Photo: RFA
ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំព្រែកមាស ស្រុកសៀមប៉ាង ខេត្តស្ទឹងត្រែង ស្នើអាជ្ញាធរខេត្តផ្តល់សិទ្ធិគ្រប់គ្រងដីព្រៃសហគមន៍ជាថ្មី បន្ទាប់ពីអ្នកភូមិប្រមាណជាង ២០០នាក់ បានបោះឆ្នោតបង្កើតជាសហគមន៍ការពារព្រៃឈើកាលពីថ្ងៃទី៨ ធ្នូ។ សំណើនេះ បន្ទាប់ពីព្រៃឈើនៅតំបន់នោះ រងការកាប់បំផ្លាញពីក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច និងឈ្មួញ ជាពិសេសដើមឈើផលិតជ័រទឹករបស់ជនជាតិដើមភាគតិច។
អ្នកភូមិកំពុងរកមធ្យោបាយអភិរក្សព្រៃឈើ និងដើមឈើផលិតជ័រទឹក ដោយបង្កើតជាសហគមន៍ការពារព្រៃឈើ បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ទ្រី ភាព និងក្រុមហ៊ុន គ្រឺន ស៊ី នៅតែបន្តកាប់ព្រៃ។
ប្រធានសហគមន៍ការពារព្រៃដែលទើបជាប់ឆ្នោត លោក ទា សន ប្ដេជ្ញាថានឹងស្វែងរកមធ្យោបាយអភិរក្សព្រៃឈើក្នុងនាមជាប្រធានសហគមន៍ និងទទួលខុសត្រូវក្នុងការគ្រប់គ្រងការពារព្រៃសហគមន៍ចំណុចអូររ៉ុង៖ «សន្យាថា បើខ្ញុំធ្វើមិនកើតទេ សុខចិត្តចុះចេញ។ ធ្វើអី គឺអាស្រ័យលើច្បាប់ បើថាច្បាប់ប៉ៃឡាំហើយ លោកមកពីទេវតាក៏ទៅអត់រួចដែរ»។
សហគមន៍ការពារព្រៃឈើចំណុចអូររ៉ូង ចែកចេញជាបីផ្នែក រួមមាន សហគមន៍ការពារព្រៃឈើកំភោគ សហគមន៍ព្រៃឈើខិះក្រោម និងសហគមន៍ព្រៃឈើខិះស្វាយ ហើយផ្នែកនីមួយៗមានសមាជិកស្ម័គ្រចិត្តពីអ្នកភូមិចាប់ពីជាង ៥០នាក់ដល់ជាង ១០០នាក់ និងបែងចែកដាក់វេនគ្នាចុះល្បាតជាប្រចាំ។ យ៉ាងណា សហគមន៍មិនទាន់កំណត់ផ្ទៃដីព្រៃសម្រាប់សហគមន៍គ្រប់គ្រងនៅឡើយ។ សហគមន៍បានស្នើគ្រប់គ្រងដីព្រៃសមូហភាពប្រមាណជាង ៣ពាន់ហិកតារ ក្នុងនោះមានដើមឈើផលិតជ័រទឹករាប់ម៉ឺនដើម។
ជនជាតិដើមភាគតិចដែលចូលរួមបោះឆ្នោតគាំទ្រឲ្យបង្កើតសហគមន៍ការពារព្រៃឈើ លោកស្រី ទា ណន កត់សម្គាល់ថា ចាប់តាំងពីមានក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមក ដើមឈើផលិតជ័រទឹករបស់អ្នកភូមិរាប់ម៉ឺនដើម ត្រូវគេកាប់បំផ្លាញ បង្កឲ្យបាត់ចំណូលសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារពួកគាត់។ លោកស្រីមានជំនឿថា ដើមឈើផលិតជ័រទឹកដែលនៅសេសសល់ពីការកាប់បំផ្លាញពីក្រុមហ៊ុន នឹងគង់វង្ស បើដីព្រៃមួយផ្នែកគ្រប់គ្រងដោយសហគមន៍៖ «ត្រង់ណាក៏ដីក្រុមហ៊ុន។ ពិបាកមែនទែនទោះបីថាហូបចុកតិចតួច ពិបាកណាស់សព្វថ្ងៃ។ ពីមុនក្រុមហ៊ុនមិនទាន់មកគ្រាន់បើខ្លះ រកស៊ីធូរធារ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចរកប្រភពទាក់ទងតំណាងក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព និងក្រុមហ៊ុន គ្រឺន ស៊ី ដើម្បីសុំការបំភ្លឺជុំវិញការចោទប្រកាន់នេះបានទេនៅថ្ងៃទី២៥ ធ្នូ។
មេឃុំព្រែកមាស លោក ផូង លុន ទទួលស្គាល់ថា ក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចបានសម្រុកកាប់ឈើនៅតំបន់នោះរយៈពេលជិត ៣ឆ្នាំហើយ និងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់មុខរបរអ្នកភូមិ។ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានពុំមានលទ្ធភាពទប់ស្កាត់ឡើយ។ លោករំពឹងថា ការបង្កើតសហគមន៍ការពារព្រៃឈើចំណុចអូររ៉ុង នឹងអភិរក្សព្រៃឈើមានប្រសិទ្ធភាព បន្ទាប់ពីអ្នកភូមិជាសមាជិកសហគមន៍ គឺជាភ្នែកច្រមុះឃ្លាំមើលពីបទល្មើសព្រៃឈើ៖ «ឃើញតែដឹកកាប់រហូតតាំងពីឈើប្រណីត រហូតដល់ឈើធ្វើផ្ទះ។ ធ្នង់វាអស់បាត់ទៀតហើយ»។
អភិបាលរងខេត្តស្ទឹងត្រែង និងជាអ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្ត លោក ដួង ពៅ មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរខេត្តនៅមិនទាន់ទទួលព័ត៌មានស្ដីពីការស្នើសុំបង្កើតសហគមន៍នៅឡើយទេ ប៉ុន្តែរាល់ការអភិរក្សព្រៃឈើជាចំណុចសំខាន់ ដែលអាជ្ញាធរខេត្តបានយកចិត្តទុកដាក់ជំរុញឲ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធ ចូលរួមអភិរក្សដោយបង្កើតជាសហគមន៍ការពារព្រៃឈើសមូហភាព។ លោកថា អាជ្ញាធរខេត្តនឹងចូលរួមសម្របសម្រួលបង្កើតទម្រង់បែបបទឋានានុក្រមគ្រប់គ្រង និងច្បាប់សហគមន៍ ធ្វើយ៉ាងណាជំរុញឲ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធ សហការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ៖ «គាត់ត្រូវតែសហការជាមួយអាជ្ញាធរ ជាមួយសមត្ថកិច្ចជំនាញ ដើម្បីប្រើប្រាស់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេស។ ការថែរក្សាទាំងការសម្របសម្រួលផ្នែកបច្ចេកទេស អង្គភាពពាក់ព័ន្ធក៏ដូចជាសមត្ថកិច្ចជំនាញរដ្ឋបាលព្រៃឈើ កសិកម្មត្រូវចូលរួម»។
ព្រៃឈើនៅឃុំព្រែកមាស ស្រុកសៀមប៉ាង លាតសន្ធឹងលើផ្ទៃដីរាប់ម៉ឺនហិកតារ ជាប់ព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវ ហើយព្រៃឈើមួយផ្នែកនៅតំបន់នោះ គ្រប់គ្រងដោយអង្គការអភិរក្សសត្វស្លាបពិភពលោក។ ឃុំនេះមានពលរដ្ឋរស់នៅជាង ៧០០គ្រួសារ ស្មើនឹងពលរដ្ឋជិត ៤ពាន់នាក់។ ពលរដ្ឋរស់នៅទីនោះ ភាគច្រើនជាជនជាតិដើមភាគតិច ដូចជា ខិះ កាវែត និងជនជាតិភាគតិចឡាវ។
អភិបាលខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក កុល សំអុល ធ្លាប់ជំរុញឲ្យអ្នកពាក់ព័ន្ធ យកចិត្តទុកដាក់អភិរក្សព្រៃឈើ និងគាំទ្ររាល់ការបង្កើតសហគមន៍ការពារព្រៃឈើ។
យ៉ាងណា មន្ត្រីឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រៃឈើនៃសមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក ហូ សំអុល ស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាល ពន្លឿនការផ្តល់សិទ្ធិគ្រប់គ្រងព្រៃសហគមន៍សមូហភាព។ លោកថា បើនៅតែពន្យារពេល ព្រៃឈើនៅតំបន់នោះនឹងកាន់តែរងការកាប់បំផ្លាញ ជាពិសេសដើមឈើផលិតជ័រទឹករបស់ជនជាតិដើមភាគតិច៕
