ខណៈដែលប្រជាជាតិកម្ពុជា កំពុងរៀបចំធ្វើព្រះរាជពិធីគម្រប់ខួប ១១ឆ្នាំនៃការគ្រងរាជ្យសម្បត្តិរបស់ព្រះមហាក្សត្រ សម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួន ស្នើព្រះមហាក្សត្រជួយធ្វើព្រះរាជអន្តរាគមន៍ក្នុងរឿងនយោបាយ។
ការស្នើរបស់ពលរដ្ឋនេះ គឺស្របពេលដែលស្ថានភាពនយោបាយរវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រឹតតែឡើងកម្ដៅ ពិសេសគឺក្រោយពីតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ចំនួន ២រូប ត្រូវបានបាតុករគាំទ្រគណបក្សកាន់អំណាចវាយប្រហារឲ្យរងរបួសធ្ងន់ធ្ងរ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក៏បានទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រអំពីព្រឹត្តិការណ៍អំពើហិង្សានេះដែរ។
នៅក្នុងព្រះរាជពិធីគម្រប់ខួប ១១ឆ្នាំនៃការគ្រងរាជ្យសម្បត្តិរបស់សម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី នៅថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា សិស្ស និស្សិត គ្រូបង្រៀន មន្ត្រីរាជការ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឲ្យឈប់សម្រាកចំនួនមួយថ្ងៃ ដើម្បីចូលរួមអបអរនៅក្នុងទិវានេះ។
ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានកម្ពុជា អាកាប៉េ (AKP) រាយការណ៍ថា គណៈកម្មាធិការរៀបចំបុណ្យជាតិ-អន្តរជាតិ បានណែនាំឲ្យគ្រប់ក្រសួង ស្ថាប័ននៅតាមរាជធានី-ខេត្តទាំងអស់ ត្រូវដាក់តាំងព្រះឆាយាល័ក្ខណ៍ព្រះមហាក្សត្រលំអដោយភ្លើងពណ៌ ដាក់ទង់ជាតិ និងពាក្យស្លោកជូនពរនៅតាមក្រសួង-ស្ថាប័នរបស់ខ្លួន។ ចំណែកក្រសួងព័ត៌មាន ត្រូវណែនាំចាត់ឲ្យបណ្ដាញវិទ្យុ ទូរទស្សន៍ជាតិ និងឯកជន តាមដានយកព័ត៌មានផ្សព្វផ្សាយឲ្យទូលំទូលាយនូវព្រះរាជសកម្មភាព និងស្នាព្រះហស្តនានារបស់ព្រះអង្គ។
រីឯក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ត្រូវណែនាំមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ គ្រប់រាជធានី-ខេត្ត ចាត់តាំងក្រុមតន្ត្រីសិល្បៈបុរាណសម័យ សម្ដែងនៅតាមទីសាធារណៈឲ្យពលរដ្ឋកម្សាន្តសប្បាយ។ ក្រៅពីនេះ រដ្ឋាភិបាលក៏រៀបចំឲ្យមានការអុជកាំជ្រួចនៅពេលយប់ផងដែរ។
លើសពីនេះ សារថ្វាយព្រះពរព្រះមហាក្សត្រ ក៏បានចេញជាហូរហែពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាល បក្សប្រឆាំង និងក្រសួង-ស្ថាប័ននានា។ ចំណែកពលរដ្ឋ និងអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) មួយចំនួន ថែមទាំងបានដាក់ព្រះឆាយាល័ក្ខណ៍របស់ព្រះមហាក្សត្រនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ពួកគេទៀតផង។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការប្រារព្ធព្រះរាជពិធីគម្រប់ខួបគ្រងរាជ្យសម្បត្តិរបស់ព្រះមហាក្សត្រពេលនេះ ជួនចំពេលដែលស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជា កំពុងតែឡើងកម្ដៅបន្ថែមទៀត។ ការឡើងកម្ដៅនេះ គឺនៅបន្ទាប់ពីតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ២រូប គឺលោក ញ៉យ ចំរើន និងលោក គង់ សភា ត្រូវបានបាតុករគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា វាយឲ្យរងរបួសធ្ងន់ធ្ងរទៅសម្រាកព្យាបាលនៅប្រទេសថៃ។
អំពើហិង្សានេះ បានធ្វើឲ្យគណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សជាតិ-អន្តរជាតិ រិះគន់យ៉ាងខ្លាំង ហើយបានទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាប់ខ្លួនជនប្រព្រឹត្តិ មកផ្ដន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់។
នៅក្នុងលិខិតទូលថ្វាយទៅព្រះមហាក្សត្រកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែតុលា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភរបស់ពួកគេចំពោះសន្តិសុខសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន ក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ និងការបំពេញការងារផ្សេងៗក្នុងតួនាទីជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ។ ពួកគេ ក៏បានទូលថ្វាយព្រះមហាក្សត្រពីការបង្កអំពើហិង្សាអនាធិបតេយ្យ និងពីអសមត្ថភាពរបស់សមត្ថកិច្ច ក្នុងការការពារសន្តិសុខសុវត្ថិភាពដល់ពលរដ្ឋ។
ចំណែកពលរដ្ឋវិញ បានស្នើសុំព្រះមហាក្សត្រធ្វើព្រះរាជអន្តរាគមន៍ឲ្យអ្នកនយោបាយ បញ្ឈប់នូវការបង្កហិង្សាដាក់គ្នា ដែលអាចធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់ប្រទេសជាតិ។
ពលរដ្ឋឈ្មោះ សុខ សឿន សព្វថ្ងៃជាពេទ្យសត្វនៅរាជធានីភ្នំពេញ យល់ឃើញថា ព្រះមហាក្សត្រ គឺជាតួអង្គសំខាន់តែមួយគត់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយ ពិសេសនៅពេលដែលអ្នកនយោបាយខ្មែរមិនចុះសម្រុងគ្នា។ លោកថា កន្លងមកនៅពេលដែលមានបញ្ហាកើតឡើង អ្នកនយោបាយខ្មែរ ពិសេសរដ្ឋាភិបាលពុំសូវទទួលយកមតិយោបល់ពីភាគីដទៃឡើយ ដូចជាពីអង្គការសង្គមស៊ីវិល ឬសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាដើម។
លោក សុខ សឿន មានប្រសាសន៍ថា នៅពេលមានភាពតានតឹងនយោបាយដូចបច្ចុប្បន្ន លោកចង់ឃើញព្រះមហាក្សត្រកោះហៅទាំងមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច និងបក្សប្រឆាំង មកជជែកគ្នាដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ជៀសវាងការធ្វើនយោបាយហិង្សា ដែលឈានដល់ការបង្ករបួសស្នាម ដូចក្នុងករណីវាយប្រហារទៅលើតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំង ជាដើម៖ «សម្រាប់ខ្ញុំជាពលរដ្ឋ ខ្ញុំចង់ឲ្យព្រះមហាក្សត្រយើងចូលរួមឲ្យសកម្មរឿងបញ្ហានយោបាយ ដើម្បីកុំឲ្យខាងម្នាក់មានឥទ្ធិពលខ្លាំងជាងខាងផ្សេង ធ្វើម៉េចឲ្យស្មើភាពគ្នា កុំអាងតែមានអំណាចធ្វើបាបគេបានតាមចិត្ត ប្រសិនបើព្រះមហាក្សត្រអាចមានឥទ្ធិពលទៅលើរឿងហ្នឹងល្អមែនទែន»។
បើទោះជាព្រះមហាក្សត្រទ្រង់គ្រងរាជ្យសម្បត្តិ និងមិនកាន់អំណាច ប៉ុន្តែព្រះអង្គ គឺជានិមិត្តរូបនៃឯកភាពជាតិ និងនិរន្តរភាពជាតិ។ ព្រះអង្គទ្រង់ជាអ្នកធានាឯករាជ្យជាតិ អធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី ជាអ្នកធានាការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ និងការគោរពសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ។ ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះអង្គក៏មានតួនាទីជាព្រះរាជអាជ្ញាកណ្ដាល ក្នុងការធានាការប្រព្រឹត្តទៅនៃអំណាចសាធារណៈរបស់រដ្ឋឲ្យមានភាពទៀងទាត់។
គេនៅចាំបានថា កាលពីពេលដែលអតីតព្រះមហាក្សត្រ សម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ នៅមានព្រះជន្ម ព្រះអង្គតែងចេញព្រះភ័ក្ត្រធ្វើជាព្រះរាជអាជ្ញាកណ្ដាលក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះនយោបាយរវាងខ្មែរ និងខ្មែរ ជាពិសេសនៅពេលដែលមានបញ្ហាជាប់ គាំងនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោត ឬនៅពេលមានកម្ដៅនយោបាយកើតឡើងម្តងៗ។ នៅពេលមានបញ្ហាមន្ទិលសង្ស័យអ្វីមួយ ព្រះអង្គតែងកោះហៅមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធឲ្យចូលជួប ដើម្បីសាកសួរ រាប់តាំងពីបញ្ហាព្រំដែន បញ្ហានយោបាយ ឬការផ្សះផ្សាជាតិ។ ព្រះអង្គតែងណែនាំឲ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរចេះស្រឡាញ់រួបរួមគ្នា ដើម្បីកសាងប្រទេសជាតិ។ នៅមុនពេលព្រះអង្គចូលទិវង្គត ព្រះអង្គក៏បានថ្លែងសារនយោបាយជាសាធារណៈ រំឭកជាចុងក្រោយឲ្យជនរួមជាតិ ជាពិសេសអ្នកនយោបាយខ្មែរចេះសាមគ្គីគ្នាជាធ្លុងមួយ ដើម្បីកុំឲ្យបរទេសមើលងាយ។
ពលរដ្ឋខ្មែរក៏ចង់ឃើញព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្ន ដង្ហែព្រះរាជតម្រិះតាមអតីតព្រះមហាក្សត្រ។
ពលរដ្ឋនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក ស៊ូ យាន មានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើព្រះមហាក្សត្របច្ចុប្បន្នអាចធ្វើដូចអតីតព្រះមហាក្សត្រខ្មែរបាន នោះបញ្ហាតានតឹងនយោបាយនៅកម្ពុជា អាចកាត់បន្ថយបាន។ លោក ស៊ូ យាន ជឿជាក់ថា ក្នុងនាមជាព្រះប្រមុខរដ្ឋ ព្រះមហាក្សត្រអាចធ្វើកិច្ចការទាំងអស់នេះបាន ហើយលោកក៏ជឿជាក់ថា អ្នកនយោបាយខ្មែរមកពីគ្រប់គណបក្សនយោបាយ ប្រាកដជាគោរពតាមព្រះរាជតម្រិះរបស់ព្រះអង្គ។ បើមិនដូច្នោះទេ ពួកគេច្បាស់ជាបាត់បង់ការទុកចិត្តពីប្រជាពលរដ្ឋ៖ «ប្រសិនជាអ្នកនយោបាយខ្មែរមិនស្តាប់ព្រះករុណាព្រះអង្គណែនាំ ខ្ញុំគិតថា អ្នកនយោបាយទាំងអស់ហ្នឹងកំពុងតែនាំគ្នាបំផ្លាញជាតិដោយគ្មានការគោរពទៅលើព្រះមហាក្សត្រទេ។ អ៊ីចឹងហើយ គួរតែមានការអធ្យាស្រ័យ និងយោគយល់គ្នា វាគ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីខ្មែរស្រឡាញ់ខ្មែរ កុំដើរទៅតាមគំនិតបរទេសដែលកំពុងតែចង់លេបត្របាក់ទឹកដីខ្មែរ។ គេចង់ធ្វើឲ្យខ្មែរក្រដុនដាប ដើម្បីគេមើលងាយ។ អ៊ីចឹងមានតែខ្មែរចេះស្រឡាញ់ខ្មែរ រួបរួមគ្នាដង្ហែទៅតាមព្រះរាជតម្រិះព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ»។
ជាការពិតណាស់ អ្នកនយោបាយខ្មែរមិនថាមកពីគណបក្សកាន់អំណាច ឬបក្សប្រឆាំងនោះទេ ពួកគេតែងអះអាងថា គោរពស្រឡាញ់ព្រះមហាក្សត្រ និងដង្ហែតាមព្រះរាជតម្រិះរបស់ព្រះអង្គ។
ចំណែកសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោកបណ្ឌិត រស់ រ៉ាវុធ មានប្រសាសន៍ថា នៅពេលដែលនយោបាយប្រទេសជាតិឡើងកម្ដៅកាន់តែខ្លាំង ដែលអ្នកនយោបាយមិនអាចដោះស្រាយបាន ព្រះមហាក្សត្រមានសិទ្ធិកោះហៅអ្នកនយោបាយមកជជែកបង្រួបបង្រួមទៅតាមឆន្ទៈរបស់ព្រះអង្គ៖ «ស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ព្រះអង្គមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការកោះហៅអ្នកនយោបាយគ្រប់ភាគី ដែលមានជម្លោះមកដោះស្រាយបាន។ ដូច្នេះមិនមានបញ្ហាអ្វីដែលអាចរារាំងមិនឲ្យព្រះអង្គចូលអន្តរាគមន៍បានទេ»។
លោកបណ្ឌិត រស់ រ៉ាវុធ មានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនបើអ្នកនយោបាយមកពីគណបក្សណាមួយមិនគោរពតាមការណែនាំរបស់ព្រះមហាក្សត្រ នោះមានន័យថា ពួកគេមិនគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ មិនគោរពព្រះមហាក្សត្រ ហើយនៅទីបំផុត ពួកគេនឹងទទួលនូវបរាជ័យនយោបាយខ្លួនឯង តាមរយៈការបាត់នូវទំនុកចិត្ត និងការស្រឡាញ់ពេញចិត្តពីសំណាក់ពលរដ្ឋដែលជាម្ចាស់ឆ្នោត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។