Liệu kế hoạch này có vực dậy thị trường lúa hè thu đang ếẩm ở vùng đồng bằng sông Cửu Long?
Đến hẹn lại… ế
Một ngày sau khi Hiệp Hội Lương Thực Việt Nam VFA họp báo ở TP.HCM công bố việc mua thêm 500 ngàn tấn gạo ngay trong tháng 9, nâng tổng lượng gạo tạm trữ cả hai đợt lên 900 ngàn tấn gạo, thị trường lúa hè thu ở đồng bằng sông Cửu Long chưa có dấu hiệu chuyển động. Một nông dân ở địa phương nói với chúng tôi:
"Tr ước đây nói mua 400 ngàn t ấn g ạo tôi th ấy cũng ch ẳng chuy ển đ ộng gì l ắm gi ờ mua thêm 500 ngàn t ấn n ữa… T ụi tôi nông dân th ường bàn v ới nhau, chính ph ủ đ ưa ra giá đó đ ể các kho g ạo ph ải mua v ới giá có l ợi cho nông dân. Nh ưng th ực ch ất ông th ương lái đi mua thôi, khi th ấy lúa nhi ều ông th ương lái h ạ giá.
Tôi còn nh ớ coi báo th ấy nói khôi hài 'Đ ến h ẹn l ại ế'. Hi ện nay tình hình giá còn th ấp l ắm, ch ưa t ới m ức chính ph ủ đ ưa ra giá sàn 3.800đ/kg, ở đây có ng ười bán đ ược 3.700đ-3.750đ, nh ưng đa s ố không ch ịu bán.
Còn lúa c ủa tôi làm lúa ch ất l ượng cao th ương lái nó không mua, n ếu có ghe nào mua thì tr ả giá b ằng giá lúa th ường ho ặc là th ấp h ơn, thành th ử không bán đ ược, ph ần tôi kho ảng 50 t ấn đ ấy, s ấy h ết r ồi đang vô bao tr ữ l ại ch ờ. H ồi sáng nghe đài thông tin nói ch ờ giá g ạo nhích lên, đành ch ờ xem sao."
Trong cuộc gặp gỡ báo chí ở TPHCM hôm 9/9, Phó chủ tịch Hiệp Hội Lương Thực Việt Nam Nguyễn Thọ Trí nói rằng, VFA chủ động mua gạo tạm trữ với giá bảo đảm, để giảm áp lực hạ giá lúa do giá gạo thế giới sụt giảm.
Ngoài ra việc mua tạm trữ cũng nhằm chống lại việc khách hàng nước ngoài ép giá gạo xuất khẩu.
Cũng như đợt 1 đã mua 400 ngàn tấn gạo, 500 ngàn tấn gạo của đợt 2 này cũng được mua với giá bảo đảm tương đương giá lúa tối thiểu 3.800đ/kg. Giá này qui định cho lúa khô có ẩm độ không quá 17%.
Vẫn theo lời đại diện Hiệp Hội Lương Thực Việt Nam được báo SGTT điện tử trích thuật, lượng gạo tồn kho của các doanh nghiệp khá lớn khoảng 1,6 triệu tấn gạo, nếu mua thêm 500 ngàn tấn sẽ lên tới 2,1 triệu tấn, trong đó chỉ có 940.000 tấn đang chờ giao cho khách hàng, ngoài ra phải kể tới hơn 1 triệu tấn lúa từ Cămpuchia vào.
Theo sự hiểu biết của chúng tôi, khả năng kho chứa an toàn ở đồng bằng sông Cửu Long chưa tới 1 triệu tấn, nghĩa là phải luân chuyển mua vào bán ra thì mới đáp ứng.
Giải pháp cho nông dân?
Trong cuộc nói chuyện với chúng tôi sang ngày 10/9, TS lê Văn Bảnh Viện trưởng Viện Lúa Vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long cho biết là qua khảo sát thực tế, lúa trong dân còn khá lớn, vụ hè thu đã thu họach gần xong sản lượng tồng cộng khoảng 7 triệu 500 ngàn tấn lúa. TS Bảnh tiếp lời:
"Bên l ương th ực nói mua 400 ngàn t ấn g ạo r ồi, đ ợt này mua thêm 500 ngàn t ấn n ữa. 400 ngàn t ấn g ạo t ương đ ương 800 ngàn t ấn lúa, 500 ngàn t ấn g ạo t ương đ ương 1 tri ệu t ấn lúa. N ếu mua đ ược nh ư th ế thì kho ảng 2 tri ệu t ấn, trong khi lúa trong dân đang còn.
Làm đ ược nh ư th ế giúp gi ải quy ết đ ược lúa hè thu đang d ư. Nh ưng th ực ch ất là ng ười dân đang băn khoăn, giá sàn c ủa th ủ t ướng chính ph ủ ấn đ ịnh 3.800đ/kg đ ể cho ng ười dân có lãi.
Nó đang l ấn c ấn ở ch ỗ, giá 3.800đ là do doanh nghi ệp l ương th ực mua, nh ưng th ực t ế hi ện nay Hi ệp H ội không mua tr ực ti ếp mà qua h ệ th ống th ương lái. Khi m ấy ông th ương lái mua v ề bán cho ông l ương th ực ch ừng đó giá đó thì giá mua đ ến dân s ẽ ph ải th ấp h ơn.
Hi ện nay th ời v ụ lúa hè thu mùa m ưa, lũ l ụt s ắp t ới mà nông dân không có kho tàng không có b ồ ch ứa thành ra ng ười ta mu ốn bán cho nhanh, n ếu đ ể l ại s ẽ ẩm m ốc. N ếu gi ải quy ết s ố l ượng 2 tri ệu t ấn thì cũng có kh ả năng gi ảm nh ẹ gánh n ặng cho ng ười dân."
Khi loan báo quyết định mua gạo tạm trữ đợt 2, đại diện Hiệp Hội Lương Thực Việt Nam đã thừa nhận thực tế, doanh nghiệp không thể tổ chức mua lúa trực tiếp cho nông dân, vì thế việc kiểm sóat giá lúa giữa nông dân và thương lái nằm ngoài khả năng của doanh nghiệp.
Hiệp Hội cho rằng các thành viên của mình chỉ cố gắng mua gạo giá cao để từ đó giá lúa được nâng lên.
Nếu nông dân đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục làm ăn riêng lẻ, sản xuất không tập trung, thì hệ thống thương lái là hết sức cần thiết. Bởi vì không có những hàng sáo này thì ai sẽ đưa ghe đến tận ruộng tận nhà nông dân để mua lúa, qua những kênh rạch chằng chịt ở miền tây.