ក្រុមអង្គការស៊ីវិល ៣១ ស្ថាប័ន រួមទាំងក្រុមយុវជន និង អ្នកស្រឡាញ់បរិស្ថាន បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួម ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលបង្ហាញភាពច្បាស់លាស់ស៊ើបអង្កេតជាសាធារណៈ ករណីអាជ្ញាធរហុងកុង (Hong Kong) ឃាត់ចាប់ឈើប្រណិតរាប់រយតោន ដែលនាំចេញពីកម្ពុជាដោយខុសច្បាប់។ ពួកគេជឿថា ប្រសិនបើករណីនេះ ពុំមានភ្លើងខៀវពី មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់រដ្ឋាភិបាល និងបុគ្គលមានអំណាចទេ គំនរឈើប្រណិតទាំងនេះ នឹងមិនអាចរំកិលដល់ទីក្រុងហុងកុងបានឡើយ។
សកម្មជនការពារព្រៃឈើ និងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលភាគច្រើន ធ្វើការពាក់ព័ន្ធ នឹងកិច្ចគាំពារធនធានធម្មជាតិ និងបរិស្ថាន ព្រួយបារម្ភថា ប្រសិនបើករណីនេះ ស្ងប់ស្ងាត់ ឬគ្មានចំណាត់ការច្បាស់លាស់ ពីរដ្ឋាភិបាលទេ អ្នកពាក់ព័ន្ធ និងអាជ្ញាធរដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយអាចនឹងរួចខ្លួន ហើយបាតុភាពនេះ នឹងនៅតែបន្តកើតមានដដែល ធ្វើឱ្យព្រៃឈើកាត់តែបាត់បង់។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមានសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) បណ្ដាញអ្នកការពារបរិស្ថានអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក (APNED) មជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ក្តីកង្វល់បរិស្ថាន - ហ្វីលីពីន និង អង្គការលីកាដូ ជាដើម។
ក្រុមអង្គការទាំងមានកង្វល់ជាខ្លាំង ក្រោយទទួលព័ត៌មានថា នាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករនៃរដ្ឋាភិបាលក្រុងហុងកុង ឱ្យដឹងថា សមត្ថកិច្ចកុងហុង បានរឹបអូសកំណាត់ឈើ កម្រជិតផុតពូជ ២១១តោន មានតម្លៃ ១៤ម៉ឺនដុល្លារ (១៤០.០០០)។ ឈើទាំងនេះមន្ត្រីគយហុងកុង បានរកឃើញពីក្នុងទូកុងតឺន័រ ៧ទូ ក្រោយពីបានទម្លាក់ ក្នុងបរិវេណការិយាល័យគយ ស្វៃ ជុង (Kwai Chung) និង ស៊ីង យ៉ី (Tsing Yi ) កាលពីចុងខែមេសា ដល់ដើមខែឧសភា កន្លងទៅនេះ។ ឈើទាំងនេះ ជារុក្ខជាតិកម្រ និងមានតម្លៃខ្ពស់នៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ក្នុងរយៈពេល ៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកតស៊ូមតិ នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក សាន់ ម៉ាឡា ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល បង្ហាញគោលជំហរច្បាស់លាស់ អនុវត្តច្បាប់លើអ្នកពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីធានាថា ឧក្រិដ្ឋកម្មឈើឆ្លងដែន នឹងមិនកើតមានជាថ្មីទៀត។ លោកថា ការអូសបន្លាយពេល មិនវែកមុខអ្នកពាក់ព័ន្ធឱ្យមកទទួលខុសត្រូវរឿងនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងថា អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលគ្មានឆន្ទៈដោះស្រាយបញ្ហានេះ៖ «រត់ពន្ធឈើឆ្លងដែនពីកម្ពុជាទៅក្រៅប្រទេសនេះ បញ្ជាក់ឱ្យឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពុំមានសមត្ថភាពគ្រាប់គ្រាន់ ក្នុងការគ្រប់គ្រងនឹងថែរក្សា ធនធានធម្មជាតិដ៏មានតម្លៃ របស់ប្រទេសកម្ពុជារបស់យើងទេ។ ដូច្នេះខ្ញុំសូមឱ្យរដ្ឋាភិបាល កែទម្រង់ហ្នឹងដាក់ចេញនូវ ផែនការសកម្មភាព ឬក៏យុទ្ធសាស្ត្រជាក់លាក់ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ធ្វើយ៉ាងណាអាចបិទបញ្ចប់រឿងអាស្រូវទាំងអស់នេះ »។
អាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម លោក វេង សាខុន និង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម លោក ស្រី វុឌ្ឍី ដើម្បីសុំការឆ្លើយតបចំពោះសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនេះទេ នៅថ្ងៃទី២៧ ខែឧសភា។
រីឯរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក ប៉ាន សូរស័ក្តិ បដិសេធផ្តល់បទសម្ភាសឱ្យអាស៊ីសេរី ព្រោះលោកកំពុងរវល់ប្រជុំ ហើយលោករុញឱ្យសួរ អ្នកនាំពាក្យវិញ៖ «ខ្ញុំ នៅជាប់ប្រជុំ សូមអធ្យាស្រ័យប្អូន »។
ប៉ុន្តែអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក ស៊ាង ថៃ បានទេនៅថ្ងៃនេះ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក្រសួងកសិកម្មបានចេញសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានចុះផ្សាយកាលពីដើមខែឧសភាថារយៈពេល ៥ឆ្នាំមកហើយដែលក្រសួងពុំបានរៀបចំឯកសារឱ្យក្រុមហ៊ុនណាមួយនាំចេញឈើទៅកាន់ទីក្រុងហុងកុង ឬក្រៅប្រទេសនោះឡើយ។ ក្រសួងបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើកើតមានករណីរត់ពន្ធឈើឆ្លងដែន គឺជាជំនួញឈើខុសច្បាប់ ហើយអាជ្ញាធរត្រូវស៊ើបអង្កេត និងកំណត់មុខសញ្ញាអ្នកពាក់ព័ន្ធឱ្យមកទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។
ជុំវិញរឿងនេះ ក្រុមយុវជនចូលរួមគាំទ្រសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ គឺកញ្ញា បាញ ចិន្តា ថ្លែងថា ពួកគេនឹងមិនស្ងប់អារម្មណ៍ឡើយ ដរាបណា អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល មិនទាន់វែកមុខឧក្រិដ្ឋជន និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ ផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់។ កញ្ញាថា ឈើទាំងនោះ ជាសម្បត្តិរបស់ជាតិ ពុំមែនជាកម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលណាមួយឡើយ ហេតុនេះរដ្ឋាភិបាលមានករណីកិច្ច ទទួលខុសត្រូវ និងបំបែកសំណុំរឿងនេះ ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋស្ងប់ចិត្ត៖ «ព្រោះយើងមើលឃើញថា ឈើរាប់តោន យើងស្រ័យឃើញរូបភាពមិនមែនតិចទេ ច្រើនមែនទែន ហើយដើមឈើទាំងអស់ហ្នឹង វាប្រើរយៈពេលច្រើនឆ្នាំ ដើម្បីឱ្យវាបាន ធំប៉ុណ្ណឹង។ ខ្ញុំគិតថាវាជារឿងមួយ ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ើបអង្កេត តើវាមកពីណា ? ហើយអ្នកណាខ្លះមានការចូលរួមនាំឈើចេញទៅ ព្រោះវាជាព្រៃរបស់យើងទាំងអស់គ្នា វាជាធនធានរួម មិនមែនជាធនធានរបស់អ្នកមានអំណាច » ។
ក្រុមយុវជនម្នាក់ទៀត ដែលចុះឈ្មោះគាំទ្រសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះដែរ គឺលោក ពុធ កុលកា សង្កេតឃើញថា អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាល ហាក់មានចេតនាលាក់បាំងរឿងនេះ ដែលដើមចម នាំឱ្យព្រៃឈើកាន់តែថយចុះ ដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវ។ លោកសង្ស័យថា អាជ្ញាធររដ្ឋមានចេតនា បណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យកើតមានករណីនេះ ព្រោះការនាំឈើទ្រង់ទ្រាយធំបែបនេះ នៅចំពោះមុខមន្ត្រីគយ និងសមត្ថកិច្ចកម្ពុជា៖ «បញ្ហាព្រៃឈើវាអត់ពិបាកដូចគ្រឿងញៀនទេ ព្រោះគ្រឿងញៀនថ្នាំវា តូចៗ ងាយស្រួលជនល្មើសនាំទៅ ប៉ុន្តែរឿងឈើនេះ វាមានទំហំធំ ហើយការដឹកចេញនេះ តើវាឆ្លងកាត់ពីភ្នែករបស់គយ ឆ្លងកាត់ពីភ្នែករបស់អាជ្ញាធរដែល ពាក់ព័ន្ធការត្រួតពិនិត្យកុងត្រូលហ្នឹង បានដោយយ៉ាងដូចម្ដេច ? បណ្ដោយឱ្យរឿងហ្នឹងកើតឡើង ចូលរួមបច្ច័យអាក្រក់កាប់ឈើ និងជនខិលខូចក្នុងការកាប់ឈើផ្សេងៗទៀត កាន់តែបន្តសកម្មភាពរបស់ខ្លួន ខ្លាំងក្លាជាងនេះ » ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលរកឃើញថា ការនាំចេញកំណាត់ឈើមានតម្លៃដែលនាំចេញពីកម្ពុជានេះ ស្របពេលប្រទេសកម្ពុជា បានបាត់បង់គម្របព្រៃឈើប្រមាណកន្លះលានហិកតារ (៥៥៧.០០០) ដែលស្មើនឹងប្រមាណ ១១,៧% នៃតំបន់ការពារធម្មជាតិរបស់កម្ពុជាក្នុងចន្លោះពីឆ្នាំ២០០១ ដល់ឆ្នាំ២០១៨៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។