ព្រះសង្ឃសកម្មការងារសង្គមព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត ដែលរងការបណ្ដេញចេញពីវត្តព្រោះការឈឺឆ្អាលបញ្ហាសង្គម នៅមិនរាថយក្នុងការបំពេញការងារនេះទេ បើទោះជាពេលនេះព្រះអង្គគ្មានវត្តនៅ និងកំពុងជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការក្ដី។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល លើកឡើងថា ការបំពេញការងារសង្គមរបស់ព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត គួរទទួលបានការសរសើរ មិនមែនជាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើព្រះអង្គដូចពេលនេះទេ។
ព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត ជាព្រះសង្ឃតែអង្គគត់ក្នុងចំណោមអ្នកតស៊ូមតិជាង ៣០នាក់ដែលបានចូលរួមធ្វើធម្មយាត្រាដើរដង្ហែក្បួនថ្មើរជើងដើម្បីផ្សព្វផ្សាយលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គមពីរាជធានីភ្នំពេញ ទៅដល់ខេត្តពោធិ៍សាត់ រយៈពេលមួយសប្តាហ៍ កាលដើមពីខែកុម្ភៈ។ ក្រោយចូលរួមការងារសង្គមនេះព្រះសង្ឃអង្គនេះ បែរជាត្រូវបានបណ្ដេញចេញពីវត្តទៅវិញ។ ជាង១០ថ្ងៃ គ្មានវត្តគង់នៅព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត ត្រាច់ចរពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយ ពេលខ្លះបានផ្ទះអ្នកភូមិគង់នៅ និងពេលខ្លះព្រះអង្គគង់ក្នុងព្រៃ ដើម្បីកំបាំងខ្លួនពីការតាមដានរបស់ក្រុមអាជ្ញាធរនៃរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន។
ព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត មានថេរដីកាឱ្យដឹងថា ព្រះអង្គចូលរួមធ្វើការងារព្រោះសង្កេតឃើញភាពមានអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គមកើតឡើងស្ទើររាល់ថ្ងៃ ដូចជា ការបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញដីធ្លី ឬលំនៅឋាន អាជ្ញាធររដ្ឋធ្វើបាបពលរដ្ឋ ការបំផ្លាញព្រៃឈើ និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាដើម។ ព្រះអង្គបន្តថា ក្នុងនាមព្រះសង្ឃឆាន់បាយពុទ្ធបរិស័ទ ព្រះអង្គមិនអាចគង់សំងំយកសុខតែអង្គឯងបានឡើយ ដូច្នេះ ព្រះតេជព្រះគុណ សម្រេចចូលរួមធ្វើការងារសង្គមដូចការពារព្រៃឈើ ចូលរួមការលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គមជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។
ព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត៖«ឃើញអ៊ីចឹងអយុត្តិធម៌ពេកបានអាត្មាទ្រាំ មិនបានអាត្មាចេញមកធ្វើម៉េចឱ្យអ្នកនយោបាយចេះដើរគន្លងផ្លូវកណ្ដាលធ្វើម៉េចឱ្យសង្គមជាតិរីកចម្រើនថ្កុំថ្កើង ដូចប្រទេសនានាលើសកលលោកអ៊ីចឹង អាត្មាមិនចង់ឃើញការសម្លាប់ ការចាប់ដាក់ផ្ដន្ទាទោសដោយសារការបញ្ចេញមតិដោយសារការស្ថាបនាសង្គមមើលទៅអយុត្តិធម៌ពេក»។
ព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត មានថេរដីកាទៀតថា ព្រះអង្គមិនព្រមចុះចាញ់អំពើអាក្រក់ ព្រោះអង្គមានជំនឿថា អំពើល្អនិងឈ្នះអំពើអាក្រក់ ហើយក្នុងនាមព្រះអង្គ ជាអ្នកបួស ព្រះអង្គអាចអប់រំបន្ទន់ចិត្ត ពុទ្ធបរិស័ទ ឱ្យរលឹកគិតធ្វើសេចក្ដីល្អ។ ព្រះសង្ឃអង្គនេះ ក៏ចង់ឃើញព្រះសង្ឃផ្សេងទៀតថា ធ្វើការងារសង្គមផងដែរ។
ព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត៖«សូមព្រះសង្ឃចេញមក ព្រោះយើងប្រកបដោយធម៌ជាន់ខ្ពស់ ម៉្លោះហើយត្រូវតែចូលរួមត្រូវតែដឹកនាំណែនាំ នៃស្ដេចមន្ត្រី សេដ្ឋីអ្នកមាននេះឱ្យដើរទៅតាមផ្លូវល្អ ឈប់មានការគំនាបណាមួយមានការគម្រាមណាមួយ មានតែព្រះសង្ឃដែលធ្វើឱ្យសង្គមមានស្ថិរភាពបាន»។
ព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត ព្រះជន្ម៧២ ព្រះវស្សា វត្តភ្នំផ្លោច ក្នុងឃុំត្រពាំងជោ ស្រុកឱរ៉ាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ត្រូវបានព្រះចៅអធិការវត្តនេះ បណ្ដេញចេញពីវត្ត កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែកុម្ភៈ ក្រោយពេលព្រះតេជព្រះគុណ ចូលរួមធម្មយាត្រាលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គមជាមួយសមាគមគ្រូបង្រៀន កាលពីដើមខែកុម្ភៈ។ ក្រោយការបណ្ដេញពីវត្តព្រះអង្គបានសុំវត្តផ្សេងមួយចំនួនដើម្បីគង់នៅដែរ តែអ្នកគ្រប់គ្រងវត្តទាំងនោះមិនហ៊ានឱ្យព្រះអង្គគង់ទេ។ នៅចុងក្រោយនេះទៀត តុលាការខេត្តកំពង់ស្ពឺបានចោទប្រកាន់ថា ព្រះអង្គថា បានកានទន្ទ្រានដីព្រៃ ដែលតម្រូវឱ្យព្រះតេជព្រះគុណចូលបំភ្លឺនៅតុលាការថ្ងៃទី០៦ ខែមីនា ខាងមុខ។
នេះមិនមែនជាលើកទី១ ដែលព្រះតេជព្រះគុណរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញបែបនេះទេ។ ព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត ដែលមានស្រុកកំណើតនៅខេត្តស្វាយរៀង បានចូលសាងព្រះភ្នួសក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ក្នុងព្រះជន្ម៥៦ព្រះវស្សា នៅវត្តមេត្តាធម្មជាតិ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ និងរៀនសូត្រខាងវិន័យសង្ឃថ្នាក់ធម្មវិន័យ ស្មើនឹងការសិក្សាទូទៅថ្នាក់ទី៥។ ពេលនោះព្រះអង្គបានចូលរួមការពារព្រៃឈើ នៅក្នុងសហគមន៍ព្រៃមេត្តាធម្មជាតិ ត្រូវបានក្រុមអាជ្ញាធររករឿងចោទប្រកាន់ រហូតធ្វើឱ្យព្រះតេជព្រះគុណ សម្រេចលាចាកសិក្ខាបទមួយរយៈពេល ហើយនៅឆ្នាំ២០២២ ព្រះអង្គចូលសាងផ្នួសជាថ្មី និងបានចូលរួមទាមទារយុត្តិធម៌ញឹកញាប់ ហើយចុងក្រោយនេះ ព្រះតេជព្រះគុណ ចូលរួមធម្មយាត្រាលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គមជាមួយសមាគមគ្រូបង្រៀន រហូតរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដូចពេលនេះ។
ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី ដែលដឹកនាំក្បួនធម្មយាត្រា ទាមទារយុត្តិធម៌សង្គមឱ្យដឹងថា កាលពីការធ្វើធម្មយាត្រារយៈពេល០៧ថ្ងៃ ព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត បានចូលរួមធម្មយាត្រានោះយ៉ាងសកម្ម តាំងពីថ្ងៃចាប់ផ្ដើម ដល់ថ្ងៃបញ្ចប់។ អ្នកស្រីសង្កេតឃើញថា ព្រះសង្ឃអង្គនេះ បានលះបង់កម្លាំងកាយព្រះទ័យ និងមិនខ្លាចព្រមានរបស់អាជ្ញាធរនៅពេលធ្វើធម្មយាត្រានោះទេ។ អ្នកស្រីឱ្យដឹងទៀតថា ក្រៅពីឃើញព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត ចូលរួមការពារធ្វើការងារសង្គម អ្នកស្រីក៏ធ្លាប់ឃើញ ព្រះអង្គនេះចូលរួមការពារព្រៃឈើផងដែរ។
អ្នកស្រី អ៊ុក ឆាយ៉ាវី៖«នេះជាការមួយដែលលោកកំពុងតែធ្វើគំរូល្អសម្រាប់ព្រះសង្ឃដទៃទៀតណា ការដែលមានអ្នកកំពុងឆេះឆួលពីបញ្ហាសង្គមគួរតែឱ្យប័ណ្ណសរសើរលោកទៅ មិនគួរដាក់បន្ទុកលើលោកដោយរូបភាពហ្នឹងអាក្រក់មើលណាស់»។
ចំណែកអ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) លោក ស៊ឹង សែនករុណា សង្កេតឃើញថា រាល់ពេលមានព្រះសង្ឃអង្គណាហ៊ានឈឺឆ្អាលបញ្ហាសង្គម តែងរងការបណ្ដេញចេញពីវត្ត រងការចោទប្រកាន់តាមផ្លូវតុលាការ និងរហូតមានការភៀសព្រះកាយទៅក្រៅប្រទេស។ ទោះបែបនេះក្ដី លោក ស៊ឹង សែនករុណា លើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជា ដែលតម្កល់ព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋ អាជ្ញាធរឬស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ផ្ដល់លទ្ធភាពឱ្យព្រះសង្ឃអាចបម្រើសង្គមតាមឆន្ទៈរបស់ព្រះអង្គ។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ យល់ថា ការបណ្ដេញព្រះសង្ឃចេញពីវត្ត ព្រោះព្រះសង្ឃធ្វើការងារសង្គមជារឿងមិនគួរកើតមានឡើងឡើយ។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា៖«ជាធម្មតារដ្ឋាភិបាលក្នុងការដឹកនាំ ក្នុងគ្រប់គ្រងប្រទេសមិនត្រូវប្រកាន់ភ្ជាប់អំពីនិន្នាការនៃក្រុមណាមួយនៃបក្ខពួកណាមួយនោះទេ ត្រូវតែធ្វើការសម្របសម្រួលយ៉ាងណា អាចឱ្យទាំងព្រះសង្ឃទាំងប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅដោយពុំមានការរើសអើងនិងការប៉ះទង្គិចនៅក្នុងផ្នែកនៃនិន្នាការនយោបាយនេះ។»
ដូចទៅនឹងការអះអាងរបស់មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលនេះដែរ កន្លងទៅព្រះសង្ឃមួយចំនួន ដែលសកម្មក្នុងការបំពេញការងារសង្គម ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ រហូតធ្វើឱ្យព្រះសង្ឃទាំងនោះភៀសព្រះកាយចេញពីប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងនោះរួមមាន ព្រះតេជព្រះគុណ ប៊ុត ប៊ុនតិញ កំពុងភៀសព្រះកាយនៅសហរដ្ឋអាមេរិក(United States) ព្រះតេជព្រះគុណ លួន សុវ៉ាត និងព្រះតេជព្រះគុណ ប៊ូ បេត ភៀសព្រះកាយ នៅប្រទេសស្វីស(Switzerland) និងព្រះតេជព្រះគុណ ស៊ឹម សុវណ្ណឌី ភៀសព្រះកាយនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី(Australia)។
ទោះប្រឈមការរើសអើងពីអ្នកគ្រប់គ្រងវត្តមួយចំនួន មិនឱ្យព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត គង់នៅ ក៏ព្រះអង្គ ប្ដេជ្ញាបន្តចូលរួមការងារសង្គម ហើយព្រះអង្គនឹងធ្វើធម្មយាត្រាចាប់ពីថ្ងៃទី០១ មីនាខាងមុខ ដោយចេញពីភ្នំពេញ ទៅព្រំដែនប្រទេសថៃ ដើម្បីលើកកម្ពស់សីលធម៌សង្គម និងបិណ្ឌបាតសុំឱ្យធ្វើឈប់ទុក្ខបុកម្នេញលើអ្នកធ្វើការងារសង្គម។ ព្រះតេជព្រះគុណ សយ សាត អំពាវឱ្យព្រះសង្ឃ អ្នកធ្វើការងារសង្គម និងពលរដ្ឋ ចូលរួមធ្វើធម្មយាត្រាជាមួយព្រះតេជព្រះគុណ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។