សង្គមស៊ីវិលគាំទ្រប្រមុខ UN ដែលជំរុញឱ្យមេដឹកនាំបង្ហាញសាមគ្គីភាពដើម្បីប្រឆាំងកូវីដ និងការស្អប់ខ្ពើមគ្នា
កិច្ចប្រជុំរបស់ UN កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមិនា ឆ្នាំ២០២១
FB/UN
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលយល់ស្របជាមួយអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលលើកឡើងថា សាមគ្គីភាព និងការរួបរួមគ្នា ជាគន្លឺះក្នុងការបញ្ចប់នូវវប្បធម៌ស្អប់ខ្ពើម ដែលកើតចេញមកពីការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ-១៩។
នាយកប្រតិបត្តិសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខេមបូចា (CamboJA) លោក ណុប វី កត់សម្គាល់ថា ជំងឺឆ្លងកូវីដ-១៩ ពិតជាបង្កើតឱ្យមាននូវការចោទប្រកាន់ ការលាបពណ៌ ការរើសអើង និងការស្អប់ខ្ពើមគ្នានៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាមែន។ លោកថា បញ្ហានេះបានធ្វើឱ្យក្រុមមនុស្សមួយចំនួន ក្លាយជាគោលដៅនៃការយាយី និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ មានជាអាទិ៍ អ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកបញ្ចេញមតិរិះគន់ និងសកម្មជននយោបាយ ជាដើម។ លោកបន្ថែមថា ក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន ការបើកលំហសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងលំហូរព័ត៌មានដោយសេរី គឺជារឿងចាំបាច់ ជាជាងវិធានការផ្លូវច្បាប់។
«កាលណាការបញ្ចេញមតិយោបល់មិនត្រូវបានលើកទឹកចិត្ត ហើយវិធានការចេះតែបន្តប្រឆាំងជាមួយនឹងអ្នកហ៊ានរិះគន់ដើម្បីស្ថាបនា ខ្ញុំយល់ឃើញថា ចំណុចដែលឈានទៅរកការឯកភាពជាតិ ការកសាង ការស្ថាបនាសង្គមមួយប្រកបដោយនិរន្តរភាព ហើយធានាថាមិនមានអ្នកណាម្នាក់ត្រូវបានទុកចោលនោះ គឺពិបាកក្នុងការសម្រេចបានជោគជ័យណាស់»។
ការថ្លែងរបស់មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងជាអ្នកជំនាញផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរូបនេះ ជាមតិយល់ស្របទៅនឹងប្រសាសន៍របស់អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរ៉េស (Antonio Guterres)។
លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរ៉េស (Antonio Guterres) មានប្រសាសន៍ក្នុងវីដេអូខ្លីចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៦ មីនាថា ជំងឺរាតត្បាតជាសាកលកូវីដ-១៩ បានបង្កើតឱ្យមានរលកយក្សនៃការស្អប់ខ្ពើម ការជះសម្អប់ដាក់គ្នា ការចោទប្រកាន់គ្នា និងការបំភិតបំភ័យគ្នាទៅវិញទៅមក។
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិរូបនេះ អំពាវនាវដល់គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ឱ្យរួមគ្នាលុបបំបាត់ការស្អប់ខ្ពើមដែលផ្តើមចេញពីការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ-១៩។ ជាពិសេសលោកស្នើដល់មេដឹកនាំប្រទេសនីមួយៗ ឱ្យបង្ហាញសាមគ្គីភាពជាមួយតួអង្គដទៃទៀតក្នុងសង្គម និងកសាងនូវការរួបរួមជាតិពិតប្រាកដ។
«អាកប្បកិរិយាបែបស្អប់ខ្ពើមបានផុសឡើង និងកាន់តែរីករាលដាល។ អ្នកសារព័ត៌មាន អ្នកផ្តល់ព័ត៌មានសម្ងាត់ អ្នកជំនាញខាងសុខាភិបាល អ្នកធ្វើការផ្នែកមនុស្សធម៌ និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស បានក្លាយជាមុខសញ្ញា និងជាអ្នកងាយរងគ្រោះ ដោយសារតែការបំពេញការងាររបស់ខ្លួន។ ខ្ញុំអំពាវនាវដល់មេដឹកនាំនយោបាយទាំងអស់ សូមបង្ហាញនូវសាមគ្គីភាពជាមួយសមាជិកគ្រប់គ្នានៅក្នុងសង្គម ហើយត្រូវកសាង និងពង្រឹងការរួបរួមក្នុងសង្គម។ ខ្ញុំសូមឱ្យអ្នកគ្រប់គ្នានៅគ្រប់ទីកន្លែង ក្រោយឈរឡើងប្រឆាំងនឹងពាក្យសម្តីស្អប់ខ្ពើម រាប់អានគ្នាដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងឆ្លៀតឱកាសផ្សាយមេត្តាធម៌ផង»។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន ទទួលស្គាល់ថា សារអំពាវនាវនេះ ជារឿងល្អ ហើយសក្តិសមទៅនឹងតួនាទីរបស់លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គូទែរ៉េស ដែលជាថ្នាក់ដឹកនាំអង្គការសហប្រជាជាតិ។ លោកអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងតែអនុវត្តស្របទៅតាមគោលគំនិតបែបនេះហើយ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការបង្កើតច្បាប់ និងការចាប់ខ្លួនបុគ្គលមួយចំនួននាពេលថ្មីៗនេះ គឺជាផ្នែកមួយនៃវិធានការថែរក្សាស្ថេរភាពសង្គម។
«ក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់ ហើយនិងជនអគតិមួយចំនួន ឆ្លៀតឱកាសដែលមានការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ដើម្បីយកសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ ដើម្បីញុះញង់ឱ្យមានការរំជើបរំជួលនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា។ អាហ្នឹងរាជរដ្ឋាភិបាលអត់អនុញ្ញាតឱ្យបានទេ គឺត្រូវតែទប់ស្កាត់ ដើម្បីការពារឱ្យបានសន្តិភាព ស្ថេរភាពនយោបាយ និងសុវត្ថិភាពសង្គម»។
ចាប់តាំងពីការផ្ទុះជំងឺកូវីដ-១៩ មក អាជ្ញាធរបានចាប់ខ្លួនមនុស្សរាប់សិបនាក់ដាក់ពន្ធនាគារ ក្នុងនោះអ្នកខ្លះត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយសារតែជំហរ និងសកម្មភាពនយោបាយរបស់ពួកគេ និងខ្លះទៀតត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយសារការបញ្ចេញមតិរិះគន់ភាពអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម។ នៅក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយនេះវិញ អ្នកហ៊ានបញ្ចេញមតិរិះគន់ការគ្រប់គ្រងជំងឺកូវីដ-១៩ របស់រដ្ឋាភិបាល បានក្លាយជាមុខសញ្ញានៃការចាប់ខ្លួន។ ត្រឹមរយៈពេលមួយខែ អាជ្ញាធរបានចាប់ខ្លួនមនុស្ស៣ នាក់ ដែលថ្លែងពីហានិភ័យនៃការចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺកូវីដ-១៩ របស់ចិន ដែលមិនទាន់មានការទទួលស្គាល់គុណភាពពីអង្គការសុខភាពពិភពលោក (WHO)។ ជាមួយគ្នានេះ របបក្រុងភ្នំពេញបានបង្កើតក្របខណ្ឌច្បាប់ជាបន្តបន្ទាប់ ដែលមានលក្ខណៈគាបសង្កត់ធ្ងន់ធ្ងរលើសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋ។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិយូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) វាយតម្លៃថា ទង្វើទាំងអស់នេះបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា របបលោក ហ៊ុន សែន កំពុងប្រើប្រាស់វិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩ ជាលេស ដើម្បីបង្ក្រាបក្រុមអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំង និងបន្តប្រព្រឹត្តអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងន់។
ប្រធានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៃសមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក នី សុខា មានប្រសាសន៍ថា ជំងឺកូវីដ-១៩ ប៉ះពាល់ដល់គ្រប់វិស័យ និងមនុស្សគ្រប់គ្នានៅក្នុងសង្គម ដូច្នេះវិធានការទាំងឡាយរបស់អាជ្ញាធរក៏ត្រូវមានធាតុចូលពីតួអង្គពាក់ព័ន្ធដទៃទៀតដែរ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកថា ពលរដ្ឋមួយចំនួនទំនងជាព្រួយបារម្ភខ្លាំងចំពោះការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ-១៩ ហេតុដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលមិនគួរយកទោសអូសដំណើរនោះទេ បើគាត់បញ្ចេញមតិលើសលស់ត្រង់កន្លែងណានោះ។
«បើរដ្ឋាភិបាលសម្រេចអ្វីៗតែម្នាក់ឯង គ្មានការចូលរួម អាហ្នឹងប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តទេ។ ខ្ញុំគិតថា វាអាចធ្វើឱ្យមានបញ្ហាទៅដល់ការអនុវត្តដែរ ព្រោះអ្នកដែលគោរពច្បាប់ទាំងអស់ហ្នឹង គឺជាប្រជាពលរដ្ឋ។ អ៊ីចឹងហើយវាត្រូវការឱ្យមានការចូលរួម ជាការប្រសើរជាជាងយើងមិនឱ្យមានការចូលរួម»។
សហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ នៅតែទទូចដល់របបលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យដោះលែងអ្នកទាំងឡាយដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនតាមទំនើងចិត្តនោះ ឱ្យមានសេរីភាពវិញ ព្រមទាំងបើកលំហសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដើម្បីបញ្ចៀសទណ្ឌកម្មទាំងឡាយនៅពេលខាងមុខ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
- ស្ដាប់ផ្ទាល់ (ព្រឹក ៥:៣០-៦:៣០ ល្ងាច ៧:៣០-៨:៣០)
- សំឡេង
- ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា ចោទស្ថានទូតអាមេរិកថា ព្យាយាមបង្កើតបញ្ហាថ្មី និងបំភ្លៃការពិតជុំវិញលទ្ធផលដំណើរទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម
- សមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាន ៤ នាក់នៅក្នុងខេត្តកណ្ដាល និងនៅទីក្រុងភ្នំពេញ
- ក្រុមហ៊ុនប្រេង គ្រីសអែណឺជី (KrisEnergy) ប្រកាសក្ស័យធន
- អ្នកវិភាគថា លោក ហ៊ុន សែន នឹងមិនជោគជ័យលើយុទ្ធសាស្រ្តទាំង ៥ របស់ខ្លួន ក្នុងការកម្ទេចបក្សប្រឆាំងឡើយ
- ក្រសួងការពារជាតិច្រានចោលការលើកឡើងរបស់ស្ថានទូតអាមេរិក
