សង្គមស៊ីវិលបារម្ភសេរីភាពតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរងការរឹតត្បិតខ្លាំងពីរដ្ឋាភិបាល
2021.07.26
នាយកប្រតិបត្តិសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាហៅកាត់ថា (Cambo Ja) លោក ណុប វី។
Photo Open Cyber Talk
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលព្រួយបារម្ភអំពីសេរីភាពអ្នកប្រើប្រាស់នៅតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរងការរឹតត្បិតខ្លាំងពីរដ្ឋាភិបាល។ ការលើកឡើងនេះបន្ទាប់ពីក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល មើលឃើញថា ច្បាប់ដែលរដ្ឋាភិបាលបង្កើតឡើងមិនគោរពតាមគោលការណ៍ ឬបទដ្ឋានសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនៅឡើយ ស្របពេលអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតមួយចំនួន កំពុងរងការតាមតានឃ្លាំមើល ជាពិសេសអង្គការសង្គមស៊ីវិល គណបក្សប្រឆាំង និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលជាដើម។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល មានក្ដីកង្វល់ជាខ្លាំងពាក់ព័ន្ធនឹងចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលចុងក្រោយនេះ ដែលបានបង្កើនការឃ្លាំមើល ការត្រួតពិនិត្យ និងការផ្ដន្ទាទោសព្រហ្មទណ្ឌទៅលើការសម្ដែងមតិតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា ដែលជាការរំលោភបំពានទៅលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។
ការបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភនេះ ធ្វើឡើងក្នុងពេលក្រុមអង្គការ សមាគម សហជីពជាង១០ស្ថាប័ន រៀបចំព្រឹត្តិការណ៍អ៊ីនធឺណិតបើកទូលាយ (Open Cyber Talk ) ដែលមានអ្នកចូលរួមតាមតាមប្រព័ន្ធស្សូម (Zoom) ជាង២រយនាក់ និងផ្សាយផ្ទាល់តាមហ្វេសប៊ុកអង្គការ សមាគម សហជីពជាច្រើនទៀត នៅថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា។ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនេះ បានលើកយកទស្សនៈពីបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យានៅកម្ពុជា ដំណោះស្រាយបញ្ហាសន្តិសុខឌីជីថល ច្បាប់ និងសេរីភាពលើបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិតជាដើម។
ព្រឹត្តិការណ៍នេះ ជាលើកទី៦ហើយ ដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិលរៀបចំឡើង ក្នុងគោលបំណងបង្កើនការយល់ដឹងឱ្យទូលំទូលាយ និងប្រសិទ្ធភាពសម្រាប់ការប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត និងបណ្ដាញសង្គមដោយសុវត្ថិភាព ដើម្បីលើកកម្ពស់យុត្តិធម៌សង្គម សិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាព ការបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា។
នាយកប្រតិបត្តិសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាហៅកាត់ថា (Cambo Ja) លោក ណុប វី មានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្នអ្នកប្រើអ៊ីនធឺណិត មួយចំនួនមិនទាន់យល់ដឹងពីរបៀបប្រើប្រាស់ និងក្រមសីលធម៌ត្រឹមត្រូវនៅឡើយទេ។ លោកមើលឃើញថា សេរីភាពបញ្ចេញមតិលើអ៊ីនធឺណិត ក៏កំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែងដែលបណ្តាលឱ្យរាំងស្ទះដល់ដំណើរអភិវឌ្ឍន៍ និងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ។ លោកយល់ថា រដ្ឋាភិបាលនិងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ គួរធានាសិទ្ធិឯកជនរបស់ពលរដ្ឋ ក្រោមរូបភាព ឬទម្រង់បញ្ចេញមតិ ដោយមិនត្រូវគំរាមកំហែង ប្តឹងផ្តល់ ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅដល់អ្នកដែលបានប្រើប្រាស់សេរីភាពទាំងនោះទេ៖ «ផ្តល់ការការពារ ការធានាថា សិទ្ធឯកជនរបស់អ្នកបញ្ចេញមតិគឺមិនត្រូវបានបំពានទីមួយ ទីពីរធានាថា ការបញ្ចេញមតិគ្រប់រូបភាពទម្រង់នៃការបញ្ចេញមតិ គឺមិនទទួលរងការប្តឹងផ្តល់ ការវាយប្រហារ ឬមួយការគំរាមកំហែងណាមួយ ហើយអាជ្ញាធរសាធារណៈត្រូវធានាថា អ្នកធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅដល់អ្នកដែលបានប្រើប្រាស់សេរីភាពបញ្ចេញមតិគឺត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់»។
ជាមួយគ្នានេះ នាយិកាប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) អ្នកស្រី ចក់ សុភាព លើកឡើងថា សិទ្ធិបញ្ចេញមតិរបស់ពលរដ្ឋរងការរឹតត្បិតជាពិសេសអំឡុងការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩នេះ ដែលសង្គមស៊ីវិលព្រួយបារម្ភសុវត្ថិភាព និងឯកជនភាពនៃការបញ្ចេញមតិលើអ៊ីនធឺណិត។អ្នកស្រីថា ច្បាប់ដែលបង្កើតឡើង ក៏បានផ្តល់អំណាចលើសលប់ ឱ្យរដ្ឋាភិបាលដើម្បីគ្រប់គ្រងអ៊ីនធឺណិត។ អ្នកស្រីមើលឃើញថា សិទ្ធិឯកជនភាពរបស់អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតកំពុងប្រឈមបញ្ហាខ្លាំង ព្រោះច្បាប់មិនអនុលោមតាមបទដ្ឋានសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ៖ «ខ្ញុំមិនបង្ហាញថា យើងប្រឆាំងច្បាប់ទាំងស្រុង តែច្បាប់ត្រូវតែមានភាពច្បាស់លាស់ ហើយយើងឃើញថា ច្បាប់ចុងក្រោយនេះភាគច្រើនយើងយកសំអាងនៅពេលណាប៉ះពាល់សណ្ដាប់ធ្នាប់សង្គម សីលធម៌ វប្បធម៌ ប្រពៃណី កន្លែងនេះគឺមានលក្ខណៈទូលាយមែនទែន អ៊ីចឹងអាជ្ញាធរលោកអាចនឹងងាយស្រួលបកស្រាយ អូឃើញហើយថា ប៉ះពាល់ប្រពៃណី តើប្រពៃណីយ៉ាងមិច វប្បធម៌យ៉ាងមិចព្រោះកន្លែងនឹងរសើបណាស់សូម្បីតែយើងនិយាយដល់»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ ទីប្រឹក្សាគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ ហៅកាត់ថាអង្គការខុមហ្វ្រែល (Comfrel) លោក គល់ បញ្ញា ថ្លែងថាសម័យអ៊ីនធឺណិតនេះអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងគណបក្សប្រឆាំង និងសកម្មជនសង្គមប្រើប្រាស់បណ្ដាញអ៊ីនធឺណិតដើម្បីចែករំលែកព័ត៌មាន ប៉ុន្តែសង្គមស៊ីវិលបារម្ភការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ការតាមតាន និងការឃ្លាំមើលពីអាជ្ញាធរជាដើម។ លោកមើលឃើញថា និន្នាការនៃការអនុវត្តច្បាប់ ការរៀបចំច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលពុំមានតុល្យភាពហើយមិនធានានូវសុវត្ថិភាព ដល់សិទ្ធិពលរដ្ឋនោះទេ៖ «ទាំងប្រកាសទាំងអនុក្រឹត្យនឹងគឺធ្វើឱ្យអំណាចរដ្ឋជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមានអំណាចគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុននានាអាចបង្កើតការត្រួតពិនិត្យខ្លួនឯងហើយធ្វើការតាមឃ្លាំមើល តាមឈ្លបមើលអំពីការបញ្ចេញមតិនានាទៅលើផ្លាតហ្វូមនានាដែលគេប្រើប្រាស់ដើម្បីអប់រំខាងនយោបាយ ឬក៏អប់រំសិទ្ធិមនុស្សប្រជាធិបតេយ្យឬក៏មានការទិតៀនរដ្ឋាភិបាលដោយមានការត្រួតពិនិត្យកាន់តែខ្លាំងដែលនេះជាការព្រួយបារម្ភហើយបើសិនរឿងនេះកើតឡើងប្រាកដជាប៉ះពាល់ទៅលើដំណើរការលើកស្ទួយសិទ្ធិ និងជាពិសេសទៅលើការបោះឆ្នោតតែម្តង»។
ឆ្លើយតបជុំវិញរឿងនេះ អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកវិទ្យាគមនាគមន៍និងព័ត៌មាននៃក្រសួងប្រៃសណី លោក ជុន វ៉ាត ការលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលមិនបានរំលោភសិទ្ធិអ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតនោះទេ ហើយការបារម្ភរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលគឺជាសិទ្ធិ តែលោកមិនឆ្លើយនឹងសំណួរបន្ថែមទៀតទេ ដោយលោករុញឱ្យទៅសួរអ្នកនាំពាក្យក្រសួងប្រៃសណីយ៍ផ្សេងទៀតវិញ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ លោក មាស ប៉ូ និងប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល ផៃ ស៊ីផាន ដើម្បីបកស្រាយបន្ថែមបានទេ នៅថ្ងៃទី២៥ កក្កដា ដោយទូរស័ព្ទចូលពុំមានអ្នកទទួល។
ទោះជាយ៉ាងណា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ តែងតែទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលលុបចោលប្រកាស និងអនុក្រឹត្យផ្សេងៗដូចជា អនុក្រឹត្យស្ដីពីការបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ(National internet gateway ) ជាដើម ដែលមិនស្របតាមបទដ្ឋានសិទ្ធិមនុស្ស ដោយពួកគេពិនិត្យឃើញថាវា គឺក្លាយជាឧបករណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការបង្ក្រាបលើសំឡេងរិះគន់តាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។
ចំណែកមេធាវីនៃការិយាល័យអអិល (R&L) លោក សេក សោភ័ណ្ឌ លើកឡើងថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា មាត្រា៤០ ចែងថា ការរក្សាសិទ្ធិ មិនឱ្យរំលោភលើលំនៅឋាន និងអាថ៌កំបាំងនៃការឆ្លើយឆ្លងតាមលិខិត តាមសារទូរលេខ ទូរពុម្ព និងតាមទូរស័ព្ទ ត្រូវបានធានា។ លោកបញ្ជាក់ថា តាមច្បាប់ការនិយាយជាលក្ខណៈឯកជនមិនមែនជាបទល្មើសនោះទេ ប៉ុន្តែវាជាសិទ្ធិនិងសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ៖ «ដោយសាររដ្ឋធម្មនុញ្ញគឺជាគោលសំខាន់នៅក្នុងធានាឯកជនភាព អាថ៌កំបាំងនៃការឆ្លើយឆ្លងហ្នឹងគឺជាការធានាតាមអាណត្តិតាមតួនាទីនិងកាតព្វកិច្ចរដ្ឋធម្មនុញ្ញដាក់ឱ្យរដ្ឋត្រូវធានា នៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌក៏ធានាដែរ ការណ៍ដែលប៉ះពាល់ទៅដល់ការទំនាក់ទំនងរបស់ឯកជន គេហៅការប៉ះពាល់ការសម្ងាត់ការឆ្លងឆ្លើយតាមលិខិត ឬក៏គមនាគមន៍នេះត្រូវបានចែងនៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌ»។
ស្ថិតិរបស់និយតករទូរគមនាគមន៍កម្ពុជា បង្ហាញថា ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់សេវាអ៊ីនធឺណិត គិតត្រឹមខែសីហា ឆ្នាំ២០២០ មានជាង ១៥លាននាក់ (១៥.២៦២.៥២៦) ដែលជាតួលេខកើនឡើងយ៉ាងគំហុកក្នុងរយៈពេលប្រមាណ ១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្នុងនោះរដ្ឋបានផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណឲ្យក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់សេវាអ៊ីនធឺណិតសរុប ៣៨ក្រុមហ៊ុន។
ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំបន្តបន្ទាប់មកនេះ កម្ពុជាជាប់ក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ជាប្រទេសមានសេរីភាពតិចតួចនៅលើបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិត របស់អង្គការឃ្លាំមើលសេរីភាពពិភពលោក Freedom House។ រដ្ឋាភិបាល បានបង្កើនយុទ្ធនាការចាប់ខ្លួន និងបំភិតបំភ័យក្រុមអ្នករិះគន់ និងសំឡេងប្រឆាំងនៅលើបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិត។ ចំណែកពេលថ្មី អាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញបានចូលយកសារទំនាក់ទំនងឯកជនរបស់ក្រុមយុវជនមាតាធម្មជាតិ ក្រោយមកសារឯកជននោះក៏ត្រូវបានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបបក្រុងភ្នំពេញបង្ហាញសាធារណៈទៀតផង។
កន្លងទៅ ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ គូសបញ្ជាក់ថា ការបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិ ផ្តល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលនូវអំណាចក្នុងការបិទខ្ទប់ និងកាត់ផ្ដាច់គេហទំព័រ ឬអាសយដ្ឋានអ៊ីនធឺណិតជាក់លាក់ណាមួយបានតាមទំនើងចិត្ត ដោយសារតែរាល់ទិន្នន័យទាំងអស់ត្រូវឆ្លងកាត់តាមច្រកកណ្ដាលមួយ ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ។ លើសពីនេះទៀត ពួកគេថា អនុក្រឹត្យនេះ ក៏អនុញ្ញាតឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជាតាមដាន និងឈ្លបយកការណ៍រាល់សកម្មភាពនៅលើអ៊ីនធឺណិត ស្រង់យកព័ត៌មាន និងរឹតត្បិតការទាក់ទងតាមប្រព័ន្ធឌីជីថល ព្រមទាំងប្រមូល និងចែករំលែកទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នកប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិតផងដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ប៉ូលិសថៃស៊ើបអង្កេតឃើញថា ករណីធ្វើឃាតលើលោក លិម គិមយ៉ា មានការរៀបចំជាប្រព័ន្ធ ដោយមានមេខ្លោងនៅកម្ពុជា
- ខ្មាន់កាំភ្លើងមិនទាន់ហ៊ានលាតត្រដាងមេខ្លោងនៅពីក្រោយ ព្រោះបារម្ភពីសុវត្ថិភាពគ្រួសារ
- អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក លិម គិមយ៉ា ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន ត្រូវឃាតកបាញ់សម្លាប់នៅប្រទេសថៃ
- ជនសង្ស័យ ដែលបាញ់សម្លាប់លោក លិម គិមយ៉ា នៅបាងកក អាជ្ញាធរចាប់បាននៅក្នុងទឹកដីខ្មែរ
- ភាពស្ងប់ស្ងាត់លើករណីឃាតកម្មលោក លិម គិមយ៉ា «បង្ហាញពីភាពគ្មានទំនួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាល»