អ្នកវិភាគ​ថា របប​ភ្នំពេញ​រក្សា​ជំហរ​ទន់ភ្លន់​ចំពោះ​អាមេរិក​ដោយសារ​ខ្លាច​បាត់​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​ខ្លួន

0:00 / 0:00

របប​លោក ហ៊ុន សែន អះអាង​ថា ច្បាប់ H.R ៥២៦ ដែល​រដ្ឋសភា​អាមេរិក​ទើប​អនុម័ត​នោះ នឹង​មិន​ផ្ដល់​ផល​ចំណេញ​អ្វី​ដល់​ទំនាក់ទំនង​ល្អ​រវាង​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​កម្ពុជា​ឡើយ ផ្ទុយទៅវិញ​ច្បាប់​នេះ គឺ​ប្រឆាំង​នឹង​កិច្ច​ខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​របស់​របប​នេះ​ចំពោះ​ការអនុវត្ត​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​ទៅវិញ​ទេ​។ ទោះជា​យ៉ាងណា របប​នេះ​មិនបាន​បង្ហាញ​ពី​វិធានការ​ជាក់លាក់​ណាមួយ ដើម្បី​ប្រឆាំង​តបត​ទៅ​នឹង​សហរដ្ឋអាមេរិក​នៅឡើយ​ទេ។ អ្នកវិភាគ​នយោបាយ​ជឿ​ថា បើ​ច្បាប់​នេះ​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​លើ​សេដ្ឋកិច្ច​​ជាតិ​ទាំងមូល របប​ក្រុងភ្នំពេញ​នឹង​មិនសូវ​ខ្វាយខ្វល់​ប៉ុន្មាន​ឡើយ ប៉ុន្តែ​ដោយសារ​ច្បាប់​នេះ​សំដៅ​មក​រក​ពួកគេ​ផ្ទាល់ ហេតុដូច្នេះ​ទើប​បាន​ជា​ពួកគេ​រក្សា​ភាព​ស្ងប់ស្ងាត់ មិនសូវ​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម។

របប​ក្រុងភ្នំពេញ​បាន​រក្សា​ជំហរ​ទន់ភ្លន់​ខុសប្លែក​ពី​សព្វមួយដង បើ​ទោះ​បី​ជា​ដឹង​ថា ច្បាប់​ស្ដីពី​ប្រជាធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​ឆ្នាំ ២០១៩ ឬ H.R ៥២៦ មាន​គោលដៅ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លើ​មន្ត្រី​របស់​ខ្លួន​ក៏​ដោយ។

អ្នកនាំពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន ថ្លែង​ថា រដ្ឋាភិបាល​គ្មាន​ឥទ្ធិពល​ជ្រៀតជ្រែក​កិច្ចការ​របស់​ក្រុម​អ្នកនយោបាយ​អាមេរិក ដែល​កំពុង​ធ្វើ​ច្បាប់​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​មន្ត្រី​កម្ពុជា​ឡើយ​។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក​ថា កម្ពុជា​នៅតែ​ប្រកាន់​ជំហរ​ធ្វើជា​មិត្ត​ល្អ​របស់​​អាមេរិក ហើយ​និង​បន្ត​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​ទេ្វភាគី​ជាមួយ​ប្រទេស​មហាអំណាច​មួយ​នេះ ដើម្បី​ផលប្រយោជន៍​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ។ លោក​បញ្ជាក់​ថា រដ្ឋាភិបាល​ពុំ​ទាន់​មាន​គោលជំហរ​ជាក់លាក់​ណាមួយ​ក្នុង​ការ​តបត​ទៅ​នឹង​អ្វី​ដែល​សហរដ្ឋអាមេរិក​កំពុង​ធ្វើ​នេះ​ទេ ពីព្រោះ​ច្បាប់​នេះ​មិនទាន់​ចូល​ជា​ធរមាន​នៅឡើយ៖ «យើង​ឈរ​លើ​ផលប្រយោជន៍ ទំនាក់ទំនង​ល្អ និង​សហប្រតិបត្តិការ​ដើម្បី​ការពារ​ផលប្រយោជន៍​គ្នា​ទៅវិញទៅមក​។ យើង​គោរព​អធិបតេយ្យភាព​គ្នា​ទៅវិញទៅមក ហើយ​យើង​នឹង​ពង្រឹង​ការងារ​ការទូត​រវាង​កម្ពុជា និង​សហរដ្ឋអាមេរិក​។ យើង​នឹង​និយាយ​ជាមួយ​ទូត​ដែល​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា និយាយ​ពី​អ្វី​ជា​ការ​ពិត អ្វី​ជា​បំណង​ពិត​របស់​អ្នកនយោបាយ​សហរដ្ឋអាមេរិក»។

លោក ផៃ ស៊ីផាន ដែល​មាន​សញ្ជាតិ​អាមេរិក​ផង​ដែរ​នោះ មិនទាន់​បកស្រាយ​ពី​រឿង​ថា តើ​ច្បាប់​ថ្មី​របស់​អាមេរិក​នេះ នឹង​ប៉ះពាល់​ដល់​មន្ត្រី​កម្ពុជា​រូប​ណាខ្លះ​នោះ​ទេ ដោយសារ​ច្បាប់​នេះ​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដៃ​សភា​អាមេរិក​នៅឡើយ។

រដ្ឋសភា​អាមេរិក​ទើបតែ​បាន​អនុម័ត​ច្បាប់ H.R ៥២៦ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី​១៦ កក្កដា កន្លងទៅ​ថ្មីៗ​នេះ ដើម្បី​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លោក ហ៊ុន សែន និង​មន្ត្រី​របស់​លោក ដែល​បាន​ចូល​ដៃ​ក្នុង​ការ​បំផ្លាញ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ​នៅ​កម្ពុជា​។ ច្បាប់​នេះ​នឹង​ត្រូវ​បញ្ជូន​ទៅ​ព្រឹទ្ធសភា​អាមេរិក​នៅ​ពេល​ឆាប់ៗ​ខាងមុខ ហើយ​សមាជិកសភា​អាមេរិក​ដែល​សកម្ម​ក្នុង​រឿង​នេះ ជឿជាក់​ថា ច្បាប់​នេះ​នឹង​អាច​ឆ្លង​ផុត​សភា​ជាន់ខ្ពស់​ទៅ​ដល់ដៃ​ប្រធានាធិបតី ដើម្បី​ចុះហត្ថលេខា​ដាក់​ឱ្យ​ប្រើប្រាស់​។ សមាជិកសភា​អាមេរិក​អះអាង​ថា ការ​ធ្វើ​ច្បាប់​នេះ គឺជា​រឿង​ចាំបាច់ និង​សមស្រប​បំផុត ពីព្រោះ​លោក ហ៊ុន សែន បាន​ក្បត់​ពាក្យ​សន្យា​ក្នុង​ការរៀបចំ​ការបោះឆ្នោត​ដោយ​សេរី ត្រឹមត្រូវ និង​យុត្តិធម៌។

របប​លោក ហ៊ុន សែន តាមរយៈ​ក្រសួងការបរទេស បាន​ឆ្លើយតប​រឿង​នេះ​ដោយ​ភាសា​ការទូត និង​បង្កប់​នូវ​សារ​បែប​ទន់ភ្លន់ ស្នើ​ឱ្យ​អាមេរិក​ពិចារណា​ឡើងវិញ​ចំពោះ​ការ​បង្កើត​ច្បាប់​ថ្មី​នេះ​។ ជា​ពិសេស​របប​នេះ បាន​សន្យា​ប្រឹងប្រែង​អនុវត្ត​តាម​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ព្រមទាំង​ប្ដេជ្ញា​បន្ត​កិច្ច​សហប្រតិបត្តិការ​លើ​វិស័យ​ជាច្រើន​ជាមួយ​សហរដ្ឋអាមេរិក មាន​ជាអាទិ៍ បេសកកម្ម​មនុស្សធម៌ ការ​គាំទ្រ​ដល់​អ្នកស្ម័គ្រចិត្ត​ផ្នែក​សន្តិភាព ការ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​អំពើ​ភេរវកម្ម និង​ការ​ជួញដូរ​មនុស្ស និង​ការ​ចាប់ផ្ដើម​ឡើងវិញ​នូវ​កិច្ច​សន្ទនា​យោធា​ជាមួយ​អាមេរិក​ជាដើម។

ចំណែក​ឯ លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន វិញ មិនទាន់​បាន​បញ្ចេញ​ប្រតិកម្ម​ណាមួយ​ចំពោះ​រឿង​នេះ​ឡើយ ខុស​ពី​ទម្លាប់​របស់​លោក​រាល់ដង ដែល​តែងតែ​ថ្លែង​សារ និង​បញ្ចេញ​ឥរិយាបថ​បែប​ច្រឡោមខាម​ដាក់​ក្រុម​ប្រទេស​លោក​ខាងលិច នៅ​ពេល​និយាយ​ដល់​រឿង​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​របប​របស់​លោក​ម្តងៗ​។ គេ​នៅ​ចាំ​បាន​ថា បុរស​ខ្លាំង​ខាង​ប្រើ​អំពើ​ហិង្សា​រូប​នេះ ធ្លាប់​បាន​ជំរុញ​ឱ្យ​អាមេរិក​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​បង្កក​ទ្រព្យសម្បត្តិ​មន្ត្រី​របស់​លោក​ឱ្យ​បាន​កាន់តែ​ឆាប់​កាន់តែ​ល្អ ហើយ​លោក​ហ៊ាន​ដល់​ថ្នាក់​ព្រមាន​បិទ​ទិដ្ឋាការ​មន្ត្រី​អាមេរិក​មិន​ឱ្យ​ចូល​ស្រុក​ខ្មែរ​ទៀត​ផង បើ​អាមេរិក​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​បិទ​ទិដ្ឋាការ​មន្ត្រី​កម្ពុជា​នោះ៖ «អ្នកខ្លះ​សង្ឃឹម​ទៅលើ​ការ​បង្កក​ទ្រព្យសម្បត្តិ​របស់​មេដឹកនាំ​កម្ពុជា​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស សូម​អញ្ជើញ​ធ្វើ​ទៅ​។ ខ្ញុំ​រុញ​ឱ្យ​អ្នកឯង​ធ្វើ ដើម្បី​រក​ឱ្យ​ឃើញ​ថា មេដឹកនាំ​កម្ពុជា​ណាខ្លះ​មាន​លុយ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​។ ខ្ញុំ​រុញ​ឱ្យ​អ្នកឯង​រឹប​។ រឹប​ទៅ វា​មិនបាន​ប៉ះ​ក្បាល ហ៊ុន សែន ទេ កុំ​ឆ្ងល់​។ ហើយ​គូស​មក មនុស្ស​ណាខ្លះ​ត្រូវ​ហាមឃាត់​មិន​ឱ្យ​ចូល​ប្រទេស​អ្នកឯង​។ បាន​តើ​ ! នៅ​ពេល​ដែល​គេ​មិន​ហាមឃាត់ សួរ​ថា​មន្ត្រី​ទាំងអស់​នេះ​ត្រូវការ​ទៅ​នៅ​ស្រុក​គេ ឬ​ស្អី ?»។

ទោះជា​យ៉ាងណា សកម្មភាព​របស់​លោក​នៅ​ពេល​នេះ គឺ​បង្ហោះ​រូបភាព​ជិះ​កង់​ហាត់ប្រាណ និយាយ​រឿង​សុខភាព​ផ្ទាល់ខ្លួន និង​សរសើរ​ពី​ការ​រីកចម្រើន​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា នៅ​លើ​ទំព័រ​ហ្វេសប៊ុក​ផ្ទាល់ខ្លួន​ទៅវិញ​។

អ្នកវិភាគ​នយោបាយ លោក គឹម សុខ ដែល​លោក ហ៊ុន សែន មិន​អនុគ្រោះ​ឱ្យ​រស់នៅ​កម្ពុជា​នោះ យល់ឃើញ​ថា របប​ក្រុងភ្នំពេញ​មិន​ហ៊ាន​តបត​ខ្លាំង​ជាមួយ​អាមេរិក​នោះ​ឡើយ ដោយសារតែ​អាមេរិក​បាន​ពិនិត្យ​យ៉ាង​ដិតដល់​អំពី​ស្ថានការណ៍​ធ្លាក់​ចុះ​ដុនដាប​នៅ​កម្ពុជា​។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោក​ថា ច្បាប់ H.R ៥២៦ ធ្វើឡើង​ដើម្បី​ដាក់ទណ្ឌកម្ម​មន្ត្រី​របប​ក្រុងភ្នំពេញ ដែល​អាច​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ពួកគេ​ត្រូវ​បាត់បង់​ផលប្រយោជន៍​ពី​ជំនួញ​របស់​ខ្លួន​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​។ ក្រៅ​ពី​នេះ ច្បាប់​នេះ​ក៏​ត្រូវ​បាន​រៀបចំ​ឡើង នៅ​ចំ​ពេល​ដែល​របប​ក្រុងភ្នំពេញ​កំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ស្ថានភាព​ប្រឈម​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​ដ៏​ធំ គឺ​ការ​ដក​ហូត​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA របស់​សហភាព​អឺរ៉ុប និង​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ GSP របស់​អាមេរិក៖ «ដោយសារ​វា​ប៉ះ​ទៅ​នឹង​ប្រយោជន៍​របស់​ក្រុម​លោក ហ៊ុន សែន តែម្ដង​។ វា​ប៉ះ​ទៅ​នឹង​ប្រយោជន៍​គ្រួសារ ប៉ះ​ទៅ​នឹង​ប្រយោជន៍​លុយកាក់ ហើយ​ប៉ះ​ទៅ​នឹង​ប្រយោជន៍​ពួក​ឧកញ៉ា​ធំៗ ដែល​ជា​អ្នក​ចិញ្ចឹម​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា​។ ម្ល៉ោះហើយ​ប្រតិកម្ម​របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុង​កាលៈទេសៈ​នេះ គឺ​ពិតជា​វាយ​ចំ​ចំណុច​គន្លឹះ​ខ្សោយ​របស់​ក្រុម​លោក ហ៊ុន សែន»។

​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់​បាន​អះអាង​ជា​សាធារណៈ​ថា រូបលោក និង​មន្ត្រី​ក្រោមឱវាទ​មិន​មាន​ទ្រព្យសម្បត្តិ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ឡើយ ហើយ​លោក​ថែមទាំង​បាន​ជេរ​មន្ត្រី​របស់​លោក​ទៀត​ថា បើ​មន្ត្រី​ណា​ល្ងង់​យក​លុយ​ទៅ​ទុក​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​នោះ គឺ​ឱ្យ​សម​មុខ​ពួកគេ ដែល​ត្រូវគេ​បង្កក​ទ្រព្យសម្បត្តិ។

ទោះជា​យ៉ាង​ណា ទំនងជា​គ្មាន​អ្នកណា​ជឿ​លើ​ការ​បកស្រាយ​របស់​មេដឹកនាំ​ក្រាញ​អំណាច​រូប​នេះ​ឡើយ ពីព្រោះ​អង្គការ​ឃ្លាំមើល​ពិភពលោក គ្លូបល វីនេស (Global Witness) បាន​រក​ឃើញ​ថា ក្រុម​គ្រួសារ​លោក ហ៊ុន សែន កំពុង​ក្ដោប​ក្ដាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ធំៗ​របស់​កម្ពុជា តាមរយៈ​អំពើពុករលួយ ការរំលោភ​អំណាច និង​ការរំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស ជាដើម​។ អង្គការ​អន្តរជាតិ​មួយ​នេះ បាន​បកអាក្រាត​ថា គ្រួសារ​ត្រកូល "​ហ៊ុន​" បាន​កាន់កាប់​ផ្ទាល់ ឬ​ដោយ​ផ្នែក​ក្នុង​ក្រុមហ៊ុន​ជាច្រើន ដែល​មាន​ដើមទុន​ចុះបញ្ជី​ជាង​២០០ លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក ព្រមទាំង​បាន​ដាក់​ភាគហ៊ុន​ជាមួយ​ក្រុមហ៊ុន​បរទេស យីហោ​ល្បីៗ​ដូចជា Apple Unilever Visa Nestle Honda និង​ក្រុមហ៊ុន​ចំនួន ១១៤ ផ្សេងទៀត​។ Global Witness អះអាង​ថា ទឹកប្រាក់​ចុះបញ្ជី ២០០​លាន​ដុល្លារ​នេះ គ្រាន់តែ​ជា​តួលេខ​ដែល​គេ​អាច​រក​ឃើញ​នៅ​ក្នុង​ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម​ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ​ជាក់ស្ដែង ត្រកូល​ហ៊ុន មាន​ទ្រព្យ​សម្បតិ្ត​ច្រើន​ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀត គ្រាន់តែ​មិន​ប្រកាស​ឱ្យ​ដឹង ឬ​ជ្រក​ក្រោម​ផ្លាក​ក្រុមហ៊ុន​ដទៃ​ទៀត។

លោក គឹម សុខ ថ្លែង​ថា ប្រសិនបើ​ច្បាប់ H.R ៥២៦ ចូល​ជា​ធរមាន​មែន​នោះ ទ្រព្យសម្បត្តិ​មហាសាល​របស់​គ្រួសារ​ត្រកូល​ហ៊ុន និង​មន្ត្រី​គ្រាក់ៗ​ដទៃ​ទៀត​នៃ​របប​ក្រុងភ្នំពេញ នឹង​មិន​អាច​យក​ទៅ​ប្រើ​ប្រាស់​បាន​ឡើយ ពីព្រោះ​ប្រព័ន្ធ​ហិរញ្ញវត្ថុ​អន្តរជាតិ សុទ្ធតែ​ត្រូវ​ឆ្លងកាត់​ធនាគារ​កណ្តាល​នៅ​បូរី​ញ៉ូវយ៉ក (New York) ឬ​យ៉ាងហោចណាស់ ក៏​មាន​ទំនាក់ទំនង​រកស៊ី​ដោយ​ផ្ទាល់​ជាមួយ​បណ្ដា​ធនាគារ​ធំៗ​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ផង​ដែរ៖ «ធនាគារ​ដែល​កំពុង​រក​ស៊ី​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ស្ទើរតែ​ដួល​រលំ​ទាំងស្រុង បាន​ន័យ​ថា ក្ស័យធន ពី​ព្រោះតែ​ធនាគារ​អស់នោះ នឹង​គ្មាន​បណ្ដាញ​ក្នុង​ការ​ផ្ទេរ​លុយ​ដោយមាន​ការ​ទុកចិត្ត​ពី​រដ្ឋ​បរទេស ឬ​ធនាគារ​បរទេស​ដែល​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​អឺរ៉ុប​ទេ​។ ព្រោះ​ប្រទេស​ហ្នឹង​ជា​ប្រទេស​ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​ក្រុម​មេដឹកនាំ​ដែល​មាន​ឈ្មោះ​នៅ​ក្នុង​បញ្ជី​ខ្មៅ​រួច​ទៅ​ហើយ ហើយ​គេ​ហាម​ទិដ្ឋាការ​មិន​ឱ្យ​ទៅ​ស្រុក​គេ ព្រមទាំង​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ស្ថានភាព​នៃ​ប្រទេស​ដែល​ក្រុម​មេដឹកនាំ​លក់​គ្រឿងញៀន និង​លាង​លុយ​កខ្វក់​ដើម្បី​​ចិញ្ចឹម​រដ្ឋាភិបាល ម្ល៉ោះហើយ​វា​ប៉ះពាល់​ធំ​ណាស់​ទៅដល់​ប្រព័ន្ធ​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា»។

​អ្នកវិភាគ​នយោបាយ​ឥត​ចំ​ចៃ​មាត់​រូប​នេះ បន្ថែម​ថា មធ្យោបាយ​តែមួយគត់​ដែល​អាច​ជួយ​ក្រុម​លោក ហ៊ុន សែន បាន​នោះ គឺ​ការ​វិលត្រឡប់​ទៅ​រក​គន្លង​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​ស្ដារ​ស្ថានការណ៍​ស្រុកទេស​ឡើង​វិញ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។