RFA/Brach Chev
ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ ហៅកាត់ថា (USAID) ប្រចាំកម្ពុជា បានរកឃើញថា ការបន្តសកម្មភាពកាប់ និងដឹកជញ្ជូនឈើហ៊ុបនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សព្រៃឡង់នឹងបង្កហានិភ័យយ៉ាងខ្លាំងដល់គម្រោងរេដ បូក (Carbon REDD+) របស់ក្រសួង និងក្រុមហ៊ុនជប៉ុន មីតស៊ូ (Mitsui) ព្រមទាំងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍សហគមន៍ផងដែរ។
ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) បានស្នើឲ្យក្រសួងបរិស្ថានបង្កើនវត្តមានរបស់មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សព្រៃឡង់ និងបង្កើតប៉ុស្តិ៍ឆែកឆេរនៅមាត់ច្រកផ្លូវចូលក្រុមហ៊ុន ស៊ីង បាយអូថេក (Think Biotech Cambodia) បន្ទាប់ពីបានរកឃើញថា ការបន្តសកម្មភាពកាប់ និងដឹកជញ្ជូនឈើហ៊ុបនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សនោះ នឹងបង្កហានិភ័យយ៉ាងខ្លាំងដល់គម្រោងរេដបូករួមរបស់ក្រសួង និងក្រុមហ៊ុនជប៉ុន មីតស៊ូ (Mitsui) ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍មួយ ដែលបានរៀបរៀងឡើងដោយ ក្រុមហ៊ុន ថិត្រា ថិក (Tetra Tech) ដាក់ជូនគម្រោង USAID ព្រៃឡង់បៃតង ដែលមានចំណងជើងថា «របាយការណ៍បន្ទាន់ ការកាប់ដើមជ័រច្បោះក្នុងតំបន់គម្រោងរេដបូកក្រសួងបរិស្ថាននិងក្រុមហ៊ុន មីតស៊ូ MITSUI» ដែលអាស៊ីសេរី ទទួលបានកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ បានឲ្យដឹង កាលពីថ្ងៃទី៧ ដល់ថ្ងៃទី៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០ ក្រុមការងារផ្នែកជីវភាពសហគមន៍នៃគម្រោង USAID ព្រៃឡង់បៃតង បានចុះពិនិត្យវាយតម្លៃបឋម អំពីវត្តមាននៃដើមជ័រច្បោះដែនជម្រកសត្វព្រៃ «ព្រៃឡង់» ភូមិសាស្ត្រ ខេត្តស្ទឹងត្រែង ជិតព្រំប្រទល់រវាងដែនជម្រកសត្វព្រៃ «ព្រៃឡង់» និងដីសម្បទានព្រៃដៃគូ ស៊ីង បាយអូថេក។ ខណៈក្រុមការងារបានជួបប្រទះនឹងការកាប់ និងដឹកជញ្ជូនដើមជ័រច្បោះយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ។
របាយការណ៍ដដែលបានសរសេរថា ស្របពេលសម្រាកពេលយប់ ក្រុមការងារក៏បានឮសំឡេងលើកឈើដាក់ឡាន និងសំឡេងកាប់ឈើដោយប្រើប្រាស់រណារយន្តគ្រប់កន្លែង។
នៅក្នុងរបាយការណ៍នោះលើកឡើងថា ការបន្តសកម្មភាពកាប់ និងដឹកជញ្ជូនឈើហ៊ុបនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សនោះ នឹងបង្កហានិភ័យយ៉ាងខ្លាំងដល់គម្រោងរេដបូក របស់ក្រសួង និងក្រុមហ៊ុនជប៉ុន មីតស៊ូ។ លើសពីនេះទៅទៀត ការកាប់ដើមជ័រច្បោះខ្នាតធំបែបនេះ កំពុងតែបំផ្លាញប្រភពចំណូលចម្បងរបស់សហគមន៍មូលដ្ឋាន។
របាយការណ៍ក៏បានស្នើឲ្យបង្កើនវត្តមានរបស់មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សព្រៃឡង់ និងបង្កើតប៉ុស្តិ៍ឆែកឆេរនៅមាត់ច្រកផ្លូវចូលក្រុមហ៊ុន ស៊ីង បាយអូថេក និងអនុវត្តន៍ពង្រឹងយន្តការគណៈបញ្ជាការឯកភាពស្រុកនឹងខេត្ត។ ជាមួយគ្នានោះ ស្នើសូមឲ្យដំឡើងកាមេរ៉ាស្វ័យប្រវត្តិនៅចំណុចព្រំប្រទល់នៃដែនជម្រកសត្វព្រៃ «ព្រៃឡង់» និងដីសម្បទានក្រុមហ៊ុន ស៊ីង បាយអូថេក ដែលក្រុមហ៊ុននេះកំពុងឈូសឆាយផ្លូវថ្មី ដើម្បីកំណត់ជាព្រំប្រទល់។
ឆ្លើយតបទៅនឹងរបាយការណ៍ខាងលើនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភត្ត្រា មានប្រសាសន៍ថា របាយការណ៍នោះពុំមែនជារបាយការណ៍ត្រឹមត្រូវឡើយ។ ហើយពលរដ្ឋមានសិទ្ធិ ប្រមូលផល និងអាស្រ័យផល អនុផលព្រៃឈើក្នុងដែនជម្រក សត្វព្រៃ ក៏ប៉ុន្តែ ពួកគេគ្មានសិទ្ធិលក់ ដើមច្បោះជ័រ ឋិតក្នុងតំបន់ព្រៃការពារធម្មជាតិនោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា កាលណា ក្រសួងទទួលបានព័ត៌មាន និងមានភស្តុតាង គ្រប់គ្រាន់នឹងចាត់វិធានការទៅតាមផ្លូវច្បាប់។
អាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទងមន្រ្តីក្រុមហ៊ុន ស៊ីង បាយអូថេក (Think Biotech Cambodia) ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងរបាយការណ៍ ស្តីពីការបំផ្លាញព្រៃឈើនៅព្រៃឡង់បាននៅឡើយទេ។
កាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩ ក្រសួងបរិស្ថាន និងទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ (USAID) បានប្រកាសអនុវត្ត «គម្រោងព្រៃឡង់បៃតង» ដើម្បីពង្រឹងការគ្រប់គ្រងព្រៃឡង់នៅខេត្តកំពង់ធំ ស្ទឹងត្រែង ក្រចេះ និងខេត្តព្រះវិហារ ក្រោមទឹកប្រាក់ប្រមាណជាង ២១លានដុល្លារសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងរយៈពេល ៥ឆ្នាំ។
សកម្មជនការពារព្រៃឈើ លោក ហេង ស្រស់ បានលើកឡើងថា ចំពោះការបង្ហាញរបាយការណ៍ របស់ ភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិនេះ គឺដោយព្រោះមានការបារម្ភអំពីការបាត់បង់ដើមច្បោះរបស់សហគមន៍មួយចំនួន ដែលគាត់អាស្រ័យផល ទៅលើដើមច្បោះទាំងនោះ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែបង្ក្រាប ឬពិនិត្យទៅលើបញ្ហាទាំងអស់នេះ ហើយប្រសិនបើ រាជរដ្ឋាភិបាលនៅតែព្រងើយកន្តើយ គឺហាក់បីដូចជាបើកភ្លើងខៀវឲ្យក្រុមហ៊ុនមួយនេះ កំពុងដឹកជញ្ជូនឈើនៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់យ៉ាងដូច្នេះដែរ៖ «បើសិនជារាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាគណៈកម្មការ ព្រមទាំងក្រសួងគាត់មិនធ្វើការចាត់វិធានការទៅលើក្រុមហ៊ុន Think Biotech ទេ វាហាក់បីដូចជារាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជា គណៈកម្មការហ្នឹង គាត់ជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងអ៊ីចឹងឯង»។
លោក ហេង ស្រស់ អះអាងថា ក្រុមហ៊ុននេះបានកាប់ឈើចេញពីតំបន់ព្រៃឡង់ រួចដឹកជញ្ជូនចូលទៅក្នុងក្រុមហ៊ុន ស៊ីង បាយអូថេក រួចក្លែងបន្លំឈើនេះ ជាឈើស្របច្បាប់នៅក្នុងក្រុមហ៊ុនទទួលបានដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច រួចដឹកយកទៅលក់នៅក្រៅប្រទេសតាមរយៈក្រុមហ៊ុន អង្គរប្លាយវូដ (Angkor Plywood)។
ច្បាប់ស្ដីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ នៅក្នុងមាត្រា ៦៦ និងមាត្រា ៦០ បានចែងថា ត្រូវផ្ដន្ទាទោសជាបទល្មើសធនធានធម្មជាតិថ្នាក់ទី២ និងត្រូវរឹបអូសវត្ថុតាងជាសម្បត្តិរដ្ឋ ចំពោះជនដែលបំផ្លាញរុក្ខជាតិនៅតំបន់ស្ដារប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីឡើងវិញ។ មាត្រាដដែលបញ្ជាក់ថា បុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសថ្នាក់ទី២ នេះ ត្រូវដាក់ពន្ធនាគារ ចាប់ពី ១ខែ ទៅ ១ឆ្នាំ និងពិន័យជាប្រាក់ចាប់ពី ១លាន ៥សែនរៀល ដល់ ១៥លានរៀល៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
