ពលរដ្ឋរស់នៅតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួនបានចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង ពីភាពអយុត្តិធម៌ ដែលកើតមានចំពោះយុវជនការពារបរិស្ថានទាំង ៥រូប ដែលលះបង់ការពារធនធានធម្មជាតិ ក៏ប៉ុន្តែបែរជាត្រូវជាប់គុក។
ពួកគាត់បារម្ភថា ការចាប់សកម្មជនបរិស្ថានដាក់គុក នឹងជំរុញឱ្យកើតមាន អំពើពុករលួយកេងប្រវ័ញ្ចសម្បត្តិជាតិ កាន់តែច្រើនឡើង។
ពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តសៀមរាប ខេត្តស្ទឹងត្រែង និងខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានហៅ ការចាប់ខ្លួនសកម្មជនការពារបរិស្ថានទាំងនេះថា មិនបានផ្តល់ចំណេញក្នុងការការពារសុវត្ថិភាពធនធានធម្មជាតិឱ្យគង់វង្សនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ជាការលើកទឹកចិត្តឱ្យក្រុមឧក្រិដ្ឋជន ក្រុមហ៊ុនឯកជន ជនបរទេស និង ក្រុមឧកញ៉ាមួយចំនួន បន្តកេងប្រវ័ញ្ចសម្បត្តិជាតិកាន់តែខ្លាំងឡើង។
ពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក លីវ សារ៉ុម យល់ថា ទង្វើនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការគំរាមកំហែងបំបាក់ទឹកចិត្ត លើអ្នកដែលលះបង់ការពារធនធានធម្មជាតិ ធ្វើឱ្យព្រៃឈើមិនអាចស្តារឡើងវិញបានឡើយ។
លោកបន្ថែមថា យុវជនជាអ្នកបន្តវេនយ៉ាងសំខាន់ ក្នុងការងារថែរក្សាធនធានធម្មជាតិ ក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍគ្រប់រូបភាព ដែលរដ្ឋាភិបាលគួរតែផ្តល់កិច្ចសហការ និងគាំទ្រសកម្មភាពរបស់ពួកគាត់ ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោក លីវ សារ៉ុម៖ «ពលរដ្ឋគាត់មិនហ៊ាននិយាយទៀតទេ ហ៊ានតែនិយាយជាប់គុក រដ្ឋាភិបាលមិនតាមដានមើលថា គាត់និយាយរឿងពិតឬអត់ប៉ុន្តែឱ្យតែនិយាយចាប់ដាក់គុក ស្រដៀងនឹងខ្មែរក្រហម តែនិយាយគេយកចោល។ អ៊ីចឹងខ្ញុំព្រួយបារម្ភមែនទែនពាក់ព័ន្ធនឹងធនធានធម្មជាតិ។ ប្រសិនបើពួកគាត់ត្រូវបានគេចាប់ដាក់ពន្ធនាគារមិនឱ្យនិយាយ នោះធនធានធម្មជាតិយើងនឹងបាត់បង់ជាបន្តបន្ទាប់»។
រីឯពលរដ្ឋរស់នៅស្រុកអង្គរធំ ខេត្តសៀមរាប លោក សៀម រ៉ាន់ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា មុនឆ្នាំ ២០១០ ព្រៃឈើក្នុងភូមិកំណើតរបស់លោកក្រាស់ឃ្មឹក សម្បូរព្រៃស្រោង និងសត្វព្រៃរស់នៅ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នព្រៃឈើក្នុងតំបន់នោះ បានបាត់បង់ស្ទើរទាំងស្រុង ដោយគ្មានការថែទាំឱ្យបានត្រឹមត្រូវនៅឡើយទេ។
រីឯយុវជន និងពលរដ្ឋភាគច្រើន គិតតែរឿងរកស៊ីចិញ្ចឹមក្រពះ និងខ្លះធ្វើចំណាកស្រុកស្ងាត់ភូមិ ដែលកម្រមាន អ្នកដែលលះបង់ការពារប្រយោជន៍ជាតិណាស់។
លោកយល់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែពិចារណាបញ្ហានេះឡើងវិញ ហើយងាកមកលើកទឹកចិត្តយុវជន ដែលលះបង់ការពារសម្បត្តិជាតិ។
លោក សៀម រ៉ាន់៖ «ការពារបរិស្ថាន ឱ្យតែហ៊ានជំទាស់បន្តិចក៏ចាប់ ចុងក្រោយអ្វីដែលត្រូវបាត់បង់គឺធនធានធម្មជាតិ តែរលាយធនធានធម្មជាតិគឺចប់ហើយយើង មិនបាច់ហៅថាប្រទេសខ្មែរទេ ព្រោះប្រទេសខ្មែរជាប្រទេសមួយដែលសម្បូរធនធានធម្មជាតិគ្រប់តាំងពីណាមកហើយ»។
លោក សៀម រ៉ាន់ បន្ថែមថា នៅពេលដែលព្រៃឈើបាត់បង់ ជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ កាន់តែលំបាកខ្លាំង ដោយសារបាត់បង់កន្លែងរកអនុផលព្រៃឈើចិញ្ចឹមជីវិត បញ្ហាចំណាកស្រុក និង ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជាដើម»។
ចំណែកពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក ថាន់ វ៉ន សង្កេតឃើញថា ពលរដ្ឋគ្មានជំនឿលើមន្ត្រីបរិស្ថាន និងមន្ត្រីរដ្ឋបាលព្រៃឈើ របស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការការពារព្រៃឈើ ក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ព្រោះព្រៃឈើជាច្រើនតំបន់ ដែលគ្រប់គ្រងដោយមន្ត្រីទាំងនេះ រលាយស្ទើរតែទាំងស្រុង ហើយបច្ចុប្បន្នសកម្មភាពកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃ ដើម្បីយកដីធ្វើកម្មសិទ្ធិ កំពុងកើតមានយ៉ាងពេញទំហឹង។
លោកថា វិបត្តិបរិស្ថានទាំងនេះ ឃើញមានក្រុមយុវជនតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដែលហ៊ានចុះស៊ើបអង្កេត និងលើកយកក្តីកង្វល់រួម របស់ពលរដ្ឋទៅផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្ដាញសង្គម ដើម្បីរុញឱ្យមានដំណោះស្រាយ។
លោក ថាន់ វ៉ន៖ «ប្រសិនចាប់គ្នាអ្នកការពារព្រៃហើយ វាកាន់តែហិនហោចកាន់តែរលាយ បាត់បង់សម្បត្តិធម្មជាតិប្រទេសខ្មែរ គ្នាការពារមិនបានហើយចប់ហើយ បណ្ដោយទៅតាមគេខ្ទេចខ្ទីអស់ រដ្ឋាភិបាលទប់ស្កាត់មិនបានព្រៃក៏អស់ ភ្នំក៏អស់ រ៉ែមាសក៏អស់ ចេះតែយ៉ាប់ទៅៗ»។
ប្រតិកម្មរបស់ពលរដ្ឋទាំងនេះ ធ្វើឡើងក្រោយពីរដ្ឋាភិបាល បានចាប់ខ្លួនសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិវ័យក្មេង ៥នាក់ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា បន្ទាប់ពីតុលាការបានកាត់ទោសឲ្យពួកគាត់ ត្រូវជាប់ពន្ធនាគារពី ៦ឆ្នាំ ទៅ ៨ឆ្នាំ ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពបរិស្ថាន។
ជុំវិញរឿងនេះ មន្ត្រីសម្របសម្រួលគម្រោង សមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា CYN លោក អូត ឡាទីន យល់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែហ៊ានទទួលស្គាល់ការពិត ចំពោះការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិ និងអនុវត្តច្បាប់ឱ្យតឹងរ៉ឹង ដោយបើកចំហសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋការចូលរួមអភិរក្សព្រៃឈើដោយសេរី គ្មានការគំរាមកំហែង និងចាប់ចង។
លោក អូត ឡាទីន៖ «ខ្ញុំយល់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលងាកមកធ្វើកំណែទម្រង់ឱ្យបានស៊ីជម្រៅ លើកិច្ចការងារការពារធនធានធម្មជាតិ និងអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានតឹងរ៉ឹងបំផុតជាជាងរាជរដ្ឋាភិបាលធ្វើការឃាត់ខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាន»។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះឆ្ងល់ថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលមិនលើកទឹកចិត្តយុវជនធ្វើអំពើល្អ ក្នុងការការពារធនធានធម្មជាតិ តើឱ្យយុវជនគួរធ្វើបែបណា ដើម្បីការពារភោគទ្រព្យជាតិឱ្យគង់វង្ស?៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។