ប្រជា​សហគមន៍​អារ៉ែង ដាក់​ញត្តិ​ស្នើ​ឲ្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន​បង្ហាញ​ព្រំ​ប្រទល់​ដី​ព្រៃ​ត្រូវ​អភិរក្ស

ដោយ យ៉ង ចាន់តារា
2022.11.27
ប្រជា​សហគមន៍​អារ៉ែង ដាក់​ញត្តិ​ស្នើ​ឲ្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន​បង្ហាញ​ព្រំ​ប្រទល់​ដី​ព្រៃ​ត្រូវ​អភិរក្ស មន្ត្រីរដ្ឋបាលខេត្តកោះកុង​បាន​ចេញមក​ទទួលយក​ញត្តិរបស់​​ប្រជា​សហគមន៍​​ក្នុង​​តំបន់​អារ៉ែង កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២។
រូប៖ Screenshot

ប្រជា​សហគមន៍​ក្នុង​តំបន់​អារ៉ែង ជា​មួយ​ក្រុម​យុវជន​ករុណា​អារ៉ែង និង​ក្រុម​យុវជន​ខ្មែរ​ថាវរៈ បាន​រួមគ្នា​ដាក់​ញត្តិ​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​មន្ទីរ​បរិស្ថាន បង្ហាញ​ព្រំ​ប្រទល់​ដី​ដែល​ត្រូវ​កាត់​ឆ្វៀល​ដើម្បី​អភិរក្ស។ មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​យល់ថា ដើម្បី​រក្សា​ព្រៃ​សហគមន៍​ឱ្យ​បាន​គង់​វង្ស អាជ្ញាធរ​ចាំ​បាច់​ត្រូវ​តែ​បង្ហាញ​ព្រំ​ប្រទល់​ដី​ព្រៃ​សហគមន៍​ឱ្យ​បាន​ច្បាស់​លាស់។

ប្រជា​សហគមន៍​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ជង នៅ​ក្នុង​តំបន់​អារ៉ែង ជាមួយ​ក្រុម​យុវជន​ករុណា​អារ៉ែង ព្រម​ទាំង​ក្រុម​យុវជន​ខ្មែរ​ថាវរៈ សរុប​១៤នាក់ ក្នុង​នោះ​ក៏​មាន​ព្រះ​សង្ឃ​២អង្គ​ផង​ដែរ បាន​រួម​គ្នា​ដើរ​ដង្ហែ​ក្បួន​ពី​វិទ្យាល័យ​កោះកុង ទៅ​ដាក់​ញត្តិ​នៅ​មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ខេត្ត​កោះកុង កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២៦ ខែវិច្ឆិកា។ ការ​ដាក់​ញត្តិ​នេះ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​គោល​បំណង ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​ប្រធាន​មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ខេត្ត​កោះកុង​លោក ហ៊ុន ម៉ារ៉ាឌី បង្ហាញ​ផែន​ទី​ព្រំ​ប្រទល់​ដី​ព្រៃ​សហគមន៍ និង​អនុកម្បចិត្ត​លេខ​៣០ ចុះ​នៅ​ឆ្នាំ​២០២១ ស្ដីពី​ការ​កាត់​ឆ្វៀល​ដី​នៅ​ក្នុង​តំបន់​អភិរក្ស​ទៅ​ឱ្យ​រដ្ឋបាល​ខេត្ត​ដើម្បី​ការពារ។ ក្រុម​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ជង បាន​ស្លៀក​ខោ​ចេវ សំពត់​ពណ៌​ខ្មៅ និង​អាវ​វាល​ក​ពណ៌​ផ្ទៃ​មេឃ ដែល​ជា​សំលៀក​បំពាក់​ប្រពៃណី​របស់​ពួក​គាត់។ ចំណែក​ក្រុម​យុវជន​វិញ ពួក​គេ​បាន​ស្លៀក​ចង​ក្បិន និង​ពាក់​អាវ​ប៉ាក់ ដើម្បី​បង្ហាញ​ពី​សាមគ្គីភាព ក្នុង​ការ​ការពារ​បរិស្ថាន និង​សិទ្ធិមនុស្ស បើ​ទោះ​បី​ជា​ពួក​គេ​មាន​វប្បធម៌ ប្រពៃណី​ខុស​គ្នា​ក៏​ដោយ។

សមាជិក​ប្រជា​សហគមន៍​តំបន់​អារ៉ែង និង​ជា​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ជង លោក វ៉ែន វ៉ន ដែល​បាន​ចូលរួម​ដាក់​ញត្តិ​នេះ ប្រាប់​វិទ្យុអាស៊ីសេរី​ថា ក្រុម​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ជង បាន​រស់នៅ​ក្នុង​តំបន់​ជ្រលង​ភ្នំ​អា​រ៉ែង​នេះ​តាំង​ពី​ដូនតា​រៀង​មក ក៏​ប៉ុន្តែ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​២ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ ប្រជា​សហគមន៍​ភាគ​ច្រើន​មិន​ហ៊ាន​ធ្វើ​ដីស្រែ ចម្ការ​របស់​ខ្លួន​ដែល​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​ផ្ទះ​នោះ​ទេ ពី​ព្រោះ​ពួកគាត់​មិន​ដឹង​ច្បាស់​ពី​ព្រំ​ប្រទល់​ដី​ព្រៃ​អភិរក្ស និង​ដី​ព្រៃ​សហគមន៍។ លោក​បន្ថែម​ថា​កន្លង​មក បុគ្គលិក​អង្គការ​សម្ព័ន្ធ​មិត្ត​សត្វ​ព្រៃ រួម​ជា​មួយ​មន្ត្រី​បរិស្ថាន តែង​តែ​ដុត និង​បំផ្លាញ​ផល​ដំណាំ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ចោល ដោយ​សំអាង​ថា​ដី​ទាំង​នោះ​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​តំបន់​អភិរក្ស ហេតុនេះ​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ខ្លះ​ប្រឈម​និង​បញ្ហា​ជីវភាព​ជា​ខ្លាំង៖ 

«សំណូម​ពរ​ទៅ​ដល់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ជួយ​សម្រួល ទី១ គឺ​បង្ហាញ​ផែនទី​ឱ្យ​បាន​ជាក់លាក់​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ហ្នឹង​គាត់​បាន​ដឹង​ថា​កន្លែង​ណា​ខ្លះ​អាច​ប្រើប្រាស់ និង​កន្លែង​ណាខ្លះ​ត្រូវ​បាន​ហាមឃាត់ ទី២ រាល់​ការ​កំណត់​ទីតាំង​ភូមិសាស្ត្រ​ណា​មួយ​ដែល​ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​សិទ្ធិ​ប្រជាពលរដ្ឋ ដូច​ជា​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច គួរ​តែ​សហការ​ជា​មួយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ឱ្យ​បាន​ទូលំទូលាយ ផ្ដល់​តម្លៃ​ឱ្យ​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ដែល​ពួកគាត់​រស់នៅ​ក្នុង​តំបន់​ហ្នឹង ហើយ​និង​សិទ្ធិ​អាស្រ័យ​ផល​របស់​ពួក​គាត់»

មន្ត្រី​រដ្ឋបាល​មន្ទីរ​បរិស្ថាន​ខេត្ត​កោះកុង បាន​ទទួល​យក​ញត្តិ​របស់​ក្រុម​ប្រជា​សហគមន៍​រួច​ហើយ កាល​ពី​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ក៏​ប៉ុន្តែ​មិន​មាន​ការ​សន្យា​ណា​មួយ​នោះ​ទេ។

ប្រជា​សហគមន៍ នៅ​តំបន់​អារ៉ែង ក៏​ធ្លាប់​បាន​ស្នើ​សុំ​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​ទទួល​ស្គាល់​ស្វ័យ​អត្តសញ្ញាណ​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ជង​ផង​ដែរ ដើម្បី​រក្សា​វប្បធម៌ ប្រពៃណី និង​ទំនៀម​ទម្លាប់​ដើម​របស់​ខ្លួន និង​ទទួល​បាន​សិទ្ធិ​ផ្សេង​ៗ​ក្នុង​នាម​ជា​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច កាល​ពី​ឆ្នាំ២០១៦ ក៏​ប៉ុន្តែ​រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ ពួកគាត់​មិនទាន់​ទទួល​បាន​ការ​ឆ្លើយ​តប​ពី​អាជ្ញាធរ​ខេត្ត​កោះកុង​នៅ​ឡើយ​ទេ។

សកម្មជន​ខ្មែរ​ថាវរៈ អ្នកនាង ឈឿន ដារ៉ាវី ប្រាប់​វិទ្យុអាស៊ីសេរី​ថា ខណៈ​ដី​ព្រៃ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​អារ៉ែង​ឡើង​ថ្លៃ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ ដី​ព្រៃ​អភិរក្ស​នៅ​ក្នុង​តំបន់​អភិរក្ស​មួយ​នេះ ក៏​កំពុង​ប្រឈម​ក្នុង​ការ​បាត់បង់​ផង​ដែរ។ អ្នក​នាង​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​មន្ទី​បរិស្ថាន​ដាក់​បង្ហាញ​ព្រំ​ប្រទល់​ដី​សហគមន៍ និង​ដី​ព្រៃ​អភិរក្ស​ជាក់​លាក់ ឱ្យ​បាន​ឆាប់​ៗ​ក្នុង​ពេល​ខាង​មុខ​នេះ ដើម្បី​បញ្ចៀស​ការ​រំលោភ​លើ​សិទ្ធិ​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ដែល​មាន​ប្រវត្តិ​រស់នៅ​ក្នុង​តំបន់​នេះ​រាប់​រយ​ឆ្នាំ​មក​ហើយ ហើយ​ក៏​ដើម្បី​ការពារ​ព្រៃ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​អភិរក្ស​អារ៉ែង​នេះ​ផង​ដែរ៖

«ការ​ការពារ​អភិរក្ស​តំបន់​ព្រៃ​ឈើ​នេះ មិនមែន​ពឹង​ផ្អែក​ទាំង​ស្រុង​ទៅ​លើ​បរិស្ថាន​នោះ​ទេ សហគមន៍​ផ្ទាល់​នេះ គឺ​ចង់​ដឹង​ដើម្បី​ងាយ​ស្រួល​ក្នុង​ការ​ការពារ កុំ​ឱ្យ​មាន​ជន​ឆក់​ឱកាស​ហ្នឹង ឆ្លៀត​យក​ពេល​ដែល​មិន​មាន​ការ​បង្ហាញ​ច្បាស់​លាស់​ហ្នឹង ប្រើ​អំណាច​ឆ្លៀត​ទៅ​ទន្ទ្រាន​ព្រៃ ប៉ះពាល់​ទាំង​ដី​របស់​សហគមន៍ ក៏​ដូចជា​ដែន​អភិរក្ស​អញ្ចឹង»

កាល​ពី​ខែ​តុលា កន្លង​ទៅ ដី​ព្រៃ​អភិរក្ស​ស្ថិត​ក្នុង​តំបន់​អារ៉ែង ចំនួន​៥ហិកតារ ក៏​ត្រូវ​បាន​កាប់​ទន្ទ្រាន​ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​កម្មសិទ្ធិ​ផ្ទាល់​ខ្លួន ក៏​ប៉ុន្តែ​រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ គេ​មិន​ទាន់​ឃើញ​អាជ្ញាធរ​ចាត់​វិធានការ​ទៅ​លើ​បុគ្គល​ណា​ម្នាក់​នោះ​ឡើយ ក៏​ប៉ុន្តែ​បែរ​ជា​មាន​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ខុស​ពី​ការ​ពិត​ថា ជំទប់​ទី២ ឃុំ​ជំនាប់ ដែល​មក​ពី​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន មាន​ជាប់​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​ការ​កាប់​ទន្ទ្រាន​ដី​ព្រៃ​នេះ​ទៅ​វិញ។

ពាក់ព័ន្ធ​ទៅ​នឹង​រឿង​នេះ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក នេត្រ ភត្រា ប្រាប់​វិទ្យុអាស៊ីសេរី​ថា លោក​មិន​ទាន់​ទទួល​បាន​ញត្តិ​របស់​ក្រុម​ប្រជា​សហគមន៍​នេះ​នៅ​ឡើយ​ទេ។

ជុំវិញ​រឿង​នេះ​ដែរ នាយក​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​ទូទៅ​នៃ​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស លីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត យល់​ឃើញ​ថា អាជ្ញាធរ​គួរ​តែ​បង្ហាញ​ព្រំ​ប្រទល់​ដែន​អនុក្រឹត្យ​ឱ្យ​បាន​ច្បាស់​លាស់ ដើម្បី​បញ្ចៀស​ទំនាស់​រវាង​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​សហគមន៍ និង​ដី​ព្រៃ​ដែល​ត្រូវ​អភិរក្ស៖

«បើ​អត់​មាន​ព្រំ​ប្រទល់​ផង​អញ្ចឹង អាជ្ញាធរ​គាត់​ចេះ​តែ​ថា សហគមន៍​គាត់​ថា​ប៉ុណ្ណេះ អាជ្ញាធរ​ថា​មិនមែន​អញ្ចឹង វា​អត់​មាន​កន្លែង​ណា​ច្បាស់​លាស់​ថា​កន្លែង​ណា​ជា​ដី​របស់​សហគមន៍ ឬ​ក៏​ដី​អភិរក្ស​ដែល​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ទំនាស់ អា​ហ្នឹង បើ​យើង​មើល​ទៅ​ការ​ធ្វើ​របៀប​នេះ​ទាក់​ទង​នឹង​ផល​ប្រយោជន៍​ច្រើន​ជាង​ការ​ចង់​ឱ្យ​មាន​ស្ថិរភាព និង​សុវត្ថិភាព​របស់​សហគមន៍»

ជ្រលង​ភ្នំ​អារ៉ែង គឺជា​កន្លែង​ដ៏​ស្រស់​ស្អាត​មួយ​ក្នុង​ខេត្ត​កោះកុង។តំបន់​នោះ​ជា​កន្លែង​ដែល​ជនជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ជង​ជាង ១ពាន់ ៥រយនាក់ (.៥០០កំពុង​រស់​នៅ ជា​មួយ​នឹង​បរិស្ថាន​ធម្មជាតិ​ដ៏​ស្រស់​បំព្រង តាម​បណ្ដោយ​ជ្រលង​ភ្នំ ដែល​មាន​សត្វ​ព្រៃ​កម្រ​រស់​នៅ​ជា​ច្រើន​ប្រភេទ​រួម​មាន សត្វ​ក្រពើ​ភ្នំ ត្រី​នាគ ដំរី​ព្រៃ ជា​ដើម។ ក្រោយ​ពី​មានការ​អភិវឌ្ឍ​ផ្លូវ​ត​ភ្ជាប់​ពី​តំបន់​អារ៉ែង ទៅ​កាន់​ស្រុក​ជី​ផាត ខេត្ត​កោះកុង​មក ដី​នៅ​ក្នុង​តំបន់​នេះ​ចាប់​ផ្ដើម​ឡើង​ថ្លៃ​ពី​មួយ​ឆ្នាំ​ទៅ​មួយ​ឆ្នាំ។ ក៏​ប៉ុន្តែ ដី​នៅ​ក្នុង​តំបន់​នេះ​មិន​ទាន់​មាន​ការ​កំណត់​ព្រំ​ប្រទល់​ច្បាស់លាស់​រវាង​ដី​ប្រជា​សហគមន៍ និង​ដី​ព្រៃ​ត្រូវ​អភិរក្ស​នោះ​ទេ ដែល​ជា​ហេតុ​ធ្វើ​ឲ្យ​ដី​ព្រៃ​ដែល​ត្រូវ​អភិរក្ស​កំពុង​ប្រឈម​ក្នុង​ការ​បាត់​បង់ តាម​រយៈ​ការ​កាប់​ទន្ទ្រាន​ដើម្បី​ធ្វើ​ជា​កម្មសិទ្ធិ​ឯកជន និង​លក់​ទៅ​ឱ្យ​ឈ្មួញ​ធំ​ៗ។ ជា​មួយ​គ្នា​នេះ ប្រជា​សហគមន៍​ជន​ជាតិ​ដើម​ភាគ​តិច​ជង​មួយ​ចំនួន​ក៏​ពុំ​អាច​ប្រើ​ប្រាស់​ដី ដែល​ជា​កេរ​ដំណែល​របស់​ដូនតា​ផង​ដែរ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។