Theo phát hiện của Trung tâm Dự phòng và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ, trong 15 loại sữa tổng hợp của Mỹ có sự hiện diện của các chất hoá học ung để sản xuất nhiên liệu tên lửa đạn đạo và hoả tiễn.
Giới hữu trách trong nước có phản ứng và biện pháp đối phó như thế nào để bảo vệ người tiêu dùng?
Trà Mi đi tìm câu trả lời qua cuộc trao đổi với Tiến sĩ Nguyễn Công Khẩn, Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, thuộc Bộ Y Tế Việt Nam.
Theo phát hiện của Trung tâm Dự phòng và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ, trong 15 loại sữa tổng hợp của Mỹ có sự hiện diện của các chất hoá học ung để sản xuất nhiên liệu tên lửa đạn đạo và hoả tiễn. <br/>
Tiến sĩ Khẩn khẳng định:
WHO-FDA-INFOSAN chưa xác nhận
TS Nguyễn Công Khẩn: Đến thời điểm này không có bất cứ một cảnh báo chính thức nào của FDA và của mạng thông tin INFOSAN về vấn đề này. Chúng tôi phản ứng rất thận trọng bởi vì đấy là thông tin chưa có tính chất cảnh báo chính thức. Chừng nào WHO, INFOSAN, và FDA có cảnh báo chính thức thì chúng tôi sẽ có những phản ứng chính thức.
Trà Mi: Thế nhưng trước thông tin đó, Cục an toàn vệ sinh thực phẩm có những biện pháp gì để chuẩn bị đối phó hay không?
TS Nguyễn Công Khẩn: Không, chúng tôi thì…đó là các biện pháp kiểm tra thường xuyên toàn bộ sữa nhập khẩu nói chung và các nguồn sữa đang nằm trong phạm vi cảnh báo nói riêng. Đó là công việc rất thường kỳ và điều này chúng tôi đã nhận đựơc thông tin từ rất lâu rồi, không có vấn đề gì đột ngột cả.
Đến thời điểm này không có bất cứ một cảnh báo chính thức nào của FDA và của mạng thông tin INFOSAN về vấn đề này. Chúng tôi phản ứng rất thận trọng bởi vì đấy là thông tin chưa có tính chất cảnh báo chính thức.
TS Nguyễn Công Khẩn
Trà Mi: Thưa ông nói là “kiểm tra thường xuyên”, xin được hỏi thăm ở khâu đầu vào, sữa nhập vào Việt Nam đựơc kiểm tra chất lựơng ra sao?
Nguyễn Công Khẩn: Đó là quy trình kiểm tra hoàn toàn bình thường theo cơ chế kiểm tra của nhà nước Việt Nam. Tất cả các hãng sữa nói chung đều có đăng ký và đựơc kiểm tra một cách chặt chẽ qua các cơ quan kiểm tra của nhà nước. Tuy nhiên, việc phát hiện ra các chất độc hại chủ yếu dựa vào các cảnh báo của Y tế thế giới WHO, hoặc của INFOSAN, hoặc của các tổ chức chính thống có thẩm quyền trong lĩnh vực an toàn vệ sinh thực phẩm toàn cầu.
Trà Mi: Sữa khi vào Việt Nam đều đựơc kiểm tra, nhưng trước đây, trường hợp của sữa nhiễm độc melamine từ Trung Quốc, sau khi thông tin đựơc phổ biến rộng rãi trên thế giới thì Việt Nam mới phát hiện, chứ khâu kiểm tra ngay đầu vào chưa phát hiện đựơc điều đó phải không thưa ông?
Việc phát hiện ra các chất độc hại chủ yếu dựa vào các cảnh báo của Y tế thế giới WHO, hoặc của INFOSAN, hoặc của các tổ chức chính thống có thẩm quyền trong lĩnh vực an toàn vệ sinh thực phẩm toàn cầu.
TS Nguyễn Công Khẩn
TS Nguyễn Công Khẩn: Điều này rất là khác bởi vì melamine là chất cố ý cho vào. Bản thân nó không có trong danh mục kiểm tra bình thường của các hàng nhập khẩu. Cho nên đấy là câu chuyện khác hoàn toàn. Chuyện nhiễm các hoá chất độc hại cũng như vậy thôi. Nó không nằm trong “kịch bản” có sẵn, mà là do sự cố ý hay sự ô nhiễm. Thông thường khi những trường hợp cố ý xảy ra, khi có cảnh báo, ngay lập tức chúng ta đã có những biện pháp khẩn trương kiểm soát vấn đề.
Nên đợi thông báo chính thức
Trà Mi: Ngay trong lúc này, lời khuyên của một người hữu trách đối với giới tiêu dùng, ông sẽ nói gì?
TS Nguyễn Công Khẩn: Chúng tôi cho rằng khi chưa có những cảnh báo chính thức, người tiêu dùng phải hết sức thận trọng và yên tâm. Không nên làm nháo loạn lên để ảnh hưởng đến môi trường, thị trường, kinh tế xã hội.
Người tiêu dùng phải lắng nghe các cơ quan chức năng. Những nhà chức trách có những cảnh báo kịp thời để giải quýêt khi có những chuyện chính thức đựơc nêu ra. Trong trường hợp những thông tin chưa mang tính cảnh báo chính thức thì rõ ràng mọi người cần phải yên tâm, lắng nghe các khuýên nghị của các cơ quan chức năng.
Trà Mi: Theo ông, chất làm thuốc súng sử dụng trong sữa bột, nếu có, tác hại đối với sức khoẻ trẻ em như thế nào?
Chúng tôi cho rằng khi chưa có những cảnh báo chính thức, người tiêu dùng phải hết sức thận trọng và yên tâm. Không nên làm nháo loạn lên để ảnh hưởng đến môi trường, thị trường, kinh tế xã hội.
TS Nguyễn Công Khẩn
TS Nguyễn Công Khẩn: Điều này kể cả các cơ quan nghiên cứu cấp cao như CDC Hoa Kỳ cũng chưa xác định rõ nên chúng tôi cũng không bình luận nhiều về vấn đề này. Chỉ biết rằng nó là một chất không được phép có mặt trong sữa, trong thực phẩm.
Trà Mi: Nếu thuốc súng có mặt trong sữa bột thì có dụng ý hay mục đích gì không?
TS Nguyễn Công Khẩn: Không, đây là một sự nhiễm một cách vô tình vì bản thân hoá chất này không có bất cứ vai trò gì về mặt dinh dưỡng.
Trà Mi: Tỷ lệ sữa nhập từ Mỹ vào thị trường Việt Nam so với từ các nước khác như thế nào, thưa ông?
TS Nguyễn Công Khẩn: Tôi cũng không nắm đựơc một cách đầy đủ, nhưng sơ bộ cho thấy tỷ lệ này không cao lắm so với từ các nước khác. Tuy nhiên, việc nhập trực tíêp từ Mỹ hay gián tiếp từ các nước thứ ba chuyển sang Việt Nam cũng là một hình thức kinh doanh.
Chúng tôi không có bất cứ sự chỉ điểm nào khi không có cảnh báo chính thức, bởi vì làm vậy sai với luật pháp quốc tế. Sự cảnh báo chính thức chỉ khi có cảnh báo của các cơ quan có trách nhiệm, cơ quan chuyên môn toàn cầu.
TS Nguyễn Công Khẩn
Trà Mi: Trong danh sách 15 loại sữa nhiễm độc của Mỹ có sản phẩm nào đang hiện diện trên thị trường Việt Nam?
TS Nguyễn Công Khẩn: Chúng tôi không có bất cứ sự chỉ điểm nào khi không có cảnh báo chính thức, bởi vì làm vậy sai với luật pháp quốc tế. Sự cảnh báo chính thức chỉ khi có cảnh báo của các cơ quan có trách nhiệm, cơ quan chuyên môn toàn cầu. Còn chúng tôi không đưa ra bất cứ một lưu ý nào để ảnh hưởng đến bất cứ chủ thể nào.
Phương án kiểm tra luôn ở trạng thái báo động
Trà Mi: Trong trường hợp sẽ có những cảnh báo cụ thể đó, giới hữu trách Việt Nam dự định sẽ có những phương án, kế hoạch như thế nào, thưa ông?
TS Nguyễn Công Khẩn: Hết sức nhanh chóng. Chúng tôi sẽ rất nhanh chóng. Tất cả các kịch bản đã trong vị trí sẵn sàng. Trong tình huống cần thiết thì sẽ nhanh chóng có các đoàn thanh tra kiểm tra và các hệ thống khống chế trong vòng thời gian ngắn. Đó là kinh nghiệm chúng tôi đã làm với sữa nhiễm melamine.
Hết sức nhanh chóng. Chúng tôi sẽ rất nhanh chóng. Tất cả các kịch bản đã trong vị trí sẵn sàng. Trong tình huống cần thiết thì sẽ nhanh chóng có các đoàn thanh tra kiểm tra và các hệ thống khống chế trong vòng thời gian ngắn. Đó là kinh nghiệm chúng tôi đã làm với sữa nhiễm melamine.
TS Nguyễn Công Khẩn
Trà Mi: Về tình hình độc chất melamine trong sữa hiện nay trên thị trường Việt Nam ông có thể nhận định như thế nào?
TS Nguyễn Công Khẩn: Chúng tôi cho rằng cơ bản đã được khống chế và đến bây giờ không còn có ảnh hưởng lớn. Tuy nhiên điều này không có nghĩa là lơ là. Chúng tôi vẫn tiếp tục kiểm tra chặt đối với tất cả các nguồn sữa kể cả sữa sản xuất trong nước.
Trà Mi: Đối với người tiêu dùng, họ nên tìm đến những nguồn cung cấp nào để đảm bảo chất lựơng sữa cho con em của họ, thưa ông?
TS Nguyễn Công Khẩn: Chúng tôi đã có sự cam kết của các doanh nghiệp đảm bảo chất lựơng, đảm bảo không có sự độc hại trong các sản phẩm thực phẩm. Và chính những doanh nghiệp đã có những cam kết đó là những địa chỉ rất đáng quan tâm của người tiêu dùng.
Trà Mi: Có thể hiểu rằng sữa đựơc bày bán công khai trong các siêu thị có thể tin tưởng hơn các mặt hàng trôi nổi trên thị trường?
TS Nguyễn Công Khẩn: Không phải riêng siêu thị. Điều quan trọng nhất không phải là chỗ bán mà là nguồn gốc của sản phẩm đó.
Không nên quá mù quáng mà sử dụng sữa cho các trẻ dưới 6 tháng tuổi hoặc những trẻ em nhỏ. Theo xu hướng hiện nay đó là một sai lầm rất lớn về mặt tập quán dinh dưỡng, cần phải khắc phục chỉnh sửa ngay.
TS Nguyễn Công Khẩn
Trà Mi: Đối với người tiêu dùng khi họ chọn một sản phẩm sữa nào đó thì điều quan tâm đầu tiên nên như thế nào?
TS Nguyễn Công Khẩn: Trong giai đoạn thực phẩm có rất nhiều yếu tố nhạy cảm, người tiêu dùng phải được giáo dục dinh dưỡng một cách đầy đủ. Càng ngày họ phải tiếp cận với thông tin một cách chính thống và chi tiết. Người tiêu dùng cần phải hiểu khi nào họ mới cần sử dụng sữa và dùng cho đối tựơng nào. Không nên quá mù quáng mà sử dụng sữa cho các trẻ dưới 6 tháng tuổi hoặc những trẻ em nhỏ. Theo xu hướng hiện nay đó là một sai lầm rất lớn về mặt tập quán dinh dưỡng, cần phải khắc phục chỉnh sửa ngay.
Điều quan trọng nhất là những người chức trách phải có được những phương pháp giáo dục hệ thống. Có thể phải đưa vào từ giáo dục cơ bản cho học sinh cho đến các giáo dục thường thức để có kết quả hơn.
TS Nguyễn Công Khẩn
Trong an toàn dinh dưỡng, điều quan trọng là phải hiểu và thực hành một cách thấu đáo, chứ không phải hiểu theo kiểu quảng cáo sơ sơ. Cho nên càng ngày, công tác dinh dưỡng thực phẩm càng phải trở thành những thực hành chính thống, những kỹ năng quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của người dân, chứ không phải chỉ là những nhận biết chung chung.
Trà Mi: Ông nhận xét như thế nào về công tác giáo dục truyền thông trong lĩnh vực an toàn vệ sinh thực phẩm tại Việt Nam hiện nay?
TS Nguyễn Công Khẩn: Công tác giáo dục truyền thông của chúng ta có nhiều tiến bộ. Phải nói rằng người dân đã nhận biết đựơc nhiều điều. Tuy nhiên, việc giáo dục về mặt dinh dưỡng thực phẩm là một quá trình liên tục, không phải là mọi người tiếp nhận thông tin là đủ.
Bởi vì hàng ngày có thêm hàng ngàn thực hành dinh dưỡng mới, cho nên người tiêu dùng phải coi đây là một quá trình liên tục tích lũy trong kiến thức sống của mình. Điều quan trọng nhất là những người chức trách phải có được những phương pháp giáo dục hệ thống.
Có thể phải đưa vào từ giáo dục cơ bản cho học sinh cho đến các giáo dục thường thức để có kết quả hơn. Chính phủ đang đặc biệt quan tâm đến vấn đề này và sẽ có những đầu tư, chỉ đạo cụ thể trong thời gian tới. Tôi tin rằng Việt Nam sẽ vựơt qua được những khó khăn. Khó khăn lớn nhất của chúng ta là về vấn đề cơ sở hạ tầng, vấn đề vệ sinh, thói quen thực hành tiêu dùng.