អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សជំរុញឱ្យអ្នកនយោបាយបញ្ឈប់ការចោទប្រកាន់គ្នាជុំវិញករណីឃាតកម្ម លោក ជា វិជ្ជា ដោយត្រូវផ្តោតសំខាន់លើការរកយុត្តិធម៌ឱ្យអតីតថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពរូបនេះវិញ ទើបជារឿងត្រឹមត្រូវ។ ការស្នើនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច បានថ្លែងថា វាជារឿងសមហេតុផល ដែលថាលោក ជា វិជ្ជា អាចត្រូវបានសម្លាប់ដោយក្រុមអ្នកប្រឆាំង ក្នុងគោលបំណងបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបបក្រុងភ្នំពេញ។
អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សអះអាងថា រឿងធំបំផុតនៅពេលនេះ គឺជាការរកយុត្តិធម៌ជូនលោក ជា វិជ្ជា និងក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់ ដែលរងភាពអយុត្តិធម៌ និងការវិនាសព្រាត់ប្រាស់គ្នាអស់រយៈពេល ១៥ ឆ្នាំកន្លងទៅ មិនមែនជាការចោទប្រកាន់ ឬទម្លាក់កំហុសទៅលើក្រុមណាមួយនោះឡើយ។
ប្រធានគ្រប់គ្រងការិយាល័យឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការ លីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត ថ្លែងថា របបក្រុងភ្នំពេញនឹងមិនអាចលាងជម្រះនូវមន្ទិលសង្ស័យរបស់សាធារជនបានឡើយទាក់ទងនឹងអំពើឃាតកម្មលើលោក ជា វិជ្ជា ដរាបណារបបនេះនៅតែមិនអាចនាំខ្លួនជនដៃដល់ពិតប្រាកដ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ យកមកផ្តន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់បានទេនោះ។ លោកជឿជាក់ថា សមត្ថកិច្ចកម្ពុជាមានជំនាញគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបំបែករឿងក្តីនេះ ក៏ប៉ុន្តែទំនងដោយសាររឿងនេះមានអាថ៌កំបាំងធំនៅពីក្រោយ ទើបត្រូវអូសបន្លាយមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន៖ «ខ្ញុំគិតថា ដើម្បីឱ្យវាមានតម្លាភាព និងមិនចង់ឱ្យមានការរិះគន់បន្តទៀតទៅលើអាជ្ញាធរ ឬក៏រដ្ឋាភិបាលទេ អ្វីដែលសំខាន់ត្រូវរកឱ្យឃើញថា ជនដៃដល់ហ្នឹងជានរណា អ្នកណាខ្លះដែលពាក់ព័ន្ធ អ្នកណាខ្លះដែលនៅពីក្រោយខ្នង។ នេះវាជាការល្អជាង ដែលយើងគ្រាន់តែលើក បោះពាក្យសម្តី ឬក៏បង្វិលករណីនេះអ៊ីចេះអ៊ីចុះ ដើម្បីគេចពីការស្វែងរកការពិត និងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះ និងក្រុមគ្រួសារ ពីព្រោះរឿងទាំងអស់នេះ អ្នកដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការស៊ើបអង្កេតរកអ្នកដៃដល់ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ គឺរដ្ឋាភិបាល»។
ប្រតិកម្មរបស់អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនេះ ដោយសារមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ និងជាអ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាច បានបញ្ចេញវោហារស័ព្ទ បែបបញ្ឆិតបញ្ឆៀងថា គណបក្សប្រឆាំងជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងអំពើឃាតកម្មលើលោក ជា វិជ្ជា ដូចទៅនឹងអ្វីដែលរបបនេះបានថ្លែងក្រោយពេលអំពើឃាតកម្មលើបណ្ឌិត កែម ឡី យ៉ាងដូច្នេះដែរ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន បានសរសេរនៅក្នុងបណ្តាញសង្គមតេឡេក្រាម (Telegram) នៅថ្ងៃទី១៤ មករា ដោយអះអាងថា មហាជនសង្ស័យថា ឃាតកម្មលើលោក ជា វិជ្ជា កើតចេញពីមជ្ឈដ្ឋានប្រឆាំង ដោយសារតែក្រុមមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងកាលពីឆ្នាំ ១៩៩៨ បានជំរុញឱ្យលោក ជា វិជ្ជា ដឹកនាំបាតុកម្មយ៉ាងខ្លាំងក្លាប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោត និងទាមទារតម្លើងប្រាក់ឈ្នួលកម្មករ ជាថ្នូរនឹងការឱ្យរូបលោកបានឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រនៅអាណត្តិបន្ទាប់។ លោកបន្តអះអាងទៀតថា ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលរៀបចំបញ្ជីបេក្ខជនឈរឈ្មោះតំណាងរាស្ត្រសម្រាប់នីតិកាលទី៣ លោក ជា វិជ្ជា មិនមានឈ្មោះនោះឡើយ ទើបមេសហជីពរូបនេះលែងដឹកនាំបាតុកម្មធំដូចកាលពីមុនទៀត។
លោក សុខ ឥសាន សរសេរដោយដាក់សញ្ញាសួរថា ការឈប់ដឹកនាំបាតុកម្ម និងការដឹងរឿងបក្សប្រឆាំងច្រើន ទើបកើតមានករណីឃាតកម្មនេះនៅដើមឆ្នាំ ២០០៤ ដូច្នេះតើអំពើឃាតកម្មនេះអាចចេញមកពីប្រភពណា? លោកសរសេរបន្ថែមថា តាមការប៉ាន់ស្មានរបស់មហាជន ឃាតកម្មនេះមានប្រភពចេញពីមជ្ឈដ្ឋានប្រឆាំង ដើម្បីបំបិទមាត់ និងដាក់កំហុសលើរដ្ឋាភិបាលដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវលើសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពសង្គម តាមបែបស្វាស៊ីបាយលាបមាត់ពពែ។ លោកបន្តអះអាងថា ដោយសារតែមូលហេតុនេះហើយ ទើបរឿងនេះមានភាពស្មុគស្មាញក្នុងការស៊ើបអង្កេត ហើយសូម្បីតែប្រពន្ធកូនរបស់លោក ជា វិជ្ជា ក៏ត្រូវបានគេបំបរបង់ឱ្យទៅនៅប្រទេសឆ្ងាយដាច់សង្វែងផងដែរ។
អាស៊ីសេរីបានសាកសួរទៅលោក សុខ ឥសាន បន្ថែមថា តើលោកមានភស្តុតាងអ្វីខ្លះដែលបង្ហាញថា គណបក្សប្រឆាំងជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងឃាតកម្មដ៏រសើបមួយនេះ លោកបានឆ្លើយថា លោកមិនបានដឹងរឿងនេះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ការសរសេររៀបរាប់នេះ គឺជាការលើកឡើងរបស់មហាជនដែលលោកធ្លាប់បានឮ ក៏ប៉ុន្តែខ្លួនលោកផ្ទាល់យល់ថា នេះជារឿងសមហេតុផល៖ «ខ្ញុំមើលទៅវាដូចសមហេតុផលខ្លះដែរ ព្រោះថាឆ្នាំ (១៩)៩៨ នោះគឺ សម រង្ស៊ី បានសន្យាជាមួយលោក ជា វិជ្ជា ដើម្បីឱ្យខំធ្វើបាតុកម្មខ្លាំងក្លាមែនទែនទៅ ដល់ឆ្នាំ ២០០៣ ឱ្យឈរឈ្មោះជាតំណាងរាស្ត្រ។ អ៊ីចឹងយើងឃើញហើយថា នៅចន្លោះឆ្នាំ (១៩)៩៨ ដល់ ២០០៣ ធ្វើបាតុកម្មខ្លាំងមែនទែន ដល់ពេលរៀបបញ្ជីឈ្មោះមក វាអត់មានឈ្មោះ ជា វិជ្ជា។ អ៊ីចឹងក្រោយឆ្នាំ ២០០៣ គាត់មានធ្វើបាតុកម្មឯណា អត់ទេ។ នេះជាហេតុផលដែលឱ្យយើងពិចារណា»។
ប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា (CCU) និងជាអតីតសមាជិក គ.ជ.ប កូតាគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ លោក រ៉ុង ឈុន ថ្លែងថា ការរៀបរាប់ទាំងអម្បាលម៉ានរបស់លោកអ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាចនេះ គឺជារឿងបំផ្លើសខុសពីការពិត។ លោកអះអាង ឃាតកម្មលើអតីតសហការីរបស់លោក មានការជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របបក្រុងភ្នំពេញទៅវិញទេ ដោយសារលោក ជា វិជ្ជា ធ្លាប់បានដាក់ពាក្យប្តឹងទៅសមត្ថកិច្ចក្រុងភ្នំពេញនៅពេលទទួលបានសារគំរាមសម្លាប់តាមទូរស័ព្ទ ប៉ុន្តែសមត្ថកិច្ចបានប្រាប់ទៅលោក ជា វិជ្ជា វិញថា ពួកគេមិនអាចចាត់ការរឿងនេះបានឡើយ ដោយសារម្ចាស់លេខទូរស័ព្ទនោះជាមន្ត្រីដែលមានអំណាចខ្លាំងក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល។ លោកជឿជាក់ថា ប្រសិនបើគណបក្សប្រឆាំងនៅពីក្រោយករណីឃាតកម្មនេះមែន អាជ្ញាធររបបលោក ហ៊ុន សែន នឹងមិនទុកអូសបន្លាយដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះឡើយ៖ «យើងបានប្តឹងប៉ូលីសព្រហ្មទណ្ឌកម្រិតធ្ងន់រាជធានីភ្នំពេញ។ ពីរបីថ្ងៃក្រោយមក ប៉ូលីសហ្នឹងក៏បានផ្តល់ចម្លើយមកវិញថា គាត់មិនអាចប៉ះពាល់ម្ចាស់លេខទូរស័ព្ទហ្នឹងបានទេ ពីព្រោះមានឋានៈតួនាទីធំនៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល។ ហើយភ្ជាប់ជាមួយនោះផង នគរបាលហ្នឹងក៏បានសុំឱ្យលោក ជា វិជ្ជា រកកន្លែងសុវត្ថិភាព ព្រោះគាត់មិនអាចជួយបានទេ ពីព្រោះគេធំ។ អ៊ីចឹងអំពើឃាតកម្មហ្នឹង វាទាក់ទងទៅនឹងអ្នកដែលមានឋានៈតួនាទីនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ហើយអ្វីដែលការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជន គ្រាន់តែជាការលាងខ្លួន បង្វែរការពិតតែប៉ុណ្ណឹងទេ»។
ប្រធានសហជីពសេរីកម្មករនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា លោក ជា វិជ្ជា ត្រូវបានឃាតកបាញ់សម្លាប់នៅតូបលក់កាសែតជិតវត្តលង្កា ក្រុងភ្នំពេញ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៤ កន្លងទៅ ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាកំពុងជួបវិបត្តិជាប់គាំងនយោបាយនៅក្រោយពេលបោះឆ្នោត ឆ្នាំ២០០៣។
ក្រៅពីជាមេសហជីពការពារសិទ្ធិកម្មករនោះ លោក ជា វិជ្ជា ក៏ជាសកម្មជនគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយលោក សម រង្ស៊ី ដែលជាប្រធានគណបក្សផងដែរ។ លោកតែងតែដឹកនាំកម្មករធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយគណបក្ស ប្រជាជនកម្ពុជា ដើម្បីទាមទារផលប្រយោជន៍ផ្សេងៗ ជូនកម្មករ។
នៅមុនពេលធ្វើឃាត លោក ជា វិជ្ជា ត្រូវបានគេគំរាមសម្លាប់នៅក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៣ បន្ទាប់ពីលោកបានប្រកាសឲ្យសមាជិកសហជីពសេរីកម្មករនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទាំងអស់ ឱ្យគាំទ្រគណបក្ស សម រង្ស៉ី។ ទោះបីមានសារគំរាមសម្លាប់ក្តី មេសហជីពរូបនេះមិនព្រមចាកចេញពីប្រទេសកម្ពុជាឡើយ ព្រោះលោកចង់បន្តការតស៊ូដើម្បីផលប្រយោជន៍កម្មករ សិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
ភាពយន្តឯកសារស៊ើបអង្កេតដែលមានចំណងជើងថា “នរណាសម្លាប់ ជា វិជ្ជា?” បានបង្ហាញថា អ្នកដែលនៅពីក្រោយខ្នងអំពើឃាតកម្មនេះ គឺអតីតអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ហុក ឡង់ឌី ហើយអតីតស្នងការនគរបាលក្រុងភ្នំពេញ លោក ហេង ពៅ ដែលធ្លាប់ជាកូនចៅរបស់លោក ហុក ឡង់ឌី ផ្ទាល់ ក៏ធ្លាប់បានអះអាងដែរថា ដន្លងរបស់លោក ហ៊ុន សែន រូបនេះ គឺជាអ្នកបញ្ជាឲ្យលោកចាប់ខ្លួនឃាតករសិប្បនិម្មិតពីរនាក់ គឺ ប៊ន សំណាង និង សុខ សំអឿន ឱ្យមកទទួលខុសត្រូវលើអំពើឃាតកម្មនេះ។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន ចាត់ទុកចម្លើយរបស់លោក ហេង ពៅ នេះថា មិនអាចយកជាការបាន ព្រោះអតីតស្នងការក្រុងភ្នំពេញរូបនេះ មិនត្រូវគ្នាជាមួយលោក ហុក ឡង់ឌី នោះឡើយ៖ «ខ្ញុំមិនមែនសមត្ថកិច្ចទេ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំដឹងថា ហុក ឡង់ឌី ជាមួយនឹង ហេង ពៅ ហ្នឹងមិនត្រូវគ្នាទេ អ៊ីចឹងការនិយាយនេះ គឺការដែលគាត់អស់សង្ឃឹមនៅក្នុងឆាកជីវិតរបស់គាត់ ដែលគាត់ត្រូវជាប់ពិរុទ្ធនៅក្នុងពន្ធនាគារ។ គាត់ចេះតែឆ្លើយ ចេះតែថា ដាក់អ្នកនេះ អ្នកនោះទៅ»។
កាលពីឆ្នាំ២០១៥ កន្លងទៅ លោក ហ៊ុន សែន បានបង្កើតគណៈកម្មការអន្តរក្រសួងមួយ ដើម្បីស៊ើបអង្កេតជាពិសេសលើករណីឃាតកម្មសម្លាប់លោក ជា វិជ្ជា និងមេសហជីពពីររូបផ្សេងទៀត គឺលោក ហ៊ី វុទ្ធី និងលោក រស់ សុវណ្ណារ៉េត ប៉ុន្តែមកទល់ពេលនេះ អាជ្ញាធរនៃរបបលោក ហ៊ុន សែន មិនទាន់បាន បង្ហាញតម្រុយណាមួយពីការស៊ើបអង្កេតនេះនៅឡើយទេ។ មកដល់ឆ្នាំ ២០១៩ ដែលជាខួប ១៥ ឆ្នាំនៃឃាតកម្មលើលោក ជា វិជ្ជា នេះ អាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញនៅតែអះអាងដដែលៗ ថា ករណីនេះនៅតែស្ថិតក្នុងការស៊ើបអង្កេតរបស់សមត្ថកិច្ចនៅឡើយ ហើយសមត្ថកិច្ចនឹងមិនបិទសំណុំរឿងនេះជាដាច់ខាត ដរាបណាជនល្មើសមិនត្រូវបាននាំខ្លួនយកមកផ្តន្ទាទោសនោះ។
ប្អូនប្រុសបង្កើតលោក ជា វិជ្ជា លោក ជា មុន្នី ដែលកំពុងភៀសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសដោយសារការតាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីលោក ហ៊ុន សែន ផងនោះ បានអះអាងថា គណៈកម្មាការអន្តរក្រសួង ដែលបានបង្កើតឡើងដោយរបបលោក ហ៊ុន សែន នេះ គ្មានប្រយោជន៍ឡើយ ពីព្រោះថារបបនេះ គ្មានឆន្ទៈស៊ើបអង្កេតរកឃាតករពិត និងអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធឡើយ។ លោក ជា មុន្នី អះអាងថា អ្នកដែលបញ្ជាឲ្យសម្លាប់លោក ជា វិជ្ជា គឺជាមន្រ្តីមានអំណាចធំនៅក្នុងរបបលោក ហ៊ុន សែន ព្រោះថាមានភស្ដុតាងជាច្រើនដែលបញ្ជាក់ថា អ្នកណាជាឃាតករ និងអ្នកជាប់ពាក់ព័ន្ធ ផ្ទុយទៅវិញគណៈកម្មាការស៊ើបអង្កេតនេះ មិនបានបង្ហាញរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កើតណាមួយ ក្រៅពីបានចាប់ឃាតកសិប្បនិម្មិត ប៊ន សំណាង និង សុខ សំអឿន នោះឡើយ៖ «ការសម្លាប់លោក ជា វិជ្ជា គឺមានលក្ខណៈជាប្រព័ន្ធ និងជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងឧត្តមមន្រ្តីធំៗ ហើយការសម្លាប់នេះទៀត យើងមានភស្ដុតាងជាច្រើន ដូចជា លោក ហេង ពៅ ធ្លាប់ប្រាប់ថា លោក ហុក ឡី ជាអ្នកបញ្ជាឲ្យចាប់ ប៊ន សំណាង និង សុខ សំអឿន ជាសាក្សីក្លែងក្លាយ និងភស្ដុតាងអ្នកស្រី វ៉ា សូធី អ្នកលក់កាសែតហ្នឹងក៏ដឹង ហើយមកទល់ពេលនេះ ពុំមានការស៊ើបអង្កេតរកឃើញអ្វីទាំងអស់»។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សយល់ថា ប្រសិនបើអាជ្ញាធរមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការវែកមុខរកឃាតក និងអ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងសំណុំរឿងឃាតកម្មនេះ ករណីនេះនឹងមិនមែនអូសបន្លាយពេលដល់ជាង ១០ឆ្នាំ បែបនេះឡើយ។ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅតែជំរុញឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញលុបបំបាត់អំពើនិទណ្ឌភាពក្នុងសំណុំរឿងឃាតកម្មលើលោក ជា វិជ្ជា និងសកម្មជនជាច្រើនផ្សេងទៀត ដើម្បីពង្រឹងនីតិរដ្ឋ និងជម្រះមន្ទិលរបស់សាធារណជន និងសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ជាពិសេស ពួកគេសង្កត់ធ្ងន់ថា ថ្នាក់ដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ ត្រូវតែទទួលខុសត្រូវគ្រប់បញ្ហាទាំងអស់ដែលកើតឡើងក្នុងសង្គម មិនអាចឆ្លើយទម្លាក់ទៅលើក្រុមណាមួយ ឬគណបក្សណាមួយបាននោះទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
