សហគមន៍រស់នៅស្រុកកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី អះអាងថា អាជ្ញាធរនៅតែបណ្ដោយឱ្យក្រុមហ៊ុនចិន រ៉ុង ឆេង ធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាស ខណៈដែលក្រុមហ៊ុននេះធ្លាប់មានរឿងអាស្រូវធ្វើឱ្យទឹកអូរធម្មជាតិមានសារធាតុពុល ដែលសង្ស័យថា ជាមូលហេតុបណ្ដាលឱ្យ ពលរដ្ឋ១៨នាក់ស្លាប់ និងរាប់រយនាក់ធាតុធ្លាក់ខ្លួនឈឺកាលពីឆ្នាំមុន។
ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំចុងផ្លាស់ស្រុកកែវ សីមា ឱ្យដឹងនៅថ្ងៃអង្គារ៍ ទី២៦ ខែកុម្ភៈថា ក្រុមហ៊ុនចិន រ៉ុង ឆេង បានដំណើរការអាជីវកម្មរ៉ែមាសឡើងវិញដោយប្រមូលកម្មករជនជាតិចិនជាច្រើននាក់ចម្រាញ់រ៉ែមាសក្នុងរណ្ដៅជ្រៅរាប់រយម៉ែត្រ ហើយក្រុមហ៊ុននេះបានបណ្ដេញកម្មករជនជាតិខ្មែរចេញទាំងអស់។
ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិពូទុង ឃុំចុងផ្លាស់ លោក ប្រក ជួប ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា អាជ្ញាធរជាតិគ្មានឥទ្ធិពលផ្អាកអាជីវកម្មនេះទេ បើទោះបីជាក្រុមហ៊ុននេះបានធ្វើឱ្យជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅឃុំចំនួន ៣ ជួបការលំបាកខ្វះខាតទឹកប្រើប្រាស់ព្រោះប្រភពទឹកអូរសំខាន់ៗ ដែលជាអាយុជីវិតពលរដ្ឋរាប់ពាន់គ្រួសារមានសារធាតុពុល ប្រើប្រាស់មិនបានជាច្រើនខែមកហើយ។ ចំណែកគោក្របីរបស់អ្នកភូមិតែងតែងាប់អស់ជាច្រើនក្បាលជាបន្តបន្ទាប់ ដោយសារពុលទឹកអូរ៖ «ចាប់ផ្ដើមធ្វើសារក្រោយ វារើសយកចិនគ្នាវាទាំងអស់។ ខ្ញុំយល់ថា វាមានភាពមិនប្រក្រតី តែគ្រាន់តែថា យើងមិនដឹងធ្វើម៉េចកើត ? ព្រោះធ្វើជាច្រើនលើកហើយ នៅតែអ៊ីចឹងដដែលៗ វាសំខាន់តែអ្នកដឹកនាំ បើអ្នកដឹកនាំគេធ្វើមិនដឹងមិនឮ រឿងហ្នឹងមិនដឹងធ្វើម៉េចចេញ»។
ប្រធានសហគមន៍ភូមិចុងផ្លាស់លោក ដេត មី ឱ្យដឹងថា កន្លងទៅពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារបាននាំគ្នាផ្តិតមេដៃស្នើឱ្យអាជ្ញាធរបញ្ឈប់អាជ្ញាប័ណ្ណក្រុមហ៊ុននេះតែត្រូវបានអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានរារាំង និងគំរាមពលរដ្ឋឱ្យបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់។ លោកថា ក្រុមហ៊ុននេះធ្លាប់បានបិទមួយរយៈក្រោយពីអាជ្ញាធរជាតិចុះទៅស៊ើបអង្កេតបន្ទាប់ពីពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់នោះជាង ៣០០នាក់ ធ្លាក់ខ្លួនឈឺដោយសារពុលទឹកអូរដែលក្រុមហ៊ុនបង្ហូរកាកសំណល់ចូល៖ «ព្រួយបារម្ភពីមនុស្សសត្វនៅពីក្រោមថា ហើយគេថា ឥឡូវគេចាប់ផ្ដើមដំណើរការទៀត»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក យស មុនីរ៉ាត់ បដិសេធមិនផ្ដល់បទសម្ភាសន៍ដល់អាស៊ីសេរីទេនៅថ្ងៃទី២៦ កុម្ភៈ ដោយលោកប្រាប់ថា កំពុងជាប់ប្រជុំ៖ «ករណីហ្នឹង មានសារព័ត៌មានក្នុងស្រុក គេបានធ្វើហើយ។ អាស៊ីសេរីចាំទទួលសារព័ត៌មានក្នុងស្រុក។ អរគុណខ្ញុំជាប់ប្រជុំ»។
អាស៊ីសេរីបានទាក់ទងប្រធានមន្ទីររ៉ែ និងថាមពលខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក សាន់ ដារិទ្ធ តែទូរស័ព្ទរបស់លោកមិនអាចទាក់ទងបាននៅថ្ងៃដដែលនេះ។
ចំណែកអ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី និងជាអភិបាលរងខេត្ត លោក មឹង សុចាន់ថា មានប្រសាសន៍ថា បើក្រុមហ៊ុនមានអាជ្ញាប័ណ្ណធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែ អាជ្ញាធរត្រូវតែអនុញ្ញាតផ្អែកតាមប្រភេទនៃអាជ្ញាប័ណ្ណនោះ។ ប៉ុន្តែលោកថាពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់នោះ បានផ្តើមធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសឡើងវិញខណៈដែលអាជ្ញាធរបានបញ្ឈប់ម្តងរួចមកហើយ។ លោកថា អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនឹងចុះពិនិត្យរឿងនេះឡើងវិញដោយត្រូវបញ្ឈប់អាជីវកម្មរ៉ែមាសណាដែលគ្មានអាជ្ញាប័ណ្ណត្រឹមត្រូវ។ អាជ្ញាធរខេត្តរូបនេះអះអាងថា ក្រុមហ៊ុនចិនរ៉ុង ឆេង មិនបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់បរិស្ថាននិង សង្គមទេ៖ «ខ្ញុំកំពុងចាត់វិធានការឱ្យមន្ត្រីចុះពិនិត្យមើលដែរ អាជីវកម្មណាមានច្បាប់យើងអនុញ្ញាត បើគ្មានច្បាប់យើងនឹងបញ្ឈប់ដើម្បីឱ្យគាត់ធ្វើការសុំច្បាប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវនីតិវិធី។ មិនមែនក្រុមហ៊ុនហ្នឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ប្រព័ន្ធបរិស្ថានសង្គមទេ អ្វីដែលខុសគឺបងប្អូនពលរដ្ឋធ្វើអនាធិបតេយ្យនៅទីនោះ ដែលយើងចុះទប់ស្កាត់កន្លងមក»។
សេចក្ដីរាយការណ៍ពីសហគមន៍ចុងផ្លាស់បន្ថែមថា ក្រុមហ៊ុនចិន រ៉ុង ឆេង បានប្រើអាជ្ញាប័ណ្ណកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធជាលេស ដើម្បីចម្រាស់រ៉ែមាសខុសច្បាប់អស់រយៈពេល៥ឆ្នាំមកហើយ គ្មានច្បាប់អនុញ្ញាត ដែលទំនងជាឃុបឃិតជាមួយបុគ្គលមានអំណាច។ ពួកគេសង្កេតឃើញថាក្រុមហ៊ុនបានបន្ថែមកម្លាំងសន្តិសុខយាមល្បាតយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ននិងរឹតត្បិតមិនឱ្យអ្នកភូមិចេញចូលតំបន់នោះ។
ស្ថាបនិកអង្គការមាតាធម្មជាតិលោក អាឡិកហាន់ដ្រូ ហ្គន់សាឡេស ដេវិតសុន (Alejandro Gonzalez Davidson ) ឆ្ងល់ថា ក្រុមហ៊ុននេះបានទទួលភ្លើងខៀវពីក្រសួងរ៉ែ ឬក៏ធ្វើដោយលួចលាក់? លោកថា ប្រសិនបើក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលបើកឱ្យក្រុមហ៊ុននេះដំណើរការឡើងវិញមានន័យថាក្រសួងនេះបានរួមចំណែកជាមួយក្រុមហ៊ុនបន្តសកម្មភាពដ៏គ្រោះថ្នាក់ និងហានិភ័យខ្ពស់ដល់អាយុជីវិតពលរដ្ឋ និងបរិស្ថាន៖ «ប្រសិនបើក្រសួងរ៉ែនិងថាមពលបានផ្តល់ភ្លើងខៀវឱ្យក្រុមហ៊ុននេះមែន រដ្ឋមន្ត្រីហ្នឹងកំពុងក្លាយជាក្រុមមួយដែលប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្ម ដោយសារក្រុមហ៊ុននេះមានប្រវត្តិអាក្រក់បំផុត ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ច្រើន និងធ្វើឱ្យប្រជាជនស្លាប់ ១៧នាក់»។
ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជាលោក សន ជ័យ មានមន្ទិលថា ការបណ្ដោយឱ្យក្រុមហ៊ុននេះធ្វើអាជីវកម្មរ៉ែមាសឡើងវិញតើមានផលចំណេញដល់ជាតិឬក៏មានផលចំណេញដល់បុគ្គលឯកជន។ លោកយល់ថា ពលរដ្ឋនឹងកាន់តែអស់ជំនឿលើប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋប្រសិនបើមិនមានវិធានការណាមួយដោះស្រាយបញ្ហានេះឱ្យប្រសើរ៖ «កុំឱ្យដែនដីនេះ ជាដែនដីមួយដែលខ្វះខាតការអនុវត្តច្បាប់ស្មើភាពគ្នា។ យើងចង់ឱ្យអនុវត្តច្បាប់មួយ ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ជាចម្បង»។
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនិងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល រកឃើញក្រុមហ៊ុនចិនឈ្មោះ រ៉ុង ឆេង បានប្រើសារធាតុស្យានីដ (Cyanide) ចម្រាញ់មាសធ្វេសប្រហែសបណ្ដាលឱ្យកាកសំណល់ហូរចូលទឹកអូរធម្មជាតិនៅពេលដែលមានភ្លៀងធ្លាក់បង្កឱ្យកម្រិតទឹកមានជាតិពុលសម្លាប់ជីវិតមនុស្សសត្វ។ ពួកគេអះអាងថា ក្រសួងរ៉ែនិងថាមពល មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះឱ្យពលរដ្ឋស្ងប់អារម្មណ៍នោះទេបែរជាបណ្ដោយឱ្យក្រុមហ៊ុនដំណើរការដដែល ហើយបើទោះជាមានភ្លើងខៀវ ឬមិនមានភ្លើងខៀវ ឱ្យក្រុមហ៊ុនចិននេះដំណើរការឡើងវិញក្តី វាជាការទទួលខុសត្រូវរបស់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។