សង្គមស៊ីវិល និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងរិះគន់តំណាងរាស្ត្របក្សកាន់អំណាចមួយចំនួនមានប្រវត្តិមិនល្អ
2023.08.12
កិច្ចប្រជុំរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃទី២៣ មិថុនា ២០២៣។
រូប៖ គេហទំព័ររដ្ឋសភា
សង្គមស៊ីវិល និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងថា តំណាងរាស្ត្រដែលមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមួយចំនួនមានប្រវត្តិប្រព្រឹត្តិអំពើពុករលួយ គំរាមកំហែង និងយកដីប្រជាពលរដ្ឋ.។ ពួកគេបារម្ភថាតំណាងរាស្ត្រទាំងនោះអាចនឹងបង្កើតច្បាប់ផ្សេងៗ កៀបសង្កត់ទៅលើពលរដ្ឋ។
ក្ដីបារម្ភរបស់សង្គមស៊ីវិល និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង ក្រោយទិន្នន័យកំណត់ត្រា (Komnotra) ដែលជាប្រព័ន្ធផ្ទុកទិន្នន័យបង្កើតឡើងដោយមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យហៅកាត់ថា (CCIM) នៅថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ដោយដកស្រង់ប្រវត្តិសង្ខេបតំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សកាន់អំណាចនៅអាណត្តិទី៧នេះ ធ្លាប់មានប្រវត្តិប្រព្រឹត្តបទល្មើស និងធ្វើបាបពលរដ្ឋ។
ទិន្នន័យកំណត់ត្រាថា តំណាងរាស្ត្រខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក កែ គឹមយ៉ាន ដែលជាអតីតអគ្គមេបញ្ជាការនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ប៉ុន្តែលោកត្រូវបានបញ្ឈប់ពីដំណែងនៅឆ្នាំ២០០៩ ដោយសារបានប្រើប្រាស់អំណាចដើម្បីឱ្យឈ្មួញកណ្ដាលទិញដី។ ចំណែកតំណាងរាស្ត្រខេត្តបន្ទាយមានជ័យម្នាក់ទៀត លោក សេរី កុសល បំពេញតួនាទីជាធ្វើជាអនុប្រធានទី១ នៃអាជ្ញាធរកម្ចាត់មីនកម្ពុជា និងជាអនុប្រធានអាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយវិវាទដីធ្លី ត្រូវបានចោទប្រកាន់ និងដាក់ពាក្យបណ្ដឹងពីពលរដ្ឋថា លោក សេរី កុសល បានរំលោភយកដីនៅខេត្តឧត្តរមានជ័យ និងប្រើកាំភ្លើង AK-47 គំរាមសម្លាប់ពលរដ្ឋខេត្តបាត់ដំបងចំនួន ៤នាក់ ដែលលោក សេរី កុសល ចោទពលរដ្ឋថា កាប់ឈើខុសច្បាប់។
តំណាងរាស្ត្រខេត្តបាត់ដំបង លោក ឡោក ហួរ ក៏មានតួនាទីជាឧកញ៉ា និងជាឧត្តមសេនីយផ្កាយ៣ ដែលរងចោទថា បានទន្ទ្រានយកដីប្រជាពលរដ្ឋនៅខេត្តកណ្ដាលរាប់ពាន់ហិកតាររហូតដល់ឆ្នាំ២០១៧ ទើបលោកត្រូវបានបញ្ជាឱ្យប្រគល់ដីវិញ និងបាត់បង់តំណែងក្រសួងមហាផ្ទៃផងដែរ។ លោក ឡោក ហួរ ក៏ជាប់ក្នុងបញ្ជីខ្មៅរបស់ក្រសួងដែនដីសម្រាប់ការទន្ទ្រានយកដីនៅពេលនោះ ប៉ុន្តែក្រោយមកលោកត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលសម្រេចផ្ដល់ដីបឹងជើងឯកជាង ១២ហិកតារ នៅឆ្នាំ ២០២២។
តំណាងរាស្ត្រខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក សេង ញ៉ក់ គឺជាឧកញ៉ា និងជាកូនប្រសារបស់ប្រធានសមាគមឧកញ៉ា និងជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា លោក លី យ៉ុងផាត់ ដែលល្បីខាងបណ្ដេញចេញពលរដ្ឋពីលំនៅឋាន។ លោក សេង ញ៉ក់ គឺជាអគ្គនាយកក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនរបស់លោក លី យ៉ុងផាត់ រួមទាំងភ្នំពេញស៊ូហ្គើរ ដែលបានឈូសឆាយដីប្រជាពលរដ្ឋជាង ១.១០០ គ្រួសារដោយខុសច្បាប់។
តំណាងរាស្ត្រខេត្តកំពត លោក ប៉ែន ស៊ីម៉ន ដែលជាជាអតីតប្រធាន នាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ ហើយត្រូវចោទប្រកាន់ពី បទពុករលួយនៅក្នុងនាយកដ្ឋានរបស់គាត់។ ចំណែកតំណាងរាស្ត្រខេត្តកណ្ដាល លោក ម៉ៅ ភិរុណ ដែលធ្លាប់ជាអភិបាលខេត្តកណ្ដាល ត្រូវបានដកចេញពីតំណែង ហើយអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយធ្លាប់ ACU បានបើកការស៊ើបអង្កេតលើករណីអំពើពុករលួយក្នុងតំណែងជាចៅហ្វាយខេត្តរបស់លោក។
តំណាងរាស្ត្រខេត្តព្រៃវែង លោក ជាម យៀប ដែលធ្លាប់បម្រើការក្នុងរដ្ឋសភាក្នុងអំឡុងពេលរដ្ឋាភិបាលគាំទ្រដោយវៀតណាម ហើយលោកមិនត្រូវបានគេកាត់ទោសពាក់ព័ន្ធនឹងការបើកបរបុកមនុស្សស្លាប់ កាលពីឆ្នាំ២០១៣ ។ ចំណែកតំណាងរាស្ត្រខេត្តពោធិ៍សាត់ លោក ស៊ុយ សែម គឺប្ដី អ្នកស្រី ជា ខេង គឺត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា ដណ្ដើមដីពីប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍ឡពាង ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។
ក្រៅពីតំណាងរាស្ត្រដែលបានលើកឡើងខាងលើ ទិន្នន័យកំណត់ត្រា (Komnotra) ក៏បានលើកពីតំណាងរាស្ត្រផ្សេងទៀតដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើពុករលួយ ដណ្ដើមដីធ្លីប្រជាពលរដ្ឋ និងតំណាងរាស្ត្រទាំងនោះ មានខ្សែស្រឡាយជាប់ទាក់ទងគ្នាក្នុងស្ថាប័ននានា។
អតីតមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រឆាំងលោក អ៊ំ សំអាន បានលើកថា នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ តំណាងរាស្ត្រនីមួយៗ គឺជាអ្នកដែលមានសមត្ថភាព និងមានប្រវត្តិល្អដែលបានជួយសង្គម ជួយពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែជាអកុសល នៅប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន មានតំណាងរាស្ត្រមួយចំនួនគឺជាជនល្មើស ជាអ្នកប្រមាថមើលងាយ និងប្រើអំពើហិង្សាលើពលរដ្ឋជាដើម។
លោក អ៊ុំ សំអាន ថា ជាក់ស្ដែងដូចជា លោក វង សូត្រ ដែលធ្លាប់គំរាមវាយពលរដ្ឋនឹងដំបងឫស្សី នឹងក្លាយជាអនុប្រធានរដ្ឋសភាខាងមុខនេះ ដូច្នេះតំណាងរាស្ត្រដែលមានចរិតហិង្សារូបនេះ នឹងពុំបានជួយពលរដ្ឋនោះទេ តែផ្ទុយទៅវិញ លោកអាចនឹងចូលរួមបង្កើតច្បាប់ដើម្បីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើពលរដ្ឋ។
លោក អ៊ំ សំអាន៖ «ដូចលោក វង សូត តិចទៀតក្លាយជាអនុប្រធានទី២ នៃរដ្ឋសភា ធ្លាប់ព្រមានថានឹងវាយនឹងគល់ឫស្សីសម្រាប់អ្នកដែលហ៊ានតវ៉ា ដល់អ៊ីចឹងនៅក្នុងសភា ប្រជាពលរដ្ឋតវ៉ាមិនឱ្យតម្លៃប្រជាពលរដ្ឋទេ មានតែបញ្ជូននគរបាលយកគល់ឫស្សីទៅវាយប្រជាពលរដ្ឋបន្ថែមទៀត ដូចខាងក្រុមហ៊ុនណាហ្គាវើលដ៍ តវ៉ានៅជិតសភា ពេលតវ៉ាហ្នឹង មានតែលោក វង សូត ឱ្យប្រាប់សន្តិសុខឱ្យនគរបាលទៅវាយទៅ»។
លោក អ៊ំ សំអាន បន្ថែមថា ផលប៉ះពាល់ដែលកើតឡើងពីតំណាងរាស្ត្រមានប្រវត្តិមិនល្អទាំងនេះនឹងធ្វើឱ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែដុនដាប ហើយផលវិបាកនឹងប៉ះពាល់ដល់ពលរដ្ឋនាំឱ្យបាត់បង់ការងារធ្វើ បាត់បង់ដីធ្លី និងបិទរោងចក្រជាដើម។ លោក អ៊ុំ សំអាន ថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ ពលរដ្ឋគ្រប់រូបត្រូវតែសកម្ម និងឆ្លើយតប ចំពោះការរំលោភបំពានពីសំណាក់អ្នកមានលុយមានអំណាច។
លោក អ៊ំ សំអាន៖ «ដូច្នេះប៉ះពាល់ផលប្រយោជន៍របស់គាត់ គាត់ស្រែកឡើង តវ៉ាឡើង បញ្ចេញមតិឡើង អ៊ីចឹងបានសិទ្ធិសេរីភាពរបស់គាត់ ត្រូវបានបើកចំហជាងមុន បើមិនអ៊ីចឹងទេ អ្នកកាន់អំណាចបន់ឱ្យយើងស្ងាត់ដើម្បីស្រួលគ្រប់គ្រងយើង អ៊ីចឹងសិទ្ធិសេរីភាពមិនអាចល្អប្រសើរឡើងនោះទេ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សក៏មិនល្អប្រសើរទេ ដូច្នេះអ្វីដែលប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍គាត់ បំបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់គាត់ ទាល់តែគាត់តវ៉ា»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះពី អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន្ត និងប្រធានរដ្ឋសភាអាណត្តិទី៧ អ្នកស្រី ឃួន សុដារី បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី១១ ខែសីហា។
ជុំវិញរឿងនេះដែរ នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត លើកឡើងថា នេះជាក្ដីព្រួយបារម្ភរបស់ពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោតដែលមានតំណាង របស់ខ្លួនធ្លាប់មានប្រវត្តិមិនល្អ ដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋមិនពឹងពាក់តំណាងរបស់ខ្លួនបាន។ ទោះជាយ៉ាងណា លោក អំ សំអាត ថា ទាំងតំណាងរាស្ត្រ និងរដ្ឋាភិបាល នៅតែអាចក៏សាងជំនឿជឿជាក់ដល់ពលរដ្ឋឡើងវិញ បើពួកគេផ្លាស់ប្ដូរមកគិតគូរផលប្រយោជន៍ពលរដ្ឋជាធំ។
លោក អំ សំអាត៖ «អ៊ីចឹងតំណាងរាស្ត្រមួយៗ ទាល់តែមានសក្ដានុពល មានប្រវត្តិល្អ មានដែលជឿទុកចិត្តសម្រាប់រាស្ត្របានរាស្ត្រជាម្ចាស់ឆ្នោតទុកចិត្ត ពីព្រោះអនាគតទៅរាស្ត្រអាចនឹងពឹងពាក់តាមតំណាងរបស់ខ្លួន ពីព្រោះរាស្ត្រជាម្ចាស់ឆ្នោត អ៊ីចឹងគាត់មានបញ្ហា គាត់ត្រូវពឹងពាក់តាមតំណាងរបស់ខ្លួនគឺតំណាងរាស្ត្រហ្នឹង»។
ជុំវិញការបោះឆ្នោតកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា កន្លងទៅនេះ ឧត្ដមស្នងការសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក វ៉ុលឃើរ ធើក (Volker Turk) មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី២៦ កក្កដា ថា លំហប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះជាបន្តបន្ទាប់គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ ដែលធ្វើឱ្យអន្តរាយដល់សេរីភាពជាមូលដ្ឋាន និងសិទ្ធិចូលរួមក្នុងកិច្ចការសាធារណៈ។ លោកថ្លែងទៀតថា គណបក្សប្រឆាំង សកម្មជន ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងភាគីមួយចំនួនទៀត បានប្រឈមមុខនឹងការគាបសង្កត់ និងការសងសឹក ដែលទំនងជាមានគោលបំណងទប់ស្កាត់យុទ្ធនាការនយោបាយ និងរារាំងដល់ការអនុវត្តសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន ដែលចាំបាច់សម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងមានការចូលរួមពេញលេញ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ឃួង ស្រេង ពីមន្ត្រីខណ្ឌតូចតាចទៅជាអភិបាលក្រុងភ្នំពេញដោយសារស្នាដៃបម្រើគ្រួសារត្រកូលហ៊ុន
- លោក ហេង សិទ្ធី ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដល់រុស្សីក្រោយស្នើឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចុះចេញពីតំណែង
- លោក ហ៊ុន ម៉ានី ស្នើឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដកប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានចំនួន៤ ខេត្ត នៅជុំវិញតំបន់ព្រៃឡង់
- មន្ត្រីបក្សកាន់អំណាចព្យាយាមលាងជម្រះលោក ហ៊ុន សែន ពាក់ព័ន្ធឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
- លោក សម រង្ស៊ី អំពាវនាវឱ្យកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងអ្នកនយោបាយរួមគ្នាផ្លាស់ប្ដូររបបត្រកូល ហ៊ុន
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បដិសេធមិនពាក់ព័ន្ធនឹងឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
- ភរិយា លោក លិម គិមយ៉ា រៀបរាប់ពីសកម្មភាពនៅលើឡានក្រុង មកទីក្រុងបាងកក មុនពេលឃាតកបាញ់សម្លាប់ប្ដី
- តុលាការបារាំង បានសាកសួរភរិយាលោក លិម គិមយ៉ា អំពីករណីឃាតកម្មលើលោក លិម គិមយ៉ា
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅប្រទេសជប៉ុនទាមទារយុត្តិធម៌ជូនសពលោក លិម គិមយ៉ា
- អ្នកឃ្លាំមើលថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អសមត្ថភាពរកទីផ្សារជូនពលរដ្ឋ ទើបងាកទៅទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវលើបក្សប្រឆាំង