ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ហើយ ប៉ុន្តែមិនទាន់បានចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍នៅឡើយ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ មានប្រជាពលរដ្ឋខ្លះមានការយល់ច្រឡំថា លិខិតសុំច្បាប់រៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងលិខិតចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ គឺដូចគ្នា។
តាមពិត លិខិតសុំច្បាប់រៀបការ និងលិខិតចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ឬហៅម៉្យាងទៀតថា អេតាស៊ីវិល នោះ ជាលិខិតពីរខុសគ្នា។
លិខិតសុំច្បាប់រៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ គឺជាលិខិតមួយប្រភេទដែលបុរសនារីទាំងអស់ត្រូវតែមាន ដើម្បីបានច្បាប់រៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ទៅបាន។ លិខិតអនុញ្ញាតឲ្យរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ គឺចេញដោយអាជ្ញាធរឃុំសង្កាត់ដែលជាទីលំនៅរបស់កូនក្រមុំរស់នៅ។ នៅពេលរៀបការ គ្រប់កូនក្រមុំ និងកូនកំលោះទាំងអស់ ត្រូវតែសុំលិខិតបញ្ជាក់អំពីភាពនៅលីវ ឬមិនទាន់មានគូរបស់ខ្លួន ដើម្បីសុំច្បាប់រៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍។
ចំណែកលិខិតចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ឬហៅថាអេតាស៊ីវិល នោះ គឺជាលិខិតមួយប្រភេទដែលកូនកំលោះ និងកូនក្រមុំ បានដឹកដៃគ្នាក្រោយពេលរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ទៅសាលាឃុំ ឬសង្កាត់ ដើម្បីសុំចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍។
មានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនមានការយល់ច្រឡំថា លិខិតសុំច្បាប់រៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងលិខិតចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ គឺជាលិខិតតែមួយ។
លោក វុទ្ធី មានទីលំនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ក៏មានការយល់មិនច្បាស់លើប្រភេទលិខិតរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងអេតាស៊ីវិលនេះដែរ៖ «ខ្ញុំឆ្ងល់ថា អ្វីទៅហៅថាអេតាស៊ីវិលនោះ? ជាទូទៅ ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើង មុនពេលរៀបការគេតែងតែទៅសុំលិខិតរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍។ សំណួរខ្ញុំសួរថា តើលិខិតសុំច្បាប់រៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ពីថ្នាក់ភូមិ ឃុំ ខេត្ត គាត់នោះជាអេតាស៊ីវិល ឬមិនមែនទេ?»។
លោក វុទ្ធី មានសំណួរបន្ថែមមួយទៀតថា តើលិខិតចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ឬគេនិយមហៅតាមភាសាបារាំង ថា អេតាស៊ីវិលនោះ វាមានសារប្រយោជន៍អ្វីខ្លះសម្រាប់គូស្វាមីភរិយា ដែលបានចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍នោះ?
ឆ្លើយតបចំពោះសំណួរអ្នកស្តាប់នេះ លោក សុក សំអឿន ជាមេធាវី និងជានាយករបស់អង្គការក្រុមអ្នកច្បាប់ការពារសិទ្ធិកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ពន្យល់ឲ្យដឹងថា លិខិតចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍មានសារសំខាន់ និងមានប្រយោជន៍ច្រើនយ៉ាង ដើម្បីជួយរួមចំណែកថែរក្សាចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍រវាងកូនកំលោះ និងកូនក្រមុំ ឲ្យបានយូរអង្វែង។ លិខិតចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងលិខិតសុំរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍មិនដូចគ្នាទេ។
លោក សុក សំអឿន៖ «ខុសគ្នាត្រង់យើងសុំរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ នោះគ្រាន់តែសុំរៀបការហ្នឹង? តែមិនច្បាស់ថាទៅសុំចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ឬអត់ទេ។ និយាយរួមសុំលិខិតអាពាហ៍ពិពាហ៍ ដើម្បីបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ក្នុងនោះមានរយៈប្រកាស ហើយទុកឱកាសឲ្យមានការតវ៉ា ថាជាប្ដី ឬប្រពន្ធ មុនពេលរៀបការកើតឡើង។ ដល់ពេលរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ហើយតើមានការចុះសម្រុងគ្នា ឬអត់? ព្រោះនៅក្នុងសង្គមយើង មានអ្នកខ្លះរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ហើយមិនមានការចុះសម្រុងគ្នាឡើយ។ ដូច្នេះ កាលណាមិនចុះសម្រុងគ្នាទេ មន្ត្រីអត្រានុកូលដ្ឋានមិនចុះក្នុងបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ឲ្យទេ»។
លោកមេធាវី សុក សំអឿន បានបញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរចេញលិខិតចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ឲ្យគូស្វាមីភរិយាណាដែលមានការយល់ព្រមគ្នាយកជាប្ដីប្រពន្ធ ហើយស្ម័គ្រចិត្តចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ដោយមានការដឹងឮ និងយល់ព្រមពីសាច់ញាតិគ្រួសារទាំងសងខាង។ ម៉្យាងវិញទៀត ច្បាប់ថ្មីគឺក្រមរដ្ឋប្បវេណី បានចែងថា អាជ្ញាធរអាចចេញលិខិតចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ឲ្យគូស្វាមីបាន លុះត្រាតែគូស្វាមីភរិយាដែលសុំចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍នោះ ធ្វើលិខិតកិច្ចសន្យាអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរជាមុនសិន៖ «រៀបការនោះគ្រាន់តែជានីតិវិធីមួយទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ យើងត្រូវចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ហើយយើងត្រូវធ្វើលិខិតកិច្ចសន្យាមួយនៅមន្ត្រីអត្រានុកូលដ្ឋាន»។
ចំពោះសារប្រយោជន៍នៃលិខិតចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ឬហៅថាអេតាស៊ីវិលនោះ លោកមេធាវី សុក សំអឿន លើកឡើងថា លិខិតនោះវារួមចំណែករក្សាចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍គូស្វាមីភរិយាទាំងអស់ផងដែរ៖ «នៅពេលណាយើងចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ហើយ យើងក្លាយទៅជាប្ដីប្រពន្ធពេញច្បាប់ហើយ។ កាលណាយើងមានអេតាស៊ីវិលអ៊ីចឹងហើយ បុរសជាប្ដី និងភរិយានេះមិនអាចទៅស្រឡាញ់ទាក់ទងជាមួយអ្នកក្រៅណាបានទៀតឡើយ ក្រៅពីប្ដីប្រពន្ធនៅក្នុងចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍បានទេ»។
លោកមេធាវី សុក សំអឿន បានពន្យល់ថា គូស្វាមីដែលមានអេតាស៊ីវិល បើចង់លែងលះគ្នា ក៏មានការលំបាកដែរ ពីព្រោះត្រូវប្ដឹងដល់តុលាការដើម្បីឲ្យចៅក្រមកាត់សេចក្តី បានអាចលែងគ្នាបាន។ ចំពោះនីតិវិធីក្នុងការលែងលះ ក៏មានភាពស្មុគស្មាញ ចំណាយពេលវេលាច្រើន ដែលជាប្រយោជន៍ផងដែរដើម្បីឲ្យគូស្វាមីភរិយាដែលចង់លែងលះគ្នានោះ មានពេលវេលាគិតគូរ អាចប្ដូរចិត្តអនុគ្រោះឲ្យគ្នា ហើយបន្តរួមរស់ជាប្ដីប្រពន្ធបានបន្តទៀត៖ «និយាយរួម នៅក្នុងសង្គម គេមិនចង់ឲ្យអ្នករៀបការគ្នានោះរៀបការហើយបែកគ្នាបានទេ។ មានន័យថា បើយើងមានអេតាស៊ីវិលហើយ ចង់បែកគ្នាវិញ មាននីតិវិធីវែងឆ្ងាយមុនអាចបែកគ្នាបាន។ ហើយមួយទៀត គឺទាក់ទងជាមួយទ្រព្យសម្បត្តិ មានន័យថា កាលណាយើងចុះបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ហើយ ទ្រព្យអ្នកណារកក៏ជាទ្រព្យសម្បត្តិរួមរបស់សហព័ទ្ធដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រមរដ្ឋប្បវេណីថ្មី បានទទួលស្គាល់ថា មានទ្រព្យមុនអាពាហ៍ពិពាហ៍ដែរ»។
នៅក្នុងច្បាប់ស្ដីពីអាពាហ៍ពិពាហ៍ និងគ្រួសារ ចំណុចមាត្រា១៤ បានចែងថា អាពាហ៍ពិពាហ៍ និងចាត់ទុកជាត្រឹមត្រូវតាមលក្ខណៈច្បាប់បាន លុះត្រាតែបុរស និងនារីដែលស្ម័គ្រចិត្តយកគ្នាជាប្ដីជាប្រពន្ធ ចុះកិច្ចសន្យាអាពាហ៍ពិពាហ៍នៅចំពោះមុខមន្ត្រីអត្រានុកូលដ្ឋានខាងលំនៅរបស់នារី។ កិច្ចសន្យានេះត្រូវចុះក្នុងបញ្ជីអាពាហ៍ពិពាហ៍ ហើយត្រូវចុះហត្ថលេខាដោយមន្ត្រីអត្រានុកូលដ្ឋានប្ដីប្រពន្ធ និងសាក្សីគ្រប់អាយុការចំនួន ២នាក់។
បើលោកអ្នកនាងមានចម្ងល់ផ្សេងៗទាក់ទងរឿងច្បាប់ លោកអ្នកអាចទាក់ទងមកនាទីអត្ថាធិប្បាយច្បាប់របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី តាមទូរស័ព្ទលេខ ០១៦ ២៦ ១២ ៧៣៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។