APHR ជំរុញ​ប្រេសិត​ពិសេស និង​រដ្ឋសមាជិក​អាស៊ាន​ឱ្យ​ថ្កោលទោស​ការប្រហារជីវិត​​អ្នកទោស​នយោបាយ​ ៤​នាក់​ ដោយ​​របប​​សឹក​​ភូមា

ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2022.07.25
APHR ជំរុញ​ប្រេសិត​ពិសេស និង​រដ្ឋសមាជិក​អាស៊ាន​ឱ្យ​ថ្កោលទោស​ការប្រហារជីវិត​​អ្នកទោស​នយោបាយ​ ៤​នាក់​ ដោយ​​របប​​សឹក​​ភូមា អតីត​តំណាងរាស្ត្រ​របស់​គណបក្ស​សម្ព័ន្ធដើម្បី​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (NLD) លោក កូ ជីមម៉ី (Ko Jimmy) ឈ្មោះពិត Kyaw Min Yu និងលោក ផ្ចូ សេយ៉ាថរ (Phyo Zeya Thaw) ដែលត្រូវបានរបបសឹកភូមាប្រហារជីវិត។
រូប៖ RFA

ក្រុមសមាជិក​សភា​អាស៊ាន​ដើម្បី​សិទ្ធិមនុស្ស (APHR) ជំរុញ​ប្រេសិត​ពិសេស និង​រដ្ឋសមាជិក​អាស៊ាន ឱ្យ​ថ្កោលទោស​ការប្រហារជីវិត​លើ​អ្នកទោសនយោបាយ​ចំនួន ៤នាក់​ ប្រព្រឹត្តដោយ​របបសឹក​ខុសច្បាប់ភូមា។

អតីត​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​ថៃ និង​ជា​សមាជិក​គណៈកម្មាធិការ​នាយក​របស់ APHR លោក កាសិត ភិរម្យ (Kasit Piromya) ថ្លែង​ក្នុង​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​របស់ APHR ផ្សាយ​ថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា​ថា ការមិន​គោរពតាម​កិច្ចព្រមព្រៀង​ជាឯកច្ឆន្ទ​ ៥ចំណុច​ដោយ​របបសឹកភូមា បង្ហាញ​ឱ្យឃើញ​យ៉ាងច្បាស់ ជាពិសេស ​នៅពេលដែល​របបនេះ​បាន​ប្រកាស​ពី​ការប្រហារជីវិត​លើ​អ្នកទោសនយោបាយ​ក្នុងពេល ២សប្តាហ៍​ ក្រោយ​ដំណើរទស្សនកិច្ច​របស់​ប្រេសិតពិសេស​អាស៊ាន​ស្តីពី​មីយ៉ាន់ម៉ា និង​ជា​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​កម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន ទៅកាន់​ប្រទេសភូមា។ លោក កាសិត ភិរម្យ ជំរុញ​​ប្រេសិត​ពិសេស និង​រដ្ឋសមាជិក​អាស៊ាន ឱ្យ​ថ្កោលទោស​អំពើប្រហារ​ជីវិតនេះ និង​ពិចារណា​ឡើងវិញ ​ពី​វិធីសាស្ត្រ​ក្នុងការដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នៅភូមា។ លោកថា ចំណុច​ចាប់ផ្តើម​អាចមាន​ដូចជា​ការដាក់សម្ពាធ​ជាទណ្ឌកម្ម​ជាក់លាក់​ទៅលើ​របបសឹកភូមា និង​ការហាមប្រាម​មិនឱ្យ​ក្រុមមេដឹកនាំ​របបសឹក​ភូមា​ធ្វើដំណើរ​មកជាន់ដី​តំបន់អាស៊ាន​ជាដើម។

ក្រុមសមាជិក​សភា​អាស៊ាន​ដើម្បី​សិទ្ធិមនុស្ស APHR បាន​ហៅ​អំពើប្រហារជីវិត​ប្រព្រឹត្ត​ដោយ​របបសឹកភូមា​មកលើ​អ្នកទោសនយោបាយ​ចំនួន ៤រូប ថាជា «អំពើយង់ឃ្នង​នៃ​ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌» របស់​របបសឹកភូមា។ អ្នកទោសនយោបាយ​ភូមា​ទាំង ៤រូប ​ដែល​ត្រូវបាន​របបសឹកភូមា​ប្រហារជីវិត​នេះ សុទ្ធតែ​ត្រូវបាន​ចោទប្រកាន់​ដោយច្បាប់​ប្រឆាំង​អំពើភេរវកម្ម​ភូមា ក្នុងនោះ រួមមាន​ អតីត​តំណាងរាស្ត្រ​របស់​គណបក្ស​សម្ព័ន្ធដើម្បី​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (NLD) និង​សកម្មជន​ល្បីឈ្មោះ​មួយចំនួន​ទៀត។

អំពើប្រហារជីវិត​ធ្វើឡើងដោយ​ប្រព័ន្ធតុលាការ​នៃ​របបសឹកភូមា​នាពេលនេះ គឺជាលើកទីមួយ​ហើយ ​ចាប់តាំង​ពីឆ្នាំ១៩៨៨ មក ដែល​ប្រទេសភូមា​បាន​សន្យាថា ​នឹង​លុបបំបាត់​ចោល​ទោស​ប្រហារជីវិត​នេះ។ នេះបើយោងតាម​អង្គការ​លើកលែងទោស​អន្តរជាតិ (Amnesty International)

អ្នកនាំពាក្យ​ក្រសួងការបរទេស​កម្ពុជា លោក ជុំ សុន្ទរី ប្រាប់​វិទ្យុអាស៊ីសេរី​ក្នុងសារ​តាមបណ្តាញ​សង្គម​តេឡេក្រាម (Telegram) យ៉ាងខ្លី​ នៅល្ងាច​ថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា​ថា កម្ពុជា​កំពុង​រង់ចាំ​ប្រតិកម្មតប​ពីសំណាក់​រដ្ឋសមាជិក​អាស៊ាន​ទៅនឹង​សេចក្តីព្រាង​នៃ​សេចក្តីថ្លែងការណ៍​ដែល​ប្រធាន​អាស៊ាន​បាន​ស្នើឡើង។

កាលពី​ខែមិថុនា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បាន​ស្នើ​ដល់​មេដឹកនាំ​របបសឹកភូមា លោក មីន អ៊ុនលាំង (Min Aung Hlaing) ឱ្យ​ពិចារណាឡើងវិញ ​នូវ​ផែនការ​ផ្តន្ទាទោស​ប្រហារជីវិត​នេះ និង​ជៀសវាង​ការអនុវត្ត​ការកាត់ទោស​ប្រហារជីវិត​ដល់​អ្នក ដែល​ប្រឆាំងនឹង​ការដឹកនាំ​របស់​របបសឹកភូមា។

ក្រុមឃ្លាំមើល​សកម្មជន​ភូមា ដែលមាន​ឈ្មោះថា សមាគម​ជួយ​អ្នកទោសនយោបាយ​ (AAPP)​ ឱ្យដឹងថា ចាប់តាំងពី​មាន​អំពើរដ្ឋប្រហារ​ដោយ​ក្រុមយោធា​ភូមា​កាលពី​ដើមឆ្នាំ២០២១​ មក មនុស្ស​ចំនួន ​១១៧​នាក់ ​​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​នៃ​របបសឹកភូមា​កាត់ទោស​ប្រហារជីវិត។ បើតាម​អង្គការ​ដដែលនេះ ពលរដ្ឋ​ភូមា​ជាង ២ពាន់​ ១រយនាក់ ត្រូវបាន​សម្លាប់​ដោយ​កងកម្លាំ​សន្តិសុខ​នៃ​របបសឹក​ខុសច្បាប់​ភូមា។

កម្ពុជា​ក្នុង​នាម​ជា​ប្រធាន​ប្ដូរ​វេន​អាស៊ាន​ឆ្នាំ២០២២ កំពុង​រង​ការ​រិះគន់​ថា ព្យាយាម​ឱ្យ​តម្លៃ និង​ទទួល​ស្គាល់​របប​សឹក​ភូមា​ខុស​ច្បាប់​ពេញ​មុខ​ពេញ​មាត់ និង​ធ្វើ​ឱ្យ​របប​នេះ​អាច​បន្ត​អំណាច​ខុស​ច្បាប់​បាន​យូរ​អង្វែង​ត​ទៅ​ទៀត ដូច​តាម​ការ​ចង់​បាន​របស់​ប្រទេស​កុម្មុយនិស្ត​ចិន ដែល​ជា​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​ក្រុម​យោធា​ភូមា៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។