តើ​កម្ពុជា​នៅ​សល់​អ្វី​ខ្លះ​ដែល​ត្រូវ​បន្ត​លក់?

0:00 / 0:00

សហគមន៍​អន្តរជាតិ​នៅ​តែ​បន្ត​ឲ្យ​ចំណាត់​ថ្នាក់​កម្ពុជា ទាប​សឹង​គ្រប់​វិស័យ តាំង​ពី​វិស័យ​អប់រំ យុត្តិធម៌ ធនធាន​ធម្មជាតិ និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ជាតិ ដោយសារ​តែ​អំពើ​ពុក​រលួយ។ អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​បរិស្ថាន​ពិភពលោក​មួយ ធ្លាប់​ចាត់​ទុក​កម្ពុជា ថា​ជា​ប្រទេស​មួយ​សម្រាប់​លក់​សម្បត្តិ​ធម្មជាតិ​របស់​ខ្លួន​ទៅ​ឲ្យ​បរទេស

ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​អះអាង​ថា ក្រៅ​ពី​សម្បត្តិ​ធម្មជាតិ កម្ពុជា បាន​លក់​អគារ​សាធារណៈ​របស់​រដ្ឋ​ជាច្រើន​ឲ្យ​ទៅ​ក្រុមហ៊ុន​ឯកជន។ តើ​កម្ពុជា នៅ​សេសសល់​អ្វី​ខ្លះ​ដែល​ត្រូវ​លក់​បន្ត?

កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ​របស់​កម្ពុជា ក្នុង​ឆាក​អន្តរជាតិ នៅ​តែ​បន្ត​ធ្លាក់​ចុះ​បាក់​មុខ​ងើប​មិន​ដែល​រួច។ នៅ​រាល់​ការ​វាយ​តម្លៃ​របស់​សហគមន៍​អន្តរជាតិ បើ​ចង់​រក​មើល​ប្រទេស​កម្ពុជា ឲ្យ​បាន​ឆាប់ គឺ​ត្រូវ​មើល​ពី​ក្រោម​ឡើង​លើ​ទៅ​វិញ។

អង្គការ​តម្លាភាព​អន្តរជាតិ​ដែល​ជា​អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​អំពើ​ពុក​រលួយ​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៤ នេះ បាន​ឲ្យ​ពិន្ទុ​កម្ពុជា ជាប់​លេខ​រៀង​ទី​១៥៦ ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​១៧៥ លើ​ពិភពលោក។ ចំណាត់​ថ្នាក់​នេះ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​កម្ពុជា មាន​ពិន្ទុ​ទាប​ជាង​ប្រទេស​ជិត​ខាង​របស់​ខ្លួន ដូចជា ថៃ វៀតណាម និង​ប្រទេស​ឡាវ។ តារាង​វាយ​តម្លៃ​អំពើ​ពុក​រលួយ​របស់​អង្គការ​តម្លាភាព​អន្តរជាតិ បង្ហាញ​ថា បញ្ហា​ពុក​រលួយ​របស់​កម្ពុជា ហាក់​ស្រដៀង​គ្នា​ទៅ​នឹង​បណ្ដា​ប្រទេស​នៅ​តំបន់​មជ្ឈិម​បូព៌ា ដូចជា​ប្រទេស​អាហ្វកានីស្ថាន (Afghanistan) អ៊ីរ៉ាក់ (Iraq) យេម៉ែន (Yemen) និង​​បណ្ដា​ប្រទេស​នៅ​តំបន់​អាហ្វ្រិក ដូចជា ហ្គីណេ (Guinea) អង់ហ្គោឡា (Angola) ហ្ស៊ីមបាវ៉េ (Zimbabwe)។

ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​របស់​គណបក្ស​កាន់​អំណាច​នៅ​កម្ពុជា មិន​ទទួល​ស្គាល់​ចំពោះ​របាយការណ៍​នេះ​ទេ។

តំណាង​រាស្ត្រ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ប្រចាំ​មណ្ឌល​ខេត្ត​បាត់ដំបង និង​ជា​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​នៃ​រដ្ឋសភា លោក ឈាង វុន បាន​ច្រាន​ចោល​របាយការណ៍​របស់​អង្គការ​តម្លាភាព​អន្តរជាតិ៖ «ខ្ញុំ​អត់​ចង់​ស្តាប់​ឮ​របាយការណ៍​ពួក​បរទេស​អី វាយ​តម្លៃ​ស្រុក​ខ្មែរ​អី ខ្ញុំ​អត់​ចង់​ស្តាប់​សោះ​តែ​ម្តង។ ខ្ញុំ​សូម​អភ័យ​ទោស ហើយ​ខ្ញុំ​អត់​ចង់​ឆ្លើយ​ទេ ពីព្រោះ​វា​អត់​មាន​ន័យ​អី​ត្រូវ​ឆ្លើយ ឬ​វា​ត្រូវ​បកស្រាយ​អី បើ​គាត់​ជា​ខ្មែរ​ឲ្យ​មក​ធ្វើ​នយោបាយ​ស្រុក​ខ្មែរ​មក។ ហើយ​បរទេស​កុំ​ឲ្យ​លូក​ដៃ​ចូល​ស្រុក​ខ្មែរ​ច្រើន​ពេក ដោះស្រាយ​រឿង​នៅ​ស្រុក​គាត់​សិន​ទៅ»

បញ្ហា​ពុក​រលួយ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ត្រូវ​បាន​មនុស្ស​ជាច្រើន​ដឹង​សឹង​គ្រប់​គ្នា​ទៅ​ហើយ​ថា កើត​ឡើង​ដោយសារ​ការ​សូកប៉ាន់​ដើម្បី​ទទួល​សិទ្ធិ​អំណាច ក្នុង​ការ​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ខុស​ច្បាប់ ការ​លក់​ដូរ ឬ​ដោះ​ដូរ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​រដ្ឋ​ជាច្រើន​មិន​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​តម្លាភាព និង​មិន​ស្រប​ច្បាប់។ អ្វី​ដែល​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត​នោះ គឺ​ទឹក​ប្រាក់​ដែល​បាន​មក​ពី​ការ​លក់​ដូរ​ទាំង​នេះ មិន​ឃើញ​បង្ហាញ​នៅ​ក្នុង​ខ្ទង់​ចំណូល​ចំណាយ​របស់​រដ្ឋ​ឡើយ។

ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​ឲ្យ​ដឹង​ថា ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​របស់​រដ្ឋ​ទាំង​ឡាយ​មាន​ដូចជា​អគារ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ វត្ត​អារាម សាលា​រៀន ក្រសួង​មន្ទីរ ស្តាត​អូឡាំពិក ត្រពាំង​បឹងបួ ភ្នំ​តូច ភ្នំ​ធំ ព្រៃ​ឈើ សត្វ​ព្រៃ និង​មច្ឆជាតិ ត្រូវ​បាន​លក់​អស់​គ្មាន​សល់។

សាស្ត្រាចារ្យ​ខាង​ផ្នែក​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ លោក​បណ្ឌិត សុខ ទូច មាន​ប្រសាសន៍​ថា រហូត​មក​ទល់​ពេល​នេះ គេ​ឃើញ​មហោស្រព រោង​កុន រោងចក្រ​របស់​រដ្ឋ និង​ស្តាត​អូឡាំពិក ត្រូវ​បាន​ប្រែ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​សម្បត្តិ​ឯកជន​ជា​សំណង់​អគារ​ផ្ទះ​ល្វែង ជា​ក្លឹប​ខារ៉ាអូខេ និង​ជា​កន្លែង​លក់​គ្រឿង​ស្រវឹង​ពាស​ពេញ​ប្រទេស​ទៅ​វិញ៖ «ឥឡូវ​យើង​មើល​ស្តាត​អូឡាំពិក យើង​លែង​មើល​ឃើញ​ស្រមោល​ស្តាត​បាត់​ទៅ​ហើយ ស្តាត​ចាស់​ក៏​អត់​មាន ប៉ុន្តែ​វា​នៅ​ក្នុង​ទឹក​ដី​ខ្មែរ ដូចជា​រ៉ែ​ជា​អី​ហ្នឹង វា​ត្រូវ​បាន​លក់​ហើយ នាំ​ចេញ​ក្រៅ​តែ​ម្តង។ ត្រី​លក់ ហើយ​ត្រូវ​អស់​តែ​ម្តង ព្រៃ​លក់​អស់ ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​ជា​ដី​ជា​អី​វា​លក់​មែន តែ​វា​នៅ​ក្នុង​ទឹក​ដី​ខ្មែរ។ វា​លក់​យក​តែ​លុយ ប៉ុន្តែ​វា​ទៅ​ជា​ឯកជន​កាន់​កាប់​តែ​ប៉ុណ្ណឹង​ទេ ហើយ​អ្វី​ដែល​លក់​ហើយ​បាត់​ហ្នឹង គឺ​រ៉ែ ត្រី​ហ្នឹង ហើយ​និង​ព្រៃ​ដែល​មិន​អាច​វិល​ត្រឡប់​មក​វិញ​បាន»

លើស​ពី​នេះ​ទៅ​ទៀត ក្រសួង​មន្ទីរ ឬ​ស្ថាប័ន​រដ្ឋ​ជាច្រើន ត្រូវ​បាន​រើ​ចេញ​ពី​កណ្ដាល​ទីក្រុង​យក​ទៅ​ដាក់​នៅ​ជាយ​ក្រុង​ទៅ​វិញ។ តួយ៉ាង​ដូចជា ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម អគ្គស្នងការ​នគរបាល​ជាតិ ធនាគារ​ជាតិ​នៃ​កម្ពុជា និង​ស្ថាប័ន​រដ្ឋ​ជាច្រើន​ទៀត ត្រូវ​បាន​ផ្លាស់​ទី​ពី​ទីក្រុង​ទៅ​ជាយ​ក្រុង​វិញ។

អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​មួយ​ចំនួន​អះអាង​ថា ការ​អភិវឌ្ឍ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ គឺ​ដើម្បី​លក់ ឬ​ដោះ​ដូរ។ ចំណែក​ការ​អភិវឌ្ឍ​ទីក្រុង​នៃ​បណ្ដា​ប្រទេស​ជឿន​លឿន​វិញ គឺ​ដើម្បី​ការ​រស់នៅ​សុខដុមរមនា ការ​សិក្សា និង​ការ​លូតលាស់​របស់​ក្មេង។

ងាក​ទៅ​មើល​បញ្ហា​ធនធាន​ធម្មជាតិ​វិញ អ្វី​ដែល​កម្ពុជា កំពុង​ប្រឈម​ជាង​គេ គឺ​ការ​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ឈើ​ប្រណីត និង​ការ​រុក​រក​រ៉ែ ហើយ​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ជា​ចំហ​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​វៀតណាម និង​ប្រទេស​ចិន ដោយ​ក្រុម​ឈ្មួញ​បរទេស តាម​រយៈ​គោល​នយោបាយ​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​របស់​រដ្ឋាភិបាល។

កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០០៩ អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​ពិភពលោក (Global Witness) ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ទីក្រុង​ឡុងដ៍ ប្រទេស​អង់គ្លេស បាន​ចេញ​ផ្សាយ​របាយការណ៍​របស់​ខ្លួន​មាន​ចំណង​ជើង​ថា "ប្រទេស​សម្រាប់​លក់" លាត​ត្រដាង​ថា កម្ពុជា ជា​ប្រទេស​សម្រាប់​ហែក​ច្រៀក​លក់​សម្បត្តិ​របស់​រដ្ឋ​ទៅ​ឲ្យ​បរទេស​ដោយ​ក្រុម​អ្នក​មាន​អំណាច។ អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​ពិភពលោក ឲ្យ​ដឹង​ថា ការ​លក់​បំផ្លាញ​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ​សាធារណៈ​របស់​រដ្ឋ​ទាំង​នោះ​រួម​មាន ការ​ធ្វើ​អាជីវកម្ម​ព្រៃ​ឈើ ការ​លក់​ធនធាន​ជលផល រួម​មាន​មច្ឆជាតិ កោះ ឆ្នេរ​សមុទ្រ ធនធាន​ឧស្ម័ន រ៉ែ និង​ប្រេង​កាត ជាដើម។

អង្គការ​ឃ្លាំ​មើល​ពិភពលោក​មួយ​នេះ​បង្ហាញ​ថា ក្នុង​រយៈពេល ១៥​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ ផ្ទៃ​ដី​កម្ពុជា ចំនួន ៤៥% ត្រូវ​លក់​ទៅ​ឲ្យ​ក្រុម​អ្នក​វិនិយោគ​ដោយ​មាន​ការ​សម​គំនិត​គ្នា​ពី​អ្នក​មាន​អំណាច​ខ្មែរ។ សហគមន៍​អន្តរជាតិ​វាយ​តម្លៃ​ថា ដោយសារ​អំពើ​ពុក​រលួយ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​កម្ពុជា មាន​ការ​អភិវឌ្ឍ​យឺត ហើយ​រីឯ​ធនធាន​មនុស្ស​វិញ​មាន​កម្រិត​ទាប​ជាង​ប្រទេស​ជិត​ខាង។

វិទ្យាស្ថាន​លេកាតធិម (Legatum) ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ទីក្រុង​ឡុងដ៍ ប្រទេស​អង់គ្លេស បាន​បង្ហាញ​សន្ទស្សន៍​នៃ​ការ​រីក​ចម្រើន​ក្នុង​បណ្ដា​ប្រទេស​ជាង ១០០ ក្នុង​ទ្វីប​អឺរ៉ុប អាហ្វ្រិក និង​អាស៊ី។ ក្នុង​របាយការណ៍​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​២០១៤ នេះ វិទ្យាស្ថាន​លេកាតធិម បាន​ផ្តល់​ចំណាត់​ថ្នាក់​ឲ្យ​កម្ពុជា ជាប់​លេខ​រៀង​ទី​១១២ ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ចំនួន​១៤២ ក្នុង​ពិភពលោក។ ពិន្ទុ​នេះ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​កម្ពុជា មាន​ចំណាត់​ថ្នាក់​ទាប​ជាង​ប្រទេស​ជិត​ខាង​របស់​ខ្លួន ដូចជា វៀតណាម ថៃ និង​ឡាវ ទៅ​ទៀត។

ជុំវិញ​ការ​ប្រមូល​ធនធាន​ធម្មជាតិ និង​សម្បត្តិ​សាធារណៈ​របស់​រដ្ឋ​លក់ ដែល​បាន​ជះ​ឥទ្ធិពល​អាក្រក់​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ជាតិ​នេះ​ដែរ លោក​បណ្ឌិត កែម ឡី ជា​អ្នក​វិភាគ​ឯករាជ្យ​មាន​ប្រសាសន៍​ថា អ្វី​ដែល​នៅ​សេសសល់​សម្រាប់​កម្ពុជា បន្ត​លក់​ទៀត​នោះ គឺ​អគារ​របស់​រដ្ឋ និង​ដី​កោះ​មួយ​ចំនួន៖ «កន្លង​មក​យើង​ឃើញ​មាន​ការ​ដោះ​ដូរ​ដី​ប៉ុន្មាន​កន្លែង​ដែល​មាន​តម្លៃ​បំផុត​ហ្នឹង គឺ​ដោះ​ដូរ​អស់​ច្រើន មិន​មែន​អស់​ទាំង​ស្រុង​ទេ។ តែ​អាច​នឹង​ដោះ​ដូរ​បន្ត​ទៅ​ទៀត នៅ​ពេល​ដែល​ទៅ​ជាយ​ក្រុង ហើយ​ជាយ​ក្រុង​ហ្នឹង​ដី​វា​ឡើង​ថ្លៃ​នៅ​បន្ថែម​ទៅ​ទៀត ហើយ​នឹង​មាន​ការ​ដោះ​ដូរ​បន្ថែម​ទៅ​ទៀត អា​ហ្នឹង​ដែល​ខ្ញុំ​មើល​ឃើញ។ ហើយ​ជា​រួម គឺ​យើង​បារម្ភ​អំពី​កោះ​មួយ​ចំនួន។ ខ្ញុំ​បារម្ភ​ខ្លាច​នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​ដែល​ដេញ​ថ្លៃ​បាន​អត់​មាន​ធ្វើ​ការ​អភិវឌ្ឍ គាត់​ត្រូវ​ជួល ហើយ​លក់​បន្ត ហើយ​ការ​ជួល និង​លក់​បន្ត​ហ្នឹង ប្រសិន​បើ​តំបន់​កោះ​មួយ​ចំនួន​បាន​ទៅ​ដល់​ដៃ​ក្រុមហ៊ុន​វៀតណាម ឬ​ក្រុមហ៊ុន​រដ្ឋាភិបាល​វៀតណាម អី គឺ​ថ្ងៃ​ក្រោយ​យើង​មាន​ហានិភ័យ​ខ្ពស់​ណាស់​តំបន់​កោះ​ទាំងអស់​ហ្នឹង»

អ្នក​វិភាគ​ឯករាជ្យ​រូប​នេះ​អះអាង​ថា ក្រៅ​ពី​ការ​លក់ ឬ​ដោះ​ដូរ​អគារ​រដ្ឋ ព្រៃ​ឈើ រ៉ែ មច្ឆជាតិ និង​ដី​កោះ​ហើយ ហើយ​អ្វី​ដែល​អាច​ត្រូវ​លក់​បង្ហើយ​ចុង​ក្រោយ គឺ​ភ្នំ ឬ​ព្រៃ​ឈើ​ចុង​ក្រោយ​នៅ​តំបន់​អារ៉ែង តែ​ម្តង៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖

ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។