អ្នកវិភាគថា វិធីអហិង្សា គឺជាមធ្យោបាយប្រសើរ ដើម្បីឈ្នះរបបផ្តាច់ការ
2019.09.29
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសង្គម ថា ជម្រើសគណបក្សប្រឆាំងក្នុងការតស៊ូមតិដោយអហិង្សា គឺជាមធ្យោបាយប្រសើរមួយ ដើម្បីឈ្នះរបបផ្តាច់ការ។ ការលើកឡើងនេះ គឺនៅស្របពេលដែលអាជ្ញាធររបបលោក ហ៊ុន សែន បន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញកាន់តែខ្លាំងក្លា លើសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង ពេលលោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជិតវិលត្រឡប់ទៅកម្ពុជាវិញ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសង្គមដែលហ៊ានរិះគន់លោក ហ៊ុន សែន ឥតសំចៃមាត់ និងកំពុងនិរទ្ទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស លោក គឹម សុខ យល់ឃើញថា បើកាលណាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អាចរក្សាវិធីអហិង្សារបស់ខ្លួនឲ្យបាន ក្នុងការបន្តតស៊ូ ដើម្បីឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរវិជ្ជាមាននៅកម្ពុជា គឺគណបក្សប្រឆាំងមួយនេះ នឹងមានប្រៀបខ្លាំងលើរបបក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងស្ថានភាពដែលសហគមន៍អន្តរជាតិ កំពុងតែដាក់សម្ពាធខ្លាំងលើរបបសព្វថ្ងៃនេះ៖ «បើតាមខ្ញុំគិត គ្មានអ្វីក្រៅពីគណបក្សប្រឆាំងរួមកម្លាំងគ្នា ឲ្យបានរឹងមាំ ហើយដើរឲ្យត្រូវនឹងនយោបាយការទូតរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិនោះទេ»។
សហគមន៍អន្តរជាតិ រួមទាំងសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកផង សុទ្ធតែទាមទារឲ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរ ងាកមកការចរចាគ្នា ដើម្បីបិទបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយ ដែលអូសបន្លាយជិតពីរឆ្នាំទៅហើយ ពោលគឺធ្វើយ៉ាងណាស្តារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដោយផ្តើមពីការដោះលែងប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក កឹម សុខា ឲ្យមានសេរីភាពពេញលេញឡើងវិញ និងផ្តល់សម្បទាដល់មន្រ្តីក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ជាប់ឆ្នោតបក្សប្រឆាំង និងសិទ្ធិនយោបាយដល់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់បក្សនេះទាំង ១១៨ នាក់ឡើងវិញជាដើម។
ក្នុងពេលដែលមិនទាន់មានដំណោះស្រាយនយោបាយនេះ ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក សម រង្ស៊ី ប្រកាសវិលចូលស្រុកខ្មែរវិញ ដែលលោកអះអាងថា ដើម្បីវិលទៅរកដំណោះស្រាយនយោបាយ បញ្ចៀសទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិ រួមមានការព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធ EBA ជាដើមនោះ។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ លោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសធ្វើសង្គ្រាមជាមួយលោក សម រង្ស៊ី និង សកម្មជនបក្សប្រឆាំង ដែលហ៊ានចូលរួមគាំទ្រ ដំណើរវិលត្រឡប់ទៅស្រុកខ្មែរវិញនេះ ដោយរបបក្រុងភ្នំពេញ ចាត់ទុកសារអំពាវនាវរបស់លោក សម រង្ស៊ី ថា ជាលេសដើម្បីធ្វើរដ្ឋប្រហារផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលតែប៉ុណ្ណោះ។
ជាការឆ្លើយតប ទៅនឹងសារហិង្សារបស់លោករបស់លោក ហ៊ុន សែន លោក សម រង្ស៊ី អំពាវនាវឲ្យកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បែរចុងកាណុងទៅរកមេដឹកនាំរបបសព្វថ្ងៃ ប្រសិនអ្នកទាំងនោះ បញ្ជាឲ្យកងទ័ពបាញ់បង្ក្រាបអ្នកគាំទ្រដំណើរវិលត្រឡប់ទៅកម្ពុជាវិញនេះ។ លោក សម រង្ស៊ី ថែមទាំងប្រើភាសាកម្ចាត់លោក ហ៊ុន សែន និងក្រុមគ្រួសារ ឲ្យចេញពីអំណាច និងអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋក្រោកឡើង ផ្លាស់ប្តូររបបសព្វថ្ងៃនេះ ឲ្យខាងតែបានទៀតផង។
ភាសាទាំងនេះ រងការរិះគន់ពីអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត (Rhona Smith) ដែលលើកយកបញ្ហានេះ ថ្លែងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វ៊ីស កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញា។ អ្នកស្រី ចាត់ទុកការប្រើវោហាសាស្រ្តបែបហិង្សាណាមួយ មិនគួរកើតមាននោះឡើយ៖ «លោក សម រង្ស៊ី ជាសហស្ថាបនិក គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងដែលកំពុងរស់នៅនិរទេសខ្លួន តាំងពីឆ្នាំ២០១៥ គាត់បន្តប្រើប្រាស់ភាសាវាយប្រហារគ្នាជាមួយលោក ហ៊ុន សែន និង មនុស្សឯទៀត រួមទាំងការអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ដែលជាការពិត ខ្ញុំចាត់ទុកថា មិនអាចទទួលយកបានទេ»។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត ស្នើឲ្យអាជ្ញាធរនៃរបបលោក ហ៊ុន សែន កុំរារាំង ឬរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់អ្នកគាំទ្រលោក សម រង្ស៊ី នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងការជួបប្រជុំគ្នាដោយអហិង្សា និងមិនត្រូវរារាំងដំណើរវិលត្រឡប់របស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលថា នឹងវិលទៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ នៅប៉ះចំថ្ងៃបុណ្យឯករាជ្យជាតិនោះ៖ «អ្នកគាំទ្រលោក សម រង្ស៊ី នៅក្នុងប្រទេស គួរតែមានសិទ្ធិ និងអនុញ្ញាតឲ្យជួបប្រជុំគ្នាដោយសន្តិវិធី រួមទាំងការអនុញ្ញាតឲ្យលោក សម រង្ស៊ី វិលទៅកម្ពុជាវិញ បើលោកវិលទៅវិញ នៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ ដូចការប្រកាសមែននោះ»។
ប៉ុន្តែ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិអះអាងថា សាររបស់លោក សម រង្ស៊ី មិនបង្កប់ន័យហិង្សានោះឡើយ។ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ ថ្លែងយោងទៅសារលិខិតរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលផ្ញើជូនទៅប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក ខូលី សេក (Coly Seck) កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកញ្ញា ដែលបញ្ជាក់អំពីជំហរនៃវិធីក្នុងការផ្លាស់ប្តូររបបនេះ៖ «នៅក្នុងការនិយាយអំពីការផ្លាស់ប្តូររបប ការផ្តួលរំលំ យើងនិយាយអំពីអហិង្សា ការផ្លាស់ប្តូរដោយប្រជាពលរដ្ឋងើបឈរទាមទារឲ្យមានការបោះឆ្នោត ដោយត្រឹមត្រូវ សេរី និងយុត្តិធម៌ ហើយផ្តល់ជូនមកវិញនូវតំណែងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន បានប្លន់យក និងដោះលែងលោកប្រធាន កឹម សុខា។ យើងមិនដែលនិយាយអំពីហិង្សាទេ។ ការងើបឈររបស់ប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូររបប គឺជាការងើបឈរដោយសន្តិវិធី។ លើសពីនេះទៅទៀត លោកប្រធានស្តីទី សម រង្ស៊ី អំពាវនាវឲ្យកងកម្លាំងប្រដាប់កុំបាញ់ប្រហារលើប្រជាពលរដ្ឋ និង ឲ្យការពារប្រជាពលរដ្ឋ»។
អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ រម្លឹកថា លោក ហ៊ុន សែន និងអាជ្ញាធររបបសព្វថ្ងៃទៅវិញទេ ដែលជាអ្នកហិង្សានិយម។ ចំណែកឯគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺជាជនរងគ្រោះនៃអំពើហិង្សា និងអយុត្តិធម៌ទាំងនេះ។ អ្នកស្រីរម្លឹកបន្ថែមអំពីសារគំរាមរាប់មិនអស់របស់លោក ហ៊ុន សែន និងមន្រ្តីរបបនេះ ដែលតែងតែគំរាមចាប់ដាក់គុកដាក់ច្រវ៉ាក់ និងគំរាមឃើញមួយវាយមួយ តាមវាយដល់ផ្ទះ និងគំរាមសម្លាប់អ្នកតវ៉ាជាដើម ហើយចុងក្រោយ គឺគម្រាមអាយុជីវិតលោក សម រង្ស៊ី ថែមទៀតផង៖ «គឺលោក ហ៊ុន សែន ទេ ដែលមានប្រសាសន៍ច្បាស់ណាស់ ឲ្យយកកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ មកបាញ់ប្រហារទៅលើលោកប្រធាន សម រង្ស៊ី»។
អំពើហិង្សាទៅលើសកម្មជនបក្សប្រឆាំង បានកើនឡើងនៅក្នុងពេលថ្មីៗ នេះ។ មន្រ្តីបក្សប្រឆាំងនៅមូលដ្ឋាន រងការវាយដំ ខ្លះបែកក្បាល និងបាក់ដៃផង។ ប៉ុន្តែ គ្មានការស៊ើបអង្កេតឯករាជ្យណាមួយ ទៅលើអំពើហិង្សាលើអ្នកទាំងនោះឡើយ។
អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត នៅតែប្រកាន់ជំហរថា មានតែការស្តារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ តាមរយៈការចាប់ផ្តើមចរចាគ្នារវាងអ្នកនយោបាយខ្មែរប៉ុណ្ណោះ ទើបបានសុខពិតប្រាកដ។ អ្នកស្រីសូមអំពាវនាវឲ្យអ្នកនយោបាយ គ្រប់ភាគីទាំងអស់ ឲ្យនាំគ្នាផ្ចង់អារម្មណ៍លើការជជែកដេញដោលគ្នា ប្រកបដោយន័យស្ថាបនា ដោយយកចិត្តទុកដាក់លើគោលនយោបាយ ជាជាងយកបញ្ហាបុគ្គលមកធ្វើជាត្រីមុខ៖ «មានការតែការចរចា ឬសន្ទនាគ្នាទេ ទើបកម្ពុជាអាចបោះជំហានទៅមុខបាន និង ឈានទៅបង្កើតឲ្យមានបរិយាកាសប្រជាធិបតេយ្យ ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងការពារសេរីភាព ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសំខាន់បំផុត នៃការធានាឲ្យមានសុខសន្តិភាព និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពបាននោះ»។
អាស៊ីសេរី មិនទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបពីមន្រ្តីរបបក្រុងភ្នំពេញ ជុំវិញរឿងនេះបាននៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែ កន្លងមកអ្នកនាំពាក្យរបបនេះ គឺលោក ផៃ ស៊ីផាន ធ្លាប់អះអាងថា គ្មានការចរចាណាមួយ ជាមួយមន្រ្តីបក្សប្រឆាំង ដែលលោកហៅថាជាក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់នោះឡើយ។
គិតមកត្រឹមថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញានេះ នៅសល់តែ ៤១ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ នឹងដល់ថ្ងៃដែលលោក សម រង្ស៊ី ប្រកាសវិលទៅស្រុកខ្មែរវិញ។ ត្រឹមថ្ងៃនេះដែរ គឺសល់តែ ៤៥ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ ដល់ថ្ងៃគណៈកម្មការអឺរ៉ុប ចេញរបាយការណ៍បឋម ជុំវិញស្ថានការណ៍នៅកម្ពុជា មុននឹងឈានទៅសម្រេចរឿងព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធ EBA។
មន្រ្តីបក្សប្រឆាំង និងមន្រ្តីអង្គការសង្គមស៊ីវិល រួមទាំងអ្នកវិភាគផង សុទ្ធតែយល់ស្របគ្នាថា កូនសោនៃដំណោះស្រាយនយោបាយ គឺនៅលើរបបលោក ហ៊ុន សែន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។