ពលរដ្ឋ​នៅ​ខេត្ត​បាត់ដំបង​ប្រកប​របរ​ឡើងត្នោត​ដោះស្រាយ​ជីវភាព

ប្រជាពលរដ្ឋ​មួយចំនួន​នៅ​ខេត្ត​បាត់ដំបង ប្រកប​របរ​ឡើងត្នោត​ជា​មុខរបរ​សំខាន់​មួយ ដើម្បី​រក​ប្រាក់​មក​ផ្គត់ផ្គង់​ជីវភាព និង​ការរៀនសូត្រ​របស់​កូនៗ។ មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​ស្នើ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន គាំទ្រ​និង​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការកែច្នៃ​អាហារ​ចេញពី​ទឹកត្នោត​ឱ្យ​បាន​កាន់តែ​ច្រើន ដើម្បី​ចូលរួម​លើកស្ទួយ​ជីវភាព​ពលរដ្ឋ និង​កាត់បន្ថយ​ការ​នាំចូល​ទំនិញ​បរទេស។

បើ​និយាយ​ពី​របរ​ឡើងត្នោត ពលរដ្ឋ​មួយចំនួន​អាច​នឹង​គិតថា មុខរបរ​ប្រភេទ​នេះ ជា​អាជីព​មុខរបរ​តូចតាច មាន​ប្រាក់ចំណូល​ទាប សម្រាប់​កសិករ​ដែល​ទំនេរ​ពី​ការ​ធ្វើ​ស្រែចម្ការ​។ ក៏ប៉ុន្តែ​ពេលនេះ មុខរបរ​ឡើងត្នោត​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​មួយចំនួន​មាន​ជីវភាព​ធូរធារ តាមរយៈ​ការ​លក់​អនុផល និង​ផលិត​ជា​ភេសជ្ជៈ​ជាដើម។

ពលរដ្ឋ​មាន​ស្រុក​កំណើត​នៅ​ខេត្ត​កំពង់ចាម និង​ប្រកប​របរ​ឡើងត្នោត​នៅ​ឃុំ​សំរោង​ក្នុង ស្រុក​ឯកភ្នំ លោក សួរ ថេង ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​ថា លោក​ប្រកប​របរ​នេះ​អស់​រយៈពេល​១៩​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ដោយ​ដើរ​ម៉ៅ​ដើមត្នោត​អ្នកស្រុក ដើម្បី​គាប​យក​ទឹក​និង​បេះ​ផ្លែ​។ លោក​បន្ត​ថា ក្នុង​មួយថ្ងៃ​លោក​អាច​ឡើងត្នោត​បាន​ជាង​២០​ដើម ដោយ​គាប​យក​ទឹក​មក​ធ្វើ​ទឹកត្នោតជូរ និង​ផ្អែម​។ លោក​លើកឡើង​ថា របរ​នេះ​បាន​ផ្ដល់​ចំណូល​សមរម្យ​ដោយ​ក្នុង​មួយថ្ងៃ​លោក​អាច រក​ប្រាក់​បាន​ពី​៥​ម៉ឺន​ទៅ​១០​ម៉ឺន​រៀល​។ លោក​លើកឡើង​ថា ត្បិត​របរ​ឡើងត្នោត​នេះ​ត្រូវការ​ភាព​ប្រុងប្រយ័ត្ន​នៅពេល​ឡើង​ទៅ​លើ​ដើម ប៉ុន្តែ​មុខរបរ​នេះ​ធ្វើ​ឱ្យ​ជីវភាព​គ្រួសារ​លោក​ប្រសើរ​ឡើង​ជាង​មុន។

លោក សួរ ថេង៖ «ត្នោត​វា​មាន​ខែ​វា(​ប្រមូល​ផល​)​បានតែ​ខែប្រាំង​។ បើ​វស្សា​ជួនកាល​អត់​ផ្កា​គាប អត់​ទឹក​អ៊ីចឹង​ទៅ ជួនកាល​មាន​ដែរ តែ​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ប្រមូល​ផល ភ្លៀង​ផ្គរ​រាល់ថ្ងៃ​អ៊ីចឹង​ទៅ»។

នៅ​កម្ពុជា ខេត្ត​ដែល​សម្បូរ​ដើមត្នោត​ដុះ​មាន​ដូចជា ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ ខេត្ត​កំពង់ឆ្នាំង ខេត្តកំពង់ចាម និង​ខេត្តព្រៃវែង ជាដើម​។ ប៉ុន្តែ ទោះបីជា​តំបន់​ដែល​សម្បូរ​ដើមត្នោត ក៏​មិន​ប្រាកដ​ថា មាន​ទីផ្សារ និង​អ្នកគាំទ្រ និង​លក់ដាច់​ច្រើន​នោះ​ដែរ​។ ជាក់ស្ដែង ពលរដ្ឋ​ដែល​ប្រកប​របរ​ឡើងត្នោត​នៅ​ខេត្ត​បាត់ដំបង ភាគច្រើន​សុទ្ធសឹងតែ​ជា​ប្រជាពលរដ្ឋ​មកពី​ខេត្តកំពង់ចាម​។ ពួកគាត់​លើកឡើង​ថា នៅ​ខេត្ត​កំពង់ចាម មិន​សូវ​មាន​អ្នក​និយម​ទទួល​ទាន​ផ្លែ​ត្នោត​ខ្ចី និង​ទឹកត្នោត​ដូច​នៅ​ខេត្ត​បាត់ដំបង​ឡើយ។

ពលរដ្ឋ​ម្នាក់ទៀត​មាន​ស្រុក​កំណើត​នៅ​ខេត្តកំពង់ចាម និង​ប្រកប​របរ​ឡើងត្នោត​នៅ​ភូមិ​តាកុយ សង្កាត់​ក្ដុលដូនទាវ ក្រុង​បាត់ដំបង លោកស្រី ឆុំ រឹម ឱ្យ​ដឹង​ថា គ្រួសារ​លោកស្រី​ប្រកប​របរ​នេះ​ជាង​២០​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ដោយ​ជួល​ដី​អ្នកស្រុក​សម្រាប់​ធ្វើ​កញ្ចុះ​ចំនួន​បី​សម្រាប់​ឱ្យ​អតិថិជន​ដែល​មក​ទទួល​ទាន​ទឹកត្នោត​ជូរ​លក្ខណៈ​ជា​ក្រុម។ លោកស្រី​បន្ត​ថា អ្នកស្រុក​បាត់ដំបង​ពេញនិយម​បរិភោគ​ទឹកត្នោតផ្អែម និង​ជូរ ទាំង​ក្មេង​ទាំង​ចាស់​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​លោកស្រី​អាច​ប្រកប​របរ​នេះ​បាន​គ្រប់​រដូវ។ តែ​យ៉ាងណា​លោកស្រី​បន្ថែម​ថា របរ​នេះ​មាន​ភាព​នឿយហត់ និង​ប្រឈម​គ្រោះថ្នាក់​ខ្លាំង​ជា​ពិសេស​នៅ​រដូវវស្សា ខណៈ​ប្ដី​លោកស្រី​ដែល​ជា​អ្នក​ឡើងត្នោត​មាន​វ័យ​ចំណាស់​ទៅ​ហើយ។

លោកស្រី ឆុំ រឹម៖ «ឱ្យ​កូន​ទៅ​រក​អ៊ីចឹង​ទៅ ពេល​លក់​បាន​តិចតួច​ពេល​បាន​មក​យើង​ផ្សែផ្សំ​ទុក​បង់​ភ្លើង​ខ្លះទៅ បង់​ដី​ខ្លះទៅ​។ គ្រាន់បើ​ជាង​ធ្វើស្រែ​វា​ពិបាក តែបើ​យើង​ឡើងត្នោត យើង​បាន​លុយ​ភ្លាមៗ បាន​មួយ​ស៊ីៗ​អ៊ីចឹង​ទៅ ព្រោះ​ជីវិត​យើង​ប្ដូរ​នឹង​ដើមត្នោត​ហ្នឹងហើយ»។

ពលរដ្ឋ​នៅ​ភូមិ​តាកុយ ដែល​ជា​អតិថិជន​ទិញ​ទឹកត្នោត​លោកស្រី ឆុំ រឹម គឺ​លោក នៅ សុជាតិ រៀបរាប់​ថា លោក​ចូលចិត្ត​ផឹកទឹក​ត្នោត​តាំងពី​នៅ​ក្មេង និង​ជួនកាល​យក​ទឹកត្នោត​ផ្អែម​មក​ស្រូប​បាយ​ហូប​ទៀត​ផង​។ លោក​បន្ត​ថា ផលិតផល​ចេញពី​រុក្ខជាតិ​នេះ​សុទ្ធតែ​ជា​របស់​ធម្មជាតិ​គ្មាន​ជាតិគីមី​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​សុខភាព​ឡើយ​។ លោក​ជំរុញ​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ និង​អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​គាំទ្រ លើកស្ទួយ និង​ប្រើប្រាស់​ផលិតផល​នេះ​ឱ្យ​បាន​ច្រើន​ដើម្បី​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​មាន​ការ​ថែ​រក្សា​របរ​នេះ។

​លោក នៅ សុជាតិ៖ «កាលពី​១០​ឆ្នាំមុន​ហ្នឹង​ក្មេង​ជំទង់​ពេញ​និយម​ណាស់ រឿង​ពិសា​ទឹកត្នោតជូរ ឬ​ផ្អែម​។ ទិញ​ទឹកត្នោតផ្អែម​ហ្នឹង​មក​ស្រូប​ជាមួយ​បាយកក​ព្រឹក​ស្ទើរតែ​រៀងរាល់ថ្ងៃ»។

ត្នោត​ច្រើន​ដុះ​នៅ​តាម​ដី​វាល ឬ​ភ្លឺស្រែ អាច​មាន​កម្ពស់​លើស​ពី​១០​ម៉ែត្រ និង​មាន​អាយុ​វែង​លើស​ពី​៣០​ឆ្នាំ។ ត្នោត​ជា​រុក្ខជាតិ​ដែល​ផ្សាភ្ជាប់​នឹង​ការរស់នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​តាំងពី​សម័យ​បុរាណ​មក តាមរយៈ​ការផលិត​ជា​ឧបករណ៍​ប្រើប្រាស់​ផ្សេងៗ ក្ដារ​សម្រាប់​ធ្វើ​ផ្ទះ និង​ទូក ស្លឹក​ស្រាប់​ធ្វើ​មួក កន្ទេល ផ្លិត គ្រឿង​វេច​ខ្ចប់ ដំបូលផ្ទះ និង​ជញ្ជាំង​ផ្ទះ ផ្លែ​សម្រាប់​ធ្វើ​នំ ឬ​បង្អែម និង​ទឹក​សម្រាប់​ទទួលទាន ឬ​ផលិត​ជា​ស្ករ​ជាដើម។

ដោយសារ​អត្ថប្រយោជន៍ គុណ​តម្លៃ​នៃ​អត្តសញ្ញាណ​វប្បធម៌ អរិយធម៌ និង ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ធម្មជាតិ ដើមត្នោត​ត្រូវ​បាន​ចាត់​បញ្ចូល​ជា​ប្រភេទ​រុក្ខជាតិ​និមិត្តរូប​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា កាលពី​ឆ្នាំ​២០០៥ ស្ដីពី​ការ​កំណត់​ប្រភេទ​សត្វ​និង​រុក្ខជាតិ​សម្រាប់​និមិត្តរូប​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា។

ជុំវិញ​រឿង​នេះ ជំទប់​ទី​២ សង្កាត់​ក្ដុល​ដូនទាវ ក្រុង​បាត់ដំបង មកពី​គណបក្ស​ភ្លើងទៀន លោក រឿន កែប ឱ្យដឹង​ថា នៅ​សង្កាត់​ក្ដុល​ដូនទាវ មាន​ពលរដ្ឋ​ប្រកប​របរ​ឡើងត្នោត​ចំនួន​២​គ្រួសារ ដែល​ពួកគាត់​មាន​ស្រុក​កំណើត​នៅ​ខេត្តកំពង់ចាម។

លោក រឿន កែប៖ «នៅ​ជិត​ផ្ទះ​ខ្ញុំ​មាន​១​កន្លែង គាត់​លក់​ទឹកត្នោត​ជូរ គាត់​ឡើង​រាល់ថ្ងៃ»។

ទាក់ទិន​រឿង​នេះ អ្នកសម្របសម្រួល​ផ្នែក​ឃ្លាំមើល​ការរំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​អង្គការ​លីកាដូ (Licadho) ប្រចាំ​នៅ​ខេត្ត​បាត់ដំបង លោក អ៊ិន គង់ជិត យល់ឃើញ​ថា អាជ្ញាធរ និង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​គួរតែ​បង្កើត​សហគមន៍​ចងក្រង​និង​រក​ទីផ្សារ​ឱ្យ​កសិករ ជាពិសេស​ទីផ្សារ​ស្ករត្នោត​។ លោក​សម្លឹង​ឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋ​អាច​ប្រើប្រាស់​ទឹកត្នោត​ឱ្យ​អស់ពី​លទ្ធភាព និង​រក្សាទុក​បាន យូរ តាមរយៈ​ការ​កូរ​រំងាស់​ធ្វើ​ស្ករ​ដែល​អាច​ផ្គត់ផ្គង់​ការ​ប្រើប្រាស់​នៅក្នុង​ស្រុក និង​កាត់បន្ថយ​ការ​នាំ​ចូល​ពី​ក្រៅប្រទេស​បាន​មួយ​កម្រិត​ផង​ដែរ។

លោក អ៊ិន គង់ជិត៖ «ចំពោះ​មន្ត្រី​កសិកម្ម​ខេត្ត​ហ្នឹង​ក៏​ត្រូវ​តែ​ចុះ​ពិនិត្យ​ដើម្បី​ផ្ដល់​បច្ចេកទេស​ដល់​ពួកគាត់​ប្រកប​របរ​ហ្នឹង ហើយ​ផ្ដល់​បច្ចេកទេស​ដល់​ការដែល​គាត់​ទៅ​យក​ផល​ទឹកត្នោត​ពី​ដើម​ត្នោត​ហ្នឹង​ប្រកប​ដោយ​ប្រសិទ្ធភាព កុំឱ្យ​គាត់​មាន​គ្រោះថ្នាក់»។

កសិករ​ឡើង​ត្នោត ប្រជា​ពលរដ្ឋ និង​មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល សង្ឃឹម​ថា ក្រសួង និង​អង្គការ​សមាគម​ពាក់ព័ន្ធ នឹង​បង្កើន​ការ​គាំទ្រ​ជំរុញ​ផលិតផល​ចេញពី​រុក្ខជាតិ​ត្នោត​ឱ្យ​បាន​កាន់តែ​ច្រើន ដើម្បី​ចូលរួម​អភិរក្ស​រុក្ខជាតិ​តំណាង​ជាតិ​មួយ​នេះ និង​លើកស្ទួយ​ជីវភាព បង្កើត​ការងារ​ឱ្យ​ពលរដ្ឋ​បាន​កាន់តែ​ច្រើន៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។