អ្នក​ជំនាញ​បារម្ភ​ថា​ ចំណុច "​ព័ត៌មាន​សម្ងាត់" ​នៅ​ក្នុង​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​នឹង​ក្លាយ​ជា​លេស​មិន​ផ្ដល់​ព័ត៌មាន​ដល់​សាធារណជន

0:00 / 0:00

អ្នក​ជំនាញ​ខាង​សារព័ត៌មាន និង​មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​បារម្ភ​ថា ចំណុច​មួយ​ចំនួន​នៅ​ក្នុង​សេចក្ដីព្រាងច្បាប់​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​ពិសេស​គឺ​បញ្ហា​ព័ត៌មាន​សម្ងាត់ អាច​នឹង​ត្រូវ​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​រឹតត្បិត​ព័ត៌មាន ដែល​សាធារណជន​ស្នើសុំ។ មន្ត្រី​ក្រសួងព័ត៌មាន​ឆ្លើយ​តប​ថា​ច្បាប់​នេះ​មិន​គ្រាន់តែ​ផ្ដល់​សិទ្ធិ​អោយ​ពលរដ្ឋ​ស្នើសុំ​ព័ត៌មាន​សាធារណៈ​ទេ គឺ​ថែមទាំង​ធានា​រក្សា​រាល់​ព័ត៌មាន​សម្ងាត់ ដែល​ស្ថាប័ន​សាធារណៈ​ចាត់​ទុក​ថា​មិន​អាច​ផ្ដល់​អោយ​នោះ​ផង​ដែរ។

អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​សារព័ត៌មាន និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​បន្ត​ស្នើ​ឱ្យ​ក្រសួង​ស្ថាប័ន​ពាក់ព័ន្ធ​កែសម្រួល​មាត្រា​មួយ​ចំនួន​នៅ​ក្នុង​សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន ដើម្បី​ធានា​ថា រាល់​ការ​ស្នើសុំ​ព័ត៌មាន​សាធារណៈ មិន​ត្រូវ​បាន​រឹតត្បិត​នៅ​ក្រោម​ច្បាប់​ថ្មី​នេះ។

នាយក​ប្រតិបត្តិ សម្ព័ន្ធ​អ្នកសារព័ត៌មាន​កម្ពុជា លោក ណុប វី ឱ្យ​អាស៊ី​សេរី​ដឹង​ថា ចំណុច​៧​ នៅ​ក្នុង​មាត្រា២០ នៃ​សេចក្ដីព្រាងច្បាប់​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​នេះ គឺ​ជា​ចំណុច​ប្រទាំង​ប្រទើស ដែល​គួរតែ​កែប្រែ៖ « យើង​ដឹង​ហើយ​ថា មូលហេតុ ឬ​មួយ​ក៏​បញ្ហា​ជា​ច្រើន​ត្រូវ​បាន​ចាត់​បញ្ចូល​ជា​ព័ត៌មាន​សម្ងាត់​ឧទាហរណ៍​រឿង​ទាក់ទង​ជា​មួយ​ហ្នឹង​ចំនួន​ធនធាន​ប្រេង​នៅ​ក្នុង​ប្លុក​នីមួយៗ រឿង​ទាក់ទង​នឹង​លទ្ធភាព​នៃ​ការ​ទាញ​យក​ឧស្ម័ន ដែល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជា​អ្នក​ទទួល​បាន​ផល​ប្រយោជន៍​ពី​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ហ្នឹង​គាត់​ត្រូវ​ដឹង​អំពី​ផែនការ​ទាំង​អស់ ក៏​ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​តែ​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ដាច់ដោយឡែក ដូច​ជា ច្បាប់​ស្ដីពី​ប្រេងកាត ដូចជា ច្បាប់​ស្ដីពី​រ៉ែ​អី​ជា​ដើម សុទ្ធ​តែ​មាន​ដាក់​បញ្ជាក់​អំពី​ភាព​សម្ងាត់​នៃ​ព័ត៌មាន ដែល​មិន​អាច​ផ្ដល់​ឱ្យ ហើយ​ក្នុង​ច្បាប់​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​នេះ​ទៀត​សោត ក៏​អនុលោម​តាម​ច្បាប់​ទៅ​តាម​វិស័យ »

ក្នុង​មាត្រា២០ នៃ​សេចក្ដីព្រាងច្បាប់​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​ទទួល​ព័ត៌មាន​បាន​ចែង​ចំណុច​ជាច្រើន ដែល​ចាត់ទុកថា​ជា​ព័ត៌មាន​សម្ងាត់ ហើយ​ស្ថាប័ន​សាធារណៈ​អាច​បដិសេធ​មិន​ផ្ដល់​ព័ត៌មាន​ទាំង​នោះ​ទៅ​ដល់​សាធារណជន និង​ផ្នែកឯកជន​បាន។ ព័ត៌មាន​សម្ងាត់​ទាំង​នោះ​រួមមាន៖ ព័ត៌មាន​ដែល​ចាត់​ទុក​ថា​ធ្វើ​ឱ្យ​អន្តរាយ​ដល់​វិស័យ​ការពារ​ជាតិ សន្តិសុខជាតិ អន្តរាយ​ដល់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​រដ្ឋ​ប្រទេស ឬ​អន្តរជាតិ ព័ត៌មាន​ដែល​រាំងស្ទះ​ការស៊ើបអង្កេត​រឿងក្ដី​ព្រហ្មទណ្ឌ និង​កិច្ចការ​សម្ងាត់​របស់​តុលាការ ព័ត៌មាន​ដែល​ប៉ះពាល់​ដល់​ជីវភាព​ឯកជន ព័ត៌មាន​ពី​កិច្ច​ប្រជុំ​ផ្ទៃ​ក្នុង ការតែងតាំង ការ​ប្រឡង និង​ព័ត៌មាន​សម្ងាត់​ដទៃ​ទៀត ដែល​ស្ថិត​ក្នុង​បទ​បញ្ញត្តិ​ហាមឃាត់។

ត្រង់​ចំណុច​នេះ​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​បាន​ចេញ​នូវ​កំណត់សម្គាល់​របស់​ខ្លួន​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​ទទួល​ព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា​ថា អ្វី​ដែល​មាន​ចែង​ក្នុង​មាត្រា២០ គឺ​បង្ហាញ​ពី​ប្រព័ន្ធ​តូច​ង្អៀត​សម្រាប់​ករណី​លើកលែង ដោយ​មិនបាន​បង្ហាញ​សេចក្ដីណែនាំ ថាតើ​នឹង​ប៉ះពាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ប៉ុណ្ណា​តាម​រយៈ​ការ​បញ្ចេញ​ព័ត៌មាន​ទាំង​នេះ។

បើ​តាម លោក ណុប វី ការ​ចែង​បែប​នេះ​នឹង​ផ្ដល់​ឱកាស​ឱ្យ​មាន​ការ​បក​ស្រាយ ដែល​ជា​ការ​គេចវេះ​មិន​ផ្ដល់​ព័ត៌មាន​ជាពិសេស​ព័ត៌មាន​រសើប។ លោក​ថា​អ្នកសារព័ត៌មាន​ដែល​មាន​តួនាទី​ផ្ដល់​ព័ត៌មាន​ស៊ី​ជំរៅ បែប​ស៊ើបអង្កេត​ក្នុង​រឿង​ពុករលួយ រឿង​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ជា​ប្រព័ន្ធ​អាច​នឹង​ត្រូវ​បដិសេធ​មិន​ផ្ដល់​ព័ត៌មាន​ដែរ៖ « ជា​ចាំបាច់ គឺ​ត្រូវ​ការ​ព័ត៌មាន​គ្រប់​ជ្រុងជ្រោយ​មក​ផ្ទៀងផ្ទាត់​ដោយ​មាន​មូលដ្ឋាន​អំណះអំណាង​គ្រប់គ្រាន់ ហើយ​ព័ត៌មាន ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​មាន​អំណះអំណាង​គ្រប់គ្រាន់​នេះ​គឺ ចាំបាច់​ណាស់​នៅ​ក្នុង​ការ​បើក​ចំហ​ឱ្យ​មាន​ការ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​មួយ​ចំនួន។ ការ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​ពី​ក្នុង​ដៃ​ស្ថាប័ន​របស់​រាជរដ្ឋាភិបាល​មួយ​ចំនួន ​គឺ​អាច​និយាយ​បាន​​ថា មិន​ទាន់​គ្រប់គ្រាន់ ពេញលេញ​ទៅ​ទៀត ដោយសារ​យើង​ដឹង​ហើយ​ថា តួនាទី​ដ៏​សំខាន់​របស់​អ្នក​សារព័ត៌មាន​គឺ​គាត់​ត្រូវ​ការ​ផ្ទៀងផ្ទាត់​ព័ត៌មាន »

មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​បន្ត​ថា ដើម្បី​អោយ​ស្របតាម​បទដ្ឋាន​អន្តរជាតិ រាល់​ការលើកលែង​ត្រូវតែ​ចែង​ឱ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់ និង​ជាក់លាក់។

ក្រៅ​ពី​ចំណុច​ព័ត៌មាន​សម្ងាត់​នេះ​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិមនុស្ស​កម្ពុជា​បាន​លើកឡើង​នូវ​ក្ដី​បារម្ភ​មួយ​ចំនួន​ទៀត​ដែរ ដូច​ជា​ក្នុង​មាត្រា៤ ចែងថា​ព័ត៌មាន គឺ​សំដៅ​ឯកសារ​ផ្លូវការ​គ្រប់គ្រង​ដោយ​ស្ថាប័ន​សាធារណៈ ដែល​ជា​ការ​កំណត់​ទូលំទូលាយ​ពេក ហើយ​គួរតែ​មាន​ភាព​ច្បាស់លាស់​ជាង​នេះ។ ជាមួយ​គ្នា​នេះ​ក៏​ស្នើ​ឱ្យ​កែប្រែ​មាត្រា ១០ និង ១១ ដោយ​ឱ្យ​សម្រួល​ដល់​ការ​ស្នើ​សុំ​ព័ត៌មាន​ឱ្យ​បាន​ឆាប់រហ័ស ដោយ​ប្រើ​បច្ចេកវិទ្យា​ថ្មី​បន្ថែម​លើ​ការ​បំពេញ​បែបបទ​តាម​បែប​ចាស់ និង​កាត់បន្ថយ​ការ​ទាមទារ​ព័ត៌មាន​មិន​ចាំបាច់​ពី​អ្នក​ស្នើ​សុំ​ព័ត៌មាន។ មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិមនុស្ស​កម្ពុជា​ក៏​ស្នើ​ឱ្យ​ចែង​ពី​ការ​ការពារ​អ្នក​បញ្ចេញ​ព័ត៌មាន​នៅ​ក្នុង​មាត្រា២៦។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​តម្លាភាព​កម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី យល់ស្រប​ចំពោះ​ការ​លើក​ឡើង​ចំណុច​ជា​ក្ដី​បារម្ភ​ទាំង​នេះ ហើយ​លោក ពន្យល់​ថា ការ​ធានា​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន ឬ​សិទ្ធិ​ដឹង​នេះ គឺ​ផ្ដល់​ផល​ប្រយោជន៍​ច្រើន​ដល់​សង្គម​ជាតិ ជាពិសេស​គឺ​ការ​អភិវឌ្ឍ ដោយ​ការ​ចូលរួម និង​ការ​ទទួល​ខុសត្រូវ​ពី​គ្រប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ ថែមទាំង​កាត់បន្ថយ​អំពើ​ពុក​រលួយ និង​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ៖ « សម្រាប់​អង្គភាព​ប្រឆាំង​អំពើពុករលួយ​គាត់​នឹង​អាច​ងាយ​ស្រួល​ក្នុង​ការ​ចាត់​វិធានការ​ផ្លូវ​ច្បាប់​ស្ដីពី​ការ​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុក​រលួយ​ហ្នុង​ទៅ​លើ​ជន​សង្ស័យ​ទាំង​នោះ ដោយសារ​គាត់​មាន​ភស្តុតាង​ច្រើន ហើយ​មាន​ការ​ចូលរួម​ពី​សាធារណជន​ ហើយ​ច្បាប់​ផ្សេង​ទៀត​ក៏​ដូច​គ្នា​ដែរ បើ​សិន​ជា​ពលរដ្ឋ​ចូលរួម​ផ្តល់​ព័ត៌មាន​ច្រើន ហើយ​បើ​សិន​ជា​ចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញា មេធាវី ឬ​ក៏​អ្នក​ស៊ើប​អង្កេត​ក៏​គាត់​អាច​ស្នើសុំ​ព័ត៌មាន​ផ្សេងៗ ពី​ស្ថាប័ន​សាធារណៈ​ហ្នឹង​គឺ​កាន់​តែ​ជំរុញ​ការ​អនុវត្ត​ឱ្យ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ថែម​ទៀត »

ឆ្លើយ​តប​ចំពោះ​ក្ដី​បារម្ភ​របស់​អ្នក​ជំនាញ​សារព័ត៌មាន និង​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​នេះ អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួង​ព័ត៌មាន លោក មាស សុភណ្ឌ លើកឡើង​ថា សេចក្ដី​ព្រាង​ច្បាប់​នេះ បាន​ឆ្លង​កាត់​ការ​ពិភាក្សា​ពី​គ្រប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ ដែល​គួរ​តែ​សម​ល្មម​អាច​ឱ្យ​ភាគី​ទទួល​យក​បាន។ លោក​ថា ច្បាប់​នេះ​មាន​គោលដៅ​ធានា​ផ្ដល់​ព័ត៌មាន​ដែល​ស្នើសុំ និង​រក្សា​ព័ត៌មាន​មាន​ដែល​ជា​ការ​សម្ងាត់​ផង​ដែរ៖ « មាន​ន័យ​ថា​ប្រជាពលរដ្ឋ ឬ​ក៏​សាធារណជន​អាច​ស្នើសុំ​ព័ត៌មាន​ពី​ស្ថាប័ន​សាធារណៈ លើក​លែង​តែ​ព័ត៌មាន​សម្ងាត់ ដែល​ស្ថាប័ន​សាធារណៈ​មិន​អាច​ផ្ដល់​ជូន​សាធារណជន ឬក៏​ពលរដ្ឋ​បាន​ហ្នឹង គឺ​ជា​លក្ខខណ្ឌ​នៃ​ច្បាប់​ហ្នឹង ហើយ​ច្បាប់​ហ្នឹង​បណ្ដា​ប្រទេស​ណា​ក៏​គេ​ចែង​ពី​ព័ត៌មាន ដែល​អាច​ផ្ដល់​ឱ្យ និង​ព័ត៌មាន​ដែល​សម្ងាត់​មិន​អាច​ផ្ដល់​ឱ្យ​បាន​ដែរ​គឺ​អ៊ីចឹង​ណាស់ »

សេចក្ដីព្រាងច្បាប់​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​នេះ​មាន ៩ជំពូក ៣៨មាត្រា បាន​ឆ្លង​កាត់​ការ​ពិភាក្សា និង​តាក់តែង​ជាច្រើន​ដំណាក់កាល​ក្នុង​រយៈពេល​ជាង​មួយ​ទសវត្សរ៍​មក​ហើយ។ មន្ត្រី​ក្រសួង​ព័ត៌មាន​បញ្ជាក់​ថា ច្បាប់​នេះ​អាច​នឹង​ចេញ​រួច​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ២០២០ នេះ ហើយ​ពេល​នេះ​សេចក្ដីព្រាងច្បាប់​នេះ កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដៃ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌ ដែល​មាន​ភារៈ​ពិនិត្យ​ពី​ទោសបញ្ញត្តិ​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​នេះ។ ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ទទួលស្គាល់​ថា​ដំណើរការ​តាក់តែង​ច្បាប់​នេះ​ គឺ​ជា​គំរូ ដោយមាន​តម្លាភាព និង​ផ្ដល់​ឱកាស​អោយ​អ្នក​ជំនាញ​អ្នក​ពាក់ព័ន្ធ រួម​នឹង​សាធារណជន​បាន​ចូលរួម។

បើ​ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ក៏​នៅ​តែ​ទទូច​អោយ​កែប្រែ​ចំណុច​ដែល​ជា​ក្ដី​បារម្ភ​ទាំងឡាយ ដើម្បី​ធានា​ថា នៅ​ពេល​ដែល​ច្បាប់​នេះ​អនុម័ត​ទៅ ​គឺ​មាន​ប្រយោជន៍​ដល់​គ្រប់​ភាគី ដែល​មិនមែន​ជា​ច្បាប់​ចែង​អោយ​តែ​ល្អ​មើល តែ​អនុវត្ត​មិន​កើត​នោះ​ឡើយ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។