Liệu còn điểm nào bất thường trong “Chuyện không bình thường” khi một tờ báo được cho là hàng đầu tại Việt Nam, cho đăng thư ý kiến độc giả trong đó có nội dung chỉ trích Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam?
Đại sứ Hoa Kỳ phản ứng thế nào? Tổng Biên tập báo Tuổi Trẻ trả lời ra sao? Trân Văn tiếp tục tường trình.
Thông lệ báo chí?
Tuy được giới thiệu là thư bạn đọc nhưng “Chuyện không bình thường” có nhiều điểm bất thường trái với thông lệ trong họat động của các tờ báo tại Việt Nam.
Theo một vài nhà báo Việt Nam, từ trước đến nay, tất cả các tờ báo tại Việt Nam đều rất thận trọng khi sử dụng ý kiến độc giả cho các chuyên trang, chuyên mục của mình. Gần như tất cả các tờ báo đều có một bộ phận chuyên trách, quen đựoc gọi là “Công tác bạn đọc” để tiếp nhận, phân lọai và xử lý thư từ, ý kiến độc giả.
Trừ một vài trường hợp ngọai lệ, cần hàng lọat ý kiến độc giả cho những “chiến dịch tuyên truyền”, còn bình thường, nếu thư, ý kiến độc gỉa liên quan đến các vấn đề cụ thể hoặc cá nhân có danh tính cụ thể thì chúng chỉ có thể sử dụng sau khi đã được thẩm tra về tính trung thực và độ chính xác.
Nếu không làm đúng qui trình này, những cá nhân có liên quan sẽ bị kỷ luật. Tờ Tuổi Trẻ cũng thế!
Với tư cách một độc giả của tờ Tuổi Trẻ, chúng tôi đã liên lạc với Ban Công tác bạn đọc của tờ báo này để tìm hiểu về quy trình tiếp nhận, xử lý, sử dụng thư từ, ý kiến độc giả.
Trân Văn: Trong trường hợp thư đề cập đến những vấn đề cụ thể, những con người cụ thể thì tờ báo sẽ chọn đăng như đăng một thư bình thườnghay là sẽ cử người đi xác minh trước khi đăng hả chị?
Nhân viên công tác b ạn đ ọc báo Tu ổi Tr ẻ: Chúng tôi ph ải xác minh thì m ới đăng ạ!
Trân Văn: Như vậy là trước lúc quyết định chọn đăng thì phải xác minh thư bạn đọc đúng không ạ?
Nhân viên công tác b ạn đ ọc báo Tu ổi Tr ẻ: D ạ
Trân Văn: Có trường hợp nào thư bạn đọc gửi đến mà không thẩm tra, không xác minh, không liên hệ với cá nhân được đề cập trong thư để hỏi...
Nhân viên công tác bạn đọc báo Tuổi Trẻ: Nếu có trường hợp cụ thể nào thì chúng tôi sẽ chuyển đến Ban đó để họ làm tường trình. Nguyên tắc là như vậy?
Việc thường xuyên gặp gỡ các công dân Việt Nam ở khắp nơi trên cả nước và thuộc mọi tầng lớp trong xã hội, vừa là công việc, vừa là đặc quyền của tôi.
Đại sứ Michael Michalak
Riêng trường hợp ông Đinh Văn Tư, độc giả của tờ Tuổi Trẻ và là tác giả lá thư được đặt tựa là “Chuyện không bình thường”, tuy chính ông xác nhận trong thư rằng chỉ “nghe một người nói” rồi “về lục lại báo cũ có đăng tấm hình ông đại sứ lúc nhậm chức”, để khẳng định “ông khách Tây” làm ông bất bình là Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, song theo một vài nhà báo Việt Nam, không hiểu vì sao những ý kiến chỉ trích đích danh Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam lại được tờ Tuổi Trẻ chọn đăng khá dễ dãi.
Phản ứng của Đại sứ Mỹ
Có lẽ vì vậy, ngày 15 tháng 5, ông Michael Michalak, Đại sứ Hoa Kỳ đã gửi cho ông Phạm Đức Hải, Tổng biên tập tờ Tuổi Trẻ một lá thư. Dưới đây là bản dịch Việt ngữ lá thư này:
-------------------------------------------
Thưa Tổng biên tập Phạm Đức Hải,
Tôi rất thất vọng khi đọc bài “Chuyện không bình thường” trên số báo ngày 11 tháng 5 của ông. Quả thực gần đây tôi đã ở TP.HCM và gặp gỡ một số người bao gồm các quan chức chính quyền và các công dân. Là Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, việc thường xuyên gặp gỡ các công dân Việt Nam ở khắp nơi trên cả nước và thuộc mọi tầng lớp trong xã hội, vừa là công việc, vừa là đặc quyền của tôi. Qua các cuộc nói chuyện của mình, tôi đã biết được nhiều điều, khiến tôi ngày càng đánh giá cao đất nước này và những người dân tuyệt vời ở đây, và về phía họ, họ cũng cung cấp thông tin cho chính sách của chúng tôi.
Vì vậy, tôi thấy rất buồn khi đọc một bài báo mà cả ông lẫn tôi đều biết rằng đó là một sự bịa đặt hòan tòan. Từ lâu nay Tuổi Trẻ được coi là một trong những ấn phẩm hang đầu của Việt Nam và đã được trân trọng về tính chuyên nghiệp và chính trực của báo. Việc báo đăng bài “Chuyện không bình thường” là một sự lệch hướng khỏi những đặc điểm định hình bản sắc đó, và làm tổn hại đến độc giả của báo.
Tôi thấy rất buồn khi đọc một bài báo mà cả ông lẫn tôi đều biết rằng đó là một sự bịa đặt hòan tòan.
Đại sứ Michael Michalak<br/>
Sự hiện diện của một hệ thống truyền thông hoạt động mạnh mẽ và tích cực là điều cốt yếu để Việt Nam tiếp tục phát triển và mở rộng vai trò quan trọng của mình ở trong khu vực và trên thế giới. Tôi rất hy vọng rằng Tuổi Trẻ sẽ đóng vai trò tích cực trong quá trình phát triển đó và tiếp tục truyền thống báo chí chính trực đáng tự hào của báo.
Trân trọng, Michael Michalak, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam
-------------------------------------------
Ngòai ông Phạm Đức Hải, Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ, lá thư vừa kể còn được đồng gửi cho ông Phạm Gia Khiêm - Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngọai giao, ông Lê Dõan Hợp - Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông, ông Lê Hồng Anh - Bộ trưởng Bộ Công an và Thiếu tướng Hùynh Hữu Chiến - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục An ninh tại TP.HCM.
Trước những sự việc vừa kể, một vài nhà báo Việt Nam cho rằng, phía sau việc đăng “Chuyện không bình thường” trên tờ Tuổi Trẻ hôm 11 tháng 5, có khá nhiều uẩn khúc và cũng vì vậy, chúng tôi đã liên lạc với ông Phạm Đức Hải để tìm hiểu thêm nhưng không thành công:
Trân Văn: Thưa, phải điện thọai của ông Phạm Đức Hải không ạ?
Ông Ph ạm Đ ức H ải: D ạ đúng r ồi ạ!
Trân Văn: Thưa ông, tôi là Trân Văn ở Đài Á Châu Tự Do. Thưa ông, ông nghĩ sao về lá thư mà ông Michael Michalak gửi ông ạ?
Ông Ph ạm Đ ức H ải: D ạ, tôi... tôi... tôi không bi ết anh ạ! Có gì anh... anh... anh... anh... anh... anh... anh... anh g ọi l ại nghe. Anh g ọi l ại sau nghe.
Trân Văn: Ông có thể dành cho tôi vài phút để hỏi thăm về một số vấn đề không ông?
Ông Ph ạm Đ ức H ải: D ạ không ạ! Không ạ! Anh... Anh... Anh... Có gì anh c ứ t ới báo v ới tôi nghe! Anh t ới báo nói chuy ện v ới tôi... nghe! D ạ vâng... (tiếng điện thoại bị tắt)
Chúng tôi sẽ tìm hiểu thêm về các uẩn khúc trong sự việc này và tiếp tục tường thuật thêm đến thính giả.