អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើការលើវិស័យធនធានធម្មជាតិ បារម្ភអំពីគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីស្ទឹងមេទឹង របស់ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ នៅខេត្តកោះកុង និងពោធិ៍សាត់ ថាកំពុងបំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស និងប៉ះពាល់ដល់សង្គមថែមទៀត។ កាលលើកឡើងនេះ គឺបន្ទាប់ពី ក្រុមហ៊ុន ស្ទឹងមេទឹក ហាយដ្រូផាវ័រ (Steung Meteuk Hydropower Co.,Ltd,) ចាប់ផ្ដើមសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី និងមានការកាប់ឈើចេញពីតំបន់ការពារភ្នំសំកុសខេត្តពោធិ៍សាត់។
ក្រុមហ៊ុន ស្ទឹងមេទឹក ហាយដ្រូផាវ័រ (Steung Meteuk Hydropower Co.,Ltd,) របស់លោកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ដែលទទួលបានសិទ្ធិក្នុងការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីស្ទឹងមេទឹក ស្ថិតក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣កន្លងទៅ បច្ចុប្បន្នក្រុមហ៊ុននេះ កំពុងដំណើរការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ចំនួន៣កន្លែងផ្សេងគ្នា ស្ថិតនៅព្រំប្រទល់ខេត្តកោះកុង និងខេត្តពោធិ៍សាត់ ជាប់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះ ធ្វើឲ្យអ្នកស្រឡាញ់ធនធានធម្មជាតិបារម្ភខ្លាចក្រុមហ៊ុន ស្ទឹងមេទឹក ហាយដ្រូផាវ័រ ប្រមូលឈើដើម្បីសំអាតបាតអាងលើសពីផែនការកំណត់ និងផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន ពីព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះ មានរោងម៉ាស៊ីនអាច្រៀកឈើមួយកន្លែង ដែលមានផ្លូវដឹកជញ្ជូនឈើខ្វាត់ខ្វែងចេញពីដែកជម្រកសត្វព្រៃភ្នំសំកុស។
អ្នកស្រាវជ្រាវ និងឃ្លាំមើលធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជា លោក សេង សុខហេង ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដាថា ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គីសនី កន្លងមកតែងតែធ្វើឲ្យប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គមជាហូរហែ លើសពីនោះ ក្រុមឈ្មួញទុច្ចរិតមួយចំនួនតែងតែយកលេសស្ដារបាតអាង ឃុបឃិតគ្នាជាមួយអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធលួចចូលកាប់ឈើនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ។ លោកថា ជាក់ស្ដែងការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរ អាជ្ញាធរ និងឈ្មួញបានឃុបឃិតគ្នាជាប្រព័ន្ធចូលកាប់ឈើធ្វើអាជីវកម្មដោយសេរីនៅក្នុងតំបន់ការពារ ប៉ុន្តែក្រុមឧក្រិដ្ឋជនទាំងនោះមិនត្រូវបានអាជ្ញាធរអនុវត្តច្បាប់ឲ្យបានតឹងរ៉ឹងនោះទេ។
លោក សេង សុខហេង ៖«រដ្ឋាភិបាលហាក់បីមិនមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងការស្ដារឬហៅថាអភិវឌ្ឍន៍គោលនយោបាយបៃតងដោយចិរភាពនឹង អ៊ីចឹងរដ្ឋាភិបាលគួរពិចារណាមែនទែនក្នុងការផ្ដល់ការអភិវឌ្ឍន៍ផ្ដល់ថាមពលអគ្គិសនីនេះ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក អ៊ឹង ឌីប៉ូឡា ដើម្បីសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ នៅថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា។ ចំណែកក្រុមហ៊ុន ស្ទឹងមេទឹក ហាយដ្រូផាវ័រ ក៏មិនអាចទាក់ទងបានដែរនៅថ្ងៃដដែលនេះ។
ទោះជាយ៉ាងណា កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល និងក្រុមហ៊ុន ស្ទឹងមេទឹក ហាយដ្រូផាវ័រ ដែលមានអតីតរដ្ឋមន្ត្រី លោក ស៊ុយ សែម និងប្រធានក្រុមហ៊ុន លោក លី យ៉ុងផាត់ បានប្រជុំវាយតម្លៃអំពីផលប៉ះពាល់ បរិស្ថាន និងសង្គម លើគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីស្ទឹងមេទឹកនេះ ប៉ុន្តែពួកគេមិនបានបង្ហាញឯកសារទាំងនោះជាសាធារណៈនោះទេ។ ចំណែកលិខិតអនុញ្ញាតឲ្យប្រមូលផល អនុផលព្រៃឈើ ក៏អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធមិនបង្ហាញជាសាធារណៈដែរ រហូតមកដល់ពេលនេះ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ នាយកប្រតិបត្តិ នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក ហេង គឹមហុង យល់ឃើញថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែផ្ដល់គម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីទាំងអស់នោះ កុំឲ្យមានផលប៉ះពាល់ទៅលើបរិស្ថានជីវម្រុះ និងសង្គម ពីព្រោះកន្លងទៅមានវារីអគ្គិសនីជាច្រើន ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ បរិស្ថាន និងសង្គម ហើយមិនបានធ្វើការដោះស្រាយឲ្យបានសមរម្យនោះទេ។ លើសពីនោះ លោកថា ក្រុមឈ្មួញមួយចំនួនតែងតែឆ្លៀតឱកាសចូលទៅកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើធ្វើអាជីវកម្មនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សជារឿយៗ។
លោក ហេង គឹមហុង ៖ «ប្រព្រឹត្តការស្ដារបាតអាងត្រូវធានាថាមិនមានការលួចកាប់ឈើពីតំបន់ការពារធម្មជាតិផ្សេងទៀតចូលមកក្នុងតំបន់នេះដើម្បីបានឱកាសឬក៏ឱកាសភាពស្របច្បាប់ឬន័យក្នុងការកេងប្រវ័ញ្ចណាមួយធ្វើឲ្យប៉ះពាល់កម្របព្រៃឈើជាទូទៅនៅក្នុងតំបន់នោះឬតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃនៅក្បែរនោះ»។
អ្នកជំនាញបរិស្ថាន សន្និដ្ឋានថា គម្រោងវារីអគ្គិសនីស្ទឹងមេទឹក ដែលសាងសង់ដោយ ក្រុមហ៊ុន ស្ទឹងមេទឹក ហាយដ្រូផាវ័រ របស់ប្រធានសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា លោក លី យ៉ុងផាត់ នឹងកាប់ប្រមូលឈើ ប្រមាណជាង១០លានម៉ែត្រគីប ពីការស្ដារបាតអាង ក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំ ហើយឈើទាំងនោះនឹងត្រូវដឹកយកទៅលក់នៅប្រទេសចិន។
គម្រោងវារីអគ្គិសនី ស្ទឹងមេទឹក មានអានុភាព១៥០មេហ្គាវ៉ាត់ គ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុន ស្ទឹងមេទឹក ហាយដ្រូផាវ័រ រយៈពេល៤៥ឆ្នាំ ក្នុងអំឡុងរយៈពេល៥ឆ្នាំដំបូង ជាសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងការសាងសង់ ហើយក្រុមហ៊ុនត្រូវប្រមូលផលប្រយោជន៍ពីទំនប់វារីអគ្គិសនីស្ទឹងមេទឹក រយៈពេល៤០ឆ្នាំ ទើបក្រុមហ៊ុនប្រគល់ឲ្យទៅរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកគ្រប់គ្រងវិញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។