Lần đầu tiên...
Trong gần 9 tháng làm chủ Nhà Trắng, Tổng Thống Hoa Kỳ Barack Obama đã đón hay gặp nhiều lãnh đạo của thế giới, trong đó có những nhân vật không có nhiều thiện cảm với nước Mỹ, chẳng hạn như Thủ Tướng Nga Vladimir Putin hay Tổng Thống Hugo Chavez của Venzuela.
Điều đáng tiếc là nhân vật luôn luôn ca ngợi dân chủ và tự do sẽ không có giờ để tiếp Đức Đạt Lai Lạt Ma, vị lãnh đạo tinh thân của nhân dân Tây Tạng, người không ngừng cất tiếng đòi dân quyền và nhân quyền cho 6 triệu người đang sống dưới áp lực của bộ máy lãnh đạo Trung Quốc và luôn hy vọng Washington giúp đẩy mạnh cuộc vận động cho tự do và công bằng.
Quyết định vừa được loan báo ở Washington đã gây ngạc nhiên cho mọi người, vì cách đây không lâu đã từng có tin cho biết có khả năng Đức Đạt Lai Lạt Ma sẽ được mời vào thăm Nhà Trắng và buổi gặp gỡ giữa Ngài với Tổng thống Mỹ sẽ diễn ra.
Nói rõ hơn là mới tháng trước chính Bà Cố Vấn Valerie Jarrett được chính phủ Hoa Kỳ cử sang trận Dharamsala để tham khảo ý kiến về những gì Washington có thể làm hầu giúp đáp ứng nguyện vọng của người dân Tây Tạng.
Sau những cuộc tiếp xúc đó, chính văn phòng của Đức Đạt Lai Lạt Ma ra thông cáo nói rằng Ngài hy vọng sẽ gặp trực tiếp Tổng Thống Obama vào thời điểm thuận tiện nhất.
Thời điểm thuận tiện đó đã tới. Ngày mai, Đức Đạt Lai Lạt Ma sẽ ghé thủ đô Washington nhưng rất tiếc cuộc gặp mà Ngài mong chờ sẽ chẳng bao giờ trở thành sự thật.
Các viên chức Nhà Trắng cho báo chí biết rằng cả hai bên đều đồng ý rằng mối quan hệ bền vững giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ giúp tạo tiến bộ tốt hơn về vấn đề Tây Tạng, và có lẽ nên đợi đến khi Tổng Thống Obama kết thúc chuyến viếng thăm Bắc Kinh vào tháng 11 tới đây thì tốt hơn.
Không rõ quyết định hoãn cuộc gặp là quyết định đơn phương từ phía Mỹ hay vì sức ép của phía Trung Quốc, vì trước đó đã từng có tin cho hay chính phủ Hoa Kỳ đồng ý cuộc gặp giữa Tổng Thống Obama và Đức Đạt Lai Lạt Ma sẽ diễn ra trước khi lên đường thăm Trung Quốc.<br/>
The Washington Post
Nói cách khác, vị nguyên thủ Mỹ không muốn làm phật lòng người bạn Trung Quốc và dù mục tiêu cuộc tranh đấu cho người dân Tây Tạng mà Đức Đạt Lai Lạt Ma đã theo đuổi trong những thập kỷ qua luôn luôn được ngợi khen là cao cả thì vẫn phải chờ, vẫn bị xếp hàng sau tầm quan trọng của quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh.
Tây Tạng trong quan hệ với Mỹ-Hoa
Quyết định khiến mọi người ngạc nhiên vì từ năm 1991 đến giờ, Đức Đạt Lai Lạt Ma đã ghé qua Washington cả thảy 10 lần và lần nào Ngài cũng được Tổng Thống Mỹ đón tiếp bán chính thức.
Từ "bán chính thức" được dùng vì thông thường Ngài ghé Nhà Trắng theo lời mời của Đệ Nhất Phu Nhân và Tổng Thống Mỹ tình cờ ghé ngang qua.
Trường hợp rất đặc biệt đã xảy ra hồi 2007, khi Tổng Thống Hoa Kỳ George W. Bush chính thức đón Ngài ở Quốc Hội để thay mặt cho nhân dân và chính phủ Mỹ trao tặng Ngài huy chương cao quý nhất của quốc gia. Ông Bush cũng từng tiếp Ngài ngay năm đầu tiên khi mới từ bang Texas dọn vào Nhà Trắng.
Nhật báo The Washington Post khi loan tin này cho biết không rõ quyết định hoãn cuộc gặp là quyết định đơn phương từ phía Mỹ hay vì sức ép của phía Trung Quốc, vì trước đó đã từng có tin cho hay chính phủ Hoa Kỳ đồng ý cuộc gặp giữa Tổng Thống Obama và Đức Đạt Lai Lạt Ma sẽ diễn ra trước khi Tổng Thống Hoa Kỳ lên đường thăm Trung Quốc, bất kể sự chống đối của Bắc Kinh mà mọi người đều có thể dự đoán trước.
Trích dẫn một nguồn tin thẩm quyền, tờ Post cho biết thêm các viên chức ngoại giao Mỹ thay đổi ý định vì muốn trọng tâm của thượng đỉnh Mỹ-Trung nhắm vào việc tìm sự hậu thuẫn của Bắc Kinh để giải quyết các vấn đề quan trọng như Bắc Triều Tiên và Iran, và không muốn những vấn đề khác gây trở ngại cho mục tiêu đặt ra.
Điều trở nên rõ ràng là chính sách mở cửa hợp tác của ông Obama có nghĩa là mở rộng cửa đón những nhà độc tài, nhưng cánh cửa đón những người chống áp bức thì nhỏ hẹp lại.
The Wall Street Journal
Một nhà ngoại giao có liên quan đến chuyện này còn cho tờ báo biết rằng không đón tiếp vị lãnh đạo tinh thần của người dân Tây Tạng không có nghĩa là Washington bỏ cuộc hay coi thường mục tiêu đã đặt ra, mà vì chính quyền Obama muốn tìm một phương thức mới để giúp giải quyết chuyện Tây Tạng, thay vì áp dụng chính sách Washington đã làm nhiều thập niên qua là tiếp Đức Đạt Lai Lạt Ma và kêu gọi Bắc Kinh nói chuyện trực tiếp với Ngài.
Bất kể giải thích như thế nào đi chăng nữa, quyết định của Nhà Trắng cũng khiến mọi người nhớ lại sự kiện xảy ra trong chuyến viếng thăm Bắc Kinh hồi tháng Hai vừa rồi, Bà Ngoại Trưởng Mỹ Hillary Clinton từng nói rằng không nên để nhân quyền can dự vào những vấn đề trọng đại khác như khủng hoảng kinh tế, khủng hoảng môi trường và khủng hoảng an ninh toàn cầu.
Ít tháng sau đó, đến luợt ông Tổng Trưởng Tài Chánh Timothy Geithner cho hay Washington không áp dụng luật chế tài với Trung Quốc, dù Bắc Kinh dìm giá đồng nhân dân tệ để thu lợi thương mại.
Bình luận về chuyện này, tờ The Wall Street Journal viết với giọng mỉa mai rằng ngày mai khi trên đường đến trụ sở Quốc Hội Liên Bang Mỹ để gặp Bà Chủ Tịch Hạ Viện Nancy Pelosi, Đức Đạt Lai Lạt Ma có thể giơ tay chào Nhà Trắng.
Bài bình luận kết thúc với câu đại ý nói rằng điều trở nên rõ ràng là chính sách mở cửa hợp tác của ông Obama có nghĩa là mở rộng cửa đón những nhà độc tài, nhưng cánh cửa đón những người chống áp bức thì nhỏ hẹp lại.