សហគមន៍ព្រៃឈើនិងសង្គមស៊ីវិលរកវិធីការពារអនុផលព្រៃឈើនិងរក្សាចំណូលសហគមន៍
ផលិតផលធ្វើពីឫស្សី ត្រូវបានគេតាំងនៅក្នុងវេទិកាថ្នាក់ជាតិលើកទី១ ស្ដីពីការពង្រឹងភាពជាដៃគូនៃសហគ្រាសសហគមន៍អនុផលព្រៃឈើ និងការកសាងសមត្ថភាពឆ្ពោះទៅរកនិរន្តភាពសេដ្ឋកិច្ចបៃតង នៅថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥។
ប្រទេសកម្ពុជា សម្បូរទៅដោយធនធានជីវចម្រុះ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី ដ៏សំបូរបែបនៅក្នុងចំណោមប្រទេសដទៃទៀតក្នុងទ្វីបអាស៊ី។ កត្តាទាំងនេះហើយដែលជំរុញឲ្យពលរដ្ឋកម្ពុជា មួយចំនួនធំរស់នៅដោយពឹងផ្អែកលើអនុផលព្រៃឈើយកទៅកែច្នៃ និងជួញដូរ ដើម្បីចិញ្ចឹមគ្រួសារក្នុងសហគមន៍។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន អនុផលព្រៃឈើនោះ កំពុងរងនូវការគំរាមកំហែងពីការទន្ទ្រានកាន់កាប់ដី និងកាប់ឈើលក់។ បញ្ហានេះសហគមន៍ អង្គការមួយចំនួន និងម្ចាស់ជំនួយ ប្រជុំគ្នាដើម្បីរកវិធីជួយការពារអនុផលព្រៃឈើផង និងរក្សាចំណូលក្នុងសហគមន៍ផង។
សហគមន៍ការពារព្រៃឈើ មកពីខេត្តចំនួន ៦ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ម្ចាស់ជំនួយចូលរួមប្រឹក្សាយោបល់គ្នា ស្ដីពីការពង្រឹងភាពជាដៃគូនៃសហគ្រាសសហគមន៍អនុផលព្រៃឈើ និងការកសាងសមត្ថភាពឆ្ពោះទៅរកនិរន្តភាពសេដ្ឋកិច្ចបៃតង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
កិច្ចពិភាក្សានេះធ្វើឡើងក្នុងវេទិកាថ្នាក់ជាតិលើកទី១ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ដែលមានរយៈពេលពីរថ្ងៃ គឺចាប់ពីថ្ងៃទី១៩ ដល់ថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥។
តំណាងអង្គការកម្មវិធីផ្លាស់ប្ដូរអនុផលព្រៃឈើ (NTFP) លោក អ៊ុង សាន់នី ឲ្យដឹងថា វេទិកាថ្នាក់ជាតិលើកទី១នេះប្រារព្ធឡើងដើម្បីពង្រឹងសហគមន៍នៅមូលដ្ឋាន ឲ្យជួយការពារព្រៃឈើដែលសហគមន៍នោះ ពឹងផ្អែកទាំងស្រុងលើអនុផលព្រៃឈើ ដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត ហើយនិងជំរុញឲ្យសហគ្រាសទាំងឡាយជួយទទួលទិញផលិតផលកែច្នៃពីអនុផលទាំងឡាយដែលសហគមន៍ផលិតបាន ដើម្បីឲ្យសេដ្ឋកិច្ចជាតិមានលំនឹង៖ «យើងកំពុងតែរកចំណុចរួមមួយនៅថ្ងៃនេះ យើងចង់រកចំណុចរួមមួយថា តើបញ្ហាប្រឈមនៅលើផលិតផលផ្សេងៗគ្នានោះយើងអាចរករួមបានឬអត់»។
ចូលរួមផ្ដល់យោបល់ក្នុងវេទិកានោះ តំណាងសហគមន៍ ផ្ដៅ និង ឫស្សី មកពីខេត្តកំពត លោក ឃុន ទូច ថ្លែងថា ដោយមានតម្រូវការពី ១ឆ្នាំទៅ១ឆ្នាំ ការប្រើប្រាស់កញ្ឆេរ ចង្អេរ ដែលអ្នកនៅទីនោះហៅថា លួរ សហគមន៍នៅសង្កាត់អណ្ដូងខ្មែរ បានជួយដាំឫស្សី និងផ្ដៅ ដើម្បីកែច្នៃជាលួរ លក់៖ «នៅភូមិខ្ញុំផលិតតែពីតំបន់ខ្ញុំមានតែលួរនេះមួយទេ ខាងណាក៏មិនសូវកម្រធ្វើណាស់។ នេះគឺលួរសម្រាប់ធ្វើចេញហើយ លក់សម្រាប់ឈ្មួញកណ្ដាលមួយតែ ៤.០០០រៀល ឬទៅ ៤.៥០០ទេ មានតាមប្រភេទលួរ។ លួរលេខ១ថ្លៃបន្តិចទៅ លួរកូនកាត់ថ្លៃបន្តិចទៀតទៅ បើគេហៅ ហ្សេរ៉ូយក្យ នោះថ្លៃតិចទៀតទៅ តាមប្រភេទលេខ៣នេះ ៤ពាន់ ចុះមកក្រោមមានដល់ ៣ពាន់»។
សហគ្រិន កែច្នៃឫស្សីជាគ្រឿងសង្ហារិម លោក សយ ទូច ថ្លែងថា ឫស្សីមានប្រយោជន៍ច្រើនសម្រាប់បម្រើការប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែឫស្សីត្រូវបានមនុស្សជីកយកទំពាំងលក់ក្នុងតម្លៃថោក ដែលនាំឲ្យឫស្សីបាត់បង់។ បញ្ហានេះជំនួសវិញដោយសហគមន៍ ខំដាំដុះឫស្សីបន្ថែម ដើម្បីបង្គ្រប់សេចក្ដីត្រូវការទីផ្សារសង្ហារិម និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់។ លោកសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាល អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងសហគមន៍នានា នាំគ្នាការពារឫស្សី ផ្តៅ និងការពារព្រៃធម្មជាតិកុំកាប់បំផ្លាញ៖ «ទំពាំង មួយហ្នឹងលក់បានតែ ៣០០រៀល ឬក៏ ៥០០រៀលអស់ហើយ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលទំពាំងហ្នឹងក្លាយទៅជាឫស្សី វាធំទៅវាអាចមានតម្លៃរហូតទៅដល់ ៨ពាន់ ឬក៏ជាង ១ម៉ឺនរៀល ប្រើរយៈពេលតែ ២ឆ្នាំ ឬ ៣ឆ្នាំ តម្លៃវាហ្នឹងដល់នោះហើយ»។
ក្នុងវេទិកាថ្នាក់ជាតិលើកទី១ ស្ដីពីសហគ្រាស សហគមន៍ អនុផលព្រៃឈើនោះ មិននិយាយតែពីកិច្ចការពារព្រៃដើម្បីទាញយកអនុផលនោះទេ ពួកគេបានជជែកពីការថែទាំព្រៃ ដាំដុះថ្មី ពង្រីកពីសហគមន៍ទៅជាសហគ្រាសខ្នាតតូចទៀត ហើយក៏ស្វែងរកទីផ្សារសម្រាប់បញ្ចេញផលិតផលដែលផលិតបាន ដូចជាទឹកឃ្មុំ ជ័រទឹក គ្រឿងសង្ហារិម កែច្នៃពីឫស្សី ផ្ដៅ ជាដើម និងពង្រឹងការកសាងសមត្ថភាព ឆ្ពោះទៅរកនិរន្តរភាពសេដ្ឋកិច្ចបៃតងនៅប្រទេសកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
- ស្ដាប់ផ្ទាល់ (ព្រឹក ៥:៣០-៦:៣០ ល្ងាច ៧:៣០-៨:៣០)
- សំឡេង
- ពលរដ្ឋមួយចំនួនស្នើលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យចុះចេញពីតំណែងដោយសារគ្មានសមត្ថភាពជួយពលរដ្ឋក្នុងគ្រាអាសន្ន
- ជំនួយការនាយករដ្ឋមន្ត្រីត្អួញថា ខ្លួនលំបាកជាងពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់បិទខ្ទប់
- អ្នកជំងឺកូវីដម្នាក់ស្លាប់ ក្រោយមន្ទីរពេទ្យមួយចំនួនបដិសេធព្យាបាល និងទារសេវាថ្លៃ
- មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងរិះគន់ លោក ហ៊ុន សែន ដែលយកកីឡាករបាល់ទាត់ពិភពលោកមកពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ
- លោក សម រង្ស៊ី ប្រកាសថានឹងប្ដឹងលោក ហ៊ុន សែន ទៅតុលាការព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិទាក់ទងនឹងការបិទខ្ទប់បង្អត់អាហារពលរដ្ឋ
