ក្រុមគ្រួសាររបស់សកម្មជនបក្សប្រឆាំង ដែលកំពុងជាប់ឃុំ ដាក់ញត្តិជូនស្ថានទូត ឥណ្ឌូនេស៊ី(Indonesia) នៅថ្ងៃទី៤ វិច្ឆិកា ដើម្បីស្នើសុំជួយអន្តរាគមន៍ទៅរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ឲ្យអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣ ខែតុលា ១៩៩១។ មន្ត្រីនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល ចាត់ទុកថា ការដាក់ញត្តិទៅស្ថានទូតបរទេសនេះ មិនអាចជួយអ្វីបានឡើយ។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស នៅតែអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរបញ្ឈប់ការយាយីលើក្រុមគ្រួសារសកម្មជនបក្សប្រឆាំង និងដោះលែងអ្នកកំពុងជាប់ឃុំដោយមូលហេតុនយោបាយឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។
ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រដែលជាប្រពន្ធកូនរបស់សកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រមាណ ១០នាក់ បាននាំគ្នាដាក់ញត្តិជូនស្ថានទូតឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលជាទូតប្រទេសហត្ថលេខីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីស្នើសុំឲ្យជួយសើរើ កិច្ចព្រមព្រៀងជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះ និងជួយអន្តរាគមន៍ដោះលែងគ្រួសាររបស់ពួកគាត់ឲ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។នៅមុនពេលចូលដាក់ញត្តិ ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ ក៏បានឈរលើកបដា និងខំស្រែកតវ៉ាទាមទារយុត្តិធម៌មួយសន្ទុះ ដើម្បីឲ្យលាន់ឮដល់ភូមិគ្រឹះរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលស្ថិតនៅក្បែរទីនោះ៖ សំឡេងអ្នកតវ៉ា «តុលាការទម្លាក់រាល់ការចោទ! ដោះលែងអ្នកនយោបាយ! ដោះលែងឪពុកខ្ញុំ! ដោះលែងម្ដាយខ្ញុំ! ដោះលែងកូនខ្ញុំ!។ សម្ដេច ហ៊ុន សែន ជួយផង!»។
ទោះយ៉ាងណាក្ដី ការស្រែកដង្ហោយរកយុត្តិធម៌ពីលោក ហ៊ុន សែន នោះ ត្រូវបានក្រុមសមត្ថកិច្ចចម្រុះ និងកងសន្តិសុខ ប្រមាណ ៣០នាក់ រារាំង ប៉ុន្តែមិនមានអំពើហិង្សា កើតឡើងធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។បន្ទាប់មក មន្ត្រីស្ថានទូតឥណ្ឌូនេស៊ីអនុញ្ញាតឲ្យតំណាងស្ត្រីថ្ងៃសុក្រពីរនាក់ ចូលជួបពិភាក្សា និងដាក់ញត្តិ។
តំណាងស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ និងជាប្រពន្ធសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងជាប់ឃុំ លោក ស៊ុន ធន់ គឺលោកស្រី សេង ចាន់ថន ថ្លែងថា មន្ត្រីស្ថានទូត បានទទួលយកញត្តិ និងសន្យាបញ្ជូនញត្តិរបស់ពួកគាត់ទៅដល់ប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ី។ លោកស្រីរំពឹងថា ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលជាសហប្រធាននិងជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសដែរនោះ នឹងជួយកោះប្រជុំប្រទេសហត្ថលេខីទាំងអស់ ដើម្បីជួយដោះស្រាយបញ្ហានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលកំពុងបាត់បង់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ៖ « ខាងខ្ញុំ ក៏សំណូមពរគាត់ ( ស្ថានទូតឥណ្ឌូនេស៊ី ) ជួយដោះស្រាយ និងគិតគូរឡើងវិញនូវកិច្ចព្រមព្រៀងថ្ងៃទី២៣ តុលា ឲ្យមានការជួបពិភាក្សាគ្នា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាពួកខ្ញុំ ដែលប្រទេសកម្ពុជាយើង កំពុងតែបាត់បង់សិទ្ធិសេរីភាព។ ខ្ញុំក៏សំណូមពរឲ្យគាត់ជួយធ្វើយ៉ាងណាដោះលែងអ្នកស្នេហាជាតិ ដែលកំពុងជាប់ឃុំយ៉ាងអយុត្តិធម៌ » ។
ទាក់ទងករណីនេះ ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ឆ្លើយតបថា កម្ពុជាជាប្រទេសឯករាជ្យ និងមានអធិបតេយ្យ ព្រមទាំងអនុវត្តទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន ដូច្នេះគ្មានបរទេសណាអាចជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការរបស់តុលាការបានឡើយ។ ចំពោះការរារាំងពីក្រុមកម្លាំងសមត្ថកិច្ចមិនឲ្យក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ លើកបដា និងស្រែកតវ៉ានោះវិញ លោកបកស្រាយថា នេះជាការបីការពារសន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់ជូនស្ថានទូតបរទេស៖ « ការតវ៉ានិងដាក់ញត្តិនេះជាទិដ្ឋភាពនៃសកម្មភាពនយោបាយតែប៉ុណ្ណឹងទេ មិនមែនជាសកម្មភាពនៃនីតិរដ្ឋដែលធ្វើតាមដំណើរការតុលាការ។ដំណើរការតុលាការ គឺមិនមែនអំពាវនាវឲ្យបរទេសមកសម្រេចក្តីទេ គឺរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា បានចង្អុលបង្ហាញច្បាស់ថា តុលាការខ្មែរ គឺមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការកាត់សេចក្ដីក្នុងនាមផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ » ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រ អះអាងថា មូលហេតុដែលពួកគាត់ស្វះស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីស្ថានទូតបរទេសនេះ ព្រោះការដាក់ទោសទណ្ឌលើគ្រួសាររបស់ពួកគាត់ គឺពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយ ដែលកាត់ក្ដីដោយតុលាការដែលស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលរបស់គណបក្សកាន់អំណាច។
ជុំវិញរឿងនេះអ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា នៅតែអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា បញ្ឈប់ការយាយីលើប្រពន្ធកូនរបស់សកម្មជនបក្សប្រឆាំងដែលតវ៉ាដោយសន្តិវិធី និងទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាល ពិចារណា ផ្តល់សេរីភាពជូនសកម្មជននយោបាយដែលកំពុងជាប់ឃុំទាំងនោះ។ លោកយល់ថា ការតស៊ូរបស់ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រនេះ នឹងនាំឲ្យស្ថានទូតប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ កាន់តែយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតអំពីបញ្ហាអយុត្តិធម៌របស់ពួកគាត់៖ « ដើម្បីឲ្យមើលឃើញថា មានការបន្ធូរបន្ថយស្ថានភាពនយោបាយ គប្បីពិចារណាឲ្យពួកគាត់មានសេរីភាពឡើងវិញដែរ ព្រោះសំណុំរឿងទាំងអស់នេះ វាមិនមែនជាសំណុំរឿងអនុវត្តច្បាប់អីទេ វាជាសំណុំរឿងនយោបាយ។ ដូច្នេះកុំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋចេះតែទាមទារតវ៉ាពីបណ្ដាស្ថានទូតប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយបែបហ្នឹង វាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ។ គួរតែមានការអន្តរាគមន៍និងបើកលំហសេរីភាពទាំងអស់នេះ ហើយដោះលែងពួកគាត់ទៅ ព្រោះវាជាផ្នែកមួយធ្វើឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ ងាកពីការគិត និងដាក់សម្ពាធមកលើកម្ពុជាដែរ » ។
មកទល់ពេលនេះ ក្រុមថ្ងៃសុក្រ បានដាក់ញត្តិស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសនេះជូនស្ថានទូតពីរហើយ គឺស្ថានទូតបារាំង និងស្ថានទូតឥណ្ឌូនេស៊ី។ ពួកគាត់អះអាងថា នឹងបន្តដាក់ញត្តិ ដែលមានខ្លឹមសារដូចគ្នាជូនស្ថានទូតប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងៗទៀត។ ដោយឡែក ញត្តិកាលពីលើកមុនៗ ពួកគាត់ស្នើឱ្យតំណាងស្ថានទូតប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យជួយជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យដោះលែងគ្រួសាររបស់ពួកគាត់ ដែលកំពុងជាប់ឃុំដោយអយុត្តិធម៌។
ខួប ៣០ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស កាលពីថ្ងៃទី២៣ តុលាកន្លងទៅ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស ក្រុមសង្គមស៊ីវិលជាតិ-អន្តរជាតិ និងប្រទេសហត្ថលេខីមួយចំនួន បានធ្វើសកម្មភាពផ្សេងៗ គ្នា ដើម្បីបង្ហាញការគាំទ្រ និងទាមទារឱ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន គោរពកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស។ ជាពិសេសប្រទេសហត្ថលេខីមួយចំនួន ដូចជា សហរដ្ឋអាមេរិក បារាំង អង់គ្លេស អូស្ត្រាលី និងជប៉ុន ជាដើម បានលើកឡើងជាចំហថា រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន មិនទាន់អនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសឱ្យបានពេញលេញនៅឡើយទេ ហើយចំណុចខ្វះខាតទាំងនោះគួរតែត្រូវបានពិនិត្យពិចារណាឡើងវិញ។ក្រុមប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យទាំងនោះ បញ្ជាក់ច្បាស់ៗ ទៀតថា ពួកគេនៅឈរជាមួយពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលចង់បានការអភិវឌ្ឍការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ ស្របតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។