សង្គមស៊ីវិលនិងយុវជនលើកឡើងថា កត្តាដែលនាំឲ្យកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ទី៣ ដែលមានប្រជាជនផឹកស្រាច្រើនជាងគេក្នុងតំបន់អាស៊ាន មកពីកម្ពុជាគ្មានច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង និងមានការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មអូសទាញពីតារាល្បីៗ ខណៈរដ្ឋាភិបាលក៏មិនពន្យល់ពីផលប៉ះពាល់នៃការផឹកគ្រឿងស្រវឹង។
ការលើកឡើងនេះបន្ទាប់ពីរបាយការណ៍របស់ Wisevoter បានរកឃើញថា កម្ពុជាឈរនៅលេខរៀងទី៣ដែលមានប្រជាជនផឹកស្រាច្រើនជាងគេ និងលេខរៀងទី៣៦ នៅក្នុងចំណោមប្រទេសនៅលើពិភពលោក ខណៈឡាវវិញឈរនៅលេខរៀងទី១ ក្នុងតំបន់អាស៊ាន និងលេខរៀងទី១៨ នៅលើពិភពលោក បន្ទាប់មកប្រទេសវៀតណាមឈរនៅលេខរៀងទី២ក្នុងតំបន់អាស៊ាន និងលេខរៀងទី២៨ នៅលើពិភពលោក។
ចំណែកប្រទេសអាស៊ានដែលមានប្រជាជនផឹកស្រាទាបជាងគេគឺប្រទេសព្រុយណេ បន្ទាប់មកមានសាំងហ្គាពួ ម៉ាឡេស៊ី និងប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី។
ជុំវិញរឿងនេះ យុវជនម្នាក់រស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ លោក យ៉ិត យុតយូ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថាចំណាត់របស់កម្ពុជានេះ វាបង្ហាញពីចំណុចខ្សោយនៃមេដឹកនាំបច្ចុប្បន្ន ដោយមិនបានគិតពីផលប៉ះពាល់សង្គម និងសុខភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្លួន។ លោកសង្កេតឃើញថា បច្ចុប្បន្ន ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាស្ទើរគ្រប់វ័យទាំងអស់នាំគ្នាទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង ដោយសារ រដ្ឋាភិបាលមិនអើពើក្នុងការធ្វើច្បាប់ ដើម្បីគ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងឲ្យបានត្រឹមត្រូវ។
លោកចាត់ទុកចំណាត់ថ្នាក់នេះថា មិនមានអ្វីចម្លែកឡើយដោយលោកមើលឃើញថា គ្រប់កម្មវិធីទាំងតូចទាំងធំ នៅកម្ពុជាតែងតែយកស្រាជាត្រីមុខ ជាកិច្ច ចំណែករដ្ឋាភិបាលវិញ ក៏មិនបានពន្យល់ពីផលប៉ះពាល់នៃការផឹកគ្រឿងស្រវឹងទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋដែរ បែរជាលើកទឹកចិត្តឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទទួលទានគ្រឿងស្រវឹងទៅវិញ។
លោក យ៉ិត យុតយូ៖ «គឺបង្ហាញអំពីចំណុចខ្សោយរបស់រដ្ឋាភិបាលជុំវិញការគ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងក្នុងប្រទេសជិតយើងមើលឃើញពីរចំណុចទីមួយគឺមិនមានច្បាប់គ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់និងការចែកចាយគ្រឿងស្រវឹងនោះទេ ចំណុចទីពីរមិនមានច្បាប់កំណត់អាយុដែលអាចទិញគ្រឿងស្រវឹងមកប្រើប្រាស់បាន នេះជាលទ្ធភាពនិងឱកាសដែលអាចឲ្យយុវជនទូទៅនៅក្នុងប្រទេសអាចទិញស្រាមកប្រើប្រាស់បាន»។
លោកបន្ថែមថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះទៅបាន លុះត្រាតែរដ្ឋាភិបាលបង្កើតច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹងនិងដំឡើងពន្ធឲ្យបានខ្ពស់ ព្រមទាំងកំណត់អាយុប្រជាពលរដ្ឋដែលអាចទទួលទានគ្រឿងស្រវឹងបានជាដើម។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង លើកឡើងថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលប្រើប្រាស់មិនមែនប៉ះពាល់តែសុខភាពនោះ គ្រឿងស្រវឹងនេះក៏បានបង្កគ្រោះថ្នាក់នៅពេលពួកគាត់បើកបរ និងការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារកើតឡើងច្រើនដែរ នៅតាមសហគមន៍និងជនបទបច្ចុប្បន្ន ខណៈយុវជនវិញ នៅពេលសេពគ្រឿងស្រវឹង បានជំរុញឱ្យពួកគេបោះបង់ចោលការសិក្សាផងដែរ។
លោក យង់ គិមអេង៖ «ការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងជាច្រកទ្វារឈានទៅប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន នៅក្នុងចំណោមយុវជន ហើយយើងឃើញថ្មីៗទៀតសោតខាងUNDPក៏គេរកឃើញដែរថា កត្តាដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់សំខាន់ទាំង៥ គឺមានគ្រឿងស្រវឹង និងគ្រឿងញៀន អ៊ីចឹងនេះជារឿងមួយដែលការសិក្សាជាច្រើនគេបានរកឃើញដូច្នេះ អ៊ីចឹងជាផ្នែកមួយសម្រាប់ការពិចារណាខាងនយោបាយ ក្នុងគិតគួរអំពីច្បាប់ ឬអំពីវិធានការ ចាំបាច់ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាគ្រឿងស្រវឹងនេះ អ្នកដែលរងគ្រោះ គឺស្ត្រី កុមារ យុវជន ក្នុងការនោះគ្រឿងស្រវឹងគឺបង្កឲ្យមានជំងឺជាង ២០០ មុខ»។
លោកបន្តថា យុវជនដែលសេពគ្រឿងស្រវឹង ភាគច្រើនក៏ឈានទៅប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនច្រើនក្នុងពេលសព្វថ្ងៃនេះ ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាល និងអ្នកនយោបាយ គួរពិចារណា ឬជំរុញឱ្យច្បាប់ស្ដីពីការគ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹងចេញឲ្យខាងតែបាន ដើម្បីកាត់បន្ថែមគ្រោះថ្នាក់ និងការប្រើប្រាស់ ព្រមទាំងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត ដែលកើតឡើងបណ្ដាលមកពីគ្រឿងស្រវឹង។
លោកជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល ដំឡើងពន្ធលើគ្រឿងស្រវឹងឱ្យខ្ពស់ ដែលលោកថា វាជាដំណោះស្រាយមួយដែលអាចកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងនៅកម្ពុជា។
លោក យង់ គិមអេង សង្កេតឃើញថា កត្តាដែលនាំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅកម្ពុជាប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងច្រើន ដោយសារ តម្លៃគ្រឿងស្រវឹងទាប ការផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម ដោយយកក្រុមតារាល្បីៗទៅជួយផ្សាយ និងគំរូអ្នកផឹក ក៏ជាកត្តាជំរុញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបរិភោគច្រើនដែរ។
លោក យង់ គិមអេង៖ «បើនៅអាមេរិកតែហានផឹកគ្រឿងស្រវឹងនៅតាមមាត់សមុទ្រអី អាចនឹងរងផាកពិន័យ ៤០០ ទៅ ៥០០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ កម្ពុជាកន្លែងណាក៏ផឹកបានដែរ ទីសាធារណៈ សួនច្បារណាក៏ផឹកចោលកំប៉ុង នៅក្នុងព្រលានយន្តហោះក៏ផឹកបានដែរ ដែលនេះជាបញ្ហាដែលបង្ហាញគម្រូដែលផឹកអាក្រក់»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន ដើម្បីសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ នៅថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា នេះដោយទូរស័ព្ទចូលច្រើនដងគ្មានអ្នកទទួល។
យោងតាមរបាយការណ៍ស្ដីពីការអង្កេតប្រជាសាស្ត្រ និងសុខភាពកម្ពុជាឆ្នាំ២០២១-២០២២ ដែលចេញផ្សាយ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៣ ឱ្យដឹងថា បុរស៧នាក់ក្នុងចំណោម ១០នាក់សេពគ្រឿងស្រវឹង។
ការស្ទង់មតិបង្ហាញថា ក្នុងមួយខែ បុរស១០% ពិសាគ្រឿងស្រវឹងជារៀងរាល់ថ្ងៃ ឬស្ទើរតែរាល់ថ្ងៃ ខណៈ៦០% សេពគ្រឿងស្រវឹងពី ១ថ្ងៃទៅ ៥ថ្ងៃ។ ចំណែក ១៨% ពិសាគ្រឿងស្រវឹង ៦ថ្ងៃ ទៅ១០ថ្ងៃ និង១២% ពិសាគ្រឿងស្រវឹងពី ១១ថ្ងៃ ទៅ ២៤ថ្ងៃ។
បើធៀបនឹងស្ត្រីវិញ របាយការណ៍ស្ដីពីការអង្កេតប្រជាសាស្ត្រ និងសុខភាពកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា ស្ត្រីចំនួន១៦%ពិសាគ្រឿងស្រវឹង ក្នុងនោះស្ត្រីភាគច្រើន ដែលសេពគ្រឿងស្រវឹង ចន្លោះពី ១ទៅ ៥ថ្ងៃនៅក្នុងមួយខែ។
ការស្ទង់មតិដដែលថា ស្ត្រីនៅទីប្រជុំជនសេពគ្រឿងស្រវឹងច្រើនភាគរយជាងស្ត្រីនៅតាមទីជនបទ រីឯបុរសនៅតាមទីជនបទ និងទីក្រុងមិនមានភាពខុសគ្នាឡើយ។
ចំណែកស្ត្រីរងគ្រោះវិញ ក្នុងនោះ ស្ត្រីរហូតដល់៥០%ធ្លាប់រងអំពើហិង្សាពីស្វាមី ឬដៃគូស្និទ្ធស្នាលដែលសេពគ្រឿងស្រវឹង និងស្រវឹងម្តងម្កាល។
បើតាមសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង ដែលក្រសួងសុខាភិបាលរៀបចំឡើង កាលពីឆ្នាំ២០១៥ គឺមាន ១១ជំពូក និង ៣៩មាត្រា។ មាត្រា១ និងមាត្រា២ នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះអះអាងថា រៀបចំឡើងក្នុងគោលបំណង និងគោលដៅដើម្បីការពារសុខភាពសាធារណៈ និងកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គម។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះក៏មានគោលដៅសហការជាមួយបណ្តាក្រសួង ស្ថាប័នជាតិ និងអន្តរជាតិ អង្គការដៃគូនានា ដើម្បីជំរុញការអប់រំ និងកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងនៅកម្ពុជា។
ចំណែកមាត្រា១២ វិញ ក៏បានហាមឃាត់ការលក់ដូរ ឬចែកចាយគ្រឿងស្រវឹងគ្រប់ប្រភេទចំពោះជនដែលមានអាយុក្រោម ២១ឆ្នាំ ស្ត្រីមានគភ៌ និងជនដែលស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពស្រវឹងមិនអាចគ្រប់គ្រងខ្លួនឯងបាន ជាដើម។
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ដដែលក៏បានកំណត់ពីទោសទណ្ឌអ្នកប្រព្រឹត្តខុស ដោយអាចជាប់ពន្ធនាគារពី ៦ថ្ងៃដល់ ៦ខែ និងពិន័យជាប្រាក់ពី ១លានរៀលរហូតដល់ ២០លានរៀល ហើយបើករណីមិនរាងចាល នឹងត្រូវអនុវត្តទោសទ្វេដងផងដែរ។
ទោះជាយ៉ាងណា បើតាមប្រធានគណបក្សយុវជនកម្ពុជា និងជាប្រធានប្ដូរវេនឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះ និងផ្ដល់យោបល់ លោក ពេជ្រ ស្រស់ បាននិយាយកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ ថា ក្រសួងសុខាភិបាលបានសម្រេចលុបចោលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ត្រួតពិនិត្យគ្រឿងស្រវឹង ដោយថា ក្រសួងបានដាក់បញ្ចូលសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះទៅក្នុងច្បាប់មួយទៀតរបស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មវិញ។ ដូច្នេះ លោកថា មិនមានសេចក្តីព្រាងច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹងទៀតនោះឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។