សម្ភាសន៍​លោក Brad Adams៖ សម្ដេច​ព្រះ នរោត្តម សីហនុ និង​រឿង​ខ្មែរក្រហម

នៅ​ក្នុង​សវនាការ​បឋម​ក្នុង​សាលាក្ដី​ខ្មែរក្រហម​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី ២២ វិច្ឆិកា លោក ខៀវ សំផន ដែល​ជា​ជន​ជាប់​ចោទ ក្នុង​សំណុំ​រឿង ០០២ បាន​ប្រាប់​តុលាការ​ថា ការ​កាត់​ទោស​រូប​លោក​ក្នុង​នាម​ជា​ប្រមុខរដ្ឋ ដែល​មាន​តែ​ឈ្មោះ​នៃ​របប​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ មិន​យុត្តិធម៌​នោះ​ទេ។

0:00 / 0:00

លោក ខៀវ​ សំផន បាន​បញ្ជាក់​ថា អ្នក​មាន​តួនាទី​ជា​ប្រមុខរដ្ឋ​នៃ​របប​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ​មុន​លោក គឺ​សម្ដេច​ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ នោះ គួរ​តែ​ត្រូវ​នាំ​មក​កាត់​ទោស​ដែរ។
សូម​ស្ដាប់​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​របស់​លោក ខៀវ សំផន ក្នុង​តុលាការ។

សំឡេង​លោក ខៀវ សំផន៖ ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​លោក​មិន​កោះ​យាង​សម្ដេច ឱ្យ​លោក​មក​អង្គុយ​កៅអី​ចុង​ចោទ​ជា​មួយ​យើង​ខ្ញុំ​ផង​ទៅ។

តើ​លោក​មាន​អត្ថាធិប្បាយ​យ៉ាង​ណា​ដែរ​ចំពោះ​ការ​លើក​ឡើង​របស់​លោក ខៀវ សំផន?

Brad: អំពី​សម្ដេច​ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ តាម​ដែល​ខ្ញុំ​ឮ​កន្លង​មក ព្រះអង្គ​ធ្លាប់​មាន​ព្រះរាជ​បន្ទូល​ជា​ច្រើន​សា​ថា ព្រះអង្គ​នឹង​យាង​មក​ធ្វើ​ជា​សាក្សី នៅ​ក្នុង​តុលាការ​ខ្មែរក្រហម។ ព្រះរាជ​បន្ទូល​របស់​ព្រះអង្គ ស្ម័គ្រ​ព្រះទ័យ​ចូល​បំភ្លឺ​ក្នុង​តុលាការ​នោះ ធ្វើ​អោយ​ខ្ញុំ​ស្ងើច​សរសើរ​ព្រះអង្គ​មែនទែន ពីព្រោះ​ខ្ញុំ​យល់​ថា វា​គឺ​ជា​គំរូ​មួយ​ដ៏​ល្អ​អស្ចារ្យ​ណាស់ ដោយសារ​តែ​ព្រះអង្គ​ជា​ឥស្សរជន​ដ៏​ជា​ទី​គោរព​ខ្ពង់ខ្ពស់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។ ដូច្នេះ​ហើយ នៅ​ពេល​ព្រះអង្គ​យាង​ទៅ​ផ្ដល់​កសិណ នៅ​ក្នុង​តុលាការ អ្នក​ដទៃ​ទៀត ដែល​ត្រូវ​ទៅ​តុលាការ​ដែរ​នោះ ពិបាក​នឹង​បដិសេធ​ណាស់។

ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​មក ខ្ញុំ​មិន​យល់​សោះ​ថា ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​ព្រះអង្គ​កែប្រែ​ព្រះទ័យ ហើយ​បដិសេធ​មិន​ចូល​បំភ្លឺ​ក្នុង​តុលាការ​វិញ។ ខ្ញុំ​យល់​ថា ព្រះអង្គ​គ្មាន​អ្វី ដែល​នឹង​ត្រូវ​ខ្លាច​នោះ​ទេ ពីព្រោះ​ឯកសារ​បាន​បញ្ជាក់​បង្ហាញ​ថា ខ្មែរក្រហម​បាន​ប្រើប្រាស់​ព្រះអង្គ​មុន​ពួក​គេ​ឡើង​កាន់​អំណាច។ នៅ​ពេល​នោះ សម្ដេច​ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ជា​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ ក្នុង​ការ​ជំរុញ​លើក​ទឹក​ចិត្ត​អោយ​ប្រជាជន​ចូលរួម​ក្នុង​ចលនា​ខ្មែរក្រហម។ ពេល​យាង​ចូល​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ក្រោយ​ខ្មែរក្រហម​ឡើង​កាន់​អំណាច ព្រះអង្គ​ក៏​ក្លាយ​ជា​អ្នកទោស​របស់​ខ្មែរក្រហម ឃុំ​នៅ​ក្នុង​ព្រះ​បរម​រាជ​វាំង​របស់​ព្រះអង្គ។ ហើយ​ព្រះអង្គ​អាច​យាង​ចេញ​ពី​កម្ពុជា​វិញ​បាន គឺ​ដោយសារ​តែ​ចិន​បាន​ប្រាប់​ខ្មែរក្រហម​កុំ​អោយ​ធ្វើ​គត់​ព្រះអង្គ។

សមាជិក​រាជវង្សានុវង្ស​របស់​ព្រះអង្គ​មួយ​ចំនួន​ក៏​ត្រូវ​ខ្មែរក្រហម​ធ្វើ​ឃាត។ យើង​ដឹង​រឿងរ៉ាវ​ទាំង​អស់​នេះ។ នៅ​ក្នុង​របប​ខ្មែរក្រហម​ព្រះអង្គ មិន​មាន​អំណាច​អ្វី​ទាំង​អស់។ ប្រាកដ​ណាស់​ព្រះអង្គ​មិន​អាច​រង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ណា​មួយ​បាន​ទេ ពីព្រោះ​អង្គ​គ្មាន​អំណាច។ នៅ​ពេល​នោះ ព្រះអង្គ​មិន​មាន​អំណាច​បញ្ជា​នរណា​ម្នាក់​អោយ​ប្រព្រឹត្ត​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ណា​មួយ​បាន​ឡើយ នៅ​ពេល​នោះ។ ជា​ការ​ពិត ព្រះអង្គ​ក្នុង​ពេល​នោះ គឺ​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង​របស់​ខ្មែរក្រហម។ ដូច្នេះ​ខ្ញុំ​មិន​យល់​ដែរ នៅ​ពេល​ព្រះអង្គ​បដិសេធ​មិន​ចូល​ជា​សាក្សី​នៅ​ក្នុង​តុលាការ។

ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​ដែរ ខ្ញុំ​មាន​ភាព​មន្ទិល​ទៅ​លើ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ដែល​ព្យាយាម​រារាំង​សម្ដេច​ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ មិន​អោយ​ចូល​មក​បំភ្លឺ​នៅ​ក្នុង​តុលាការ។ ប្រការ​នេះ​នាំ​អោយ​ខ្ញុំ​គិត​ថា ពួក​គេ​មាន​អ្វី​លាក់លៀម នៅ​ពេល​ដែល​មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​ជា​ច្រើន​នាក់​ជា​អតីត​កម្មាភិបាល​ខ្មែរក្រហម។

ជី វិតា៖ ខ្ញុំ​ចង់​សួរ​លោក​អំពី​គោលការណ៍​នៃ​ការ​ចាប់​អោយ​មេ​ដឹកនាំ​ណា​ម្នាក់​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​លើ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ណា​មួយ ដែល​ប្រព្រឹត្ត​ឡើង​ដោយ​កូន​ចៅ​របស់​មេ​ដឹកនាំ​រូប​នោះ។ ឧទាហរណ៍៖ នៅ​ពេល​កងទ័ព​ខ្មែរក្រហម​ដណ្ដើម​បាន​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ នៅ​ថ្ងៃ ១៧ មេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ឈ្មោះ​ផ្លូវការ​នៃ​ចលនា​ខ្មែរក្រហម​នៅ​ពេល​នោះ ជ្រក​ក្រោម​ផ្លាក «រដ្ឋាភិបាល​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ​កម្ពុជា» ដែល​មាន​សម្ដេច​ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ជា​ប្រធាន។ ពេល​នោះ​មិន​ទាន់​ដូរ​ទៅ​ជា​របប​កម្ពុជា​ប្រជាធិបតេយ្យ​ភ្លាមៗ នោះ​ទេ។ ក្រោយ​ពី​ដណ្ដើម​បាន​ប្រទេស​កម្ពុជា​ទាំង​មូល ខ្មែរក្រហម​បាន​ប្រមូល និង​សម្លាប់​អតីត​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​របប លន់ នល់ រាប់​រយ​នាក់។ សម្ដេច​ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ ជា​ប្រធាន​«រដ្ឋាភិបាល​បង្រួបបង្រួម​ជាតិ​កម្ពុជា» ដែល​មាន​ខ្មែរក្រហម​ជា​សមាជិក​នោះ កំពុង​គង់​នៅ​ទីក្រុង​ប៉េកាំង ប្រទេស​ចិន។ ទាក់ទិន​បញ្ហា​នេះ ខ្ញុំ​ចង់​សួរ​លោក​អំពី​គោលការណ៍​ឋានានុក្រម​ថ្នាក់​ដឹកនាំ និង​អ្នក​នៅ​ក្រោម​បង្គាប់។ អំពើ​ប្រព្រឹត្តិ​របស់​កូនចៅ​ព្រះអង្គ ដែល​សម្លាប់​មន្ត្រី​របប លន់ នល់ នោះ តើ​ព្រះអង្គ​អាច​ត្រូវ​ចាប់​អោយ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ឬ​ទេ?

Brad: វា​ជា​បញ្ហា​ភស្តុតាង។ ប៉ុន្តែ តាម​ការ​យល់​ដឹង​របស់​ខ្ញុំ ហើយ​វា​ជា​ហេតុការណ៍​ពិត​យ៉ាង​ច្បាស់​នោះ សម្ដេច​ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ គ្មាន​អំណាច​អ្វី​ទេ សូម្បី​តែ​នៅ​ក្នុង​ពេល​នោះ​ក៏​ដោយ។ ព្រះអង្គ​មាន​តែ​តំណែង ដែល​គ្មាន​អំណាច។ គឺ​ជា​តំណែង​សម្រាប់​ខ្មែរក្រហម​ប្រើប្រាស់​ព្រះអង្គ​អោយ​ធ្វើ​កិច្ចការ​ពិធីសារ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។

ខ្ញុំ​គិត​ថា សម្ដេច​ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ នៅ​ពេល​នោះ មិន​មាន​សមត្ថកិច្ច​ដឹក​នាំ​បញ្ជា ឬ​អំណាច​ជា​អ្នក​ដឹកនាំ​ជាន់​ខ្ពស់​ឡើយ។ និយាយ​ម៉្យាង​ទៀត គឺ​ថា សម្រេច​ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ មិន​អាច បញ្ជា​អោយ​នរណា​ម្នាក់​ក្នុង​ជួរ​ខ្មែរក្រហម​ធ្វើ​អ្វី​មួយ​បាន​ឡើយ។ មាន​តែ ប៉ុល ពត នួន ជា សុន សេន និង​មេ​ដឹកនាំ​ដទៃ​ទៀត​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​អាច​ចេញ​បញ្ជា​ធ្វើ​អ្វីៗ បាន។ ដូច្នេះ បើ​ទោះ​ជា​មាន​ការ​លើក​ឡើង​អំពី​ព្រះនាម​របស់​ព្រះអង្គ​ទាក់ទង​ជាមួយ​ខ្មែរក្រហម​ក៏​ដោយ ក៏​ខ្ញុំ​គិត​ថា ឈរ​លើ​គតិយុត្តិ ព្រះអង្គ​នឹង​មិន​មាន​ការ​ទទួល​ខុសត្រូវ​ផ្លូវ​ច្បាប់​ឡើយ។ ប៉ុន្តែ ប្រសិន​បើ​មាន​ភស្តុតាង​ដាក់​ចេញ​មក​បញ្ជាក់​ថា អ្វី​ដែល​ខ្ញុំ​និយាយ​វា​ខុស ស្ថាន​ភាព​នឹង​ប្រែប្រួល​វិញ។

ជី វិតា៖ ប៉ុន្តែ​ប្រសិន​បើ​ព្រះអង្គ​បាន​ជ្រាប ឬ​បាន​ដឹង​អំពី​ការ​កាប់​សម្លាប់​នៅ​ពេល​នោះ ហើយ​ព្រះអង្គ​មិន​បាន​ព្យាយាម​ទប់​ស្កាត់ តើ​ព្រះអង្គ​អាច​មាន​ទោស​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​ដែរ​ឬ​ទេ?

Brad: ដើម្បី​អោយ​មាន​ទោស​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ គេ​ត្រូវ​តែ​បញ្ជាក់​អោយ​បាន​ថា ទី​មួយ ព្រះអង្គ​មាន​អំណាច​បញ្ជា។ ទីពីរ ព្រះអង្គ​បាន​ដឹង ឬ​គួរ​តែ​បាន​ដឹង​ថា មាន​អំពើ​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ធ្ងន់ធ្ងរ​កំពុង​កើត​មាន​ឡើង។ ទីបី​គឺថា ក្រោយ​ពេល​បាន​ដឹង​ហើយ ប៉ុន្តែ​មិន​បាន​ចាត់​វិធានការ​សម​ស្រប ដើម្បី​បញ្ឈប់​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ដ៏​ធ្ងន់ធ្ងរ​នោះ។
ចំពោះ​សម្ដេច​ព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ បញ្ហា​ត្រង់​ថា សូម្បី​តែ​ចំណុច​ទី​មួយ ក៏​ព្រះអង្គ​មិន​មាន​ដែរ គឺ​ «អំណាច​បញ្ជា»៕