សង្គមស៊ីវិល រិះគន់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំរឿងហាមសិស្សនិយាយរឿងនយោបាយក្នុងសាលា
2019.12.24
សង្គមស៊ីវិល និងគ្រូបង្រៀន ថ្លែងថា ក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា មិនគួរហាមឃាត់ សិស្សនិយាយរឿងនយោបាយក្នុងសាលានោះទេ ប៉ុន្តែគួរតែហាមឃាត់សកម្មភាពឃោសនា នយោបាយ និងសកម្មភាពកៀរគរគ្រូបង្រៀន និងសិស្សឲ្យចូលជាសមាជិកគណបក្សកាន់អំណាចវិញ ទើបជារឿងត្រឹមត្រូវ។ ប្រតិកម្មនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ បានដាក់បម្រាម មិនឲ្យសិស្សនិយាយរឿងនយោបាយ នៅក្នុងសាលា។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងគ្រូបង្រៀន ព្រមទាំងអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកបាន បញ្ចេញមតិរិះគន់ព្រោងព្រាតចំពោះរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា លោក ហង់ ជួនណារ៉ុន ដែលហាមឃាត់សិស្សមិនឲ្យនិយាយរឿងនយោបាយក្នុងសាលារៀន។
ទីប្រឹក្សាសមាគមគ្រូបង្រៀនឯករាជ្យកម្ពុជា និងជាតំណាងក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក រ៉ុង ឈុន មានប្រសាសន៍ថា បម្រាមរបស់ក្រសួងអប់រំ គឺការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិដែល មានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់អន្តរជាតិ។ លោក បន្តថា ក្រសួងអប់រំ គួរតែបើកទូលាយ ឲ្យសិស្សនិស្សិតមានសិទ្ធិជជែកនិងបានយល់ដឹងស៊ីជម្រៅអំពីបញ្ហានយោបាយ ទោះបីជានៅ ក្នុងសាលារៀនក្តី៖ «យើងឃើញមាននាយកសាលាឬនាយករងនិងថ្នាក់គ្រប់គ្រងនៅ តាមមហាវិទ្យាល័យអី សុទ្ធតែជាសកម្មជនគណបក្សកាន់អំណាច។នេះទើបច្បាប់ត្រូវហាម គេហាម មិនឲ្យអ្នកទាំងអស់នេះយកម៉ោងរដ្ឋទៅធ្វើសកម្មភាពនយោបាយទេ ប៉ុន្តែចំពោះសិស្សនិងនិស្សិត អាចមានសិទ្ធិជជែកគ្នារឿងនយោបាយរឿងស្រុកទេស អត់មានអ្វីត្រូវហាមឃាត់ទេ។ បើមិនជឿទេ ឲ្យលោករដ្ឋមន្ត្រីអប់រំ ទៅមើលច្បាប់ឡើងវិញ»។
អតីតសមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) រូបនេះ បន្ថែមថា បម្រាមរបស់ក្រសួងអប់រំនេះ គឺមិនខុសពីខ្លួនឯងកើតស្រែង តែបែរជាប្រកាសលក់ថ្នាំស្រែងនោះទេ។ លោក សង្កេតឃើញថា គ្រូបង្រៀនភាគច្រើន ត្រូវបានគណបក្សកាន់អំណាច តាមរយៈនាយកសាលា បញ្ចូលឈ្មោះទៅក្នុងសមាជិករបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងកាត់ប្រាក់បៀវត្សរ៍ យកឲ្យកាកបាទក្រហមកម្ពុជាគ្រប់គ្រងដោយភរិយាលោក ហ៊ុន សែន ទាំងដែលពួកគាត់មិនបានឯកភាព។ ឯសិស្សនិស្សិតវិញ លោកថា ក៏ត្រូវបានក្រសួងអប់រំ កៀរគរឲ្យចូលរួមក្នុងសកម្មភាពយុវជនកាកបាទក្រហម យុវជនកាយឫទ្ធិ ឬសហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជា ដែលគ្រប់គ្រងដោយកូនប្រុសពៅលោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ុន ម៉ានី ជាដើម ។ លោក រ៉ុង ឈុន យល់ថា ក្រសួងអប់រំគួរ តែហាមឃាត់សកម្មភាពនយោបាយទាំងនេះ ហើយត្រូវបើកសិទ្ធិឱ្យសិស្សនិស្សិតនិយាយរឿងនយោបាយក្នុងសាលាវិញ។
ស្រដៀងគ្នានេះ អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេត និងតស៊ូមតិនៃអង្គការខុមហ្វ្រែល (Comfrel) លោក កន សាវាង្ស លើកឡើងថា ប្រសិនបើក្រសួងអប់រំចង់ហាមសិស្សនោះ ក្រសួងក៏គួរតែហាមឃាត់មន្ត្រីអប់រំ ឬគ្រូបង្រៀន កុំឲ្យនិយាយរឿងនយោបាយក្នុងសាលាដូចគ្នា និងត្រូវកាត់ឈ្មោះ គ្រូបង្រៀនចេញពីរចនាសម្ព័ន្ធគណបក្សនយោបាយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកយល់ថា ក្រសួងអប់រំ អាចហាមឃាត់សិស្សត្រឹមកម្រិតបឋមមិនឲ្យជជែកពីរឿងនយោបាយ ប៉ុន្តែមិនគួរហាមឃាត់សិស្ស កម្រិតចាប់ពីអនុវិទ្យាល័យឡើងទៅនោះឡើយ៖ «បញ្ហានយោបាយជារឿងដែលយុវជននិងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ត្រូវដឹង ដូចក្នុងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា ពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយបានដោយគ្មានការហាមឃាត់នោះទេ»។
(លោក កន សាវាង្ស អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេត និងតស៊ូមតិនៃអង្គការខុមហ្វ្រែល (Comfrel)
ក្រុមសង្គមស៊ីវិលបញ្ចេញប្រតិកម្មបែបនេះ ក្រោយពេលរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា លោក ហង់ ជូនណារ៉ុន បានថ្លែងប្រាប់ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាពិគ្រោះនិងផ្ដល់យោបល់កាលពីថ្ងៃទី២៣ ធ្នូ ថា សិស្សមិនអាចជជែកគ្នាពីរឿងនយោបាយក្នុងសាលារៀនបានទេ ព្រោះច្បាប់ហាមឃាត់ ហើយសាលារៀន គឺជាកន្លែងអព្យាក្រឹត។
គ្រូបង្រៀនមា្នក់នៅខេត្តព្រះសីហនុ ប្រាប់អាស៊ីសេរីក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះថា គណបក្សកាន់អំណាច នៅតែប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន ដើម្បីយកសាលារៀន ធ្វើជាកន្លែងផ្សព្វផ្សាយពីសកម្មភាពនយោបាយ និងកៀរគរឲ្យគ្រូបង្រៀនគាំទ្រគណបក្សរបស់ខ្លួន។ អ្នកគ្រូបង្រៀនរូបនេះ ឲ្យដឹងទៀតថា ខាងសាលាតម្រូវឲ្យគ្រូបង្រៀនទាំងអស់ចូលជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយប្រាក់ខែរបស់លោកគ្រូ អ្នកគ្រូ ត្រូវបានកាត់ចូលកាកបាទក្រហមផង កាត់ចូលសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាផង និងកាត់ដើម្បីចូលរួមក្នុងកម្មវិធីផ្សេងៗ ទៀត ដោយស្វ័យប្រវត្តិ ទោះគ្មានការឯកភាពក៏ដោយ។ លើសពីនេះ អ្នកគ្រូពិនិត្យឃើញថា តាមសាលារៀនតែងតែមានកិច្ចប្រជុំរឿងនយោបាយជាញឹកញាប់ ហើយនាយកសាលា តែងនិយាយមិនដាច់នោះទេ រឿងគុណបំណាច់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងថ្ងៃ៧ មករា៖ «ប្រសិនបើក្រសួងចេញមកហាមថា មិនឲ្យសិស្សឬមួយគ្រូបង្រៀន ជជែករឿងនយោបាយនៅក្នុងសាលា ដូច្នេះក្រសួងខ្លួនឯងត្រូវពង្រឹងខ្លួនឲ្យត្រឹមត្រូវមានសុក្រឹត កុំលម្អៀងទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ ចំពោះមនុស្សដែលចូលជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយយកម៉ោងរដ្ឋ និងឲ្យក្មេងសិស្សសាលា និងឲ្យគ្រូបង្រៀនចូលបក្សខ្លួនឯងដោយមិនមានការស្ម័គ្រចិត្តនោះ គួរតែធ្វើឲ្យបានត្រឹមត្រូវទៅ»។
អ្នកគ្រូបង្រៀនរូបនេះ យល់ថា ប្រទេសកម្ពុជា បានប្រកាន់យករបបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដូច្នេះ មនុស្សគ្រប់រូបគ្រប់វ័យគួរតែមានសិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញនិយាយរឿងនយោបាយគ្រប់ទីកន្លែង។
ឆ្លើយតបនឹងករណីនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងអប់រំ លោក រស់ សុវាចា មានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងអប់រំ ស្វាគមន៍ចំពោះការរិះគន់ក្នុងន័យស្ថាបនា ហើយក្រសួងនឹងខិតខំ សហការជាវិជ្ជមានជាមួយភាគី ពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដើម្បីកែទម្រង់វិស័យអប់រំនៅកម្ពុជា។ លោកបញ្ជាក់ថា ចំពោះការលើកឡើង របស់លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងអប់រំ ដែលថា មិនអនុញ្ញាតឲ្យសិស្ស ជជែកពីរឿងនយោបាយនោះ ព្រោះផ្អែកតាមច្បាប់ស្ដីពីការអប់រំនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រង់មាត្រា៣៤ ចែងថា ស្ថាប័នអប់រំ គ្រឹះស្ថានសិក្សា ត្រូវគោរពគោលការណ៍អព្យាក្រឹតភាព៖ «ការយល់ឃើញទាំងឡាយណា ដែលប្រាស់ចាកពីកំណែទម្រង់អប់រំ យុវជន និងកីឡា គឺជាទស្សនៈបុគ្គល។ ខ្ញុំសូមជម្រាបជូនសារជាថ្មីថា អ្វីដែលក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា បានធ្វើគឺយោងទៅលើច្បាប់និងឯកសារគិតយុត្តិ»។
ទោះយ៉ាងណាក្តី ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល លើកឡើងថា មាត្រា៣៤ នៃច្បាប់ស្ដីពីការអប់រំ មិនបានហាមឃាត់សិស្សានុសិស្សជជែករឿងនយោបាយឡើយ ប៉ុន្តែច្បាប់នេះ មានគោលដៅហាមឃាត់ ការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ ឬការឃោសនាឲ្យគណបក្សនយោបាយណាមួយក្នុងស្ថាប័នអប់រំ។
ក្នុងពេលបោះឆ្នោតម្តងៗ ក្រុមគ្រូបង្រៀនមួយចំនួន ក៏តែងតែចោទប្រកាន់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាថា បានគំរាមកំហែងផង និងស៊ូកប៉ាន់លុយកាក់ផង ដើម្បីទិញសន្លឹកឆ្នោតពួកគាត់នៅតាមសាលារៀន។ អង្គការសង្គមស៊ីវិល ចាត់ទុកថា ករណីទាំងនេះ គឺជាអំពើបំពានច្បាប់អប់រំ ជាអំពើពុករលួយបែបនយោបាយ និងថែមទាំងបំពានគោលការណ៍បោះឆ្នោតធ្ងន់ធ្ងរទៀតផង៕
(លោក រ៉ុង ឈុន ទីប្រឹក្សាសមាគមគ្រូបង្រៀនឯករាជ្យកម្ពុជា និងជាតំណាងក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា)
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។