អ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ និងអ្នកតាមដានការអភិវឌ្ឍន៍សាទរនឹងធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ដែលជំរុញឱ្យសាធារណជន និងវិស័យពាក់ព័ន្ធបង្កើនការប្រើប្រាស់រូបិយប័ណ្ណជាតិ គឺប្រាក់រៀល និងកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្រាក់ដុល្លារ។ តែទោះជាយ៉ាងណា អ្នកជំនាញមើលឃើញថា បន្ថែមពីការជំរុញលើកទឹកចិត្ត កម្ពុជាត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាចម្បងៗមួយចំនួនទៀត ដើម្បីឱ្យការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលបានកើនឡើងឆាប់រហ័ស។
កម្ពុជាអាចជំរុញការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលបានឆាប់រហ័ស ដោយការបង្កើតក្របខណ្ឌច្បាប់តម្រូវឱ្យប្រើប្រាស់តែប្រាក់រៀលក្នុងស្រុក កាត់បន្ថយបញ្ជរប្តូរប្រាក់សេរីគ្រប់ទីកន្លែង បង្កើនការផ្សព្វផ្សាយពីទំនុកចិត្តចាយប្រាក់រៀល និងបង្កើនគុណតម្លៃប្រាក់រៀលដែលអាចបានការទទួលស្គាល់ពីបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់។
ការលើកឡើងនេះបន្ទាប់ពីធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC) កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ជាថ្ងៃរម្លឹកខួបដាក់ឱ្យប្រើប្រាក់រៀលឡើងវិញ ដោយអំពាវនាវឱ្យក្រសួង-ស្ថាប័ន រោងចក្រ សហគ្រាស គ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ ប្រជាជនទូទៅ និងគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធរួមចំណែកប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលក្នុងប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួន។ ប្រតិបត្តិការទាំងនោះមានដូចជា ការទូទាត់ ការបិទស្លាកតម្លៃទំនិញ និងការសន្សំជាប្រាក់រៀល ព្រមទាំងផ្តល់លក្ខខណ្ឌអនុគ្រោះឱ្យបានកាន់តែច្រើនចំពោះការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល។
អ្នកជំនាញកសិកម្ម និងផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីដល់កសិករលោក បណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ លើកឡើងថា បច្ចុប្បន្នប្រាក់រៀលមានស្ថិរភាពល្អ ដែលជាពេលវេលាសមស្របសម្រាប់ការបង្កើនការចាយប្រាក់រៀលក្នុងស្រុក។ លោកបន្តថាកម្ពុជានៅត្រូវការក្របខណ្ឌច្បាប់មួយចំនួន ដែលគាំពារដល់ការបង្កើនការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលនេះ។ លោក កុមារ ក៏គាំទ្រការបង្កើនការផ្សព្វផ្សាយពីអត្ថប្រយោជន៍ និងចូលរួមប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល៖ « ការអនុវត្តនឹងទាល់តែផ្សារភ្ជាប់នឹងវិធានការច្បាប់មួយចំនួន ប៉ុន្តែហ្នឹងការអនុវត្តជាក់ស្ដែងកន្លងមកហ្នឹងហាក់ដូចជាមិនទាន់បានទូលំទូលាយ ដែលធ្វើឱ្យទម្លាប់ហ្នឹងចេះតែបន្តរហូតដល់ពេលហ្នឹង។ ជារួមខ្ញុំគិតថាវាទៅមុខហើយ ប៉ុន្តែវាត្រូវការពេល ហើយបូកនឹងការជំរុញការផ្សព្វផ្សាយ និងការចូលរួមពីគ្រប់គ្នាបន្តិចៗទៅ វាអាចយូរៗទៅវាមកជារឿងធម្មតាវិញការប្រើប្រាស់លុយរៀលទូទៅ»។
កម្ពុជាបានបង្កើតក្រដាសប្រាក់រៀលលើកដំបូងនៅឆ្នាំ១៩៥៥ គឺនៅក្នុងសម័យសង្គមរាស្រ្តនិយម ក្រោយកម្ពុជាទទួលបានឯករាជ្យពេញលេញពីបារាំង។ ការប្រើប្រាស់រៀលបានប្រាក់រៀលបានផ្អាកជាច្រើនឆ្នាំនៅពេលខ្មែរក្រហមកាន់អំណាច។ ប្រាក់រៀលត្រូវដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ឡើងវិញនៅពេលធនាគារជាតិដំណើរការឡើងវិញកាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៨០ ក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា។ មកដល់ឆ្នាំ១៩៩២ គឺក្រោយមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងការបើកឱ្យមានវិនិយោគបរទេសចូលកម្ពុជា រួមនឹងការផ្ដល់ជំនួយហិរញ្ញវត្ថុទាំងឡាយពីបណ្ដាបរទេស ដែលជួយកម្ពុជា ជាពិសេសប្រទេសលោកខាងលិច កម្ពុជាចាប់ផ្ដើមប្រើប្រាស់ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក។ ចាប់ពីពេលនោះមកប្រាក់ដុល្លារបានចាក់ឫស ជ្រាបចូលគ្រប់សរសៃឈាមសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា និងគ្របដណ្ដប់ស្ទើរតែទាំងស្រុងលើការចរាចររូបិយប័ណ្ណនៅទូទាំងប្រទេស។ ស្របពេលដែលនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាមប្រើប្រាស់លុយដុងវៀតណាម ឯតាមព្រំដែនកម្ពុជាថៃប្រើប្រាស់ប្រាក់បាតថៃ។ ពលរដ្ឋអាចប្តូរប្រាក់រៀល និងដុល្លារនៅគ្រប់ទីកន្លែង មិនថាទីក្រុង ឬស្រុកស្រែចំការ។ ពលរដ្ឋជាច្រើនប្រើពាក្យថារៀលជំនួសឱ្យដុល្លារ គឺគេចាយប្រាក់ដុល្លារ តែថាជារៀល ដូចជាថា ៥រៀល ដែលសំដៅដល់៥ដុល្លារជាដើម។ ទាំងនោះក៏ដោយសារតែពេលនោះតម្លៃប្រាក់រៀលគ្មានស្ថេរភាព បើប្រៀបធៀបនឹងប្រាក់ដុល្លារ ដែលពិបាកឱ្យពលរដ្ឋ ពិសេសអ្នកជំនួញ អ្នកវិនិយោគបរទេសមកកម្ពុជា មានទំនុកចិត្តប្រើប្រាស់។
ចំណុចនេះ អ្នកសិក្សាការអភិវឌ្ឍន៍ លោកបណ្ឌិត មាស នី មើលឃើញថា ចាំបាច់ត្រូវភាគីពាក់ព័ន្ធកាត់បន្ថយបញ្ជរប្តូរប្រាក់ គ្រប់ទីកន្លែង ដែលអាចពលរដ្ឋឱ្យងាយស្រួលងាកមកចាយប្រាក់រៀលជាទូទៅបានវិញ៖ « បើយើងនៅតែមានកន្លែងដូរលុយដុល្លារហ្នឹងនៅកន្លែងណាក៏បាន លក់ក៏បានទិញលុយដុល្លារក៏បាន ទោះជាលើកទឹកចិត្តយ៉ាងម៉េចក៏វាមិនអាចទៅរួចដែរបាទ។ ទី២ទៀតនៅក្នុងប្រទេសដូចយើងនេះប្រសិនបើយើង បណ្ដោយឱ្យលុយរៀលចុះថោក បានន័យថាអតិផរណាលុយរៀលហ្នឹង ធ្វើឱ្យលុយរៀលថោកវាអាចធ្វើឱ្យពលរដ្ឋមិនចង់ចាយលុយរៀលទេចង់តែចាយដុល្លារព្រោះលុយរៀលច្រើនពេកពិបាកកាន់»។
ទាក់ទងនឹងគុណតម្លៃប្រាក់រៀលលោក យ៉ង សាំងកុមារ លើកឡើងមួយជ្រុងទៀតថា ចាំបាច់ដែលកម្ពុជាត្រូវពង្រឹងគុណតម្លៃប្រាក់រៀលពិសេសក្នុងចំណោមប្រទេសក្នុងតំបន់៖ «ប្រសិនបើលុយរៀលបន្តនៅស្ថិរភាពនៅរក្សាអត្រាប្ដូរប្រាក់ នៅ៤ពាន់ ឬ៤ពាន់តិចតួចបានថេរ ហើយប្រជាជនមានការទុកចិត្តច្រើន ជាបណ្ដើរៗដូចជាការបើកប្រាក់ខែ ការទូទាត់ទំនិញ ការផ្ដល់ជាឥណទានធ្វើជាលុយរៀល ។ល។ ហ្នឹងធ្វើឱ្យលុយរៀលមានការចរាចរកាន់តែច្រើន ហើយអ្វីដែលសំខាន់មួយទៀតនៅពេល ដែលកម្ពុជាប្រឈមនៅថ្ងៃទៅមុខទៀតហ្នឹងគឺកម្ពុជាត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េចឱ្យលុយខ្មែរយើងហ្នឹងអាចទៅជាថាបើយើងយកលុយខ្មែរយើងទៅក្រៅប្រទេសយ៉ាងអន់ណាស់ក៏ត្រឹមអាស៊ានដែរ ដូចជានៅថៃ (Thailand) ម៉ាឡេស៊ី (Malaysia) សឹង្ហបុរី (Singapore) អី យើងអាចដូរជាលុយគេបាន ដូរទៅដូរ ម៉ោចឹងបាន អីចឹងធ្វើឱ្យខ្មែរយើងមិនចាំបាច់ដូរដុល្លារស្ពាយដុល្លារ ចាំយកដុល្លារទៅដូរនៅស្រុកគេអីទៀតទេ»។
របាយការណ៍របស់ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ គឺនៅមុនវិបត្តិជំងឺ-កូវីដ១៩ តម្រូវការចាយប្រាក់រៀលបានកើនឡើងរង្វង់ប្រមាណ១៦%ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ក្រោយពេលរដ្ឋាភិបាល និងធនាគារជាតិចាប់ផ្ដើមលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល នៅពេលស្ថានភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចមានលំនឹងល្អពោលគឺតម្លៃប្រាក់រៀលមានស្ថិរភាពល្អដែរ។
អ្នកនាំពាក្យគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុកម្ពុជា លោក កាំង តុងងី ទទួលស្គាល់ថាការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលមានកំណើន ប៉ុន្តែកំណើននេះនៅយឺតយ៉ាវនៅឡើយ។ លោកថាក្នុងរយៈពេលនេះកម្ពុជាពិបាកចៀសផុតទម្លាប់នៃការប្រើប្រាស់ប្រាក់ដុល្លារ ដែលបានចាក់ជ្រៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម៖ « នៅប្រទេសកម្ពុជាយើង យើងមិនមានច្បាប់ដែលតម្រូវឱ្យវិនិយោគិនបរទេសហ្នឹងគាត់ប្ដូរប្រាក់បរទេសម៉ោប្រាក់រៀលយើងទេ ហើយទន្ទឹមនឹងហ្នឹងយើងឃើញថាយើងក៏មានការនាំចេញនាំចូលច្រើន។ ជាទូទៅយើងទទួលស្គាល់ថាប្រាក់ដុល្លារមានស្ថិរភាពខ្ពស់ជាងប្រាក់រៀលខ្មែរយើង។ ក្នុងរយៈពេលនេះគឺវាអីចឹង តែក្នុងរយៈពេលខាងមុខវានឹងមានការកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្រាក់ដុល្លារសន្សឹមៗហើយព្រោះហ្នឹងវាជាទិសដៅ នៃយុទ្ធសាស្ត្រថ្នាក់ជាតិ ហើយក៏មានការបង្កើតនូវដំណោះស្រាយជាប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាអីផ្សេងៗ ដែលដំណោះស្រាយបច្ចេកវិទ្យានឹងជួយឱ្យការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលកាន់តែងាយស្រួល»។
លោក កាំង តុងងី បញ្ជាក់ថាមកដល់ពេលនេះសមាគមបានផ្តល់ប្រាក់កម្ចីជាប្រាក់រៀល ក្នុងទំហំប្រមាណ២០ភាគរយ លើសការកំណត់របស់ធនាគារជាតិ ដែលតម្រូវឱ្យផ្ដល់កម្ចីជាប្រាក់រៀលឱ្យបានច្រើនបំផុត ឬតិចបំផុតឱ្យលើសពី១០ភាគរយ។ លោកថាសមាគមរំពឹងថានឹងជំរុញឱ្យការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលនេះបន្តកើនឡើង។
ធនាគារជាតិក៏កំពុងដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់សេវាបច្ចេកវិទ្យាទូទាត់ប្រាក់ជាអេឡិចត្រូនិចឈ្មោះថាប្រព័ន្ធបាគង ដែលជួយដល់ការទូទាត់ ផ្ទេរប្រាក់ ដាក់ប្រាក់ និងដកប្រាក់ កាន់តែមានភាពងាយស្រួល ឆាប់រហ័ស កាត់បន្ថយចំណាយថ្លៃប្រតិបត្តិការ និងមានសុវត្ថិភាពខ្ពស់។ មន្ត្រីធនាគារជាតិអះអាងថាប្រតិបត្តិការតាមប្រព័ន្ធនេះក៏ផ្ដល់ភាពងាយស្រួលដល់ការទូទាត់ជាប្រាក់រៀលដែរ ដោយកាត់បន្ថយការកាន់ប្រាក់រៀលដែលមានចំនួនច្រើន ឬមានសូន្យច្រើនពិបាករាប់ជាដើម។ ជាមួយគ្នានោះ ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលក្នុងប្រព័ន្ធបាគងនេះក៏កំពុងកើនឡើង។
ទាំងអ្នកតាមដានការអភិវឌ្ឍន៍ និងអ្នកជំនាញហិរញ្ញវត្ថុសុទ្ធតែបានយល់ស្របពីអត្ថប្រយោជន៍ក្នុងការចាយប្រាក់រៀល និងកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្រាក់ដុល្លារ។
ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា ការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលជារូបិយប័ណ្ណរបស់ជាតិនេះមានផលប្រយោជន៍ជាច្រើន ដែលរួមមាន បង្កើនសាមគ្គីភាពជាតិ និងមោទនភាពជាតិ ដែលសំដៅដល់ភាពរឹងមាំ និងអធិបតេយ្យភាពរូបិយប័ណ្ណ។ កាត់បន្ថយចំណាយប្រតិបត្តិការ ដែលជួយឱ្យពលរដ្ឋមិនប្រឈមនឹងខាតបង់ដោយសារអត្រាប្តូរប្រាក់ និងខាតបង់ពេលវេលាច្រើន។ ជំរុញពាណិជ្ជកម្ម ដោយធនាគារជាតិអាចជំរុញការនាំចេញកាន់តែច្រើនតាមរយៈភាពប្រកួតប្រជែងតម្លៃ។ លើកកម្ពស់ហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ និងសុខុមាលភាពសង្គម ដែលសំដៅដល់រដ្ឋាភិបាលងាយស្រួលបំពេញតម្រូវការវិនិយោគ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងសុខុមាលភាពសង្គម ពោលគឺរដ្ឋាភិបាលមានចំណូលចំណាយជាប្រាក់រៀល។ ចំណែកអត្ថប្រយោជន៍ពីរចុងក្រោយគឺចំណូលពីការបោះពុម្ភក្រដាសប្រាក់ និងការបង្ការការក្លែងក្រដាស់ប្រាក់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។