ប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនលោក ទាវ វណ្ណុល អះអាងថា លោកវិលចូលស្រុកវិញមិនមែន ដោយសារការចរចានយោបាយទេ តែលោកមកតតាំងក្តីនៅតុលាការ ដើម្បីជំរុញឱ្យកម្ពុជាមានប្រជាធិបតេយ្យ។ អ្នកឃ្លាំមើលជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់នយោបាយចាប់ចង រឹបអូសទ្រព្យអ្នកនយោបាយប្រជែង ហើយបើកលំហរប្រជាធិបតេយ្យ និងផ្សះផ្សាជាតិ ដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាតិ បើពួកគេមិនចង់មានវាសនាដូចមេដឹកនាំផ្តាច់ការនៅលើពិភពលោកក្រោយដួលរលំទេ។
មេដឹកនាំគណបក្សភ្លើងទៀនលោក ទាវ វណ្ណុល ប្រកាសពីការរក្សាគោលជំហរបន្តធ្វើសកម្មភាពនយោបាយរបស់ខ្លួន ក្នុងការដឹកនាំបក្សប្រជំទាស់មួយនេះ ដើម្បីចូលរួមស្តារប្រជាធិបតេយ្យ និងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ បើទោះបីជាលោកត្រូវរងបណ្តឹងក្រោមហេតុផលនយោបាយពីរដ្ឋាភិបាលយ៉ាងណាក៏ដោយ។
ការបញ្ជាក់ជំហរនយោបាយដូច្នេះ ក្រោយពេលលោក ទាវ វណ្ណុល បានវិលត្រឡប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិកមកចូលរួមប្រឡូកនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ បន្ទាប់ពីចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា កាត់ឱ្យលោកចាញ់ក្ដីរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ពីបទ«បរិហាកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ» ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្តល់បទសម្ភាសន៍របស់លោក ទាវ វណ្ណុល ឱ្យសារព័ត៌មានជប៉ុន (Nikkei Asia) អំពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរបស់បក្សកាន់អំណាចលើបក្សប្រឆាំង និងការធ្លាក់ចុះប្រជាធិបតេយ្យ ក្រោមអំណាចដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។
តុលាការបានសម្រេចផ្ដន្ទាទោស និងទាមទារសំណងពីប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ទាវ វណ្ណុល ចំនួន៦ពាន់លានរៀល ឬប្រហែលនឹង ១លាន ៥សែនដុល្លារ តាមពាក្យបណ្ដឹងរបស់រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។
បន្ទាប់មកទៀតតុលាការដែលស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលរបស់បក្សកាន់អំណាចនោះបានសម្រេចរឹបអូសដី ៣កន្លែងរបស់ប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ទាវ វណ្ណុល ដើម្បីរក្សាការពារអចលនទ្រព្យនេះទុកសម្រាប់លក់សងជំងឺចិត្តទៅតាមការទាមទាររបស់មេធាវីរដ្ឋាភិបាលជាដើមបណ្ដឹង។
ប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនលោក ទាវ វណ្ណុល ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ការណ៍ដែលលោកវិលមកប្រទេសកម្ពុជាវិញដោយពុំពាក់ព័ន្ធការត្រូវរ៉ូវគ្នា ឬការដោះស្រាយផ្នែកនយោបាយណាមួយ ជាមួយមេដឹកនាំគណបក្សកាន់អំណាចនោះឡើយ ពោលគឺវត្តមានរបស់លោកនៅប្រទេសកំណើតលើកនេះ ក្នុងគោលបំណងជួយជំរុញឱ្យកម្ពុជាមានប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឡើងវិញ។ លោក ទាវ វណ្ណុល លើកឡើងថា ក្តីក្តាំដែលសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាត់ឱ្យលោកចាញ់ក្តីរដ្ឋាភិបាលកន្លងមក គឺជារឿងអយុត្តិធម៌ ហើយលោកបានប្តឹងជំទាស់នឹងសាលក្រមនោះទៅសាលាឧទ្ធរណ៍រួចហើយ។ មេបក្សជំទាស់រូបនេះ នៅរក្សាជំហរដដែលថា អ្វីដែលលោកបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានយកទៅចុះផ្សាយ អំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាធ្លាក់ចុះ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងអាជ្ញាធរដំឡើងកាមេរ៉ានៅមុខផ្ទះថ្នាក់ដឹកនាំបក្សភ្លើងទៀន គឺជារឿងពិត ស្របទៅនឹងរបាយការណ៍របស់សហគមន៍អន្តរជាតិមានលក្ខណៈដូចគ្នាទៅនឹងការលើកឡើងរបស់លោកដែរ។
លោក ទាវ វណ្ណុល៖«រឿងតុលាការកាត់ក្តីនេះ ជារឿងអយុត្តិធម៌សម្រាប់ខ្ញុំដែលជាពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងបន្តជួយស្តារប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បែរជារង ការចៅទប្រកាន់របៀបនេះ ហើយយើងឃើញហើយថា សហគមន៍អឺរ៉ុបព្រមានដាក់ទណ្ឌកម្មមកលើប្រទេសកម្ពុជា ដោយសារតែស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាធ្លាក់ចុះ អ៊ីចឹងអ្វីដែលខ្ញុំនិយាយ គឺជាការពិតដោយមិនបានបំផ្លើសអ្វីទេ»។
ទាក់ទងរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន ឆ្លើយតបថា ពលរដ្ឋមានសិទ្ធិនិយាយស្តីទូលំទូលាយស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ប៉ុន្តែសិទ្ធិនោះមានដែនកំណត់ ដោយមិនត្រូវរំលោភសិទ្ធិអ្នកដទៃ ឬប៉ះពាល់សន្តិសុខជាតិទេ។ លោកថា ករណីអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំងកន្លងមកដូចជាករណីលោក ទាវ វណ្ណុល ដែលបញ្ចេញមតិពាក់ព័ន្ធកម្ពុជាធ្លាក់ចុះប្រជាធិបតេយ្យត្រូវជាប់ទោសទណ្ឌនោះ គឺជាការសម្រេចរបស់តុលាការផ្អែកលើផ្លូវច្បាប់ និងទង្វើអ្នកប្រព្រឹត្ត។ លោក សុខ ឥសាន អះអាងថាបច្ចុប្បន្នគណបក្សប្រជនកម្ពុជាគ្មានភាពចាំបាច់ត្រូវចរចា ដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយជាមួយក្រុមប្រឆាំងដែលលោកចោទថាជាអ្នកដែលប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់នោះឡើយ។
លោក សុខ ឥសាន៖«បើសិនណាកម្ពុជាគ្មានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មិនមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សទេ គឺខ្ញុំយល់ថា សង្គមកម្ពុជាមិនអាចរក្សាបាននូវសន្តិភាពពេញនិងស្ថិរភាពនយោបាយនោះទេបាទ»។
ទោះជាយ៉ាងណា មន្រ្តីសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកឃ្លាំមើលយល់ថា ការបកស្រាយរបស់អ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាចនេះ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត ពីព្រោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញធានាចំពោះការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ និងសិទ្ធិនយោបាយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ទង្វើបំពានគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សពីអ្នកកាន់អំណាចនេះកាន់តែធ្វើឱ្យសង្គមបែកបាក់ និងគ្មានផលចំណេញអ្វីដល់ជាតិឡើយ។
ប្រធានអង្គការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរនៅប្រទេសអូស្ត្រាលី លោក ស៊ឹង សែនករុណា ដែលរងបណ្តឹងពីរដ្ឋាភិបាលត្រកូលហ៊ុនដែរនោះ មើលឃើញថា សិទ្ធិសេរីភាព នៃការបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជាត្រូវបានរឹតត្បិត ចំណែកបរិយាកាសនយោបាយបានរួមតូចសម្រាប់អ្នកមាននិន្នាការផ្ទុយរដ្ឋាភិបាល។ លោកបន្តថា ប្រព័ន្ធតុលាការសព្វថ្ងៃ គឺជាឧបករណ៍របស់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចប្រើដើម្បីកម្ចាត់សំឡេងរិះគន់ ដូច្នេះករណីលោក ទាវ វណ្ណុល រួមទាំងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង និងរូបលោកផងដែលជាប់ក្តីក្តាំនៅតុលាការនឹងមិនទទួលបានយុត្តិធម៌ឡើយ។ លោកយល់ថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលនៅតែរឹតត្បិត សិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋ និង អ្នកនយោបាយ នោះ កម្ពុជានៅតែជាប់ឈ្មោះជាប្រទេសរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងរងទណ្ឌកម្មពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា៖«រដ្ឋាភិបាលត្រូវបញ្ចប់សំណុំរឿងមានលក្ខណៈនយោបាយលើអ្នកទោសមនសិការទាំងអស់ រាប់ទាំងរូបខ្ញុំ សកម្មជននយោបាយនានា ដោយទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ដោះលែងគេឱ្យមានសេរីភាពហើយអ្នកនយោបាយនៅក្រៅប្រទេសមានសិទ្ធិចូលក្នុងប្រទេសដើម្បីប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតមួយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ទៅ។ ខ្ញុំជឿថារដ្ឋាភិបាលធ្វើប៉ុណ្ណឹងនឹងធ្វើឱ្យបណ្តាប្រទេសនានាត្រេកអរ ស្វាគមន៍ជួយជ្រោមជ្រែងដល់កម្ពុជាដោយមិនបាច់មេដឹកនាំរត់ទៅរកពឹងប្រទេសនេះប្រទេសនោះ ត្រាក់ៗទាំងយប់ថ្ងៃអ៊ីចឹងទេ»។
ចំណែក អ្នកអត្ថាធិប្បាយនយោបាយលោក គឹម សុខ មើលឃើញថា គណបក្សកាន់អំណាចប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការ ប្តឹងផ្តល់អ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំងដាក់គុក និងរឹបអូសទ្រព្យជាបន្តបន្ទាប់មកនេះ ជានយោបាយទុច្ចចរិតដោយចាត់ទុកខ្មែរដូចគ្នាជាសត្រូវ។ លោកយល់ថាទោះបីជាលោក ទាវ វណ្ណុល និងអ្នកនយោបាយផ្សេងទៀត មិនទទួលបានយុត្តិធម៌ក្តី ក៏ពួកគាត់ជាអ្នកនយោបាយនៅតែប្តេជ្ញាតស៊ូទៅមុខជួយជំរុញឱ្យកម្ពុជាមានប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដនៅពេលខាងមុខ។
លោក គឹម សុខ៖«ដំណោះស្រាយចំពោះបញ្ហានេះ ខ្ញុំមើលឃើញថាវាពិបាកទៅអង្វរក្រុមគ្រួសារហ៊ុន ឱ្យវិលមកចូលតុចរចាខ្លាំងណាស់ ដំណោះស្រាយដែលល្អបំផុត គឺមានតែប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេសនាំគ្នាចេញតវ៉ាទាមទារយុត្តិធម៌សង្គមឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរ ក្រុមគ្រួសារហ៊ុនដោយឱ្យពួកគេភ្ញាក់រលឹកពីសកម្មភាពតវ៉ារបស់ពលរដ្ឋដោយផ្ទាល់»។
សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យធំៗ ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបជាដើម បានថ្កោលទោស និងព្រមានដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមទៀត បើសិនរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនកែប្រែឥរិយាបថរបស់ខ្លួន ងាកមកកែលម្អសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ព្រមទាំងទម្លាក់ចោលការទប្រកាន់ និងដោះលែងអ្នកទោសមសិការឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញទេនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។