អតីត​អ្នក​យក​ព័ត៌មាន​អាស៊ីសេរី​ប្ដឹង​សាទុក្ខ​សុំ​លិខិតឆ្លងដែន និង​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​ពី​តុលាការ

ដោយ សេក បណ្ឌិត
2020.04.16
អ៊ូន ឈិន យាង សុធារិន្ទ ៦២២ អតីត​បុគ្គលិក​អាស៊ី​សេរី លោក អ៊ួន ឈិន (ឆ្វេង) និង​លោក យាង សុធារិន្ទ ហៅ យាង សុជាមេត្តា ពេល​ទៅ​សវនាការ​នៅ​សាលាឧទ្ធរណ៍ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី២១ មិថុនា ២០១៩។
Radio Free Asia

អតីត​អ្នក​យក​ព័ត៌មាន​អាស៊ីសេរី​ពីរ​រូប​គឺ លោក អ៊ួន ឈិន និង​លោក យាង សុធារិន្ទ សម្រេច​ប្តឹង​សាទុក្ខ​ទៅ​តុលាការ​កំពូល ដើម្បី​ស្នើសុំ​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ និង​លិខិតឆ្លងដែន​វិញ​។ អ្នក​ជំនាញ​សារព័ត៌មាន​ស្នើ​ដល់​តុលាការ​កំពូល ឱ្យ​ប្រគល់​ឯកសារ​សម្គាល់​ខ្លួន​ជូន​អ្នក​ទាំងពីរ​វិញ ដើម្បី​ពួកគេ​មាន​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ពេញលេញ​ដូច​ពលរដ្ឋ​ទូទៅ​ដែរ។

អតីត​អ្នកយកព័ត៌មាន​អាស៊ីសេរី​លោក យាង សុធារិន្ទ ឱ្យ​ដឹង​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៦ មេសា ថា មេធាវី​របស់​លោក​បាន​ដាក់​បណ្តឹង​សាទុក្ខ​នោះ​ទៅ​តុលាការ​រួចហើយ កាលពី​សប្ដាហ៍​មុន។ លោក​ថ្លែង​ថា តុលាការ​មិន​គួរ​រក្សា​ទុក​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ និង​លិខិតឆ្លងដែន​របស់​លោក និង​លោក អ៊ួន ឈិន ទៀត​ឡើយ ព្រោះ​វត្ថុ​ទាំងនោះ​ត្រឹមតែ​ជា​គ្រឿង​សម្គាល់​ខ្លួន មិនមែន​ជា​ភស្តុតាង​នៃ​សំណុំរឿង​នោះ​ទេ​។ លោក​ថា ការ​រក្សាទុក​លិខិតឆ្លងដែន និង​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​បែប​នេះ ធ្វើ​ឱ្យ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ពួក​លោក​នៅ​តែ​ស្ថិត​ក្រោម​ការ​រឹតត្បិត​ដដែល៖ «ការ​រក្សា​ឯកសារ​ពួក​ខ្ញុំ​ទុក វា​គ្មាន​ជួយ​អ្វី​ទេ។ សង្ឃឹម​ថា តុលាការ​កំពូល​លោក​យក​សំណុំរឿង​ពួក​ខ្ញុំ​ទៅ​ពិចារណា ហើយ​អនុគ្រោះ​ដល់​យើង​ខ្ញុំ​បែប​មនុស្សធម៌​។ ផ្តល់​ឱកាស​ឱ្យ​បាន​ទៅ​ជួប​ឪពុកម្តាយ ជួប​សាច់ញាតិ​ដូច​គេ​ដូច​ឯង​អ៊ីចឹង​។ បើ​និយាយ​ពី​មនុស្សធម៌ គួរតែ​ផ្ដល់​យុត្តិធម៌​ដល់​ពួក​ខ្ញុំ​ផង»

កាល​ពី​ចុង​ខែ​មីនា កន្លង​ទៅ សភា​ស៊ើបសួរ​សាលាឧទ្ធរណ៍​បាន​តម្កល់​ការសម្រេច​របស់​ចៅក្រម​ស៊ើបសួរ​តុលាការ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ទុក​ជា​បាន​ការ​ដដែល ក្រោម​ហេតុផល​ថា សំណុំ​រឿង​នេះ​ត្រូវ​បាន​ចាត់​របៀប​ឱ្យ​ស៊ើបសួរ​បន្ថែម​ទៀត ដូច្នេះ​សភា​ស៊ើបសួរ​សាលាឧទ្ធរណ៍​ទុក​រឿង​លិខិតឆ្លងដែន និង​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​នេះ ឱ្យ​ខាង​ក្រុមប្រឹក្សា​ជំនុំជម្រះ​តុលាការ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ជា​អ្នក​សម្រេច​វិញ។

កាល​ពី​នៅ​ដំណាក់កាល​សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ ចៅក្រម​ស៊ើបសួរ​លោក ពេជ្រ វិជ្ជាធរ បដិសេធ​មិន​ប្រគល់​លិខិត​ឆ្លង​ដែន និង​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​ដល់​អ្នក​ទាំងពីរ ដោយ​សម្អាង​ថា វត្ថុ​ចាប់​យក​ទាំង​នេះ​នៅ​មាន​ភាព​ចាំបាច់​ក្នុង​ដំណាក់កាល​ស៊ើបសួរ​។ ទោះជា​យ៉ាងណា ទាំង​អ្នកច្បាប់ និង​អ្នកការពារ​សិទ្ធិមនុស្ស​អះអាង​ដូចគ្នា​ថា ឯកសារ​សម្គាល់​ខ្លួន​នេះ មិនមែន​ជា​វត្ថុតាង​ស្វែងរក​ការពិត​នៃ​សំណុំរឿង​នោះ​ឡើយ ហើយ​ម្យ៉ាងទៀត អ្នក​ទាំងពីរ​លែង​ស្ថិត​ក្រោម​នីតិវិធី​ត្រួតពិនិត្យ​តាម​ផ្លូវ​តុលាការ​ជា​យូរ​មក​ហើយ ដូច្នេះ​តុលាការ​ត្រូវ​ប្រគល់​វត្ថុ​ទាំងនោះ​ទៅ​ឱ្យ​ពួកគេ​វិញ។

ក្រៅពី​ស្នើសុំ​លិខិតឆ្លងដែន និង​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​ហើយ​នោះ លោក យាង សុធារិន្ទ ក៏​ស្នើ​ដល់​តុលាការ​កំពូល ឱ្យ​ពន្លឿន​សំណុំរឿង​សុំ​បដិសេធ​ការស៊ើបអង្កេត​បន្ថែម​របស់​តុលាការ​ជាន់​ទាប​ផង​ដែរ៖ «តុលាការ​កំពូល​មេត្តា​ជួយ​ពន្លឿ​ន​នីតិវិធី​បើកសវនាការ​ជំនុំជម្រះ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​មិន​យល់ព្រម​ការស៊ើបអង្កេត​ឡើងវិញ​ហ្នឹង អ៊ីចឹង​សូម​ធ្វើ​ឱ្យ​បាន​លឿន​ទៅ​។ មែនទែន​ទៅ យើង​កំពុង​រង់ចាំ​ការសម្រេច​របស់​តុលាការ​កំពូល ហើយ​ការសម្រេច​របស់​តុលាការ​កំពូល​បែប​ណា​នោះ នឹង​ជួយ​ជំរុញ​បន្ថែម​ទៀត​ដល់​ការស៊ើបអង្កេត​បន្ថែម​នៅ​សាលាដំបូង​ហ្នឹងឯង»

អាស៊ីសេរី​មិន​អាច​ទាក់ទង​សុំ​ការ​អធិប្បាយ​រឿង​នេះ​ពី​អ្នកនាំពាក្យ​តុលាការ​កំពូល លោក អ៊ុក គឹម​សិទ្ធិ បានទេ នៅ​ថ្ងៃទី​១៦ មេសា ដោយ​ទូរស័ព្ទ​ចូល ពុំ​មាន​អ្នកទទួល។

សាលាដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​បាន​ចោទប្រកាន់​អតីត​អ្នកយកព័ត៌មាន​អាស៊ីសេរី​លោក អ៊ួន ឈិន និង​លោក យាង សុធា​រិន្ទ ពី​បទ «​ផ្តល់​ឱ្យ​រដ្ឋ​បរទេស​នូវ​ព័ត៌មាន​ជាអាទិ៍​ដែល​នាំ​ឱ្យ​អន្តរាយ​ការ​ការ​ពារ​ជាតិ​» និង​បទ «​ផលិត​វីដេអូ​អាសអាភាស​»​។ តុលាការ​បាន​ឃុំខ្លួន​អ្នក​ទាំង​ពីរ​ជាង ៩​ខែ ទើប​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​បណ្តោះអាសន្ន ប៉ុន្តែ​មកដល់ពេលនេះ ពួក​លោក​គ្មាន​សេរីភាព​ដើរហើរ​ពេញលេញ​ឡើយ ព្រោះ​តុលាការ​ក្រុងភ្នំពេញ​មិន​ព្រម​ផ្ដល់​អត្ត​សញ្ញាប័ណ្ណ និង​លិខិតឆ្លងដែន​ដល់​ពួក​លោក​វិញ​។

សមាជិក​ក្រុមប្រឹក្សាភិបាល​សម្ព័ន្ធ​អ្នកសារព័ត៌មាន​កម្ពុជា (CamboJA) លោក ម៉ៃ ទិត្យថារ៉ា មាន​ប្រសាសន៍​ថា តុលាការ​កំពូល​គួរតែ​ផ្ដល់​លិខិតឆ្លងដែន និង​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ​ដល់​អតីត​អ្នកយកព័ត៌មាន​អាស៊ីសេរី​ទាំងពីរ​រូប​វិញ ដើម្បី​ឱ្យ​ពួកគេ​មាន​សេរីភាព​ដើរហើរ​គ្រប់គ្រាន់ និង​អាច​ប្រកប​អាជីព​ចិញ្ចឹមជីវិត​បាន​ដូច​ធម្មតា៖ «ការដែល​មិន​ផ្ដល់​ឯកសារ​អស់ហ្នឹង វា​ហាក់ដូច​ជា​វាស់ដី​ឱ្យ​ពួកគាត់​ដើរ​អ៊ីចឹង​។ អ៊ីចឹង​ពួកគាត់​មិន​អាច​ធ្វើ​អ្វី​បាន​ក្រៅពី​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​។ បើ​គាត់​ចង់​ទៅ​ធ្វើការ​នៅ​ស្ថាប័ន​ណា ក៏​គេ​ត្រូវ​សួរ​ដែរ​ថា តើ​គាត់​ធ្លាប់​មាន​ជាប់ចោទ​អ្វី ឬក៏​ធ្លាប់​មាន​បទល្មើស​អ្វី​ដែរ ឬ​អត់​? ដោយសារ​ករណី​គាត់​តុលាការ​នៅតែ​ស្រាវជ្រាវ ធ្វើការ​ស៊ើបសួរ​បន្ថែម អ៊ីចឹង​វា​ប៉ះពាល់​ខ្លាំង​ណាស់​សម្រាប់​ការរស់នៅ និង​ការ​ប្រកប​ការងារ​របស់​ពួកគាត់​នោះ»

អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​សារព័ត៌មាន​រូប​នេះ ស្នើ​យ៉ាង​ទទូច​ដល់​តុលាការ​គ្រប់​ជាន់ថ្នាក់ ឱ្យ​ទម្លាក់​ចោល​បទចោទប្រកាន់​លើ​លោក អ៊ួន ឈិន និង​លោក យាង សុធា​រិន្ទ ពីព្រោះ​លោក​សង្កេត​ឃើញ​ថា តុលាការ​គ្មាន​ភស្តុតាង​គ្រប់គ្រាន់​ដើម្បី​ដាក់​បន្ទុក​អតីត​អ្នកសារព័ត៌មាន​ទាំង​ពីរ​រូប​នេះ​ឡើយ​។ លោក ម៉ៃ ទិត្យថារ៉ា បន្ថែម​​ថា ការ​បន្ត​ចោទប្រកាន់​អ្នក​ទាំងពីរ ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សេរីភាព​សារព័ត៌មាន​នៅ​កម្ពុជា និង​បង្ក​ការភ័យខ្លាច​ដល់​អ្នកសារព័ត៌មាន​ដទៃ​ទៀត៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។