ទុរេនស្រុកសំឡូត ដែលមានភាពល្បីល្បាញដោយសាររសជាតិផ្អែមឆ្ងាញ់ និងការដាំដុះដោយធម្មជាតិ កំពុងពង្រីកខ្លួនទៅទីផ្សារក្នុងស្រុក និងក្រៅស្រុក ស្របពេលដែលប្រជាពលរដ្ឋចាប់ផ្ដើមងាកមកគាំទ្រកសិផលខ្មែរ។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ជំរុញឱ្យកសិករបង្កើនការដាំដុះ ឯអាជ្ញាធរត្រូវសម្រួលដល់ការនាំចេញទុរេនទៅក្រៅប្រទេសដើម្បីពង្រីកទីផ្សារឱ្យកសិករខ្មែរ។
ស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ៧០គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងបាត់ដំបង តាមបណ្ដោយផ្លូវក្រាលកៅស៊ូ នៃទឹកដីស្រុកសំឡូត ដែលជាតំបន់ព័ទ្ធទៅដោយជួរភ្នំ សម្បូរភ្លៀងធ្លាក់ និងមានទេសភាពស្រស់ខៀវខ្ចី ប្រជាពលរដ្ឋតាំងផ្លែទុរេន និងសាវម៉ាវចម្រុះពណ៌ដែលចងជាចង្កោម លក់នៅតាមចិញ្ចើមផ្លូវជាហូរហែ ក្នុងតំបន់ដែលប្រជាពលរដ្ឋដាំទុរេនលក់ដើម្បីដោះស្រាយជីវភាព។
កសិករនៅស្រុកសំឡូត បង្ហាញទឹកមុខរីករាយ ព្រោះទិន្នផល និងទីផ្សារទុរេន នៅឆ្នាំនេះហាក់រស់ឡើងវិញ បន្ទាប់ពីរងផលប៉ះពាល់ដោយសារតម្លៃធ្លាក់ចុះ បណ្ដាលមកពីការនាំចូលទុរេនពីក្រៅប្រទេសច្រើនលើសលប់កាលពីឆ្នាំមុន។
កសិករដាំទុរេននៅឃុំសំឡូតចាស់ ស្រុកសំឡូត លោក ទុយ សុឃឿន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ថា ទុរេនដែលដាំនៅស្រុកសំឡូត មានរសជាតិផ្អែមក្រអូបឆ្ងាញ់ តាមបែបធម្មជាតិ ខុសពីទុរេននៅលើទីផ្សារដែលនាំចូលមកពីប្រទេសជិតខាង។ លោកបន្តថា ការប្រមូលផលទុរេនឆ្នាំនេះទទួលបានទិន្នផលខ្ពស់ និងមានតម្លៃល្អជាងឆ្នាំមុន ដោយសារប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើន ងាកមកគាំទ្រផលិតផលក្នុងស្រុក។ តែយ៉ាងណា លោកលើកឡើងថា ទោះបីជាទុរេនក្នុងស្រុក មានគុណភាពល្អ និងឆ្ងាញ់ជាងទុរេន ដែលនាំចូលពីក្រៅប្រទេសក្ដី ក៏ទីផ្សារទុរេនក្នុងស្រុក នៅមិនទាន់អាចប្រកួតប្រជែងតម្លៃ ដែលនាំចូលសន្ធឹកសន្ធាប់ពីប្រទេសជិតខាងបានឡើយ។
លោក ទុយ សុឃឿន៖ «សំណូមពរតែមួយទេ គឺសូមកុំឱ្យទុរេនប្រទេសជិតខាងនាំចូល។ បើបិទច្រកនាំចូលហ្នឹងបានល្អ។ បើមានទីផ្សារទុរេនស្រុកខ្មែរល្អ ព្រោះទុរេនស្រុកថៃ រៀងសាបៗអត់ផ្អែមល្មួតទេ។ របស់ខ្មែរយើងផ្អែមស្អិតល្មួតហើយរសជាតិវាឈ្ងុយ ដាក់ក្នុងមាត់ក្រអូប»។
ទុរេនជាប្រភេទផ្លែឈើតាមរដូវ ដែលកសិករអាចប្រមូលផលនៅចន្លោះខែឧសភា ដល់ខែកក្កដា។ ទុរេនដែលកសិករនៅស្រុកសំឡូត និយមដាំ គឺពូជទុរេនម៉ាន់ថង ដែលមានសាច់ក្រាស់ពណ៌ទឹកដោះគោ គ្រាប់តូច និងសម្បកស្ដើង។
ចម្ការទុរេនមិនត្រឹមតែជាកន្លែងធ្វើកសិកម្មប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាកន្លែងដើរកម្សាន្ត ដែលមានភ្ញៀវទេសចរមកពីខេត្តក្រុងនានា នាំគ្នាមកដើរកម្សាន្តជារៀងរាល់ថ្ងៃ ជាពិសេសនៅថ្ងៃចុងសប្ដាហ៍ និងទិញទុរេនយកមកទទួលទានភ្លាមៗទៀតផង។
កសិករដាំទុរេនម្នាក់ទៀតនៅស្រុកសំឡូត គឺកញ្ញា ម៉ាប់ សុភ័ក្ដិ ឱ្យដឹងថា នៅថ្ងៃចុងសប្ដាហ៍មានភ្ញៀវទេសចរមកពីតាមបណ្ដាខេត្ត-ក្រុង និងភ្ញៀវបរទេស បានមកដើរកម្សាន្តនៅក្នុងចម្ការទុរេន ដើម្បីទស្សនាពីទេសភាពក្នុងចម្ការ ជាពិសេសទទួលយកបទពិសោធន៍នូវការទទួលទានទុរេន ដែលបេះពីដើមស្រស់ៗ ដែលកញ្ញាអះអាងថា គ្មានជាតិគីមី។ កញ្ញាបន្តថា ភ្ញៀវដែលទទួលទានទុរេននៅក្នុងចម្ការផ្ទាល់ បានសរសើរគ្រប់គ្នាថា ទុរេនធម្មជាតិដែលបេះពីដើមស្រស់ៗ មានរសជាតិផ្អែម ឆ្ងាញ់ និងក្រអូប ខុសពីទុរេនដែលនាំចូលមកពីក្រៅប្រទេស ដែលបរិភោគហើយ បណ្ដាលឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាព។
កញ្ញា ម៉ាប់ សុភ័ក្ដិ៖ «ខ្ញុំគ្រាន់តែស្នើសុំឱ្យ បើអាចជួយទប់ស្កាត់ការនាំចូល(ទុរេនពីក្រៅប្រទេស)ដើម្បីឱ្យប្រជាជនខ្មែរយើងគាត់បានផលទៅគាត់លក់គាត់បានតម្លៃល្អ»។
ទុរេននៅក្នុងចម្ការនៅស្រុកសំឡូត មានតម្លៃ១ម៉ឺន ៨ពាន់រៀល(១៨.០០០)ក្នុងមួយគីឡូក្រាម ដែលក្នុងមួយផ្លែមានទម្ងន់ចន្លោះ ពី២ទៅ ៦គីឡូក្រាម។ ចំពោះទុរេនលក់នៅតាមទីផ្សារតាមទីប្រជុំជន មានតម្លៃ២ម៉ឺន៥ពាន់រៀល(២៥.០០០) ក្នុងមួយគីឡូក្រាម។ ទុរេនអាចដាំដុះក្នុងតំបន់មួយចំនួននៅប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាក្នុងខេត្តបាត់ដំបង សៀមរាប កំពត ព្រះសីហនុ កោះកុង ត្បូងឃ្មុំ កំពង់ចាម រតនគិរី និងខេត្តមណ្ឌលគិរី។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទខេត្តបាត់ដំបង លោកឈឹម វជិរា និងអភិបាលស្រុកសំឡូត លោក សើ សាម៉េត ដើម្បីសុំការអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមបានទេ។
អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកឃ្លាំមើលការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) ប្រចាំនៅខេត្តបាត់ដំបង លោក អ៊ិន គង់ជិត លើកទឹកចិត្តដល់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបង្កើនការដាំដុះដំណាំនេះបន្ថែមទៀតដើម្បីបានចំណូលផ្គត់ផ្គង់ជីវភាព និងផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការអ្នកបរិភោគ។ លោកបន្ថែមថា អាជ្ញាធរ និងក្រសួងមន្ទីរពាក់ព័ន្ធ ក៏ត្រូវជួយស្វះស្វែងរកទីផ្សារ ជាពិសេសសម្របសម្រួលដល់ការនាំចេញទៅប្រទេសថៃនៅក្បែរនោះឱ្យបានច្រើន ដើម្បីពង្រីកទីផ្សារទៅក្រៅប្រទេស។
លោក អ៊ិន គង់ជិត៖ «ជាពិសេសសមត្ថកិច្ចនៅច្រក៤០០ ព្រំដែនខ្មែរ-ថៃយើងហ្នឹង គួរតែបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដើម្បីឱ្យភ្ញៀវទេសចររបស់ថៃ ឬក៏ជនជាតិផ្សេងហ្នឹងដែលគាត់ចូលមកទស្សនានៅដីចម្ការទុរេនស្រុកសំឡូតយើងហ្នឹងឱ្យគាត់ចូលមកហើយឱ្យគាត់បានទិញ។ ហើយបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលឱ្យគាត់បានចេញចូល»។
របាយការណ៍មន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទខេត្តបាត់ដំបង ឆ្នាំ២០២២ ឱ្យដឹងថា បណ្ដុំអាជីវកម្មដំណាំទុរេនសំឡូត ក្នុងស្រុកសំឡូត ខេត្តបាត់ដំបង មានចំនួនតែ ២បណ្ដុំប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចប្រមូលផលផ្លែទុរេនបានជាង ៥ពាន់តោន (៥.៧៩៨) ស្មើនឹងថវិកាជិត ៣០លានដុល្លារ ក្នុង១ឆ្នាំៗ។ ទោះជាយ៉ាងណា របាយការណ៍បញ្ជាក់ថា កម្ពុជា ពុំទាន់ទទួលបានការអនុញ្ញាតឱ្យនាំចេញទុរេន ទៅកាន់ប្រទេសចិនដោយខ្លួនឯងនៅឡើយ។ ដូច្នេះ ការនាំចេញនេះ ត្រូវធ្វើឡើងដោយឆ្លងកាត់ និងប្រើប្រាស់ម៉ាកសម្គាល់របស់ថៃ ដោយសារកម្ពុជាពុំទាន់ចរចាបើកផ្លូវនាំចេញទៅប្រទេសចិនខ្លួនឯងនៅឡើយ។
កសិករនៅស្រុកសំឡូត លើកឡើងថា ការដាំទុរេនមានហានិភ័យខ្ពស់ ចំណាយដើមទុនច្រើន និងការថែទាំខ្ពស់ ហើយប្រសិនបើទុរេនធ្លាក់ថ្លៃ នោះកសិករនឹងត្រូវខាតបង់ច្រើន ជាងដំណាំផ្សេងៗ។ កសិករដាំទុរេននៅស្រុកសំឡូត ស្នើអាជ្ញាធរ ឱ្យទប់ស្កាត់ការនាំចូលទុរេនពីក្រៅប្រទេសលើសកម្រិត ដែលធ្វើឱ្យទុរេននៅក្នុងស្រុកធ្លាក់ថ្ងៃខ្លាំង ជាពិសេសទុរេនដែលនាំចូលមកពីក្រៅមានជាតិគីមី ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពអ្នកទទួលទាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។