ក្រុមសិល្បករខ្មែរនិងបរទេសនឹងរួមគ្នាសម្ដែងតន្ត្រីដើម្បីរម្លឹកដល់ជនរងគ្រោះក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម
2017.07.14

តន្ត្រីថ្មីមួយដែលមានឈ្មោះថា "តន្ត្រីបង្សុកូល" ដែលសិល្បករខ្មែរ និងបរទេស កំពុងត្រៀមប្រគំរួមគ្នាជាលើកដំបូងនៅក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ ខាងមុខនេះ គឺជាប្រភេទតន្ត្រីដើម្បីឧទ្ទិស និងរំលឹកដល់ជនរងគ្រោះស្លាប់នៅក្នុងសម័យ ប៉ុល ពត និងដើម្បីផ្ដល់សេចក្ដីសង្ឃឹមដល់ជនរងគ្រោះដែលបានរួចជីវិតពីសម័យនេះ។
នៅថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដា សិល្បករខ្មែរ និងសិល្បករបរទេស ដែលជាអ្នកផលិតខ្សែភាពយន្ត អ្នកនិពន្ធបទភ្លេង ព្រមទាំងអ្នកចម្រៀងប្រពៃណីខ្មែរ និងអ្នកស្មូត និងអង្គការលើកស្ទួយវិស័យវប្បធម៌ បានធ្វើសន្និសីទកាសែតនៅសារមន្ទីរជាតិ ស្ដីពី "តន្ត្រីបង្សុកូល" មុននឹងតន្ត្រីប្រភេទថ្មីនេះ ត្រូវយកទៅសម្ដែងជាលើកដំបូងនៅក្នុងទីក្រុងម៉ែលប៊ន (Melbourne) ប្រទេសអូស្ត្រាលី (Australia) នៅខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ ខាងមុននេះ។
អ្នកផ្ដើមគំនិតនិពន្ធបទភ្លេងតន្ត្រី "បង្សុកូល" ដំបូង និងជាទីប្រឹក្សារាជបណ្ឌិត្យសភា កម្ពុជា លោកបណ្ឌិត ហ៊ឹម សុភី ថ្លែងថា ការប្រគំតន្ត្រី "បង្សុកូល" គឺជាស្នាដៃរួមបញ្ចូលគ្នាមួយដែលមានតន្ត្រីករប្រហែល ៣៧នាក់ ក្នុងនោះមានតន្ត្រីករ និងអ្នកចម្រៀងខ្មែរចំនួន ៨នាក់ ដែលត្រូវសម្ដែងរួមគ្នាជាមួយប្រភេទវង់ភ្លេងក្រុមតន្ត្រីបរទេសខាងលិច និងការច្រៀងបន្ទរជាក្រុម។ លោកបន្តថា ក្នុងចំណោមឧបករណ៍តន្ត្រីបូរាណខ្មែរជាង ១០ឧបករណ៍ ក៏មានឧបករណ៍បូរាណខ្លះដែលបានបាត់បង់រាប់រយឆ្នាំ និងត្រូវបង្កើតឡើងវិញ ដូចជាពិណខ្មែរសម័យអង្គរ ប៉ីពកធំមានស្នែង និងខ្លុយដីជាដើម៖ «មានរនាតភ្លោះ ដែលខ្ញុំជាអ្នកផ្ដល់គំនិតឱ្យបង្កើតដែរ ឧបករណ៍មានប្រហែលជាង ១០ តែអ្នកលេងមានតែ ៦នាក់»។
ឧបករណ៍តន្ត្រីខ្មែរចំនួន ៦ប្រភេទ មានដូចជាគ្រឿងខ្សែកេះ ឧបករណ៍ពិណ គ្រឿងខ្សែកូត ទ្រសោ ទ្រអ៊ូ ទ្រខ្មែរ គ្រឿងផ្លុំ មានដូចជា ស្រឡៃ ខ្លុយ ប៉ីពក ប៉ីអ រនាតភ្លោះ គងភ្លោះ នឹងត្រូវសម្ដែងបញ្ចូលគ្នាជាមួយវង់ភ្លេងតន្ត្រីបរទេស។ តន្ត្រី "បង្សុកូល" ដែលទទួលបានហិរញ្ញវត្ថុបង្កើតឡើងពីប្រទេសអូស្ត្រាលី សហរដ្ឋអាមេរិក និងពីអង្គការមួយចំនួនទៀតនេះ គឺជាស្នាដៃប្រគំតន្ត្រីវង់ធំ និងជាស្នាដៃសហការគ្នាលើកដំបូងរវាងផលិតករធ្លាប់ទទួលបានពានរង្វាន់ លោក ប៉ាន់ រិទ្ធី និងអ្នកនិពន្ធបទភ្លេងដីល្បីឈ្មោះលោក ហ៊ឹម សុភី ក្នុងគោលបំណងរៀបរាប់ស្វែងយល់អំពីសេចក្ដីរន្ធត់នានា របស់ប្រជាជនកម្ពុជា នៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ ជាពិសេសដើម្បីរំលឹកដល់ជនរងគ្រោះ ដែលត្រូវបានគេធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់ និងដើម្បីផ្ញើសារទៅកាន់ពិភពលោកឱ្យស្គាល់អំពីប្រវត្តិកម្ពុជា ផងដែរ។
អ្នកជំនាញនិពន្ធបទភ្លេង លោកបណ្ឌិត ហ៊ឹម សុភី បញ្ជាក់ទៀតថា អ្នកចូលរួមទស្សនា ជាពិសេសអ្នកធ្លាប់ឆ្លងកាត់របបខ្មែរក្រហម នឹងអាចទទួលបានអារម្មណ៍ធូរស្បើយក្នុងចិត្តវិញ ព្រោះក្នុងវគ្គចុងបញ្ចប់នៃតន្ត្រីនេះ បាននិយាយដល់ការរស់ឡើងវិញ និងសេចក្ដីសង្ឃឹមនៅថ្ងៃក្រោយ៖ «ស្នាដៃខ្លះជាបូរាណ និងស្នាដៃខ្លះ ជាសម័យ អ៊ីចឹងតន្ត្រីបង្សុកូលនេះ មានសារសំខាន់ខ្លាំង ព្រោះទាក់ទងនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រ»។
ចំណែកនាយកប្រតិបត្តិអង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈ លោក ព្រីម ភ្លឿន ថ្លែងថា ក្នុងរយៈពេលជិត ២០ឆ្នាំ ដែលអង្គការរបស់លោកបានជួយលើកស្ទួយវិស័យសិល្បៈខ្មែរ។ លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្ន អង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈ កំពុងបន្តជួយដល់សិល្បករជំនាន់ថ្មី ឬសិល្បករអាជីព ដើម្បីបង្កើតស្នាដៃថ្មីៗបន្ថែមទៀត។ លោកបញ្ជាក់ថា មូលហេតុដែលជំរុញឱ្យការប្រគំតន្ត្រី "បង្សុកូល" ត្រូវធ្វើឡើងនៅបរទេសមុននៅកម្ពុជានេះ ដោយសារប្រាប់ទៅដល់ពលរដ្ឋខ្មែរដែលបានភៀសខ្លួនទៅរស់នៅបរទេសតាំងពីសង្គ្រាម ជាពិសេសពលរដ្ឋខ្មែរជំនាន់ថ្មី ដែលកើតនៅលើទឹកដីបរទេសបានឃើញអំពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួនដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់នៅសម័យ ប៉ុល ពត។
ជាមួយគ្នានេះ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអូស្ត្រាលី ប្រចាំនៅកម្ពុជា លោកស្រី អេនជេលឡា ខកខឺរ៉េន (Angela Corcoran) ថ្លែងថា តន្ត្រី "បង្សុកូល" ដែលត្រូវសម្ដែងមុនគេនៅក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី ខាងមុខនេះ នឹងប្រាប់រឿងរ៉ាងទាំងអាក្រក់ និងល្អទៅកាន់អ្នកទស្សនា ហើយលោកស្រីសង្ឃឹមថា នឹងធ្វើឲ្យមនុស្សកាន់តែខិតជិតគ្នាបន្ថែមទៀត។ លោកស្រីបន្តថា ប្រជាជនអូស្ត្រាលី និងទស្សនិកជនអន្តរជាតិ នឹងបានយល់ដឹងអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រ សិល្បៈ និងវប្បធម៌របស់កម្ពុជា បន្ថែមទៀត តាមរយៈការប្រគំតន្ត្រី "បង្សុកូល" នេះ។ ក្រៅពីនេះ លោកស្រីនិយាយថា វាក៏នឹងធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងមានស្រាប់រវាងប្រជាជនកម្ពុជា និងអូស្ត្រាលី កាន់តែរឹងមាំផងដែរ។
បន្ទាប់ពីការសម្ដែងនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី ក្រុមតន្ត្រី "បង្សុកូល" នឹងបន្តទៅសម្ដែងនៅទីក្រុងញូវយ៉ក (New York) ពីថ្ងៃទី១៥ ដល់ថ្ងៃទីទី១៦ ខែធ្នូ និងនៅទីក្រុង បូស្ដុន (Boston) ពីថ្ងៃទី១៩ ដល់ថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៧ ក្រោយមកនៅទីក្រុងប៉ារីស (Paris) ប្រទេសបារាំង នៅថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨ និងត្រឡប់មកសម្ដែងនៅក្រុងភ្នំពេញ ប្រទេសកម្ពុជាវិញ នៅឆ្នាំ២០១៩៕