ကုလအတြင်းရေးမြြးခဵြပိံြင့် အမေရိကန်သမတကတော် ူမန်မာ့အရေးဆြေးေိံြး


2007.10.10

laura_bush_200px.jpg
ူမန်မာ့ ဒီမိုကရေစီရေး ဆောင်႟ြက်မည့် အမဵိြးသမီး အထက်လြတ်တော် အမတ်မဵားအဖြဲႚ ဖြဲႚစည်းသည့် အခမ်းအနားသိုႛ မေလ ၂၃ရက်နေႛက တက်ရောက်နေသည့် အမေရိကန် သမတကတော် လော်ရာ ဘုြရ် (အလယ်)၊ ဒီမိုကရက်တစ် အထက်လြတ်တော် အမတ် ဒိုင်ယန် ဖိုင်းစတိုင်း (ဝဲ)ိံြင့် ရီပတ်ဘလီကန် အထက်လြတ်တော် အမတ် ကေး ဘေလီ ဟတ်ခဵင်ဆန် (ယာ)။ (Photo: AFP) ပုံဋ္ဌကီးုကည့်လိုလ္တွင်။

ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ နောက်ဆုံးအေူခအနေတေနြဲႛ ပတ်သက်္ဘပီး ကုလသမဂ္ဂ အတြင်းရေးမြြးခဵြပ် မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းးက အမေရိကန်သမတကတော် မင်္စက် လော်ရာဘုြရ်ကို အဂဿၝနေႛက တယ်လီဖုန်းကတဆင့် အကဵဉ်းခဵြပ်ေူပာုကားခဲ့သလို ကုလသမဂ္ဂ လူႛအခြင့်အရေး ကောင်စီကလည်း ူမန်မာိံိုင်ငံကို လူႛအခြင့်အရေးဆိုင်ရာကဋ္ဋမ်းကဵင်သူကို အူမန်လာရောက်ခြင့်ူပဖြိုႛ ူမန်မာစစ်အစိုးရကို အောက်တိုဘာ ၉ရက် အဂဿၝနေႛက ပန်ုကားလိုက်ပၝတယ်။

ကုလသမဂ္ဂ လု္ဘံခံြရေးကောင်စီက ူမန်မာိံိုင်ငံကိင်္စအပေၞ တညီတညာတည်း တုံႛူပန်မရြဖိုႛ အားထုတ်နေခဵိန်မြာ အခုလိုေူပာုကားခဲ့တာ ူဖစ်ပၝတယ်။ ူမန်မာိံိုင်ငံအရေး စိတ်ဝင်စားနေတဲ့ မင်္စက်ဘုြရ်ကို မင်္စတာ ဘန်ကီမြန်းက ကုလသမဂ္ဂအနေနဲႛ ဆောင်႟ြက်္ဘပီးစီးခဲ့တာတေကြို ေူပာုကားခဲ့တယ်လိုႛလည်း ကုလသမဂ္ဂေူပာခြင့်ရပုဂ္ဂိြလ်က အတည်ူပခြဲ့ပၝတယ်။ ္ဘပီးခဲ့တဲ့အပတ်ကပဲ မင်္စက် လော်ရာဘုြရ်က ူမန်မာစစ်အစိုးရကို ဘေးဖယ်ပေးဖိုႛ တိုက်တြန်းခဲ့္ဘပီး လု္ဘံခံြရေး ကောင်စီကိုလည်း ူမန်မာိံိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီ စနစ်ဆီကို အေးအေးခဵမ်းခဵမ်း အသြင်ကူးေူပာင်းိံိုင်အောင် ဆုံးူဖတ်ခဵက်ခဵဖိုႛ တောင်းဆိုခဲ့ပၝတယ်။ စစ်အစိုးရက ဒေၞအောင်ဆန်း စုုကည်ကို စီးပြားရေးပိတ်ဆိုႛတဲ့အပေၞ ထောက်ခံတာအပၝအဝင် အခဵက် ၄ခဵက်ကို စြန်ႛလြတ်မယ်ဆိုရင် တြေႚဆုံဆြေးေိံြးမယ်လိုႛ ေူပာခဲ့တာနဲႛပတ်သက်္ဘပီး ဒၝဟာ တကယ်ပဲတိုးတက်မလြား၊ ိံိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းကို ခေဋ္ဋးသိပ်ဖိုႛ ဋ္ဌကိြးစားတာလားဆိုတာ မသေခဵာပၝဘူးလိုႛ မင်္စက် လော်ရာ ဘုြရ်က မြတ်ခဵက်ူပခြဲ့ပၝတယ်။ ္ဘပီးတော့ တိုင်းူပည်မြာ အေးဆေး္ဘငိမ်သက်နေပၝ္ဘပီလိုႛ စစ်အစိုးရက ေူပာဆိုနေတာကိုလည်း ဒၝကတော့ ူပည်သူတေကြို ေုကာက်အောင် လုပ်ထားတာကိုးလိုႛ သရော်ခဲ့ပၝတယ်။

ူမန်မာိံိုင်ငံကို သြားရောက်ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂအထူးသံတမန် မင်္စတာ ဂမ်ဘာရီ ရဲ့အစီရင်ခံခဵက်ကို ုကားန္ဘာပီးတဲ့နောက် အမေရိကန်၊ ္ဘဗိတိန်နဲႛ ူပင်သစိံိုင်ငံတိုႛတင်ူပတဲ့ ဆုံးူဖတ်ခဵက်ထဲက ူပင်းထန်တဲ့ စကားလုံးတေကြို သိမ်သိမ်မြေႚမြေႚူဖစ်အောင် ူပင်ဆင်ဖိုႛ တ႟ုတ်ူပည်က တနလဿာနေႛက အဆိုူပခြဲ့ပၝတယ်။ ဒီဆုံးူဖတ်ခဵက်ကို အဖြဲႚဝင် ၁၅ိံိုင်ငံလုံးက သဘောတူမြ အတည်ူဖစ်မြာပၝ။

အမဵိြးသား အဖြဲႚအစည်းတရပ် အနေနဲႛ ူမန်မာ့ တပ်မတော်ဟာ အသြင် ကူးေူပာင်းရေး ကာလနဲႛ အသြင် ကူးေူပာင်း္ဘပီး ကာလတေမြြာ ပၝဝင်ရမဲ့ အခန်းက္ပ ရြိပၝတယ်။

ဒီအတောအတြင်း ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ် မင်္စတာ ခၝလီဇတ်ကလည်း ူမန်မာိံိုင်ငံမြာ တိုးတက်မြတြေူဖစ်ပေၞအောင် ဆောင်႟ြက်ဖိုႛ၊ အကဵဉ်းကဵနေသူတေကြို ူပန်လြတ်ဖိုႛ၊ ဒေၞအောင်ဆန်းစုုကည်ရဲ့အေူခအနေတြေ တိုးတက်ကောင်းမြန်္ဘပီး ဆြေးေိံြးညၟိံိြင်းရေးအတြက် ူပင်ဆငိံိုင်အောင် ဆောင်႟ြက်ပေးဖိုႛ၊ အသြင်ကူးေူပာင်းရေး ူဖစ်ပေၞလာအောင် တြေႚဆုံညၟိံိြင်း ဆြေးေိံြးုကဖိုႛဆိုတဲ့အခဵက်တေဟြာ အင်မတန် အရေးဋ္ဌကီးတယ်ဆိုတာကို ကဋ္ဋိံ်ုပ်တိုႛယုံုကည်ပၝတယ်၊ အမဵိြးသား အဖြဲႚအစည်းတရပ်အနေနဲႛ ူမန်မာတပ်မတော်ဟာ အသြင်ကူးေူပာင်းရေးကာလနဲႛ အသြင်ကူးေူပာင်း္ဘပီး ကာလတေမြြာ ပၝဝင်ရမဲ့ အခန်းက္ပရြိပၝတယ်လိုႛ စစ်အစိုးရကို ေူပာုကားလိုက်ပၝတယ်။ ္ဘပီးတော့လည်း လေးနက်တဲ့ တြေႚဆုံဆြေးေိံြးမစြတင်ဖိုႛ သိပ်အရေးဋ္ဌကီးန္ဘေပီူဖစ်္ဘပီး ိံိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းနဲႛ ဒေသတြင်း အဓိကကဵတဲ့ ိံိုင်ငံတေရြဲ့ အခန်းက္ပကလည်း အရေးဋ္ဌကီးပၝတယ်လိုႛ ဆိုပၝတယ်။ ဆြေးေိံြးပြဲ ူဖစ်ပေၞရေးအတြက် မင်္စတာ ဂမ်ဘာရီ ူမန်မာူပည်ကို စောစောူပန်သြားဖိုႛလည်း တိုက်တြန်းလိုက်ပၝတယ်။ တ႟ုတိံိုင်ငံကတော့ ူမန်မာကို စီးပြားရေးပိတ်ဆိုႛတာနဲႛ ဖိအားတြေပေးတာဟာ ူင်္ပံနာကို မေူပလညိံိုင်တဲ့အူပင် ပို္ဘပီးဆိုး႟ြားသြားလိမ်ႛမယ်လိုႛ ေူပာလိုက်ပၝတယ်။

ဒီအတောအတြင်း ူမန်မာိံိုင်ငံကို လူႛအခြင့်အရေးဆိုင်ရာကဋ္ဋမ်းကဵင်သူ မင်္စတာ ပီနဲ႟ိုး လာရောက်ခြင့်ူပဖြိုႛ ကုလသမဂ္ဂ လူႛအခြင့်အရေးကောင်စီက ူမန်မာစစ်အစိုးရကို အောက်တိုဘာ ၈ရက် မနေႛက ပန်ုကားလိုက်ပၝတယ်။ အဖြဲႚဝင် ၄ရိံိုင်ငံပၝ ကုလသမဂ္ဂ လူႛအခြင့်အရေးကောင်စီဥက္ကှူ ႟ိုမေးနီးယား သံအမတ် မင်္စတာ ဒိုရူ ႟ိုူမလြပ်စ် ကော့စ်တီးယားက မင်္စတာ ပေၞလို ဆာဂဵီယို ပီနဲ႟ိုးကို ူမန်မာိံိုင်ငံကို အူမန်ဆုံး သြားရောက်ဖိုႛ ႌြန်ုကားထားလိုက်္ဘပီလိုႛ ူမန်မာစစ်အစိုးရကို ေူပာုကားလိုက်ပၝတယ်။ ္ဘငိမ်းခဵမ်းတဲ့ လုထုဆ္ဋိံူပပြဲတေကြို အုကမ်းဖကိံြိမ်နင်း္ဘဖိခြြဲအ္ဘပီး ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ လူႛအခြင့်အရေးအေူခအနေတေကြို သြားရောက် စုံစမ်းဖိုႛူဖစ်ပၝတယ်။

္ဘပီးခဲ့အပတ်ကူပလြုပ်ခဲ့တဲ့ လူႛအခြင့်အရေးကောင်စီ အရေးပေၞအစည်းအဝေးက ူမန်မာစစ်အစိုးရရဲ့လုပ်ရပ်ကို ႟ြတ်ခဵလိုက်္ဘပီး မင်္စတာပီနဲ႟ိုးကို ူမန်မာိံိုင်ငံကို ခဵက်ခဵင်းသြားရောက် စုံစမ်းဖိုႛ တိုက်တြန်းခဲ့တာပၝ။ ကောင်စီဆုံးူဖတ်ခဵက်မြာ ူမန်မာိံိုင်ငံက ္ဘငိမ်းခဵမ်းတဲ့ဆ္ဋိံူပပြဲတေကြို ႟ိုကိံြက် သတ်ူဖတ်မြတြေ၊ ထင်သလိုဖမ်းဆီးထောင်ခဵတာတြေ ဆက်လက် ူဖစ်ပေၞနေတယ်လိုႛ ဖော်ူပထားပၝတယ်။ လူႛအခြင့်အရေးကောင်စီဥက္ကှူဟာ ကုလသမဂ္ဂ ူမန်မာသံအမတ် ဦးညြန်ႛဆေနြဲႛ အဂဿၝနေႛက တြေႚဆုံခဲ့္ဘပီး မင်္စတာပီနဲ႟ိုးကို စေလြတ်မယ်ဆိုတဲ့ စာတစောင်ပေးခဲ့ပၝတယ်။ ဒီစာကိုစစ်အစိုးရက အူမန်တုံႛူပန်စေခဵင်တယ်၊ မင်္စတာပီနဲ႟ိုးဟာ ခြင့်ူပခြဵက်ရတာနဲႛ လာရောက်ဖိုႛ အသင့်ူဖစ်နေပၝတယ်လိုႛလည်း ေူပာလိုက်ပၝတယ်။

လြန်ခဲ့တဲ့ ရိံြစ်က ူမန်မာိံိုင်ငံရဲ့ လူႛအခြင့်အရေး အေူခအနေတေကြို စုံစမ်းဖိုႛ ကုလသမဂ္ဂကဋ္ဋမ်းကဵင်သူအူဖစ် ခန်ႛအပ်ခံခဲ့ရတဲ့ မင်္စတာ ပီနဲ႟ိုး ကို ူမန်မာစစ်အစိုးရက ၂၀၀၃ ခိုံြစ်မြာ ူပည်ဝင်ခြင့်တားူမစ်ခဲ့ပၝတယ်။

မှတ်ချက်ပေးပို့ရန်

မှတ်ချက်များကို အောက်ပါ ပုံစံတွင် ရေးသားနိုင်ပါသည်။ RFA ၏ အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် အညီ လိုအပ်လျှင် တည်းဖြတ်ပြီး ဖော်ပြပါမည်။ မှတ်ချက်များကို ရေးပြီးပြီးချင်း ချက်ခြင်း မြင်ရမှာ မဟုတ်ပါ။ တင်ပြထားသော မှတ်ချက်ပါ အကြောင်းအရာများ အတွက် RFA မှာ တာဝန်မရှိပါ။ ကျေးဇူးပြု၍ တခြား မှတ်ချက်ရေးသူများ၏ အမြင်ကို လေးစားပြီး အကြောင်းအရာကိုသာ အဓိကထား ရေးသားစေလိုပါသည်။