សាច់ញាតិ និងមេធាវីទាមទារឲ្យដោះលែង លោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជន ខណៈតុលាការបន្តលើកពេលសវនាការ
2021.06.07
សកម្មភាពពលរដ្ឋតវ៉ានៅមុខស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា ដើម្បីទាមទារឲ្យដោះលែងសកម្មជនដែលរងការឃុំខ្លួន ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
Photo Provided
តុលាការក្រុងភ្នំពេញ បន្តលើកពេលសវនាការលើអង្គសេចក្តីនៃសំណុំរឿងលោក រ៉ុង ឈុន និងក្រុមសកម្មជនសង្គមជិត ១០នាក់ផ្សេងទៀត ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនា ទៅពេលក្រោយទៀត ក្រោមហេតុផលបង្ការជំងឺកូវីដ-១៩។ ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី តុលាការក្រុងភ្នំពេញនឹងបន្តបើកសវនាការលើបណ្តឹងសុំនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នរបស់លោក រ៉ុង ឈុន និងកញ្ញា ស កណិការ ដូចការគ្រោងទុកដដែល។ សាច់ញាតិ និងមេធាវីការពារក្តី ទាមទារឲ្យតុលាការដោះលែងសកម្មជនសង្គមទាំងនោះ ព្រោះការលើកពេលបើកសវនាការលើអង្គសេចក្តីម្តងហើយម្តងទៀតនេះ នឹងធ្វើឲ្យពួកគាត់ បន្តជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារដោយអយុត្តិធម៌។
សាច់ញាតិ និងមេធាវីការពារក្តី ខកចិត្តចំពោះតុលាការក្រុងភ្នំពេញ ដែលលើកពេលសវនាការលើអង្គសេចក្តីនៃសំណុំរឿងលោក រ៉ុង ឈុន រួមទាំងសំណុំរឿងក្រុមយុវជនខ្មែរថាវរៈ និងយុវជនសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ ហើយចេះតែបន្តឃុំខ្លួនពួកគាត់តាមទំនើងចិត្ត
មេធាវីការពារក្តីឲ្យលោក រ៉ុង ឈុន និងកញ្ញា ស កណិការ គឺលោក សំ សុគង់ ថ្លែងថា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចលើកពេលសវនាការលើអង្គសេចក្តីសំណុំរឿង លោក រ៉ុង ឈុន និងកញ្ញា ស កណិការ ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនា ទៅថ្ងៃក្រោយវិញ ក្រោមហេតុផលថា មន្ត្រីពន្ធនាគារ មិនអាចបញ្ជូនពួកគាត់ចូលរួមសវនាការបានទេ ព្រោះពួកគាត់ កំពុងដាក់ឲ្យធ្វើចត្តាឡីស័កក្នុងពន្ធនាគារព្រៃសទាំងផ្នែកបុរស ទាំងផ្នែកស្ត្រី។ ប៉ុន្តែលោកឲ្យដឹងថា តុលាការនឹងនៅតែបើកសវនាការមុនអង្គសេចក្តីទាក់ទងនឹងសំណើសុំនៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្នរបស់លោក រ៉ុង ឈុន និង កញ្ញា ស កណិការ ដដែល ដោយមានតែវត្តមានរបស់មេធាវីការពារក្តី នៅថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនា។ មេធាវីការពារក្តីរូបនេះរំពឹងថា តុលាការនឹងពិចារណាដោះលែងកូនក្តីរបស់លោកទាំងពីរនាក់ ព្រោះពួកគាត់បានជាប់ឃុំជាង ១០ខែមកហើយ ដែលលើសពេលកំណត់នៃច្បាប់៖ «យើងសង្ឃឹមថា តុលាការ នឹងពិចារណារយៈពេល នៃការឃុំខ្លួន ក៏ដូចជាអំឡុងពេលនៃការផ្ទុះរីករាលដាលជំងឺកូវីដទាំងក្នុងពន្ធនាគារ និងខាងក្រៅ ហើយទី៣ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសុខភាពរបស់កូនក្តីទាំងពីរនាក់នេះ។ ចំពោះបញ្ហា នីតិវិធីច្បាប់នោះខ្ញុំគិតថា តុលាការគួរតែដោះលែងពួកគាត់ឲ្យបាននៅក្រៅឃុំបណ្តោះអាសន្ន បើយើងឃើញរយៈពេលនៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរបស់គាត់ គឺជាង១០ខែ ដែលនៅក្នុងបទចោទប្រកាន់របស់ពួកគាត់គឺពីបទញុះញង់ ជាបទមជ្ឈិមដែលមានកម្រិតទោសពី៦ខែទៅ២ឆ្នាំ ហើយការអនុវត្តទោសជាបណ្ដោះអាសន្នរបស់គាត់នេះវា១០ខែជាងវាសឹងតែស្មើ២ភាគ៣នៃទោសដាក់ពន្ធនាគារហើយ បើសិនជាតុលាការរកឃើញថា គាត់មានកំហុសដូច្នេះតុលាការគួរតែពិចារណាលើចំណុចនេះ»។
ចំណែកមេធាវីការពារក្តីឲ្យក្រុមយុវជនខ្មែរថាវរៈ និងយុវជនសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ គឺលោក សំ ចំរើន ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា តុលាការក៏បានជូនដំណឹងពីការលើកពេលសវនាការលើអង្គសេចក្តីសំណុំរឿងកូនក្តីរបស់លោកទាំង ៧នាក់ដែរ។ លោកយល់ថា ការលើកពេលនេះ កាន់តែពន្យារពេលនៃការឃុំខ្លួនកូនក្តីរបស់លោកថែមទៀត ដែលលើសពេលកំណត់នៃច្បាប់៖ «វាកាន់តែយឺតយ៉ាវហើយព្រោះយើងស្នើសុំនៅក្រៅឃុំ ក៏មិនអនុញ្ញាត ដូច្នេះយើងបានលើកឡើងដែរពីបញ្ហាហ្នឹងក្នុងសវនាការលើកមុនថា រឿងនេះយើងមិនអាចទស្សន៍ទាយថា អាចនឹងបញ្ចប់ឬទទួលបានសាលក្រមពេលណា ទើបយើងស្នើសុំដោះលែង»។
អាជ្ញាធររបបលោក ហ៊ុន សែន បានចាប់ខ្លួនលោក រ៉ុង ឈុន កាលពីយប់ថ្ងៃទី៣១ កក្កដា ឆ្នាំ២០២០ ក្រោយពីលោកចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ និងផ្តល់បទសម្ភាសដល់អ្នកសារព័ត៌មានទាក់ទងនឹងបញ្ហាដីធ្លីនៅក្បែរតំបន់ព្រំដែនក្នុងខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ ក្រោយការការចាប់ខ្លួននេះ មានពលរដ្ឋ ក្រុមសកម្មជននយោបាយ ក្រុមកម្មករ គ្រូបង្រៀន និងព្រះសង្ឃ រួមទាំងយុវជនជាច្រើននាក់ បានចេញតវ៉ាជាបន្តបន្ទាប់ទាមទារឲ្យដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន វិញ។ មិនត្រឹមតែមិនដោះលែងទេ អាជ្ញាធរ បានចាប់ខ្លួនអ្នកតវ៉ាជាច្រើននាក់ដាក់ពន្ធនាគារបន្តបន្ទាប់ថែមទៀតក្នុងនោះក៏មានប្រធានសមាគមកម្មករ សេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធកម្ពុជា (CILA) កញ្ញា ស កណិការ រួមទាំងក្រុមយុវជនខ្មែរថាវរៈនិងយុវជនសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរចំនួន៧នាក់ ។ យុវជនទាំង ៧នាក់នេះ រួមមានព្រះភិក្ខុ កើត សារ៉ាយ លោក មាន ព្រហ្មមុនី កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ លោក ថា ឡាវី លោក មួង សុភ័ក្ត្រ លោក ហ៊ុន វណ្ណៈ និងលោកស្រី ឈឿន ដារ៉ាវី។ មកទល់ពេលនេះ ពួកគាត់ កំពុងជាប់ឃុំបណ្ដោះអាសន្នក្នុងពន្ធនាគាររយៈពេលជាង៨ខែ ទៅជាង១០ខែហើយ ដើម្បីរង់ចាំសវនាការកាត់ក្តី ក្រោមបទចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ដូចៗ គ្នា។
ម្ដាយរបស់លោកស្រី ឈឿន ដារ៉ាវី គឺលោកស្រី ថាច់ ធីតា រៀបរាប់ថា លោកស្រីខកចិត្តដែលតុលាការលើកពេលសវនាការ ខណៈលោកស្រី ខំធ្វើដំណើរពីខេត្តបាត់ដំបង មកភ្នំពេញ តាំងពីព្រឹកព្រលឹមនៅថ្ងៃទី៧ មិថុនា ដើម្បីត្រៀមចូលស្តាប់សវនាការនៅថ្ងៃទី៨ មិថុនា។ លោកស្រីទទូចឲ្យតុលាការដោះលែងកូនរបស់លោកស្រី និងសកម្មជនសង្គមផ្សេងទៀត ព្រោះការពន្យាពេលឃុំខ្លួនបែបនេះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌បំផុត៖ «វាកាន់តែយឺតយ៉ាវហើយព្រោះយើងស្នើសុំនៅក្រៅឃុំ ក៏មិនអនុញ្ញាត ដូច្នេះយើងបានលើកឡើងដែរពីបញ្ហាហ្នឹងក្នុងសវនាការលើកមុនថា រឿងនេះយើងមិនអាចទស្សន៍ទាយថា អាចនឹងបញ្ចប់ឬទទួលបានសាលក្រមពេលណា ទើបយើងស្នើសុំដោះលែង»។
សមាជិកគ្រួសាររបស់សកម្មជនសង្គមផ្សេងទៀត ក៏បង្ហោះសារនៅលើបណ្តេញសង្គមជាបន្តបន្ទាប់ទាមទារឲ្យតុលាការប្រគល់សេរីភាពជូនសាច់ញាតិរបស់ពួកគាត់ឡើងវិញដែរ ព្រោះពួកគាត់ពុំបានប្រព្រឹត្តអ្វីខុសច្បាប់ឡើយ។
អាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន្ទ ដើម្បីឆ្លើយតបរឿងនេះបានទេ ដោយទូរស័ព្ទចូលពុំមានអ្នកទទួល។
ជុំវិញរឿងនេះ នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ (LICADHO)លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ការស្នើសុំរបស់មេធាវីការពារក្តី គឺត្រឹមត្រូវតាមនីតិវិធីច្បាប់។ លោកបញ្ជាក់ថា តាមនីតិវិធីច្បាប់ នៅពេលសំណុំរឿងចូលដល់ដំណាក់កាលចៅក្រមជំនុំជម្រះ គឺតុលាការមិនអាចបន្តឃុំខ្លួនពួកគាត់លើសពី ៤ខែ ដោយមិនកាត់ទោសនោះទេ ព្រោះខុសទៅនឹងការកំណត់នៃច្បាប់ និងបំពានសិទ្ធិជនជាប់ឃុំ៖ «យើងសង្ឃឹមថា តុលាការនឹងពិចារណា ព្រោះយើងដឹងហើយថា ពន្ធនាគារយើងចង្អៀតណែន ហើយពន្ធនាគារមួយចំនួនកំពុងតែឆ្លងវីរុសកូវីដ ចូលដល់ហើយធ្វើឲ្យមានការបារម្ភកាន់តែខ្លាំងដូច្នេះខ្ញុំយល់ថា ករណីនេះ តុលាការគួរតែពិចារណាព្រោះនេះជាបទមជ្ឈិមទេ ហើយការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន គេនិយាយទៅលើតម្រូវការចាំបាច់ និងជម្រើសចុងក្រោយផងដែរ»។
នៅក្នុងជំនួបទ្វេភាគីជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១ មិថុនា អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក អ្នកស្រី វិនឌី ហ្សឺម៉ាន (Wendy Sherman) បានអំពាវនាវដល់អាជ្ញាធរកម្ពុជាឱ្យទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ដែលមានចរិតនយោបាយលើអ្នកនយោបាយប្រឆាំង អ្នកសារព័ត៌មាន និងសកម្មជនជាបន្ទាន់។ អ្នកស្រីក៏បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលបើកលំហនយោបាយ និងពលរដ្ឋឡើងវិញ នៅមុនការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ ឆ្នាំ២០២២ និងការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខ។ អ្នកស្រីគូសបញ្ជាក់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកគាំទ្រប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ គាំទ្រក្តីបំណងចង់ឱ្យមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងគាំទ្រសិទ្ធិសេរី ភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅតាមតំបន់មួយចំនួននៅស្រុកសុរិន្ទ