ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្ស UN ថា លំហប្រជាធិបតេយ្យរួមតូច ប៉ះពាល់ដល់ទំនុកចិត្តនៃការបោះឆ្នោត
2023.08.03
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងភរិយា នៅថ្ងៃទីបោះឆ្នោត កាលពីថ្ងៃទី២៣ កក្កដា ២០២៣។
រូប៖ តេឡេក្រាមលោក ហ៊ុន សែន
ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិវាយតម្លៃថា ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការរឹតត្បិតធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើនករណីទៅលើលំហពលរដ្ឋ និងនយោបាយ បានប៉ះពាល់ដល់ទំនុកចិត្តនៃការបោះឆ្នោតតំណាងរាស្ត្រនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២៣ កក្កដា។
ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិគូសបញ្ជាក់ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាកាលពីថ្ងៃទី ០៨ សីហាថា ករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងរឹតត្បិតទាំងនោះ មានជាអាទិ៍ ការបំបិទគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេមិនឱ្យចូលរួមការបោះឆ្នោត ការបិទ និងរឹតត្បិតលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ព្រមទាំងការយាយីលើអ្នកនយោបាយប្រឆាំងពីសំណាក់ក្រុមអ្នកកាន់អំណាច។ ពួកគេថា ករណីទាំងនេះបានបង្ខូចរចនាសម្ព័ន្ធ និងដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតទាំងមូល។
អ្នកជំនាញដែលចូលរួមក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ មានដូចជា អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា លោក វិទិត មុនតាប៊ន (Vitit Muntarbhon) អ្នករាយការណ៍ពិសេសផ្នែកលើកកម្ពស់យុត្តិធម៌ លោក ហ្វាបៀន សាវ៉ាយអូលី (Fabian Salvioli) និងអ្នករាយការណ៍ពិសេសស្ដីពីឯករាជ្យនៃចៅក្រម និងមេធាវី អ្នកស្រី ម៉ាហ្គារ៉េត សេធើវ៉េត (Margaret Satterthwaite) ជាដើម។
ក្រុមអ្នកជំនាញទាំងនេះលើកឡើងទៀតថា ការបោះឆ្នោតនេះអតុល្យភាពជាខ្លាំង និងបានបង្កជាកង្វល់ធំៗ សម្រាប់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លំហប្រជាធិបតេយ្យរួមតូច និងវិធានការគាប
សង្កត់ជាច្រើនភ្ជាប់ទៅនឹងការដឹកនាំនយោបាយ បានធ្វើឱ្យអន្តរាយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សិទ្ធិមនុស្ស និងកិច្ចសន្យាស្ដីពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរី ដែលស្ថិតនៅក្រោមកាតព្វកិច្ចជាអន្តរជាតិរបស់កម្ពុជា និងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិនេះ គឺស្របទៅនឹងការរិះគន់របស់សហគមន៍អន្តរជាតិនិយមប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមិនចង់ឃើញកម្ពុជារអិលធ្លាក់ទៅក្នុងរបបដឹកនាំបែបផ្ដាច់ការតវង្សត្រកូល ខណៈលោក ហ៊ុន សែន នឹងលើកបន្តុបឱ្យកូនប្រុសច្បង គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី ចាប់ពីថ្ងៃទី២២ ខែសីហាតទៅ។
ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិជំរុញឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិត្រូវតែប្រុងប្រយ័ត្ន និងត្រៀមឆ្លើយតបរួមគ្នា ចំពោះវិបត្តិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។ ជាមួយគ្នានេះ ពួកគេទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មីនៃកម្ពុជា ត្រូវតែគោរពតាមកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិមនុស្សជាអន្តរជាតិរបស់ខ្លួន និងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ហើយត្រូវដោះស្រាយរាល់បញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ ទាំងចាស់ និងថ្មី ដែលរារាំងដល់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចិរភាព និងសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- មេធាវីគ្រោងដាក់សេចក្តីសន្និដ្ឋានទៅសាលាឧទ្ធរណ៍ភ្នំពេញបញ្ជាក់ពីភាពស្អាតស្អំលោក កឹម សុខា
- អ្នកតាមដាននយោបាយថា អាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្ម លោក លី យ៉ុងផាត់ ជាការកាត់ផ្ដាច់សរសៃឈាមសេដ្ឋកិច្ចរបស់បក្សកាន់អំណាច
- លោក ហ៊ុន សែន អួតនៅក្នុងវេទិកាប្រទេសកូរ៉េថា កម្ពុជាមានសន្តិភាព ខណៈអ្នកតវ៉ាទាមទារប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងការបទេស និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចាត់ទុកថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ ដែលក្រសួងរតនាគារសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ទណ្ឌកម្មលើលោក លី យ៉ុងផាត់
- ពលរដ្ឋរិះគន់អាជ្ញាធរអប្សរាបណ្តោយឱ្យអ្នកមានលុយមានអំណាចសង់ផ្នូរខ្មោចចិនមួយធំក្នុងតំបន់អង្គរ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក រ៉ុង ឈុន ថា លោកមិនខ្លាចក្នុងការចូលបំភ្លឺតុលាការទេ ពាក់ព័ន្ធបទចោទ «មិនរាងចាល»
- ពលរដ្ឋខ្មែរប្រកាសនាំគ្នាតវ៉ាប្រឆាំងលោក ហ៊ុន សែន នៅមុខអគាររៀបចំវេទិកាចំណេះដឹងពិភពលោកក្នុងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅកូរ៉េនឹងធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងវត្តមានលោក ហ៊ុន សែន ដែលនឹងចូលរួមវេទិកានៅកូរ៉េ
- អ្នកឃ្លាំមើលថា លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហា ទើបប្រកាសធ្វើច្បាប់ចោទអ្នករិះគន់ថា ជាក្រុមភេរវកម្ម
- គណបក្សកម្លាំងជាតិបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងលោក ជា មុនី ធ្វើជាប្រធានបក្ស