vị trí và họ làm tốt vị trí của họ cũng là một cách đóng góp cho xã hội rồi. Bản thân em không có năng khiếu về chính trị hay tôn giáo. Không phải em không quan tâm tới xã hội. Chỉ có những thứ ngoài lề như chính trị hay tôn giáo thì em thấy không phù hợp với bản thân mình.
Nghi: Chúng ta không được phép nghĩ rằng chúng ta cứ làm tốt việc của chúng ta, mặc kệ mọi việc xung quanh diễn ra như thế nào vì mọi việc xung quanh tác động đến chúng ta rất nhiều.
Đ ức Anh: Mình nghĩ mình không có khả năng nên mình không quan tâm, không tìm hiểu sâu về xã hội đang phát triển thế nào, đang đi về đâu. Điều này có trong suy nghĩ của một người thật sự đang hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình không?
Người hoàn thành tốt nhiệm vụ công dân của mình không phải là cứ học tập ra trường để có công ăn việc làm và nuôi sống gia đình mà vô tâm với tình hình phát triển của xã hội.
Chúng ta không thể bàng quang, suy nghĩ theo lối mòn là mình không có khả năng thì không cần tiếp thu thông tin đấy. Cần phải xem thông tin đấy đang ảnh hưởng đến xã hội của mình đang sống như thế nào. Đó là điều cần phải xem lại để từ đó có được sự chọn lọc nhất định. Chứ ai cũng nghĩ rằng không có khả năng nên không quan tâm thì xã hội này sẽ đi về đâu?
Nghi: Nếu bạn chỉ quan tâm đến việc học, có lẽ bạn không cần một người bạn nào cả. Tôi nghĩ, chúng ta đều cần những mối quan hệ xung quanh chúng ta. Và khi đã có nhiều những mối quan hệ xung quanh ấy rồi, thì chắc chắn người ta sẽ phải quan tâm đến những luồng thông tin xung quanh mình. Bạn nhìn rộng ra hơn nữa, bạn sẽ quan tâm đến các vấn đề chính trị, xã hội, kinh tế.
Huy: Trước một vấn đề nào đó, chúng ta nên đặt câu hỏi tại sao. Nếu chúng ta là người trí thức, chúng ta biết thế giới này nó vận động và phát triển theo quy luật, chứ không phải bằng sự ép buộc chủ quan hay chủ ý của một cá nhân hay tập thể nào.
Làm sao để có thông tin đa chiều
Trà Mi: V ừa r ồi là ý ki ến tr ả l ời cho câu h ỏi chúng ta c ần ph ải làm gì đ ể có th ể t ự th ẩm đ ịnh các giá tr ị và m ặt tích c ực c ủa thông tin đa chi ều. Cũng xin h ỏi các b ạn ở đây, các b ạn tôn vinh giá tr ị c ủa thông tin đa chi ều, các b ạn mong mu ốn có đ ược các lu ồng thông tin đa chi ều đ ể t ự h ọc h ỏi, tìm hi ểu cho riêng mình. V ậy các b ạn có nguy ện v ọng gì mu ốn đ ề đ ạt t ới nh ững ng ười h ữu trách?
Đ ức Anh: Xin có được cơ chế thông tin thông thoáng, từ nhiều phía. Cần phải có cơ chế thông tin mở để từ đó những người tiếp nhận thông tin có sự chọn lựa thông tin cho riêng mình.
Trà Mi: Đ ức Anh v ừa đ ưa ra nguy ện v ọng mu ốn đ ược thông thoáng thông tin. Nh ưng n ếu có ý ki ến cho r ằng qu ản lý và ki ểm soát thông tin là quy ền c ủa nhà n ước, vì sao nhà n ước l ại ph ải đáp ứng nguy ện v ọng này c ủa b ạn? B ạn s ẽ tr ả l ời nh ư th ế nào?
Nghi: Chúng tôi muốn đựoc biết nhiều hơn, muốn có nhiều sự lựa chọn. Thật ra chúng tôi không đòi hỏi gì quá bởi vì đấy là quyền của con người mà Liên hiệp quốc quy định. Con người có quyền, chúng tôi có quyền được biết mọi thông tin trong cuộc sống như tất cả bạn trẻở các nước khác được quyền biết. Thì chúng tôi cũng có quyền được biết chứ. Cái quyền đó của chúng tôi cũng phải được đặt ngang hàng với quyền của các bạn ở các nước vì chúng tôi cũng là con người.
Trà Mi: C ảm ơn ý ki ến c ủa Nghi. Gi ữa lúc Vi ệt Nam ch ưa có đ ược thông tin đa chi ều nh ư các b ạn mong mu ốn, gi ới tr ẻ có th ể làm gì đ ể v ượt qua nh ững rào c ản, ti ếp c ận v ới các lu ồng thông tin đa chi ều t ừ bên ngoài?
Nghi: Với cá nhân tôi, tôi mong muốn học thật giỏi và có điều kiện ra nước ngoài để học hỏi nhiều thông tin hơn. Và tôi sẽ cố gắng phấn đấu cho điều này.
Trà Mi: Đó là phương cách của Nghi. Thế còn các bạn khác? Các bạn có phương cách nào vượt qua những rào cản, giới hạn để tự mình tiếp cận được với các luồng thông tin đa chiều từ ngay trong nước hay không, nếu không có điều kiện ra nước ngoài?
Nghi: Làm cách nào để có được thông tin đa chiều. Thật ra câu hỏi này là một câu hỏi nhỏ. Ở Việt Nam có quá nhiều câu hỏi lớn hơn cần phải giải đáp. Khi chúng ta giải đáp được câu hỏi lớn nhất thì những câu hỏi nhỏ sẽ có đáp án. Có lẽ bây giờ phương tiện hữu hiệu nhất của các bạn để tìm hiểu thông tin đa chiều vẫn là internet, nhưng phải dùng lén lút. Các bạn hãy ra chỗ nhiều sóng để lĩnh hội.
Tôi cũng là một thanh niên rất trẻ, mới lớn. Tôi nghĩ rằng nhiều khi chúng ta cứ đổ lỗi là không có điều kiện để làm, nhưng chúng ta cứ thử nghĩ ngược lại xem. Chúng ta sẽ phải khắc phục những điều kiện đó để chúng ta đi. Các bạn đã dám làm những điều đó chưa?
Ở đây mình đang nói đến chuyện chúng ta có dám nghĩ ngược lại hay không, hay chúng ta cứ nghĩ như số đông bây giờ vẫn nghĩ, là tại thế này, tại thế kia? Nếu chúng ta dám nghĩ ngược lại và sẵn sàng dám làm việc đó, dù phải trả giá, thì vấn đề sẽ được giải quýêt.
Có thể chúng ta sẽ gục ngã giữa đường nhưng những người theo sau sẽ tiến xa hơn chúng ta được một ít. Và cứ như thế, chắc chắn chúng ta sẽ đến đích. Tuy nhiên, có lẽ trong chúng ta chưa nhiều người có được những suy nghĩ đó, hoặc có nhưng vì bận tâm đến các vấn đề cơm áo gạo tiền, sĩ diện.
Huy: Thật sự trong các bạn bè của em cũng có rất nhiều người có chung suy nghĩ với anh em mình ở đây nhưng vì miếng cơm manh áo, họ có thể họ không nói. Chúng ta dám nói lên những chính kiến, suy nghĩ của mình. Vậy thì chúng ta phải làm gì để những người đang ấp ủ trong lòng không dám nói, sẽ mở miệng nói ra những ý kiến của họ? Đó mới là cái khó.
Vai trò của giới trẻ?
Trà Mi: Các b ạn đang bàn đ ến nh ững ph ương cách v ượt qua các rào c ản đ ể ti ếp c ận v ới thông tin đa chi ều cho riêng mình. Nh ưng nhìn chung trên m ặt b ằng xã h ội, các b ạn nghĩ r ằng gi ới tr ẻ có th ể đóng góp c ụ th ể nh ư th ế nào đ ể góp ph ần phát tri ển môi tr ường thông tin đa chi ều t ại Vi ệt Nam?
Nghi: Tôi có tham gia vào rất nhiều những trang web của các bạn trẻ. Có những trang web đã bị phá nhưng các bạn rất dũng cảm tái lập lại được. Tôi cũng rất ngưỡng mộ các bạn đó. Và tôi cũng thường xuyên tìm hiểu các vấn đề các bạn đưa ra trên đó. Tôi biết rằng đấy cũng là một cách giúp tôi tiếp cận thông tin nhiều hơn.
Yến: Em hay viết blog và vào các trang blog của các blogger nổi tiếng để đọc. Đó cũng là cách chủ động để nắm thông tin.
Trà Mi: Khi mình n ắm đ ược thông tin, mình có th ể làm gì đ ể góp ph ần phát tri ển thông tin đa chi ều cho nhi ều ng ười khác?
Đ ức Anh: Mỗi người trẻ cần có thái độ tíêp nhận thông tin chủ động, tức là sẵn sàng tiếp nhận và sẵn sàng có tư duy chọn lọc. Từ đó, mình có thể giới thiệu những luồng thông tin đấy cho người khác.
Trà Mi: Theo Đ ức Anh, ngoài vi ệc ch ịu khó tìm hi ểu thông tin, c ần ph ải chia s ẻ nh ững thông tin bi ết đ ược cho nhi ều ng ười khác cùng bi ết. Th ế còn Huy? B ạn có ý ki ến nào khác tr ước khi mình k ết thúc ch ương trình?
Huy: Để phát triển thông tin đa chiều trong giới sinh viên, trong các bạn trẻở Việt Nam, mình rất sẵn sàng tham gia vào các trang web, các trang blog. Và mình rất sẵn sàng giới thiệu rộng rãi những trang web, trang blog đó. Chúng ta cùng đưa ra những ý kiến của mình để thông tin đa chiều ngày một phát triển ở Việt Nam.
Trà Mi: Th ời gian dành cho ch ương trình đã h ết. Trà Mi xin k ết ch ương trình t ại đây. C ảm ơn các b ạn r ất nhi ều.
Diễn đàn bạn trẻ xin tạm dừng tại đây. Trà Mi kính chào quý thính giả.