មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋមានទំនាស់ដីធ្លីមួយចំនួន អំពាវនាវដល់ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចឱ្យជួយពន្លឿនដោះស្រាយរឿងដីធ្លី និងត្រូវយកច្បាប់មកអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ខណៈជម្លោះដីធ្លីនៅកម្ពុជា បន្តកើតមានស្ទើរគ្រប់ខេត្ត ហើយដំណោះស្រាយកន្លងមក មិនសូវមានប្រសិទ្ធភាព។ ការអំពាវនាវនេះធ្វើឡើងក្នុងសន្និសីទថ្នាក់ជាតិលើកទី១២ ស្តីពីអភិបាលកិច្ចដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ ដែលមានតំណាងរដ្ឋាភិបាល តំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ តំណាងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ ព្រមទាំងតំណាងសហគមន៍រងផលប៉ះពាល់ប្រមាណ ៥រយ (៥០០) នាក់ចូលរួម នៅទី២៥ ខែតុលា នៅភោជនីយដ្ឋានទន្លេបាសាក់២ ក្រុងភ្នំពេញ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះដីធ្លី លើកឡើងថា ដោយសារតែការអភិវឌ្ឍរបស់រដ្ឋាភិបាល មិនបានគោរពតាមគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ និងសិទ្ធិមនុស្ស បាននាំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសក្រីក្រនេះ ភាគច្រើនរងគ្រោះដោយសារការរំលោភដីធ្លី ព្រមទាំងធ្វើឲ្យបាត់បង់នូវធនធានធម្មជាតិ។
អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្សនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សូផាត មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាទំនាស់ដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ នៅតែកើតមានគួរឲ្យព្រួយបារម្ភ ទោះបីជាតំណាងរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា បានដោះស្រាយជាបន្តបន្ទាប់ក៏ដោយ។ លោកមើលឃើញថា ទំនាស់ដីធ្លីរ៉ាំរ៉ៃ និងការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់នេះ ដោយសារតែការអនុវត្តច្បាប់នៅមានភាពចន្លោះប្រហោង។ មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធអនុវត្តច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការថែទាំធនធានធម្មជាតិ និងដោះស្រាយឲ្យចប់សព្វគ្រប់នូវជម្លោះដីធ្លី ដែលកើតចេញពីការវិនិយោគ ឬផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច៖ « អង្គសន្និសីទទាំងមូល បានស្នើសុំឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមេត្តាសហការគ្នា ជាពិសេសជាមួយសង្គមស៊ីវិល ក៏ដូចជាសហគមន៍ដែរ ដើម្បីបន្តដោះស្រាយហើយអនុវត្តច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពនិងតម្លាភាពហើយឲ្យទាន់ពេល ហើយបើមានបញ្ហាអ្វី សូមឲ្យគោរពនូវមតិយោបល់របស់អ្នកដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារដីធ្លី » ។
ដោយឡែក អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានសុរិយោដី និងភូមិសាស្ត្រ នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ លោក វុឌ្ឍី វណ្ណារ៉ា លើកឡើងក្នុងសន្និសីទថា ការងារចុះបញ្ជីដីធ្លី និងការដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លីកន្លងមក ទទួលបានលទ្ធផលល្អ។ លោក បញ្ជាក់ថា ក្នុងចំណោមបណ្ដឹងនានា ដែលក្រសួងរៀបចំដែនដីទទួលបាន សរុបជិត ២ពាន់ (១.៩៦៤) ករណី គឺបានដោះស្រាយជាង ៤រយ (៤៦៤) ករណី និង កំពុងដោះស្រាយជាង ១ពាន់ ៤រយ (១.៤៦៦) ករណី។
នាយកប្រតិបត្តិវេទិកា នៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ស្ដីពីកម្ពុជា (NGO Forum) លោក តឹក វណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា សន្និសីទតស៊ូមតិថ្នាក់ជាតិនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ក្នុងគោលបំណងចូលរួមចំណែកដល់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ជំរុញឲ្យមានអភិបាលកិច្ចល្អ ក្នុងការគ្រប់គ្រងដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ ព្រមទាំងនិរន្តរភាពនៃរបរចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា៖ « គោលបំណងនៃសន្និសីទ គឺយើងចង់ផ្ដល់ឱកាសដល់សហគមន៍ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ បានជួបប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាជជែកពិភាក្សាត្រង់ទៅត្រង់មកទៅលើបញ្ហាទាំងអស់ ដែលកើតមានដើម្បីរួមគ្នាធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការណ៍ហើយនឹងធ្វើសកម្មភាពរួមគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតមានជុំវិញបញ្ហាដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិក្នុងប្រទេសកម្ពុជា » ។
កន្លងមកអង្គការសង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា បញ្ហាដីធ្លីកើតឡើងច្រើន ដោយសារអ្នកមានលុយ និងមានអំណាច រំលោភបំពានលើដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយបូកផ្សំ និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ទន់ខ្សោយនោះ ធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះមិនទទួលបានយុត្តិធម៌ទេ។
តំណាងពលរដ្ឋរងគ្រោះដីធ្លីម្នាក់ លោកស្រី ផាវ ញ៉ើង មកពីស្រុកស្រែអំបិល ខេត្តកោះកុង ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់លោកស្រីរាប់ពាន់គ្រួសាររងទុក្ខវេទនា ដោយសារមានបញ្ហាដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនចិន ឈ្មោះ យូញៀន ក្រុមហ៊ុនដាំអំពៅរបស់ឧញ៉ា ហេង ហ៊ុយ និងក្រុមហ៊ុនដាំអំពៅ របស់ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ដីសម្បទានឲ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ។ លោកស្រីបន្តថា សព្វថ្ងៃនេះ មានពលរដ្ឋមួយចំនួនបង្ខំទទួលយកដំណោះស្រាយមិនសមរម្យ ហើយមួយចំនួនទៀត កំពុងបន្តស្វែងរកដំណោះស្រាយ។ ពលរដ្ឋរូបនេះរៀបរាប់ថា ការស្វែងរកដំណោះស្រាយកន្លងមក ជួបផលលំបាកខ្លាំងដោយសារអាជ្ញាធរតាំងពីក្រោមដល់លើ គឺមិនសូវអើពើជាមួយពលរដ្ឋនោះទេ ថែមទាំងចោទប្រកាន់ពលរដ្ឋ និងគំរាមកំហែងពលរដ្ឋជាដើម៖ « ពួកយើងស្នើសុំឲ្យដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីដោយសន្តិវិធី មិនមែនដីពួកយើងបាត់បង់ដោយសារតែក្រុមហ៊ុនរំលោភយកតែនៅពេលដែលយើងទៅតវ៉ាបែរជា ក្រុមហ៊ុនទម្លាក់ការចោទប្រកាន់ទៅលើពួកគាត់។ យើងស្នើសុំថា បញ្ឈប់ការលាបពណ៌សកម្មជនដីធ្លី សកម្មជនព្រៃឈើទៅជារឿងនយោបាយព្រោះពួកយើងពលរដ្ឋរងគ្រោះពិតៗ ដូច្នេះ ហើយពួកយើងសុំឲ្យមានការដោះស្រាយជាបន្តបន្ទាប់ » ។
របាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដែលចេញផ្សាយកាលពីសីហាកន្លងទៅ បានបង្ហាញថា ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ គិតចាប់ពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៨ ដល់ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ មានមនុស្សចំនួន ១៩នាក់ ត្រូវបានអាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញចាប់ខ្លួន ១៥នាក់ត្រូវបានកោះហៅ ២១នាក់ត្រូវបានឃុំខ្លួន និង ៤៥នាក់ត្រូវបានសាកសួរ ព្រមទាំង ៥នាក់ ត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសរឿងទំនាស់ដីធ្លីនៅកម្ពុជា។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះពិនិត្យឃើញទៀតថា សេរីភាពនៃការតវ៉ាដោយសន្តិវិធីរឿងទំនាស់ដីធ្លីនេះ ត្រូវបានរំលោភបំពានដោយមិនសមហេតុផល ហើយជាញឹកញាប់អាជ្ញាធរតែងតែរារាំងការតវ៉ា ប្រើប្រាស់កម្លាំងមិនសមាមាត្រចំពោះការតវ៉ា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។