ជនជាតិដើមភាគតិច ១២ភូមិ នៅខេត្តរតនគិរីថា ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមមិនកាត់ឆ្វៀលដីប្រគល់ជូនសហគមន៍តាមការសន្យា
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកាចក់ ឃុំតាឡាវ ស្រុកអណ្តូងមាស ខេត្តរតនគិរី ពិភាក្សាគ្នារឿង បញ្ហាដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ហង់អាញ់ យ៉ាឡាយ នៅថ្ងៃទី១០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤។
រូបពីពលរដ្ឋ
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកាចក់ចំនួន ១២ភូមិ រស់នៅកៀកព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ក្នុងខត្តរតនគិរីនៅតែទន្ទឹងរង់ចាំអាជ្ញាធរកាត់ឆ្វៀលដីចេញពីក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចហ័ងអាញ់ យ៉ាឡាយ (Hoang Anh Gia Lai (HAGL) របស់វៀតណាម ជាង ១០ឆ្នាំមកហើយ។ សហគមន៍ត្អូញត្អែរថា អាជ្ញាធរយឺតយ៉ាវដោះស្រាយបញ្ហានេះ ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ជាង ១ពាន់គ្រួសារ ទទួលរងភាពអយុត្តិធម៌ម្តងហើយម្តងទៀត ។
ប្រជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកាចក់ ជាង១ពាន់៥រយគ្រួសារ រស់នៅក្នុងស្រុកអណ្តូងមាស និងស្រុកអូរជុំ ខេត្តរតនគិរី កំពុងពិភាក្សាគ្នាតស៊ូមតិជាថ្មីទៀត ដើម្បីទាមទារដីព្រៃអារក្ស ក្នុងតំបន់ទឹកអូរធម្មជាតិ, ព្រៃចម្ការវិលជុំ, តំបន់ភ្នំ និងដីព្រៃកប់សព ដែលក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ហ័ងអាញ់ យ៉ាឡាយ (Hoang Anh Gia Lai (HAGL)បានរំលោភយកជាបន្តបន្ទាប់ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។
តំណាងសហគមន៍ភូមិកាក់ ឃុំតាឡាវ លោក សល់ ត្វែត ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១០ កញ្ញាថា អាជ្ញាធរពន្យារពេលមិនដោះស្រាយបញ្ហានេះធ្វើឱ្យពួកគាត់ខ្លះនឿយណាយ នឹងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ និងអស់ជំនឿ លើអាជ្ញាធរខេត្តរតនគិរី និងក្រសួងកសិកម្ម។
លោកបញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្នអ្នកភូមិគ្មានដីគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីធ្វើកសិកម្មចិញ្ចឹមជីវិតនោះទេ ព្រោះដីដែលធ្លាប់ធ្វើកន្លងទៅ ក្រុមហ៊ុមវៀតណាមមួយនេះ បានហ៊ុមព័ទ្ធយកអស់ហើយ ៖
លោក សល់ ត្វែត៖ «នៅក្នុងភូមិគេធុញណាស់ពេក ថារាល់ខែរាល់ឆ្នាំថាកាត់ ប៉ុន្តែគេមិនគិតមិនអី! យើងរោងឆ្នាំតែមួយឆ្នាំថាមិនអីទេតែនេះចូល ៥ឆ្នាំ ១០ឆ្នាំហើយ តាំងពីគេតវ៉ាមកតែនៅតែដដែលៗ»។
កន្លងទៅ អាជ្ញាធរខេត្តរតនគិរី បានស្នើទៅក្រសួងកសិកម្ម និងក្រសួងបរិស្ថានកាត់ឆ្វៀលតំបន់មានជម្លោះជាង ៦០កន្លែងទំហំដីជាង ៧រយហិកតារ (៧៤២,២៦) រួមមាន តំបន់ភ្នំ ដីចម្ការវិលជុំ ព្រៃអារក្ស កន្លែងកប់សព កន្លែងឃ្វាលគោក្របី និងតំបន់ប្រភពទឹកអូរធម្មជាតិដែលជាកន្លែង សហគមន៍អាស្រ័យផលប្រគល់ជូនពលរដ្ឋវិញ។
តំណាងសហគមន៍ម្នាក់ទៀត លោក សល់ សើយ ថ្លែងថា អ្នកភូមិត្អូញត្អែរពីបញ្ហាប្រឈមច្រើន បន្ទាប់ពីមានវត្តមានក្រុមហ៊ុនសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមួយនេះ ធ្វើឱ្យពួកគាត់លំបាកវេទនា មិនត្រឹមតែបាត់បង់ទំហំព្រៃឈើទាំងមូលនោះទេ សូម្បីតែព្រៃកប់សព ព្រៃអារក្ស និងព្រៃសមូហភាព ក៏បាត់បង់អស់ដែរ។ ប្រការនេះលោកថា ធ្វើឱ្យប្រពៃណីវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិចថយចុះ និងប៉ះពាល់ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហគមន៍ទាំងមូល៖
លោក សល់ សើយ៖ «ក្នុងភូមិហ្នឹងគេរអ៊ូដែរគេថាដឹងម៉េចទេ វៀតណាមគេកាត់ឱ្យអត់?ឬក៏អត់?យើងនឹងចេះតែរង់ចាំឡើង ប្រើប្រាស់ដីអត់បាន»។
កន្លងទៅអង្គការសមធម៌កម្ពុជាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីនេះជាបន្ទាន់ ដោយជំរុញឲ្យក្រុមហ៊ុនទទួលខុសត្រូវតាមការសន្យាប្រគល់ដីជូនសហគមន៍វិញ។
អង្គការនេះបន្ថែមថា ក្នុងពេលរង់ចាំការសម្រេចជាផ្លូវការពីក្រសួងកសិកម្ម ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមបានឆក់ឱកាស ឈូសឆាយភ្នំអារក្សចំនួន២កន្លែង ឈូសឆាយតំបន់ដីសើម ឈូសឆាយតំបន់បាញ់សត្វតាមបែបប្រពៃណី និងឈូសឆាយ ដីកប់សព។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទង សុំការបំភ្លឺរឿងនេះ ពីអភិបាលខេត្តរតនគិរី លោក ញ៉ែម សំអឿន បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី១០ កញ្ញា ដោយទូរសព្ទហៅចូលច្រើនដង តែគ្មានអ្នកលើក។
ចំណែកអ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម កញ្ញា អ៊ឹម រចនា បដិសេធមិនបំភ្លឺរឿងនេះទេ ដោយលើកហេតុផលថា កញ្ញាមិនទាន់ទទួលព័ត៌មាននេះនៅឡើយទេ។
របាយការណ៍អង្គការសមធម៌កម្ពុជា ឱ្យដឹងថា ជនជាតិដើមភាគតិច ១២សហគមន៍ក្នុងស្រុកអណ្ដូងមាសនិងស្រុកអូរជុំ សរុបជាង ១ពាន់ ៣រយគ្រួសារ (១៣៧០) បានរងគ្រោះ ដោយសារជម្លោះដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនវៀតណាមហ័ងអាញ់ យ៉ាឡាយ។ រីឯដីស្រែចម្ការរបស់សហគមន៍ចំនួន១ម៉ឺន៩ពាន់ហិកតារ ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនវៀតណាមគ្រប់គ្រងទាំងស្រុង។
អង្គការសមធម៌បន្ថែមថា ការបាត់បង់ដីធ្លីនេះបានធ្វើឲ្យការរកអាហារផ្គង់ផ្គង់ជីវភាព និងអនុផលព្រៃឈើរបស់ជនជាតិដើមកាចក់ធ្លាក់ចុះច្រើនរួមមានបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិ បាត់បង់កន្លែងរកត្រី ឃ្មុំ អុស ថ្នាំបុរាណ សត្វព្រៃ ផ្លែឈើព្រៃបន្លែព្រៃ និងវល្លិ៍ជាដើម។
ជុំវិញរឿងនេះ មន្ត្រីពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចសហគមន៍មូលដ្ឋាននៃសមាគមអាដហុក លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ សង្កេតឃើញថា ការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច របស់រដ្ឋាភិបាលវិនិយោគឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាមមួយនេះ មានភាពមិនប្រក្រតីច្រើន ខុសពីគោលការណ៍វិនិយោគ បង្កើតឱ្យមានការរំលោភសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច។
លោកបញ្ជាក់ថា ជាគោលការណ៍ច្បាប់ រដ្ឋាភិបាលមិនគួរផ្តល់ដីព្រៃស្រោង វិនិយោគជាដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចនោះទេ៖
លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍៖ «មិនអាចផ្ដល់ដីព្រៃឈើព្រៃស្រោងបានទេគឺវាខុសធ្ងន់ អញ្ចឹងហើយទៅវាបង្កដល់ផលប៉ះពាល់កើតឡើងបានដោយសារមន្ត្រីខិលខូចទុច្ចរិតមួយចំនួនបានយកឱកាសហ្នឹងទៅយកដីព្រៃហ្នឹងដាក់ឱ្យក្រុមហ៊ុនដើម្បីបានប្រយោជន៍ ដោយធ្វើរបាយការណ៍លាក់បាំងភូតភរទៅថ្នាក់លើធ្វើឲ្យសភាពកើតតែធ្ងន់ធ្ងរ ទើបនៅទីបំផុតការដោះស្រាយអត់មានឆន្ទៈដឹងធ្វើគ្រាន់តែសន្យា»។
កាលពីឆ្នាំ២០១០រដ្ឋាភិបាលបានផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចចំនួន៥ម៉ឺនហិកតាដល់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមឈ្មោះហ័ងអាញ់ យ៉ាឡាយដើម្បីធ្វើការវិនិយោគ ដាំដំណាំកៅស៊ូរយៈពេល៥០ឆ្នាំ។
តំណាងសហគមន៍ទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនកំណត់បង្គោលព្រំដី នៅតំបន់កាត់ឆ្វៀលជាង៦០កន្លែង រួមមាន តំបន់ភ្នំដីចម្ការវិលជុំ ព្រៃអារក្ស និង តំបន់ប្រភពទឹកអូរធម្មជាតិដែលជាកន្លែងសហគមន៍អាស្រ័យផលតាមទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីជាយូរមកហើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ក្រសួងមហាផ្ទៃបញ្ជាក់ថា កូនមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ដែលបើកឡានបុកមនុស្សស្លាប់ពីរនាក់ នៅអូស្ត្រាលីនោះ គឺឈ្មោះ ឌឿន ឧត្ដមសេនីយ៍
- ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាគ្រោងធ្វើបេសកកម្មដើរគោះទ្វាររកវិនិយោគិននៅអាមេរិកជាថ្មី
- លោក ហ៊ុន សែន បង្កើនការគំរាមកំហែងឆ្លងដែនលើអ្នករិះគន់
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រតិកម្មអ្នករិះគន់ព្រឹត្តិការណ៍ Gumball 3000
- សមត្ថកិច្ចម៉ាឡេស៊ីចាប់ពលករខ្មែរម្នាក់ពាក់ព័ន្ធរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា