ប្រទេសកម្ពុជាឈានមុខគេទាំងក្នុងតំបន់ និងនៅលើពិភពលោក ក្នុងការសម្រុកចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺកូវីដ-១៩ ជូនប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន។ គិតមកត្រឹមថ្ងៃទី ០៥ ខែ តុលា បើតាម សេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល ពលរដ្ឋជាង ៩៤% ដែលគ្រប់អាយុចាក់វ៉ាក់សាំង អាយុចាប់ពី ៦ ឆ្នាំឡើងទៅ បានចាក់វ៉ាក់សាំងពីរដូស និងជិត ១ លាននាក់ បានចាក់ដូសទីបី ដែលជាដូសជំរុញទៅទៀត។ ភាគច្រើនលើសលុប នៃវ៉ាក់សាំងទាំងនេះ គឺជាវ៉ាក់សាំងចិន ដែលរងការរិះគន់ថាមានគុណភាពទាប។
តើ ជោគជ័យ នៃ ការ ចាក់ វ៉ាក់សាំង ចិន បាន មក ដោយ សុទ្ធចិត្ត ដោយ បង្ខិតបង្ខំ ឬ ដោយ កត្តា នយោបាយ ?
យុទ្ធនាការចាក់វ៉ាក់សាំងជូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលសម្រុកធ្វើអស់រយៈពេល ៨ ខែ គិតពីដើមខែ កុម្ភៈមកនោះ ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋជាង ១៣,៤ លាននាក់ ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋជិត ១៤ លាននាក់ ដែលតម្រូវឲ្យចាក់វ៉ាក់សាំង បានចាក់វ៉ាក់សាំងរួច។ ចំនួននេះ គឺវ៉ាដាច់ប្រទេសទាំងអស់នៅលើពិភពលោក។
តួលេខដ៏ច្រើនសន្ធឹកនៃអ្នកបានចាក់វ៉ាក់សាំងរួចនេះ ធ្វើឲ្យស្ថាប័នអន្តរជាតិធំៗពីរ គឺ អង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO) និង អង្គការសហប្រជាជាតិ(UN)ផង សាទរ និងកោតសរសើរ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី អង្គការទាំងនេះ សាទរនិងកោតសរសើរតែបរិមាណប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែមិនបានលើកនិយាយអំពីគុណភាព និងមធ្យោបាយ ក្នុងការចាក់វ៉ាក់សាំងទាំងនេះ នោះឡើយ។
កន្លងមកមានសេចក្តីរាយការណ៍ជាច្រើនរបស់សារព័ត៌មានអន្តរជាតិ ដែលចុះផ្សាយអំពីប្រជាពលរដ្ឋនៅប្រទេសជាច្រើន ដែលអល់អែក ឬជំទាស់ទៅនឹងការចាក់វ៉ាក់សាំងចិន ដែលមានគុណភាពទាប។ ពួកគាត់ ចង់ចាក់វ៉ាក់សាំងអង់គ្លេស និងអាមេរិក។
នៅក្នុងចំណោមវ៉ាក់សាំងជាង ៣៥,៥ លានដូស ដែលកម្ពុជាទិញ និងទទួលបានជាអំណោយ ភាគច្រើនលើសលុបជាវ៉ាក់សាំងចិន។ ក្នុងនោះកម្ពុជាចំណាយប្រាក់ជិត ៣០០ លានដុល្លារ ទិញវ៉ាក់សាំងចិនទាំងនោះ។ កម្ពុជាចាក់វ៉ាក់សាំងចិនជូនពលរដ្ឋខ្លួនឯង តាំងពីអង្គការសុខភាពពិភពលោក មិនទាន់ទទួលស្គាល់គុណភាពជាផ្លូវការមកម្ល៉េះ។ ជាងនេះទៅទៀត ថ្មីៗនេះ កម្ពុជាឈានមុខគេក្នុងការយកវ៉ាក់សាំងចិន មកចាក់ជូនយុវជនអាយុក្រោម ១៧ ឆ្នាំ និងកុមារអាយុពី ៦ឆ្នាំដល់ ១២ឆ្នាំ ក្នុងពេលដែលអង្គការសុខភាពពិភពលោក មិនទាន់ប្រកាសថា មានសុវត្ថិភាពសម្រាប់ក្មេងវ័យនេះ នៅឡើយ។
តើកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅតែអាចជំរុញការចាក់វ៉ាក់សាំងចិន បានច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់បែបនេះ? តើនេះអាចមកពីការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់បំផុតរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅលើសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឬក៏យ៉ាងណា?
បើយើងងាកទៅក្រោយបន្តិច នៅពេលដែលជំងឺកូវីដ-១៩ ទើបចាប់ផ្តើមផ្ទុះរីករាលដាលនៅកម្ពុជា កាលពីដើមឆ្នាំ ២០២០នោះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន មិនត្រឹមតែមើលស្រាលជំងឺនេះទេ គឺលោកមើលស្រាល និងប្រមាថជីវិតប្រជាពលរដ្ឋមួយនគរថែមទៀតផង ព្រោះលោកនៅតែបើកចំហរជើងមេឃជាមួយប្រទេសចិន ជាពិសេសការបន្តបើកឲ្យពលរដ្ឋចិន ធ្វើដំណើរតាមយន្តហោះពីទីក្រុងវូហាន (Wuhan) នៃខេត្តហ៊ូបេ (Hubei) មកប្រទេសកម្ពុជា។
ជាងនេះទៅទៀត លោកបានគម្រាមដេញអ្នកកាសែត ដែលហ៊ានពាក់ម៉ាស់ចូលសាលសន្និសីទ «នៅក្នុងហ្នឹង បើសិនមាននរណាមួយពាក់ម៉ាស់ ខ្ញុំដេញចេញ! មាននរណាពាក់ម៉ាស់ឬទេ? បើពាក់ម៉ាស់ដេញចេញ! នាយករដ្ឋមន្រ្តីអត់ទាំងពាក់ម៉ាស់ផង។ រួចមកពាក់ម៉ាស់ស្អី នៅក្នុងកន្លែងហ្នឹង? នេះអត់មានអ្នកណាពាក់ម៉ាស់ទេ។ បើសិនជាពាក់ម៉ាស់ខ្ញុំដេញចេញ។ អត់ឲ្យនៅហ្នឹងទេ! អ្ហែងទៅស៊ីជាមួយម៉ាស់! ទៅនៅជាមួយម៉ាស់ទៅ! ខ្លាមិនខ្លាចទៅខ្លាចអាចម៍ខ្លា! វាឆ្ងល់រឿងកន្លែងហ្នឹង! អត់ទាន់ងាប់ម្នាក់ផង»។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោកបញ្ចេញព័ត៌មានឲ្យមានការភាន់ច្រឡំ ដោយប្រាប់ពលរដ្ឋថា ទាល់តែសេះដុះស្នែង ទើបមានជំងឺកូវីដ-១៩ នៅកម្ពុជា <<ប្រហែលទាល់តែដល់ថ្ងៃ ៣១ ខែ ពីរឯណោះ ទើបមានជំងឺហ្នឹងកើតឡើង>>។
រួចហើយលោកបានស្វាគមន៍ភ្ញៀវទេសចរណ៍បរទេសមួយកប៉ាល់ the Westerdam ដែលមានភ្ញៀវខ្លះផ្ទុកជំងឺកូវីដ-១៩ ឲ្យចូលចតនៅកំពង់ផែខេត្តព្រះសីហនុ ទោះបីប្រទេសចំនួន ៦ នៅក្នុងតំបន់ មិនហ៊ានឲ្យកាប៉ាល់នេះចូលចតនៅក្នុងប្រទេសគេ ព្រោះគេខ្លាចឆ្លងជំងឺនេះដល់ពលរដ្ឋរបស់គេ។
ដោយសារការបើកចំហរជើងមេឃពីតំបន់ផ្ទុះជំងឺកូវីដ-១៩ នៅប្រទេសចិន មកកាន់កម្ពុជា នៅចុងខែ មករា ឆ្នាំ ២០២០ អ្នកដំណើរម្នាក់ជាជនជាតិចិន ធ្វើដំណើរដោយត្រង់ពីទីក្រុងវូហាន មកក្រុងព្រះសីហនុនោះ ត្រូវក្រសួងសុខាភិបាលរកឃើញផ្ទុកជំងឺកូវីដ-១៩ ជាលើកដំបូង នៅកម្ពុជា។
ក្រោយៗមកទៀត ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩នេះ ចាប់ផ្តើមរីកធំជាលំដាប់ រហូតដល់ផ្ទុះករណីចម្លងក្នុងសហគមន៍ ដោយសារជនជាតិចិនចំនួនបួននាក់ បានលួចចេញពីមណ្ឌលចត្តាឡីស័ក ទៅលេងក្លិបកំសាន្តនៅក្រុងភ្នំពេញ រហូតចម្លងជំងឺនេះពាសវាលពាសកាល។
ស្របពេលជាមួយគ្នានោះ ប្រទេសចិនក៏កំពុងសាកល្បង និងពិសោធន៍វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺកូវីដ-១៩ របស់ខ្លួននៅប្រទេសជាច្រើន។ ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសមួយ ដែលទទួលបានវ៉ាក់សាំងពិសោធន៍នេះ ព្រោះអង្គការសុខភាពពិភពលោក មិនទាន់ទទួលស្គាល់នៅឡើយ។
យុទ្ធនាការចាក់វ៉ាក់សាំងចិននេះ បានចាប់ផ្តើមពីដើមខែ កុម្ភៈ។ ពលរដ្ឋច្រើនណាស់បង្ហាញជំហរមិនចង់ចាក់វ៉ាក់សាំងចិន។ សូម្បីតែលោក ហ៊ុន សែន ផ្ទាល់ក៏មិនព្រមចាក់វ៉ាក់សាំងចិននេះដែរ ដោយលោកយកលេសថាលោកលើសអាយុ។ តែតាមការពិតវ៉ាក់សាំងចិនអាចចាក់ពលរដ្ឋក្នុងវ័យលោកបាន។
សន្ទុះនៃការចាក់វ៉ាក់សាំងចិននេះ ប្រព្រឹត្តទៅគើមៗយឺតដូចខ្យង ព្រោះមិនសូវមានការគាំទ្រពីរប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ ការរីករាលដាលនៃជំងឺនេះ ចេះតែកើនឡើងជាលំដាប់។
ស្ថានភាពនេះ ធ្វើឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចាប់ផ្តើមផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបទ ដោយប្តូរពីការប្រមាថជំងឺកូវីដ-១៩ មកជាការសម្រុកយុទ្ធនាការជំរុញការចាក់វ៉ាក់សាំងចិននេះ ឲ្យបានច្រើនតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។ ប៉ុន្តែខុសពីប្រទេសដទៃ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបង្ខំប្រជាពលរដ្ឋឲ្យចាក់វ៉ាក់សាំង ដោយចេញអនុក្រឹត្យកំណត់កាតព្វកិច្ចចាក់វ៉ាក់សាំងនេះ និងធ្វើច្បាប់ផាកពិន័យ និងដាក់ទោសទណ្ឌប្រជាពលរដ្ឋ ដែលល្មើសវិធានការបង្ការជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលរួមមានការគេចវេសមិនព្រមចាក់វ៉ាក់សាំងនេះផង «អាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ ជាពិសេសអភិបាលខេត្ត អភិបាលស្រុក ត្រូវតែពិនិត្យចំពោះមន្ត្រីក្រោមឱវាទ គ្រប់បណ្ដាមន្ទីរជុំវិញខេត្ត ត្រូវតែត្រួតពិនិត្យថាតើមន្រ្តីណាខ្លះមិនបានចាក់ ដើម្បីចៀសវាងការគេចវេសណាមួយចំពោះវ៉ាក់សាំង។ ក្នុងករណីដែលមានការខកខាន ដោយចេតនាមិនបានចាក់វ៉ាក់សាំង គឺយើងមិនគួរគប្បីអញ្ជើញពួកគាត់ ឲ្យមកធ្វើការនោះទេ។ យើងសុខចិត្តឲ្យពួកគាត់នៅផ្ទះ។ យើងសុខចិត្តឲ្យពួកគាត់ចាកចេញពីការងារ ហើយយើងសុខចិត្តជ្រើសរើសមន្រ្តីថ្មីចូលធ្វើការជំនួសវិញ»។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ ថាការបង្ខំក្នុងរូបភាពកាតព្វកិច្ច និងការដាក់ទោសទណ្ឌនេះឯង ដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋគ្មានជម្រើសអ្វី ក្រៅពីបង្ខំចិត្តធ្វើតាមរដ្ឋាភិបាល។ លោកថាបើពលរដ្ឋមិនចាក់វ៉ាក់សាំង គឺមិនអាចធ្វើកិច្ចការផ្សេងៗ ក្នុងទំនាក់ទំនងសង្គម ដូចជាការបំពេញការងារ និងប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិតបានឡើយ<<បើសិស្សវិញមិនអាចទៅចូលសាលារៀន។ ដូច្នេះហើយទើបពួកគាត់ គឺប្រជាពលរដ្ឋត្រូវបង្ខំចិត្តចាក់វ៉ាក់សាំង តាមដែលគេប្រាប់>>។
ម្យ៉ាងវិញទៀតលោក គឹម សុខ យល់ថាវិធីបង្ខំប្រជាពលរដ្ឋឲ្យចាក់វ៉ាក់សាំងនេះ គឺជាមធ្យោបាយក្នុងការព្យាយាមលុបលាងកំហុសពីដើមទីរបស់លោក ហ៊ុន សែនដែលប្រកាសថាមិនខ្លាចជំងឺកូវីដ-១៩នោះ។ លោកថា ដល់ពេលជំងឺនេះឆ្លងរាលដាលធ្ងន់ធ្ងរ ជួបវិនាសកម្មជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែច្រើន លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបង្ខំចិត្តចាក់វ៉ាក់សាំងចិននេះ បើទោះបីជាជួយប្រជាពលរដ្ឋបានតិចក៏ដោយ។
លោក គឹម សុខ ថាការធ្វើដូច្នេះ លោក ហ៊ុន សែន មានហេតុផលប្រាប់ពលរដ្ឋថា គាត់បានប្រឹងប្រែងឲ្យមានវ៉ាក់សាំងដើម្បីបង្ការជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលនេះគឺជានយោបាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជាជាងការគិតគូដល់សុខុមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ <<ចំណាត់ការរបស់លោក ហ៊ុន សែន លាយឡំនឹងនយោបាយ។ មិនមែនពាក់ព័ន្ធនឹងសុខភាព ១០០% ទេ។ យើងដឹងស្រាប់តាំងពីដំបូង ថាចិនមាននយោបាយសាកល្បងគុណភាពវ៉ាក់សាំងរបស់គេ។ ដូច្នេះហើយមានតែប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ចិនជិតស្និត រដ្ឋាភិបាលដែលនៅជាមួយចិន ១០០% ដូចលោក ហ៊ុន សែនទេ ដែលអាចយកវ៉ាក់សាំងចិនមកសាកល្បងលើប្រជាពលលរដ្ឋប្រទេសទាំងអស់ហ្នឹង។ ដូច្នេះហើយវាជានយោបាយសាកល្បងគុណភាពវ៉ាក់សាំងចិន ដោយប្រើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែរ>>។
អ្នកឯកទេសផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្ត យល់ថាការចាក់វ៉ាក់សាំងចិនបានច្រើនភ្លូកទឹកភ្លូកដីនេះ អាចមកពីកត្តានៃការខ្វះព័ត៌មានពិត និងឯករាជ្យពីអ្នកជំនាញផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្ត សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋធ្វើការសម្រេចចិត្ត និងការធ្វើតាមគ្នា។
ប្រធានសមាគមគ្រូពេទ្យគុណធម៌កម្ពុជា លោក អ៊ូច វុទ្ធី ការធ្វើតាមគ្នានេះ ធ្វើឲ្យអ្នកខ្លះអួតសម្ញែញបណ្ណចាក់វ៉ាក់សាំង ទាំងមិនដឹងថាវ៉ាក់សាំងនោះមានគុណភាពឬយ៉ាងណានោះផង <<យើងគិតមើលចាក់ដំបូងជួរទីមួយ យើងគិតហើយសុទ្ធតែទាហានប៉ូលិស និងពេទ្យមួយចំនួនទៅចាក់ ក្រោយមកឈឺគ្រប់គ្នា ជួនកាលអ្នកខ្លះរហូតដល់ស្លាប់ មានទាំងដុកទ័រ។ គេហៅជោរតាមគ្នា។ ទៅចាក់ទៅអីតាមគ្នា មិនគិតថាយើងចេះដឹងប៉ុណ្ណឹងដែរ យើងត្រូវសិក្សាខ្លួនយើង តើខ្លួនយើងវាមានអ្វីខ្លះនៅក្នុងខ្លួន មានជំងឺអ្វីខ្លះ? គេហៅប្រព័ន្ធការពារខ្លួនយើងវាមានកម្រិតប៉ុនណា ហើយទៅចាក់វ៉ាក់សាំងហ្នឹង>>។
អ្នកឯកទេសផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្តរូបនេះ អំពាវនាវឲ្យមន្រ្តីឯកទេសនិងជំនាញផ្សេងៗ ហ៊ាននិយាយការពិត ដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដឹងអំពីវ៉ាក់សាំង និងផលប៉ះពាល់របស់វា ដើម្បីជួយដល់ការសម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
អ្នកសិក្សា និងឃ្លាំមើលការអភិវឌ្ឍសង្គមវិញ លោកយល់ថា ពលរដ្ឋអាចគ្មានជម្រើសដែរ ក្នុងការទទួលយកវ៉ាក់សាំងចិននេះ ព្រោះពួកគាត់ឆាប់ភ័យខ្លាច ក្រោយមានអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩ កាន់តែកើនឡើង។
លោកបណ្ឌិត មាស នី សម្ពាធច្បាប់ និងអនុក្រឹត្យដែលកំណត់កាតព្វកិច្ចចាក់វ៉ាក់សាំង និងភាពភ័យខ្លាចឆ្លងជំងឺ និងខ្លាចស្លាប់ផងនោះ ទើបប្រជាពលរដ្ឋនាំគ្នាទៅចាក់វ៉ាក់សាំងច្រើនយ៉ាងនេះ <<ដោយសារតែយើងអាចថាមកពីមិនមានជម្រើសផង និងដោយសារតែឃើញស្លាប់ជាក់ស្តែងពេក ដូច្នេះក៏នាំគ្នាមកចាក់ថ្នាំទៅ ហើយក្រោយមកក៏ក្លាយទៅជារឿងធម្មតាដាស់តឿនគ្នាទៅចាក់ថ្នាំ។ ប៉ុន្តែ មែនទែនទៅខ្ញុំនិយាយដោយយុត្តិធម៌ទៅ គឺការចាក់វ៉ាក់សាំងនេះ មិនឃើញមានការបង្ខំអ្វីឲ្យថាអ្នកឯងត្រូវតែទៅចាក់ ឬតាមដឹកតាមអី ដូចអត់មានទេ>>។
ក្រៅពីច្បាប់ និងអនុក្រឹត្យស្តីពីកាតព្វកិច្ចចាក់វ៉ាក់សាំង ឥឡូវនេះរដ្ឋបាលក្រុងភ្នំពេញ ចាប់ផ្តើមឈានមួយជំហានទៀត ដើម្បីដាក់សម្ពាធឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដែលមិនទាន់ចាក់វ៉ាក់សាំង នាំគ្នាទៅចាក់វ៉ាក់សាំងឲ្យបានគ្រប់គ្នា តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
ចាប់ពីថ្ងៃទី ០៥ ខែ តុលា តទៅ នៅក្រុងភ្នំពេញ ប្រជាពលរដ្ឋណាដែលគ្មានបណ្ណចាក់វ៉ាក់សាំង នឹងមិនអាចចូលសាលារៀន ទីផ្សារ និងទីតាំងអាជីវកម្មនានាក្នុងក្រុងភ្នំពេញបានទៀតឡើយ។ សេចក្តីណែនាំរបស់រដ្ឋបាលក្រុងភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី ០៥ ខែ តុលា បុគ្គលដែលមានអាយុចាប់ពី ១៨ ឆ្នាំឡើងទៅ ត្រូវមានកាតព្វកិច្ចបង្ហាញបណ្ណចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺកូវីដ-១៩ រាល់ពេលចេញចូលទីតាំង ឬទីកន្លែងដូចជា គ្រឹះស្ថានសិក្សា ផ្សាររដ្ឋ ផ្សារឯកជន ផ្សារម៉ាត ភោជនីយដ្ឋាន អាហារដ្ឋាន ហាងកាហ្វេ និងទីតាំងផ្សេងទៀត ដែលត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យបើកដំណើរការ។ ចំពោះក្មេងអាយុក្រោម ១៨ ឆ្នាំ រហូតដល់ ៦ ឆ្នាំ គឺតម្រូវឲ្យអាណាព្យាបាល បង្ហាញបណ្ណចាក់វ៉ាក់សាំងជំនួសពួកគេ បើចង់ចូលទីកន្លែងទាំងនោះ។
នេះអាចជាកត្តាបង្ខំមួយទៀត ដែលធ្វើឲ្យពលរដ្ឋដែលអល់អែករឿងវ៉ាក់សាំងចិន គ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីនាំគ្នាទៅចាក់វ៉ាក់សាំងនេះ ដើម្បីសម្រួលបញ្ហាជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ។ នាយកប្រតិបត្តិសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ យល់ស្របថា លក្ខខណ្ឌ កាតព្វកិច្ច និងច្បាប់កូវីដ-១៩ មានភាពតឹងរឹង និងជាកត្តាជំរុញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ មិនអាចប្រកែករឿងវ៉ាក់សាំងនេះបាន។ ប៉ុន្តែ លោកថាកត្តានៃការផ្ទុះរីករាលដាលលឿននៃមេរោគបំប្លែងថ្មីប្រភេទ ឌែលតា (Delta) ក៏ធ្វើឲ្យពលរដ្ឋភ័យខ្លាច និងប្រញាប់រកអ្វីដើម្បីការពារខ្លួនដែរ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការបំភ្លឺពីប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល គឺលោក ផៃ ស៊ីផាន ជុំវិញរឿងនេះបាននៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែមន្រ្តីនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លោក ជិន ម៉ាលីន ធ្លាប់ការពារជំហររបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការកំណត់កាតព្វកិច្ចចាក់វ៉ាក់សាំងនេះ ដោយលោកអះអាង ថាការយកចិត្តទុកដាក់លើអាយុជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺវាសំខាន់ជាងសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការជ្រើសរើសថាចាក់វ៉ាក់សាំង ឬមិនចាក់វ៉ាក់សាំង។
បើទោះបីជាកម្ពុជាបានចាក់វ៉ាក់សាំងជូនពលរដ្ឋស្ទើរ ១០០% យ៉ាងណាក្ដី ក៏អត្រានៃអ្នកស្លាប់ និងឆ្លងជំងឺនេះ នៅតែមានអត្រាខ្ពស់ គឺជាមធ្យម ២៥ នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ និងឆ្លងប្រមាណ ៨០០ នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ។ តួលេខអ្នកឆ្លងទើបតែថយចុះ ក្នុងរយៈពេលបួនថ្ងៃដើមខែ តុលានេះ ក្រោយលោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសឲ្យឈប់ធ្វើតេស្តរហ័ស រកអ្នកផ្ទុកជំងឺកូវីដ-១៩ តែប៉ុណ្ណោះ។ ជាងនេះទៅទៀត លោក ហ៊ុន សែន ថាក្នុងចំណោមអ្នកស្លាប់ដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩ មានជាង ៣០% ជាអ្នកបានចាក់វ៉ាក់សាំងរួច។
ក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ អង្គការសុខភាពពិភពលោក លើកទឹកចិត្តឲ្យពលរដ្ឋនៅតែបន្តអនុវត្តវិធានការបង្ការសំខាន់ៗ ដូចជាពាក់ម៉ាស់ លាងដៃឲ្យបានញឹកញាប់ រក្សាគម្លាតបុគ្គល និងចៀសវាងកន្លែងដែលបិទជិតគ្មានខ្យល់ចេញចូលជាដើម។
ជាមួយគ្នាដែរអង្គការអន្តរជាតិនេះ ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថាវ៉ាក់សាំងទាំងអស់ ដែលអង្គការនេះទទួលស្គាល់ រួមទាំងវ៉ាក់សាំងចិនផង ទោះមានគុណភាពទាប ក៏នៅតែអាចជួយបានច្រើន កុំឲ្យប្រជាប្រជាពលរដ្ឋ ធ្លាក់ខ្លួនឈឺធ្ងន់ ឬចូលសម្រាកនៅមន្ទីរពេទ្យ ពេលឆ្លងជំងឺ កូវីដ-១៩នេះ៕