តំណាងពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសាររស់នៅក្បែរតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ចោទក្រុមហ៊ុនចិនដែលបើករោងចក្រសហគ្រាសក្នុងខេត្តនេះថា តែងតែបង្ហូរកាកសំណល់កខ្វក់ និងសារធាតុគីមីចូលទឹកស្ទឹង ដែលអ្នកភូមិប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃដោយគ្មានអាជ្ញាធរណាអើពើចុះមកទប់ស្កាត់ឡើយ។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលទទូចឱ្យអាជ្ញាធរចុះស្រាវជ្រាវ និងចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីការពារជីវិតមនុស្ស សត្វនិងបរិស្ថាន។
ប្រជាពលរដ្ឋ ៥០០គ្រួសារ រស់នៅក្បែរតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសស្ថិតក្នុងភូមិបិតត្រាំង ឃុំពូធឿង ស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ លើកឡើងថា ពួកគាត់ រស់នៅទាំងការលំបាកវេទនា និងប្រឈមបញ្ហាសុខភាព ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនចិនជាច្រើនដែលមកបើករោងចក្រសហគ្រាសស្ថិតក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសបានបង្ហូរកាកសំណល់កខ្វក់ និងសារធាតុគីមីចូលប្រឡាយទឹកស្ទឹងដែលអ្នកភូមិប្រើប្រាស់។
អ្នកភូមិថា ពួកគាត់រស់នៅស្រង់ក្លិនស្អុយពីការសំណល់គីមីចេញពីក្រុមហ៊ុនចិននានាក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសដែលឆ្លងកាត់ប្រឡាយស្ទឹងក្នុងឃុំពូធឿងនេះជាង២០ឆ្នាំមកហើយ។ ពួកគាត់បន្តថា កន្លងមកនេះ ពួកគាត់តែងនាំគ្នាដាក់ញត្តិស្នើដល់អាជ្ញាធរខេត្តចុះមកត្រួតពិនិត្យ ឬណែនាំដល់ក្រុមហ៊ុនឱ្យរៀបចំប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកកខ្វក់ឱ្យត្រឹមត្រូវ ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះនៅតែគ្មានដំណោះស្រាយណាមួយនៅឡើយ។
ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិបិតត្រាំង ឃុំពូធឿង ស្រុកព្រៃនប់ លោក សម សុផាត ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៩ សីហា ថា ផ្ទះអ្នកភូមិបិតត្រាំងភាគច្រើនពួកគាត់សង់ផ្ទះនៅជាប់ប្រឡាយនិងស្ទឹង ដោយសារតែងាយស្រួលក្នុងការប្រកបរបរនេសាទ និងធ្វើដំណាំកសិកម្មមានទឹកប្រើប្រាស់គ្រប់គ្រាន់។
ប៉ុន្តែ លោកថា នារយៈពេលជាង ១០ឆ្នាំមកនេះ ដងស្ទឹង និងប្រឡាយទឹកបឹងនានាក្នុងឃុំពូធឿង បានប្រែក្លាយជាទឹកខ្មៅល្អកកករមានក្លិនស្អុយខ្លាំង និងបានបំពុលដល់ធនធានជីវៈ ពពួកមច្ឆា ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនចិនជាច្រើនបានមកសាងសង់រោងចក្រសហគ្រាសក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសតែងតែបង្ហូរកាកសំណល់ និងទឹកកខ្វល់ចូលប្រឡាយស្ទឹងដែលអ្នកភូមិតែងតែប្រើប្រាស់៖ «ប្រជាពលរដ្ឋគាត់តែងតែត្អូញត្អែរពីទឹកកខ្វក់ហ្នឹង ពេលរដូវកាន់តែរីងទៅ ទឹកកង្វក់ហ្នឹងហូរទៅវាធំក្លិនជាតិស្អុយ គេបង្ហូរតាមប្រព័ន្ធប្រឡាយហ្នឹង ខែរដូវប្រាំងគឺអាក្លិនជាតិស្អុយជាតិគីមីហ្នឹងសាយភាយអ្នកដែលរស់នៅក្បែរទំនប់ហ្នឹងគឺគាត់រស់នៅអត់ចង់បានទេដោយសារវាស្អុយពេក»។
លោក សម សុផាត ឱ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីដឹងទៀតថា កាកសំណល់កខ្វក់ និងសារធាតុគីមីដែលចេញពីក្រុមហ៊ុនចិននឹងហូរកាត់ប្រឡាយស្ទឹងទៅដល់ចំណុចព្រែកទឹកសាប ដែលស្ថិតក្នុងភូមិស្មាច់ដែង ឃុំរាម ស្រុកព្រៃនប់ និងបន្តហូរចូលសមុទ្រក្នុងក្រុងព្រះសីហនុទៀតផង។ លោកព្រួយបារម្ភថា បើអាជ្ញាធរនៅតែបណ្តែតបណ្តោយ ដោយគ្មានវិធានដោះស្រាយបញ្ហាទឹកកខ្វក់នេះ ប្រជាពលរដ្ឋនឹងរស់នៅទាំងការលំបាក និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធនធានធម្មជាតិ និងបរិស្ថានឆ្នេរសមុទ្រធ្ងន់ធ្ងរ។
ចំណែកឯ ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត លោក សាន្ត សាញ់ ឱ្យដឹងថា បញ្ហាទឹកកខ្វក់ និងកាកសំណល់នានាដែលហូរចេញពីរោងចក្រក្រុមហ៊ុនចិនបានធ្វើឱ្យអ្នកភូមិរស់នៅលំបាក និងប្រឈមប៉ះពាល់សុខភាព។ លោកបញ្ជាក់ថា កូនៗរបស់លោក និងក្មេងៗនៅក្នុងភូមិភាគច្រើនតែងតែរលាកបំពង់ក និងក្អក ដោយសារតែពួកគេមិនអាចទ្រាំទ្រ និងក្លិនស្អុយដែលលាយឡំជាមួយសារធាតុគីមី។
លើសពីនេះទៀត លោកថា ក្តាម ខ្យង ត្រី បន្លែដុះក្បែរតាមប្រឡាយនិងស្ទឹង ដែលអ្នកភូមិតែងតែនាំគ្នាបេះបោចយកមកបរិភោគខួបប្រាំងវស្សានោះ ពេលនេះក៏ហិនហោច រងការបំផ្លិចបំផ្លាញស្ទើរតែទាំងស្រុងដែរ៖ «ហូរចេញហ្នឹងពីរោងចក្រនៅជិតប្រឡាយចេញមកខ្មៅវែ។ បើខែវស្សាវាគ្រាន់បើបន្តិច។ បើខែប្រាំងនៅខាប់ហ្នឹង សូម្បីតែត្រីរស់មួយមិនបានផង ត្រី ខ្យង នៅមិនបានផង ងាប់ទាល់តែអស់ហ្នឹង ហើយនិងក្លិន នៅរឿងក្លិនបាច់យាយទេ ដូចយើងរស់នៅជិតធុងលាមកអ៊ីចឹង។ រឿងអាជ្ញាធរខ្ញុំពិបាកនិយាយ ពេលណាគេមក គេគ្រាន់តែអឺតគ្រាន់តែឃើញទឹកកខ្វក់ហើយទៅវិញ ដឹងម៉េចយ៉ាងណាយ៉ាងណីទៀតនៅតែមានបញ្ហានៅតែមកអ៊ីចឹង»។
រីឯ ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតដែលសង់ផ្ទះក្បែរប្រឡាយទឹកស្ទឹងថ្លែងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ លើកឡើងថា លោក និងអ្នកភូមិដទៃទៀតមិនដឹងធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីឱ្យអាជ្ញាធរអើពើដោះស្រាយបញ្ហាទឹកកខ្វក់នេះ។ លោកបន្តថា បើអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅតែគ្មានចំណាត់ការដោះស្រាយបញ្ហាទឹកកខ្វក់ និងកាកសំណល់ចេញពីក្រុមហ៊ុនចិននេះទេ ប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន និងធនធានបរិស្ថាន នឹងរងការបំពុលកាន់តែខ្លាំងបន្ថែមទៀត៖ «បរិស្ថានជុំវិញវាគគ្រិចកខ្វក់ទាំងអស់ហ្នឹង។ ក្នុងតំបន់ហ្នឹងគឺបង្ហូរមកទាំងអស់ហ្នឹង កាកកខ្វក់កាកសំណល់ ខ្មៅក៏មាន ក្រហមក៏មាន ប្រេងម៉ាស៊ីន ក៏មាន សព្វបែបសព្វយ៉ាងហើយ។ និយាយរួមទៅទាំងអស់ កាកកខ្វក់ហ្នឹងវាងាប់ដល់ត្រីអ៊ីចឹងហា៎»។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តព្រះសីហនុ លោក ឃាង ភារម្យ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីតាមបណ្តាញសង្គមតេឡេក្រាម (Telegram)ថា លោកមិនបានដឹងពីបញ្ហាទឹកកខ្វក់នេះនោះទេ។ លោកថា នឹងលើកយកបញ្ហានេះដើម្បីសាកសួរបញ្ជាក់ជាមួយមន្ត្រីជំនាញសិន។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តរូបនេះ ត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋចាត់ទុកថា គ្មានទំនួលខុសត្រូវ និងពុំបានបំពេញកាតព្វកិច្ចជាមន្ត្រីអាជ្ញាធរបម្រើពលរដ្ឋនោះទេ។ អ្នកភូមិថា កន្លងមកនេះ អាជ្ញាធរ និងមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធក្នុងខេត្តព្រះសីហនុតែងតែចុះត្រួតពិនិត្យទីតាំងស្ទឹងដែលផ្ទុកទៅដោយកាកសំណល់នេះ ប៉ុន្តែពួកគេបានត្រឹមតែយកដៃខ្ទប់ច្រមុះ ហើយត្រឡប់ទៅវិញដោយគ្មានវិធានការដោះស្រាយណាមួយឡើយរហូតមកដល់ពេលនេះ។
តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសស្ថិតភូមិបិតត្រាំង ឃុំពូធឿង ស្រុកព្រៃនប់ ខេត្តព្រះសីហនុ គឺជាតំបន់រោងចក្រសហគ្រាសតូចធំគ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុនចិនស្ទើរតែផ្ដាច់មុខ។ របាយការណ៍របស់ស្ថានទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា បង្ហាញថា គិតត្រឹមចុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ ក្រុមហ៊ុនចិនចំនួន ១៧០ក្រុមហ៊ុន បានសាងសង់រោងចក្រសហគ្រាសក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស និងអះអាងថា បានផ្តល់ការងារជូនពលរដ្ឋក្នុងស្រុកជិត ៣ម៉ឺននាក់។
ទោះជាយ៉ាងណា ពលរដ្ឋ និងអ្នកឃ្លាំមើល រិះគន់ថា ក្រុមហ៊ុនចិននានាដែលមកវិនិយោគទុនបើករោងចក្រសហគ្រាសនៅតំបន់សួនសេដ្ឋកិច្ចពិសេសនេះ មិនសូវខ្វល់ខ្វាយពីអភិបាលកិច្ចល្អ និងផ្តល់តម្លៃដល់ធនធានបរិស្ថាន និងការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋានឡើយ។
ជុំវិញរឿងនេះដែរ ប្រធានកម្មវិធីស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិ នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក ហេង គឹមហុង លើកឡើងថា បញ្ហាទឹកកខ្វក់ និងការគ្រប់គ្រងកាកសំណល់ចេញពីតំបន់រោងចក្រសហគ្រាសមិនបានត្រឹមត្រូវ នឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ធនធានបរិស្ថាន និងសុខមាលភាពរបស់ពលរដ្ឋមូលដ្ឋានធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកបន្តថា បើអាជ្ញាធរបានដឹងពីករណីការបង្ហូរទឹកកខ្វក់ និងសារធាតុគីមីចេញពីតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសក្នុងខេត្តព្រះសីហនុចូលសហគមន៍ពលរដ្ឋ ហើយនៅតែគ្មានវិធានការដោះស្រាយ នោះអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធជាអ្នកទទួលត្រូវចំពោះមុខច្បាប់៖ «ហើយប្រសិនជាអាជ្ញាធរបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យមានសកម្មភាពទាំងហ្នឹងកើតឡើង វាការរួមចំណែកទទួលខុសត្រូវរបស់អាជ្ញាធរដែរ បើសិនជាក្នុងករណីរកឃើញថា មានការបំផ្លាញបរិស្ថានធ្ងន់ធ្ងរ។ បើសិនជាករណីអាជ្ញាធរបណ្ដែតបណ្ដោយដោយសារតែមានការសូកប៉ាន់ត្រូវតែទទួលខុសត្រូវទៅលើអំពីបទល្មើសទាក់ទងជាមួយនឹងអំពើពុករលួយ។ ប៉ុន្តែបើសិនជាដឹងហើយ ឮហើយ ធ្វេសប្រហែសអំពីធ្វេសប្រហែសរបស់មន្ត្រីរាជការសាធារណៈគឺជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ»។
ក្រៅពីធនធានបរិស្ថាន និងពលរដ្ឋក្នុងតំបន់ភូមិពូធឿងបានរងផលប៉ះពាល់ពីការបង្ហូរទឹកកខ្វក់នេះ ក្រុមហ៊ុន និងបនល្បែងកាស៊ីណូចិនមួយចំនួនក៏មិនបានគ្រប់គ្រងកាកសំណល់ និងសារធាតុគីមីឱ្យបានត្រឹមត្រូវនោះដែរ។ ដូចជាកន្លងទៅនៅកាស៊ីណូចិនដ៏ធំមួយឈ្មោះ សាន់សាញ បេ (Sunshine Bay) នៅខេត្តព្រះសីហនុ ដែលមានការបង្ហូរទឹកកខ្វក់ និងកាកសំណល់គីមីចូលក្នុងសមុទ្រ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានតំបន់ឆ្នេរធ្ងន់ធ្ងរ។
ប្រជាពលរដ្ឋ និងក្រុមអ្នកស្រឡាញ់បរិស្ថាន ស្នើដល់អាជ្ញាធរខេត្តព្រះសីហនុ គួរតែគិតគូរចុះត្រួតពិនិត្យដំណើរការរបស់រោងចក្រ និងការវិនិយោគរបស់ក្រុមហ៊ុនចិនក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសឡើងវិញ ដោយណែនាំឱ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនោះគិតគូរពីអភិបាលកិច្ចល្អ ផ្តល់តម្លៃដល់ធនធានបរិស្ថាន និងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរក្នុងការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋជាម្ចាស់ស្រុក៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។