មរតកគំនិតបណ្ឌិត កែម ឡី ជំរុញឲ្យយុវជន ព្រះសង្ឃ និងបក្សនយោបាយ ហ៊ាននិយាយការពិត និងចូលរួមរកយុត្តិធម៌សម្រាប់សង្គម
2019.07.08
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ និងជាសមាជិកក្រុមចងក្រងសៀវភៅស្ដីពីទស្សនៈបណ្ឌិត កែម ឡី លោក មួង សូនី ថ្លែងក្នុងកម្មវិធីវេទិកាអ្នកស្ដាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៦។
RFA
ក្រុមយុវជន ព្រះសង្ឃ និងគណបក្សនយោបាយ ដែលធ្លាប់ទទួលបានការបង្ហាត់បង្រៀន ជួយជ្រោមជ្រែងផ្នែកគំនិត បញ្ញា ស្មារតី ពីបណ្ឌិត កែម ឡី ប្ដេជ្ញាអនុវត្តបណ្ដាំ និងបន្តឆន្ទៈ របស់បណ្ឌិត កែម ឡី។ ៣ឆ្នាំនៃមរណភាពរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី ពួកគេ អះអាងថា បានអនុវត្តបណ្ដាំ និងបន្តបេសកកម្ម លោកបណ្ឌិត មិនដែលខានឡើយ។
តើបណ្ឌិត កែម ឡី ផ្ដាំ និងផ្ដល់គំនិតអ្វីខ្លះ ដល់ក្រុមយុវជន ព្រះសង្ឃ និងគណបក្សនយោបាយ
គំនិត ពាក្យពិត និងទស្សនៈទានរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានក្រុមយុវជន ព្រះសង្ឃ និងគណបក្សនយោបាយ នៅតែប្រតិបត្តិតាមយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនមកដល់សព្វថ្ងៃ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ក្រុមយុវជនច្រើនក្រុម កំពុងបន្តបេសកកម្មរៀងៗ ខ្លួន បន្តពីបណ្ឌិត កែម ឡី។ ក្នុងនោះ មានក្រុមយុវជន២ក្រុម កំពុងបន្តសកម្មភាពលេចធ្លោបន្តពីបណ្ឌិត កែម ឡី គឺក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង និងក្រុមយុវជន ១០០រាត្រី។
ក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង បច្ចុប្បន្នដឹកនាំដោយកញ្ញា លី ស្រីស្រស់។ ចំណែកក្រុមយុវជន ១០០រាត្រី ដឹកនាំដោយប្រធានសមាគមនិស្សិត បញ្ញាវន្តកម្ពុជា លោក មួង សូនី។ អ្នកទាំងពីរ អះអាងថា ប្ដេជ្ញានិយាយតែការពិត តាមបណ្ឌិត កែម ឡី បើទោះត្រូវប្រថុយជីវិត ដូចលោកបណ្ឌិតក៏ដោយ។
ប្រធានក្រុមយុវជន ១០០រាត្រី លោក មួង សូនី ប្រាប់ថា ការដែលលោកនាំគ្នាផ្ចុងផ្ដើម បន្តគម្រោង១០០រាត្រី ពីបណ្ឌិត កែម ឡី ដោយសារលោកចង់ជួយសង្គម និងបញ្ចប់បេសកកម្មរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី។ លោកបន្តថា លោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានរៀបចំគម្រោងចុះស្រាវជ្រាវ ១០០រាត្រី ដើម្បីចង់ដឹងសុខទុក្ខ និងតម្រូវការរបស់ពលរដ្ឋ។ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានដឹកនាំយុវជនចុះបេសកកម្មបាន ១៥រាត្រី លោកក៏ត្រូវខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់។ លោក មួង សូនី ប្រាប់ថា ក្រុមយុវជនបានបន្តរាត្រីទី១៦ ហើយរយៈពេល ៣ឆ្នាំមកនេះ ពួកគេបានបន្តបេសកកម្មដល់រាត្រីទី៤៧ ហើយ។ លោកថា នេះជាជំហានទី១។
លោក មួង សូនី ពន្យល់ថា ៨៥រាត្រី ដែលត្រូវបន្តពីបណ្ឌិត កែម ឡី គឺក្រុមយុវជនចែកជា ៤ជំហាន គឺជំហានទី១ បានអនុវត្តរួចហើយ គឺផ្ដោតលើជីវភាពពលរដ្ឋក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ជំហានទី២ ក្រុមយុវជន សិក្សាស្រាវជ្រាវលើបញ្ហាព្រំដែន ជំហានទី៣ គឺសិក្សាស្រាវជ្រាវពីស្ថានភាពរបស់ខ្មែរនៅទឹកដីកម្ពុជាក្រោម និងខ្មែរនៅភាគខាងលើ គឺខ្មែររស់នៅអតីតទឹកដីកម្ពុជា បច្ចុប្បន្នស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលថៃ ដូចជា ខ្មែរសុរិន្ទ ជាដើម។ ឯជំហានទី៤ លោកថា ក្រុមយុវជននឹងសិក្សាស្រាវជ្រាវពីប្រជុំកម្រងកោះខ្មែរ ធនធានធម្មជាតិ និងស្ថានភាពពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក។
លោកថា ការសិក្សាស្រាវជ្រាវកន្លងមក បញ្ហាដែលជួបប្រទះ គឺការគំរាមកំហែងពីសុវត្ថិភាព និងថវិកា។ ទោះយ៉ាងណា លោកថានឹងប្រឹងប្រែងរហូតបញ្ចប់បេសកកម្ម ១០០រាត្រីរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី៖ «បើទោះបីជាពួកខ្ញុំ ដែលជាកូនសិស្សរបស់គាត់ នៅមានចំណេះដឹងតិចក្ដី មានកម្រិត ការរៀនសូត្រមិនបានខ្ពង់ខ្ពស់ក្ដី យើងបានខិតខំ និងមានការផ្ដល់យោបល់ ចូលរួមពីអ្នកមានចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់ ដូចជាលោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ដូចជា លោកពូ មាស នី ជាដើម ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណា យើងរុញការងារហ្នឹង ឲ្យវាទៅមុខ ហើយមានគុណភាពល្អ ចូលរួមចំណែកបន្តពីបណ្ឌិត កែម ឡី ក៏ដូចជាចូលរួមចំណែកដល់ប្រទេសកម្ពុជាយើងឲ្យរីកចម្រើន ទាំងផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ។ ជាពិសេស ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលបន្តចាប់អារម្មណ៍ ទៅលើបញ្ហាប្រជាពលរដ្ឋ បញ្ហាសង្គមជាតិយើង»។
ចំណែកស្ថានភាពក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង ដែលមានស្ថាបនិកជាបណ្ឌិត កែម ឡី បានជួយបណ្ដុះបណ្ដាលគំនិត ដល់ក្រុមយុវជន ឲ្យហ៊ានវែកញែកការពិត ក្នុងរឿងនយោបាយ បន្តពីអ្នកជំនាន់មុន ក៏កំពុងសកម្មក្នុងសង្គមដែរ។ ប្រធានក្រុម គឺកញ្ញា លី ស្រីស្រស់ ឲ្យដឹងថា ៣ឆ្នាំក្រោយមរណភាពបណ្ឌិត កែម ឡី ក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង មានភាពរីកចម្រើន ២ ធំៗ គឺសមត្ថភាពរបស់សមាជិកក្រុម និងការបង្កើនការចូលរួមពិភាក្សាក្នុងសង្គម។
កញ្ញា លី ស្រីស្រស់ រំលឹកថា កាលពេលបណ្ឌិត កែម ឡី នៅមានជីវិត និងបង្ហាត់បង្រៀនការស្រាវជ្រាវ និងវិភាគ ពួកគេមិនទាន់មានសមត្ថភាព នឹងពឹងអាស្រ័យច្រើនលើបណ្ឌិត កែម ឡី។ តែព្រឹត្តិការណ៍បាញ់សម្លាប់បណ្ឌិត កែម ឡី បានជំរុញទឹកចិត្តឲ្យយុវជនហ៊ានឡើងវិភាគការពិតបន្តពីលោកបណ្ឌិត។ កញ្ញា លី ស្រីស្រស់ ថា ៣ឆ្នាំមកនេះ នៅពេលអស់ពីបណ្ឌិត កែម ឡី ក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង ក៏ទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលបន្ថែមពីអ្នកមានបទពិសោធន៍សង្គម ដូចជា សាស្ត្រាចារ្យ ប៉ា ច័ន្ទរឿន បណ្ឌិត មាស នី និងក្រុមបញ្ញវន្តខ្មែរមួយចំនួនទៀត៖ «កត្តាដែលសំខាន់ គឺទឹកចិត្ត របស់សមាជិកក្រុមយើង។ ទាំងទឹកចិត្ត មនសិការដែលយើងមានចំពោះជាតិ ទាំងការលើកទឹកចិត្តពីលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ហើយនឹងស្របពេលដែលលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់ វាអាចធ្វើយើងកាន់តែមានកម្លាំង ជំរុញបន្ថែម នៅក្នុងការបន្តឆន្ទៈ ដ៏មុតមាំ ធ្វើយ៉ាងណា នៅតែរក្សាបាននូវមនសិការ ក៏ដូចជាស្មារតីរបស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានធ្វើកន្លងមក»។
ក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង ក៏មិនសូវខុសពីក្រុមយុវជន ១០០រាត្រីដែរ គឺក្រុមទាំងពីរសុទ្ធតែធ្លាប់ទទួលការគំរាម ដោយសារហ៊ាននិយាយការពិត វិភាគ និងរិះគន់សង្គម។
លោក បណ្ឌិត កែម ឡី កាលនៅមានជីវិត ក៏បានដើរបង្រៀនតាមសាកលវិទ្យាល័យដែរ ដូចជា សាកលវិទ្យាល័យបាត់ដំបង ពុទ្ធិកសាកលវិទ្យាល័យព្រះសីហមុនីរាជាជាដើម។ និស្សិតថ្នាក់អនុបណ្ឌិត នៃពុទ្ធិកសាកលវិទ្យាល័យព្រះសីហមុនីរាជា ព្រះតេជគុណ ប៉ែន កែវមុនី ប្រាប់ថា សាស្ត្រាចារ្យ កែម ឡី ជាមនុស្សមានចិត្តទូលាយ និងហ៊ានប្រាប់ការពិត ទៅសិស្សវិញ នៅកន្លែងណាដែលលោកមិនដឹង។ ព្រះអង្គបន្តថា លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ក៏ចូលចិត្តសួរនាំសិស្សច្រើនវិញដែរ។ ព្រះតេជព្រះគុណ ប៉ែន កែវមុនី មានព្រះថេរៈដីកាថា កូនសិស្សធ្លាប់រៀនជាមួយបណ្ឌិត កែម ឡី គោរពស្រឡាញ់លោក ដោយសារលោកនិយាយការពិត និងជំរុញឲ្យកូនសិស្ស ហ៊ាននិយាយការពិត៖ «គាត់និយាយនៅក្នុងថ្នាក់ហ្នឹង គឺគាត់និយាយដូចគាត់និយាយជាសាធារណៈអ៊ីចឹង ដូចកាលដែលអ្នកកាសែតទៅសម្ភាស ដូចគាត់ចូលប៉ុស្តិ៍វិទ្យុអ៊ីចឹង ព្រោះកាលណោះមានសិស្សជាច្រើនសួរថា លោកគ្រូ វិភាគត្រង់ៗ អ៊ីចឹង អត់ខ្លាចទេឬ? គាត់ថា បើសិនជាគាត់ខ្លាច អត់មានអ្នកនិយាយពិតទេ។ គាត់ជាអ្នកស្រាវជ្រាវ និងវិភាគឯករាជ្យអ៊ីចឹង គាត់និយាយប្រាប់អំពីរបៀបនៃការស្រាវជ្រាវ និងរបៀបនៃការវិភាគ។ កាលណោះ យើងវិភាគទិន្នន័យ តាមប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រ ហ្នឹងមួយ។ មួយទៀត គាត់មានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយសិស្ស មិនថា សិស្សចាស់ ឬសិស្សថ្មី។ គាត់មានកាយវិការញញឹម និងរាក់ទាក់ ឆ្លើយរាល់សំណួរដែលសិស្សសួរ»។
ក្រោយរៀនចប់ក្នុងថ្នាក់រៀន បណ្ឌិត កែម ឡី តែងដឹកនាំសិស្សចុះទៅពិនិត្យមើលដល់ទីតាំងជាក់ស្ដែង និងដឹកនាំសិស្សនិស្សិតបង្កើតអង្គការ សមាគម និងអាជីវកម្ម ខ្នាតតូច។
ក្នុងវិស័យសង្គមវិញ លោកបណ្ឌិត កែម ឡី បានជួយកែទម្រង់អង្គការ សមាគម មួយចំនួន និងបានជួយសរសេរគម្រោងខ្លះ ដល់អង្គការទាំងនោះ។
ចំណែកវិស័យនយោបាយវិញ ក្រៅពីការបង្កើតទ្រឹស្ដី គំនិតយោបល់ បណ្ឌិត កែម ឡី បានជួយជ្រោមជ្រែងគម្រោងបង្កើតគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន និងបន្សល់ទុកទស្សនទាននយោបាយច្រើន សម្រាប់ឲ្យបក្សមួយនេះ យកមកធ្វើជាគោលនយោបាយ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងបក្ស។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក ឡឹក សុធារ ប្រាប់ថា ទ្រឹស្ដី ទស្សនទានបណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានបក្សមូលដ្ឋាន រក្សាជាគោលនយោបាយដល់សព្វថ្ងៃ។ លោកថា គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន បានរក្សាទុកទ្រឹស្ដីបណ្ឌិត កែម ឡី សម្រាប់ពង្រឹងផ្ទៃក្នុងបក្ស គឺត្រូវផ្ដើមចេញពីមូលដ្ឋាន។ លោកថា ដោយសារបណ្ឌិត កែម ឡី បានបន្សល់ទុកទស្សនៈល្អៗ សម្រាប់បក្ស ជាគោលនយោបាយគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន ចាត់ទុកបណ្ឌិត កែម ឡី ជាបិតាស្ថាបនិកបក្ស និងធ្វើបុណ្យរំលឹករាល់ឆ្នាំ៖ «យើងមានគោលនយោបាយជាច្រើនផ្សេងទៀត របស់បណ្ឌិត កែម ឡី យកមកអនុវត្តបាន។ ហើយសួរថា តើយើងអនុវត្តបានកម្រិតណានោះ គឺយើងអនុវត្តជាប្រចាំ»។
ក្នុងខួប ៣ឆ្នាំ នៃមរណភាពបណ្ឌិត កែម ឡី ក្រុមយុវជន ព្រះសង្ឃ និងគណបក្សនយោបាយ នៅតែរក្សាជំហរទាមទារ ឲ្យអាជ្ញាធរស្វែងរកអ្នកបញ្ជា ឃាតកម្មបណ្ឌិត កែម ឡី មកដាក់ទោសតាមច្បាប់។ ក្រុមយុវជនថា បើទោះមិនរំពឹងថា មានយុត្តិធម៌សម្រាប់លោកគ្រូ របស់ពួកគេ ប៉ុន្តែពួកគេប្ដេជ្ញា ដាក់ជីវិតជាដើមទុក ក្នុងការបន្តបេសកកម្មនិយាយការពិត បន្តពីបណ្ឌិត កែម ឡី។ ក្រុមយុវជនប្ដេជ្ញាថា ពួកគេបន្ថែមពីការនិយាយការពិត ពួកគេក៏កៀរគរយុវជន ដែលស្រឡាញ់ គោរពបណ្ឌិត កែម ឡី ឲ្យចូលរួមហ៊ាននិយាយការពិត ដូចបំណងរបស់បណ្ឌិត កែម ឡី ដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- មេធាវីគ្រោងដាក់សេចក្តីសន្និដ្ឋានទៅសាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញបញ្ជាក់ពីភាពស្អាតស្អំលោក កឹម សុខា
- លោក ហ៊ុន សែន ស្នើតែងតាំងលោក គុយ សុផល ភ្លាមៗ «ខ្លាចព្រះមហាក្សត្រយកមនុស្សក្រៅពីបក្ខពួកខ្លួន»
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អះអាងថា យុវជន ៩នាក់ ដែលកំពុងជាប់ឃុំ ពាក់ព័ន្ធនឹង «គម្រោងផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាល»
- បទសម្ភាសន៍៖ អតីតមនុស្សជំនិតសម្ដេចក្រុមព្រះថា លោក ហ៊ុន សែន ជ្រៀតជ្រែកព្រះមហាក្សត្រលើការតែងតាំងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព្រះបរមរាជវាំងថ្មី
- សមាគមឧកញ៉ារំឭកឧកញ៉ាឱ្យបង់វិភាគទានប្រចាំឆ្នាំ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក ហ៊ុន សែន អួតនៅក្នុងវេទិកាប្រទេសកូរ៉េថា កម្ពុជាមានសន្តិភាព ខណៈអ្នកតវ៉ាទាមទារប្រជាធិបតេយ្យ
- ពលរដ្ឋខ្មែរប្រកាសនាំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំងលោក ហ៊ុន សែន នៅមុខអគាររៀបចំវេទិកាចំណេះដឹងពិភពលោកក្នុងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅកូរ៉េនឹងធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងវត្តមានលោក ហ៊ុន សែន ដែលនឹងចូលរួមវេទិកានៅកូរ៉េ
- អ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមថា គ្រួសារ ហ៊ុន សែន ជាគ្រួសារនាំគ្រោះដល់ប្រទេសជាតិ
- នាវាចម្បាំងចិន ២គ្រឿងផ្តល់ឲ្យកម្ពុជា បង្កក្ដីបារម្ភអំពីវត្តមាននាវាចិនអចិន្ត្រៃយ៍នៅឈូងសមុទ្ទថៃ