សហភាព​អឺរ៉ុប ប្ដេជ្ញា​ផ្ដល់​មូលនិធិ​ចំនួន​ជាង ១ម៉ឺន​លាន​ដុល្លារ សម្រាប់​វិនិយោគ​លើ​គម្រោង​នានា​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ាន

ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2022.12.14
សហភាព​អឺរ៉ុប ប្ដេជ្ញា​ផ្ដល់​មូលនិធិ​ចំនួន​ជាង ១ម៉ឺន​លាន​ដុល្លារ សម្រាប់​វិនិយោគ​លើ​គម្រោង​នានា​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ាន រូបសញ្ញាតំណាងសហភាពអឺរ៉ុប និង​អាស៊ាន
រូប៖ ហ្វេសប៊ុក European Union to Cambodia and ASEAN Information Center

សហភាពអឺរ៉ុប ប្តេជ្ញា​ផ្តល់មូលនិធិជាង ១ម៉ឺនលាន​ដុល្លារ (១០,៦ ប៊ីលានដុល្លារ) សម្រាប់​វិនិយោគ​លើ​គម្រោងនានា​ក្នុងតំបន់អាស៊ាន រហូតដល់​ឆ្នាំ២០២៧ ដើម្បី​បង្កើន​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​កាន់តែខ្លាំង​លើ​ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និង​ថាមពល ជាមួយ​ប្រទេសក្នុង​តំបន់អាស៊ាន។ ការប្រកាស​ត្រៀម​ផ្តល់​មូលនិធិ​របស់​អឺរ៉ុប​នេះ ធ្វើឡើង​ក្នុងពិធី​បើកជាផ្លូវការ​នៃ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន-សហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បី​រំលឹក​ខួបលើកទី៤៥ នៃ​ទំនាក់ទំនង​ដៃគូ​សន្ទនា​រវាង​អាស៊ាន និង​សហភាពអឺរ៉ុប ដែល​បាន​ប្រព្រឹត្តទៅ​កាលពី​ថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ នៅទីក្រុង​ព្រុចសែល (Brussels) ប្រទេសប៊ែលហ្សិក (Belgium)។

នេះគឺជាការ​ជួបប្រជុំគ្នា​ដ៏កម្រ និង​មិនធ្លាប់មាន​ពីមុនមក​នៅទីក្រុងព្រុចសែល ប្រទេសប៊ែលហ្សិក រវាង​ក្រុមមេដឹកនាំ​មកពី​តំបន់អាស៊ាន ៩​ប្រទេស និង​ក្រុមមេដឹកនាំ​អឺរ៉ុប ២៧ប្រទេស ខណៈ​មេដឹកនាំ​រដ្ឋប្រហារ​នៃ​ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា (Myanmar) ឬភូមា (Burma) មិនត្រូវ​បាន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំកំពូល​នេះទេ។

ថ្លែងក្នុង​ពិធីបើក​កិច្ចប្រជុំកំពូល​នេះជា​ផ្លូវការ កាលពី​ថ្ងៃទី១៤ ខែធ្នូ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សា​អឺរ៉ុប លោក ឆាល មីសែល (Charles Michel) អំពាវនាវ​ឱ្យ​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​កាន់តែស៊ីជម្រៅ​រវាង​តំបន់ទាំងពីរ គឺសហភាពអឺរ៉ុប និង​អាស៊ាន។ វិស័យសំខាន់ៗ​ចំនួន៥ ដែល​លោក​ចង់ឃើញ​ឱ្យ​មាន​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​បន្ថែមទៀត​រួមមាន ការទទួលបាន​នូវវិបុលភាព​កាន់តែប្រសើរ​ជាងមុន​តាមរយៈ​ប្រព័ន្ធពហុនិយម ការធ្វើការ​រួមគ្នា​កាន់តែជិតស្និទ្ធ​ដើម្បី​​ការពារ​ភពផែនដី ការផ្លាស់ប្តូរ​ឌីជីថល​ដើម្បី​ធានា​នូវ​សេដ្ឋកិច្ច​ឌីជីថល​ប្រកបដោយ​សុវត្ថិភាព បើកចំហ និង​រួមបញ្ចូល​គ្រប់ភាគី វិស័យហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និង​ការផ្សាភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ប្រជាជន និងប្រជាជន។ ចុងក្រោយ គឺការពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​កាន់តែស៊ីជម្រៅ​លើវិស័យសន្តិសុខ និង​ការពារជាតិ ដោយផ្តោតលើ​ការប្រយុទ្ធប្រឆាំង​ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន សន្តិសុខលម្ហ​សមុទ្រ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​រួមគ្នា​លើ​វិស័យ​សន្តិសុខព័ត៌មានវិទ្យា​ដើម្បី​ប្រយុទ្ធប្រឆាំង​នឹង​ឧក្រិដ្ឋកម្ម​ព័ត៌មានវិទ្យា ជាដើម។

រីឯ ប្រធាន​គណៈកម្មការអឺរ៉ុប អ្នកស្រី អូរស៊ូឡា វ៉ុន ដឺរ ឡេយែន (Ursula von der Leyen) ក៏ចង់ឃើញ​ក្រុមមេដឹកនាំ​នៃ​តំបន់ទាំងពីរ បង្កើន​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​បន្ថែមទៀត​លើវិស័យសំខាន់​ចំនួនបី។ ទីមួយ គឺវិស័យ​ថាមពល និង​អាកាសធាតុ ស្របពេលដែល​អ្នកស្រីថា​សង្គ្រាមឈ្លានពាន​ដោយរុស្ស៊ី (Russia) នៅ​អ៊ុយក្រែន (Ukraine) កំពុង​បង្កឱ្យមាន​នូវ​វិបត្តិថាមពល​ជាសាកល។ អ្នកស្រី​ចង់ឃើញ​តំបន់ទាំងពីរ​គាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក​ដើម្បី​ពន្លឿន​ការផ្លាស់ប្តូរ​ចេញពី​ការប្រើ​ឥន្ធនៈ​ហ្វូស៊ីល ទៅជា​ការប្រើ​ថាមពល​កកើតឡើងវិញ។ វិស័យទីពីរ គឺការពង្រឹងនូវ​ចំណងទាក់ទង​ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និង​ពាណិជ្ជកម្ម​រវាងតំបន់ទាំងពីរ។ អ្នកស្រី​គូសបញ្ជាក់ថា ពាណិជ្ជកម្ម​គឺជា​យាន​សម្រាប់​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​បន្ថែមទៀត ជាពិសេស​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​ការផ្លាស់ប្តូរ​ទៅរក​ថាមពល​បៃតង និង​សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល ដែលមាន​ខ្សែចង្វាក់​ពាណិជ្ជកម្ម​ធន់ស៊ាំ។ ប្រធានគណៈកម្មការ​អឺរ៉ុប​រូបនេះ លើកឡើងថា សហភាពអឺរ៉ុប ចង់ឱ្យមាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី (FTA) បន្ថែមទៀត​ជាមួយ​រដ្ឋសមាជិក​នានា​ក្នុងតំបន់​អាស៊ាន។ វិស័យ​ចុងក្រោយ គឺការវិនិយោគ​លើ​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និង​ការផ្សារ​ភ្ជាប់​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ប្រជាជន និង​ប្រជាជន។ អ្នកស្រី​បញ្ជាក់ថា ជាលទ្ធផល​សហភាពអឺរ៉ុប​ដាក់ចេញ​នូវ​យុទ្ធសាស្ត្រ «ច្រកសាកល» (Global Gateway) ដោយ​ត្រៀម​ផ្តល់​មូលនិធិជាង ១ម៉ឺនលានដុល្លារ​សម្រាប់​វិនិយោគ​លើគម្រោង​នានា​ក្នុង​តំបន់អាស៊ាន ដើម្បី​ចូលរួម​ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង​លើ​វិស័យសេដ្ឋកិច្ច ថាមពលស្អាត និង​ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ​ឌីជីថល ជាដើម។

ថ្លែងក្នុង​ពិធីបើក​ជាផ្លូវការ​នៃ​កិច្ចប្រជុំកំពូល​នេះ ក្នុងនាមជា​ប្រធានប្តូរវេន​អាស៊ាន​ជិតផុតអាណត្តិ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អះអាងថា​មានតែ​កិច្ចសន្ទនាទេ ទើបអាច​ដោះស្រាយ​ជម្លោះ​នានា​នៅក្នុង​តំបន់​បាន៖

«ខ្ញុំមិនដែល​ជឿថា យើងអាច​សម្រេចបាន​នូវសន្តិភាព​តាមរយៈ​ការធ្វើសង្គ្រាម ឬការគំរាម​បង្ក​សង្គ្រាម​នោះឡើយ។ ក្នុងន័យនេះ ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​យ៉ាងស្មោះថា យើងគួរតែ​កំណត់​ការដោះស្រាយ​ជម្លោះ​ដោយសន្តិវិធី​តាមរយៈ​ការសន្ទនា និង​ការពិគ្រោះយោបល់ ជាវិធីសាស្ត្ររួម​របស់យើង»

លោក ហ៊ុន សែន ចង់ឃើញ​អាស៊ាន និង​សហភាពអឺរ៉ុប​ត្រូវតែ​ធ្វើការជាមួយគ្នា​យ៉ាង​ស្អិតល្មួត​ដើម្បី​ធានា​សណ្តាប់ធ្នាប់​អន្តរជាតិ​ដោយផ្អែកលើ​ច្បាប់ ការចូលរួម​ពីគ្រប់ភាគី ភាពបើកចំហរ តម្លាភាព និង​ការផ្តល់ផលប្រយោជន៍ ដល់គ្នា​ទៅវិញទៅមក ដោយគោរពតាម​ធម្មនុញ្ញ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ។

នៅទន្ទឹមពេលនឹង​កិច្ចប្រជុំកំពូល​អាស៊ាន-សហភាព​អឺរ៉ុប​នេះដែរ សមាជិកសភា​អឺរ៉ុប​១២រូប បាន​សរសេរ​លិខិតមួយ​ច្បាប់​ផ្ញើទៅ​ប្រធាន​ក្រុមប្រឹក្សា​អឺរ៉ុប ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប និង​តំណាងជាន់ខ្ពស់​សហភាពអឺរ៉ុប​សម្រាប់​កិច្ចការ​គោលនយោបាយ​ការបរទេស និង​សន្តិសុខ ដោយ​លើកឡើង​ពីកង្វល់​របស់ពួកគេ​ជុំវិញ​ស្ថានភាព​នយោបាយ​នៅកម្ពុជា ស្របពេល​ដែល​ប្រទេសនេះ​ត្រៀមរៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​ជាតិ​នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ។ ពួកគេ​គូសបញ្ជាក់ថា ការបោះឆ្នោត​នាពេលខាងនេះ​នឹងកំណត់ថាតើ​កម្ពុជា​នឹងវិលត្រលប់​មករក​ការអនុវត្ត​ស្របតាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​តាមបែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​សេរីពហុបក្ស ឬក៏នឹង​ចាក់រិះគល់​កាន់តែខ្លាំង​ថែមទៀត​នៃការរអិលធ្លាក់ចូល​ការគ្រប់គ្រងតាមបែប​ផ្តាច់ការនិយម ដែលរំលោភ​លើ​កាតព្វកិច្ច​អន្តរជាតិ​របស់​កម្ពុជា។ ពួកគេថា ពួកគេ​មិនទទួលស្គាល់​ការបោះឆ្នោត​ឃុំ-សង្កាត់​កាលពី​ពេលកន្លងទៅ​ថាជាការបោះឆ្នោត​ដោយសេរី ឬដោយ​យុត្តិធម៌​នោះទេ ខណៈ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​បានបង្កើន​ការបង្ក្រាប​មកលើ​គណបក្សប្រឆាំង ក្រុមអ្នកកាសែត ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ និង​សង្គមស៊ីវិល​នោះ។

ក្នុងន័យនេះ សមាជិកសភាអឺរ៉ុប​ទាំង១២រូប បានគូសបញ្ជាក់​ឡើងវិញ​ពី​ការអំពាវនាវ​របស់​ពួកគេ ដល់​សហភាពអឺរ៉ុប រដ្ឋសមាជិកអឺរ៉ុប និង​សហគមន៍​អន្តរជាតិ ឱ្យប្រើប្រាស់​ឱកាស​នៃ​កិច្ចប្រជុំកំពូល​អាស៊ាន-សហភាពអឺរ៉ុប​នេះ ដាក់សម្ពាធ​មកលើ​រដ្ឋាភិបាល​លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​ចាត់វិធានការ​ជាសាធារណៈ​ដើម្បី​ផ្តល់ការគាំពារ​ដល់​សកម្មជន និង​ក្រុមអ្នកការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស គាំទ្រ​គណបក្ស​នយោបាយនានា​នៅកម្ពុជា​ចំពោះការតស៊ូ​របស់​គណបក្សទាំងនោះ​ដើម្បីឱ្យ​មាន​ការបើកលំហ​សង្គមស៊ីវិល និងនយោបាយ​នៅមុន​ការបោះឆ្នោតជាតិ​ឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ។

ជាថ្មីម្តងទៀត សមាជិកសភាពអឺរ៉ុប ក៏អំពាវនាវ​ឱ្យ​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​ជាក់លាក់ និង​ជំរុញទៅ​ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប​ឱ្យអនុម័ត​នូវ​វិធានការរឹតត្បិតនានា រួមមាន​ដូចជា ការហាមប្រាម​មិនឱ្យ​ធ្វើដំណើរ​មកអឺរ៉ុប និង​ការបង្កក​ទ្រព្យសម្បត្តិ ទៅលើ​ក្រុមមេដឹកនាំ​នយោបាយ និង​មេដឹកនាំ​កងកម្លាំង​សន្តិសុខ​នៅកម្ពុជា ព្រមទាំង​ផលប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ច​របស់ពួកគេ ក្នុងគោលដៅ​ដើម្បី​ឱ្យពួកគេ​ទទួលខុសត្រូវ​ចំពោះ​អំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ និងការរម្លាយ ព្រមទាំង​ការរិតត្បិត​ជាបន្តបន្ទាប់​មកលើ​គណបក្ស​ប្រឆាំងនៅកម្ពុជា៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។