រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគិតមកទល់ពេលនេះនៅមិនទាន់ប្រកាសជំហរជាក់លាក់ណាមួយនៅឡើយទេ ជុំវិញរឿងសម្ព័ន្ធភាពយោធាថ្មី ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកទើបបង្កើតឡើងជាមួយចក្រភពអង់គ្លេស (UK) និងប្រទេសអូស្ត្រាលី(Australia)។ អ្នកជំនាញកិច្ចការបរទេសថា កម្ពុជានិងប្រទេសសមាជិកអាស៊ានគួរតែប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹត្យជុំវិញបញ្ហានេះ ហើយសម្តែងការរីករាយចំពោះសម្ព័ន្ធភាពយោធានេះ ដើម្បីរក្សាតុល្យភាពកុំឱ្យផ្អៀងខ្លាំងដោយសារឥទ្ធិពលរបស់ចិន។
គិតរហូតមកទល់ពេលនេះ មានរយៈពេលជិតមួយសប្តាហ៍ហើយ ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រកាសបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពយោធាថ្មីមួយជាលក្ខណៈត្រីភាគីជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់ខ្លួន រួមមាន ចក្រភពអង់គ្លេស និងប្រទេសអូស្ត្រាលី ដោយដាក់ឈ្មោះជាអក្សរកាត់ថា អូឃឹស (AUKUS)។ ការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពយោធាត្រីភាគីថ្មីនេះ ត្រូវប្រទេសលោកសេរីទាំងបីនេះសាទរថាជា«ប្រវត្តិសាស្ត្រ»ថ្មីមួយ។ ក្រុមអ្នកជំនាញមើលឃើញថា សម្ព័ន្ធភាពយោធាត្រីភាគីនេះ ធ្វើឡើងដើម្បីទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសចិនដែលកំពុងតែកើនឡើងនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ជាពិសេសនៅតំបន់ជម្លោះដណ្តើមប្រជុំកោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ហាក់បង្ហាញភាពស្ងៀមស្ងាត់ជុំវិញបញ្ហានេះនៅឡើយ បើទោះបីជាកន្លងមករដ្ឋាភិបាលតែងប្រកាន់ជំហរលម្អៀងខ្លាំងទៅរកប្រទេសចិនក៏ដោយទាំងនៅថ្នាក់ជាតិ ថ្នាក់តំបន់ និងអន្តរជាតិ។ កម្ពុជាតែងទទួលរងការរិះគន់ថា តែងតែដើរតាមការគូសវាស និងខ្សែបន្ទាត់នយោបាយការបរទេសរបស់ប្រទេសចិនកុម្មុយនិស្ត។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន ដើម្បីបញ្ជាក់ជំហរជុំវិញបញ្ហានេះបាននៅឡើយទេ គិតត្រឹមល្ងាចថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ដោយលោកមិនលើកទូរស័ព្ទ។ យ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសលោក កុយ គួង បញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីយ៉ាងខ្លីតាមបណ្តាញសង្គមតេឡេក្រាម(Telegram)ថា កម្ពុជានៅមិនទាន់ប្រកាន់ជំហរអ្វីទេទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកញ្ញា ក្រុមមេដឹកនាំនៃប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តទាំងបី គឺសហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស និងអូស្ត្រាលី បានប្រកាសអំពីការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពយោធាត្រីភាគី ឈ្មោះ អូឃឹស នេះ។ តាមរយៈសម្ព័ន្ធភាពយោធានេះ សហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេស នឹងផ្តល់ឱ្យប្រទេសអូស្ត្រាលីនូវបច្ចេកវិទ្យាដើម្បីអាចឱ្យប្រទេសនេះសាងសង់នាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរជាលើកដំបូងដោយខ្លួនឯងបាន។ ភ្លាមៗក្រោយការប្រកាសនេះ ប្រទេសចិនបានថ្កោលទោសការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពយោធានេះ ដោយចោទថា គឺជាទង្វើខ្វះការទទួលខុសត្រូវបំផុត ហើយថា ហេតុការណ៍នេះនឹងបង្កឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ព្រមទាំងបង្កើនឲ្យមានការប្រកួតប្រជែងសព្វាវុធ។
នៅប៉ុន្មានថ្ងៃមុនការប្រកាសបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពយោធាត្រីភាគីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិនលោក វ៉ាង យី (Wang Yi) បានមកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសចំនួន ៤ ក្នុងតំបន់ រួមមាន វៀតណាម (Vietnam) កម្ពុជា សិង្ហបុរី (Singapore) និងកូរ៉េខាងត្បូង (South Korea)។ ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ ត្រូវគេមើលឃើញថា ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅរវាងប្រទេសចិន ជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់ ស្របពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកប្តេជ្ញាបង្កើនភាពជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប្រកាសឱ្យប្រទេសសមាជិកអាស៊ានរួមគ្នាជាមួយអាមេរិកទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលរបស់ចិន។
អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ និងជានាយកវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី (AVI) បណ្ឌិត ឈាង វណ្ណារិទ្ធ បង្ហាញក្តីបារម្ភថា ការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពយោធាត្រីភាគីនេះ អាចបង្កើតឱ្យមានការប្រកួតប្រជែងផ្នែកសព្វាវុធជាមួយរវាងប្រទេសលោកខាងលិចជាមួយប្រទេសចិន ហើយអាចជំរុញឱ្យពិភពលោកធ្លាក់ចូលទៅក្នុងសង្គ្រាមត្រជាក់សារជាថ្មី។ លោកថា ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន រួមទាំងកម្ពុជាផង នឹងរងនូវឥទ្ធិពលពីបញ្ហានេះ៖ « និយាយឱ្យចំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍យើងគឺជាឆាកមួយហើយ ដែលគេលេងល្បែងនយោបាយប្រកួតប្រជែងគ្នា។ ខ្មែរយើងក៏នៅក្នុងចំណោមហ្នុងដែរ។ ទាំងអស់គ្នានិយាយឱ្យចំនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ អញ្ចឹងអ្វីដែលយើងអាចគ្រប់គ្រងបាន គឺបញ្ចៀសមិនបានទេ ក៏ប៉ុន្តែយើងត្រូវកាត់បន្ថយហានិភ័យតាមរយៈជំរុញតួអង្គរបស់អាស៊ាន។ អញ្ចឹង តួអង្គអាស៊ាននិយាយឱ្យចំ គឺជាក្តីសង្ឃឹមមួយសំខាន់ដើម្បីបណ្តាប្រទេសដែលជាសមាជិកអាចកាត់បន្ថយហានិភ័យ ...»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការព្រួយបារម្ភនេះត្រូវអ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិមួយរូបទៀតមើលឃើញផ្ទុយពីនេះ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិ និងជាសាស្ត្រាចារ្យនៅសាកលវិទ្យាល័យ អារីហ្សូណា ស្តេត (Arizona State University) នៃសហរដ្ឋអាមេរិកបណ្ឌិត អៀ សុផល យល់ថា កម្ពុជានិងតំបន់អាស៊ានគួរប្រកាន់ជំហរជាភាគីអព្យាក្រឹត្យ ហើយគួរសម្តែងក្តីរីករាយចំពោះការបង្កើតសម្ព័ន្ធភាពយោធាត្រីភាគីរបស់អាមេរិក អង់គ្លេស និងអូស្ត្រាលីនេះ ដើម្បីធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពជាមួយនឹងឥទ្ធិពលរបស់ប្រទេសចិនដែលកាន់តែកើនឡើងខ្លាំងមកលើតំបន់នេះ និងជាពិសេសមកលើកម្ពុជា។ អ្នកជំនាញរូបនេះពន្យល់ថា ការប្រតិបត្តិនាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកមានន័យថា ប្រទេសចិនមិនអាចប្រព្រឹត្តអាក្រក់មកលើប្រទេសដទៃទៀតនៅក្នុងតំបន់តាមអំពើចិត្តដូចដែលខ្លួនធ្លាប់បានធ្វើកាលពីពេលកន្លងទៅនោះទេ។
ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក ចូ បៃឌិន (Joe Biden) ថ្លែងជាលើកដំបូងនៅឯសាលមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនៅបូរីញូវយ៉ក(New York) កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ដោយគូសបញ្ជាក់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនព្យាយាមបង្កើតឱ្យមាន « សង្គ្រាមត្រជាក់ថ្មី» ជាមួយប្រទេសចិននោះទេ។ លោកបន្ថែមថា សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងបើកឱ្យមានឡើងវិញនូវយុគសម័យថ្មីមួយដែលផ្តោតលើទំនាក់ទំនងការទូត ប្រើប្រាស់អំណាចនៃជំនួយអភិវឌ្ឍរបស់ខ្លួនក្នុងការវិនិយោគតាមមធ្យោបាយថ្មីៗដើម្បីលើកកម្ពស់ប្រជាជននៅទូទាំងពិភពលោក។
ដោយឡែក អគ្គលេខាលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិលោក អង់តូនីយ៉ូ ហ្គោទែរ៉េស (Antonio Guterres) ថ្មីៗនេះ បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភអំពីទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសចិនដែលលោកថា ជាទំនាក់ទំនង«មិនមានដំណើរការទាំងស្រុង» និងអំពីលទ្ធភាពដែលបញ្ហានេះអាចនឹងនាំឱ្យមាន«សង្គ្រាមត្រជាក់»សារជាថ្មី៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។