"ព្រះមហាក្សត្រមានព្រះរាជសិទ្ធិព្រះរាជទានដល់មន្ត្រីបក្សប្រឆាំងឱ្យធ្វើនយោបាយឡើងវិញ"
2019.03.01
ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះករុណា ព្រះបាទសម្ដេច នរោត្ដម សីហមុនី យាងចូលរួមទិវាបុណ្យខួបឯករាជ្យជាតិលើកទី៦៣ នាវិមានឯករាជ្យ រាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៦។
RFA
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ព្រះអង្គម្ចាស់ស៊ីសុវត្ថិ ធម្មិកោ ដែលត្រូវរបបលោក ហ៊ុន សែនរំលាយចោលយល់ថា ព្រះមហាក្សត្រមានព្រះរាជសិទ្ធិពេញលេញដើម្បីព្រះរាជទានផ្ដល់នីតិសម្បទា ដល់មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទាំង ១១៨នាក់ ឱ្យពួកគេអាចធ្វើនយោបាយឡើងវិញដោយមិនបាច់ឱ្យពួកគេដាក់លិខិតស្នើក្រសួងមហាផ្ទៃហើយបន្តបញ្ជូនទៅលោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីថ្វាយទៅព្រះមហាក្សត្រនោះទេ។
ព្រះអង្គម្ចាស់ស៊ីសុវត្ថិ ធម្មិកោ ឱ្យអាស៊ីសេរីដឹងថ្ងៃទី១ ខែមីនា ថា លុះត្រាតែព្រះមហាក្សត្រប្រោសព្រះរាជទានផ្ដល់នីតិសម្បទាដល់មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំង ១១៨នាក់ ទើបព្រះអង្គវិលចូលនយោបាយវិញ។ ទ្រង់ធម្មិកោ លើកឡើងបែបនេះដោយទ្រង់យល់ថា ពេលនេះរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន កំពុងចរចាជាមួយសភាពអឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន និងប្រទេសផ្សេងទៀតដើម្បីបញ្ចៀសពីការដក ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA៖ «ការទាមទាររបស់មហាអំណាចមានបីចំណុច៖ ដោះលែងលោកប្រធាន កឹម សុខា ផ្ដល់សិទ្ធិដល់អ្នកទាំង ១១៨នាក់ ឱ្យមានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញ និងធ្វើឱ្យមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិសាជាថ្មី ដូច្នេះរឿង ១១៨នាក់ហ្នឹងចូលទៅក្នុងការចរចារវាងរដ្ឋាភិបាល និងមហាអំណាច»។
ព្រះអង្គម្ចាស់ស៊ីសុវត្ថិ ធម្មិកោ មានបន្ទូលថា ទ្រង់និងមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិផ្សេងទៀតគ្មានកំហុសទេ ដូច្នេះទ្រង់មិនដាក់លិខិតស្នើសុំការប្រោសព្រះរាជទានពីព្រះមហាក្សត្រឡើយ។ ព្រះអង្គបន្តថា តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិបានចែងថា ព្រះមហាក្សត្រមាន ព្រះរាជសិទ្ធិពេញលេញដើម្បីព្រះរាជទានផ្ដល់នីតិសម្បទាដល់មន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទាំង១១៨នាក់ ឱ្យពួកគេអាចធ្វើនយោបាយឡើងវិញ ដោយមិនចាំបាច់បំពេញតាមនីតិតាមច្បាប់ ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយត្រង់មាត្រា៤៥ថ្មី៖ «ព្រះមហាក្សត្រលោកមានសិទ្ធិលើកលែងទោសដោយអត់មានការស្នើពីរដ្ឋាភិបាល និងពីនាយករដ្ឋមន្ត្រី»។
សមាជិកជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន ១១៨នាក់ត្ រូវបានរបបក្រុងភ្នំពេញបានហាមឃាត់មិនឱ្យធ្វើសកម្មភាពនយោបាយរយៈពេល ៥ឆ្នាំ ក្រោយពីគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំជាងគេនៅកម្ពុជាមួយនេះត្រូវបានរំលាយតាមអំណាចនៃតុលាការកំពូលកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧។ មកទល់ពេលនេះ មានអតីតមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិពីររូបដែលប្ដូរទស្សនៈនយោបាយ បានសុំព្រះមហាក្សត្រដើម្បីស្ដារនីតិសម្បទាឡើងវិញ។
អ្នកនាំពាក្យរបបក្រុងភ្នំពេញ លោក ផៃ ស៊ីផាន ឱ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកពិតជាបានជជែកជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបមែន ប៉ុន្តែ លោកបានបញ្ជាក់ថា ការជជែកនោះគឺនិយាយតែពីនីតិវិធីរបស់EBA មិននិយាយរឿងរ៉ាវទាំងឡាយណាដែលតុលាការកំពុងធ្វើ និងបានសម្រេចហើយនោះទេ៖ «យើងជជែកគ្នានៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិប៉ុណ្ណោះ ពីព្រោះការងារEBAមិនមានធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយសភាជាតិ ជាមួយតុលាការនោះទេ»។
ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគនយោបាយវ័យក្មេងលោក បុង ដែត យល់ថា របបក្រុងភ្នំពេញគួរតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាធំ កែលម្អប្រជាធិបតេយ្យទៅតាមការចង់បានរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ លោកបន្តថា បើទោះបីរបបនេះមិនចង់កែប្រែតាមអន្តរជាតិចង់បានទាំងអស់ក្ដី ប៉ុន្តែគួរព្យាយាមបំពេញឱ្យបានយ៉ាងតិចណាស់ ៥០ភាគរយនៃការទាមទាររបស់អន្តរជាតិ៖ «ទោះចង់មិនចង់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវតែចរចាជាមួយសហគមន៍អឺរ៉ុប ទទួលបានប្រយោជន៍ស្រោចស្រង់ជាតិមកវិញជាពិសេសប្រជាពលរដ្ឋ»។
ជាញឹកញាប់មន្ត្រីរបស់សហភាពអឺរ៉ុប និងមន្ត្រីនៃក្រុមប្រទេសប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យពេលទៅ បំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា ពួកគេតែងប្រាប់ទៅរបបក្រុងភ្នំពេញឱ្យស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញដើម្បីកុំឱ្យបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA។
កាលពីថ្ងៃទី១១ កុម្ភៈ កន្លងទៅ សហភាពអឺរ៉ុបបានប្រកាសពីដំណើរការពិចារណាព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះEBAពីកម្ពុជា។ ដំណើរការនេះមានរយៈពេលសរុបទាំងអស់ ១៨ខែ គិតចាប់ពីថ្ងៃទី១២ កុម្ភៈតទៅ ហើយចែកចេញជាបីដំណាក់កាល។ សហភាពអឺរ៉ុបបានទុកពេលឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញចំនួន ៦ខែ ដើម្បីស្ដារស្ថានការណ៍នយោបាយ និងសិទ្ធិមនុស្ស បើពុំដូច្នេះទេ ក្នុងរយៈពេល ៦ខែបន្ទាប់ទៀត អឺរ៉ុបនឹងចាប់ផ្ដើមដំណាក់កាលធ្វើការសម្រេចចិត្តថា តើត្រូវរក្សា ឬព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBAពីកម្ពុជា។ បើមានការសម្រេចថា ព្យួរសហភាពអឺរ៉ុបទុកពេលឱ្យកម្ពុជា ៦ខែទៀតដើម្បីត្រៀមខ្លួនមុននឹងការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនោះចូលជាធរមាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- អតិថិជនផ្ទុះការតវ៉ាករណីគម្រោងឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា ដែលបង់លុយច្រើនឆ្នាំមិនបានផ្ទះ
- ព្រះភិក្ខុ សាន សុជា ដែលជាព្រះសង្ឃល្បីល្បាញខាងទូន្មានបែបពុទ្ធសាសនាលាចាកសិក្ខាបទ
- លោក ថេង សាវឿន និងសហការីសរសេរលិខិតសុំទោសលោក ហ៊ុន សែនដើម្បីរួចពីការឃុំខ្លួន
- លោក ហ៊ុន សែន ចោទមន្ត្រីទូតលោកខាងសេរីថា ព្រហើន និងប្រមាថកម្ពុជា
- ហេតុអ្វីលោក ឡេង ណាវ៉ាត្រា និងអតិថិជនមិនប្រើប្រាស់តុលាការដោះស្រាយវិវាទបែរជាវាយប្រហារគ្នាតាមបណ្ដាញសង្គម?
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក ហ៊ុន សែន ផ្ដល់មរតកនយោបាយកំសាកដល់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាបន្តបន្ទាប់
- អាមេរិកនិងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗព្រមានកម្ពុជាក្រោយផាត់ភ្លើងទៀនចេញពីការបោះឆ្នោត
- លោក រ៉ុង ឈុន អំពាវនាវដល់អ្នកគាំទ្រគណបក្សភ្លើងទៀន កុំឱ្យតក់ស្លុត ឬរាថយ ទោះជាក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញមិនឱ្យគណបក្សនេះចូលរួមការបោះឆ្នោតខាងមុខ
- លោក ហ៊ុន សែន ទទួលយកការបំភ្លឺរបស់បក្សភ្លើងទៀន តែមិនលើកលែងឱ្យលោក ជា ប៉ូច
- លោក ហ៊ុន សែន រងការរិះគន់រឿងជេរប្រមាថសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សកញ្ញា សេង ធារី