បន្ទាប់ពីទន្ទឹងរង់ចាំពន្លឺយុត្តិធម៌អស់រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ លោកស្រី ប៊ូ រចនា ដឹងច្បាស់ថា គ្មានទេយុត្តិធម៌សម្រាប់ប្តី និងគ្រួសាររបស់លោកស្រី រឿងឃាតកម្មលើបណ្ឌិត កែម ឡីនេះ ជាពិសេសនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់របបលោក ហ៊ុន សែន៖ «រឿងយុត្តិធម៌ហ្នឹង មិនមែនតែគ្រួសារខ្ញុំទេ គឺមានគ្រួសារច្រើន ដែលគាត់ទទួលរងនូវភាពអយុត្តិធម៌ហ្នឹងទាំងអស់គ្នាតែម្តង។ ទាមទារពីរដ្ឋាភិបាលនៅស្រុកខ្មែរហ្នឹង គឺគ្មានសង្ឃឹមថា គាត់នឹងអាចធ្វើបានទេ។ បើសិនជាគាត់ធ្វើបានមែន គាត់មិនអាចទុកឲ្យពួកយើងដែលជាជនរងគ្រោះ រហូតដល់ដូចគ្រួសារខ្ញុំនេះ ប្រាំឆ្នាំ ហើយនៅគ្រួសារលោក ជា វិជ្ជា គ្រួសារលោក ឈុត វុទ្ធីទៀត សុទ្ធតែ ១០ប្លាយឆ្នាំជាង។ ដូច្នេះមានន័យថាមួយដំណាក់កាលៗ គឺអត់មានស្អី ដែលថាមានយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកយើងទេ។ អត់ហ្មង គឺសូន្យ ! មានតែបំបិទថែមទៀត។ និយាយរួមទៅ ឃើញតុលាការអីហ្នឹង សុទ្ធតែនៅក្រោម ការណ៍ដែលបង្គាប់ការណ៍ដែលបញ្ជា ដូច្នេះយើងមិនអាចរកយុត្តិធម៌បានទេ»។
លោកបណ្ឌិត កែម ឡី មានវ័យ ៥០ ឆ្នាំ ជាអ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម ត្រូវខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់នៅព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦ នៅក្នុងហាងស្ដារម៉ាត (Star Mart) ក្នុងស្ថានីយ៍លក់ប្រេងឥន្ធនៈកាល់តិច(Caltex) នៅស្តុបបូកគោ។
ជិត ៩ខែក្រោយមក នៅដើមខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៧ តុលាការក្រុងភ្នំពេញ កាត់ទោសបុរសតែម្នាក់គត់ ឈ្មោះ អឿត អាង ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតពីបទ «ឃាតកម្មគិតទុកជាមុន» និងបទចោទមួយទៀតគឺ «កាន់កាប់អាវុធដោយគ្មានការអនុញ្ញាត»។
ក្នុងការកាត់ទោសយ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់នេះ តុលាការគ្មានសួរអ្នកពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀត ដូចជាអ្នកលក់កាំភ្លើង អ្នកទទួលឲ្យគាត់ស្នាក់នៅក្រុងភ្នំពេញ ឬអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងការសម្លាប់នេះទេ។ លោក អឿត អាង សារភាព ថាគាត់សម្លាប់បណ្ឌិត កែម ឡី ព្រោះរឿងជំពាក់ប្រាក់ ៣,០០០ ដុល្លារ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ សូម្បីតែឈ្មោះរបស់លោក ក៏លោកកុហកតុលាការដែរ។ លោកថា លោកឈ្មោះ ជួប សម្លាប់ តាំងពីកំណើត។ តែម្តាយរបស់លោក គឺលោកស្រី ឯក តាប់ បញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ថាលោក អឿត អាង គឺឈ្មោះតាំងពីកំណើត មិនមែន ជួប សម្លាប់នោះទេ។
ក្នុងថ្ងៃដែលតុលាការចេញសាលក្រមផ្តន្ទាទោសលោក អឿត អាង មន្រ្តីតុលាការក្រុងភ្នំពេញ ថាតុលាការបានបំបែកសំណុំរឿងនេះជាពីរ ដោយអះអាង ថាដើម្បីរកអ្នកដែលពាក់ព័ន្ធ ក្រៅពីលោក អឿត អាង ក្នុងអំពើឃាតកម្មនោះ។ ប៉ុន្តែ រហូតមកដល់ពេលនេះ សំណុំរឿងដែលត្រូវបំបែកនោះ នៅស្ងាត់ឈឹងដូចចោរលួចសេះ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទាន់អាចសុំការបំភ្លឺជុំវិញរឿងនេះ ពីអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញលោក អ៊ី រិន្ទ បាននៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែ លោកបានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុក ថារឿងនេះ មិនទាន់បិទបញ្ចប់នៅឡើយដែរ ព្រោះកំពុងស្ថិតក្រោមការបន្តស៊ើបអង្កេត។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី បានព្យាយាមសុំការបំភ្លឺពីមន្រ្តីនគរបាល ក្នុងក្របខណ្ឌនៃដែនសមត្ថកិច្ច ក្នុងសំណុំរឿងឃាតកម្មរបស់លោក កែម ឡីដែរ ប៉ុន្តែ ពួកគាត់រុញដាក់គ្នា។
អ្នកនាំពាក្យស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញលោក សាន សុខសីហា រុញឲ្យទៅសួរអ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិលោក ឆាយ គឹមខឿន។ ប៉ុន្តែ លោក ឆាយ គឹមខឿន ដំបូងរុញឲ្យទៅសួរខាងតុលាការ និងក្រោយមកសុំទុកពេលឲ្យលោកសួរមន្រ្តីពាក់ព័ន្ធសិន ព្រោះរឿងច្រើនពេក លោកថា ក្តាប់មិនអស់៖ «បើចង់សួរ ទាល់តែសួរទៅតុលាការ ទេ ឥឡូវទុកពេលឲ្យខ្ញុំ ខ្ញុំចង់សួរទៅអ្នកស៊ើបអង្កេតបន្តិច ព្រោះខ្ញុំមិនមែនជាអ្នកស៊ើបអង្កេត រឿងបិទអីនៅ ព្រោះខ្ញុំមិនមែនមើលតែមួយរឿងហ្នឹងឯណា។ ចាំឲ្យខ្ញុំស៊ើបសួរលទ្ធផលបន្តិចសិន»។
កន្លងមក មានករណីឃាតកម្មជាច្រើន ដូចជាឃាតកម្មលើតារាភាពយន្តអ្នកស្រី ពិសិដ្ឋ ពីលីកា មេសហជីពកម្មករ លោក ជា វិជ្ជា សកម្មជនបរិស្ថានលោក ឈុត វុទ្ធី និងការបាញ់ប្រហារលើតារាចម្រៀងកញ្ញា ទូច សូនិចជាដើម អាជ្ញាធរមិនដែលរកមុខឃាតករពិតឃើញទេ។ ជាងនេះទៅទៀត សំណុំរឿងទាំងនេះ នៅកប់ចោលរាប់ឆ្នាំ រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។
ក្នុងករណីខ្លះ អាជ្ញាធរប្រញាប់ចាប់ជនដទៃ ដែលគ្មានកំហុសសោះ មកទទួលទោសជំនួសឃាតករពិត ដូចជាករណីលោក ជា វិជ្ជា ដែលបុរសពីរនាក់ គឺលោក ប៊ន សំណាង និង សុខ សំអឿន ដែលជាឃាតករសិប្បនិម្មិត ត្រូវជាប់គុករាប់ឆ្នាំ ទម្រាំតុលាការដោះលែងវិញ និងគ្មានផ្តល់សំណងអ្វី ដើម្បីជួសជុលកំហុសឆ្គងរបស់អាជ្ញាធរ ដែលចាប់ពួកគាត់ ឲ្យមកទទួលទោសជំនួសឃាតករពិតនោះឡើយ។
ដោយសារតែការមិនជឿទុកចិត្តលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជា អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ បានទទូចស្នើសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យ ដោយសហការជាមួយស្ថាប័នអន្តរជាតិ ឬអង្គការសហប្រជាជាតិផង ដើម្បីស៊ើបអង្កេតករណីឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡីនេះ។ ប៉ុន្តែ រហូតមកដល់ពេលនេះ គ្មានសេចក្តីរាយការណ៍ណាមួយ ដែលថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ព្រមទទួលតាមសំណើនោះឡើយ។
មន្រ្តីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស នៅតែស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាល គិតគូររកជំនួយពីស្ថាប័នស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ ដើម្បីស៊ើបអង្កេតស៊ីជម្រៅ និងដោយឯករាជ្យក្នុងរឿងនេះ។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា ថាបើមានការស៊ើបអង្កេតគួរឲ្យទុកចិត្តណាមួយ វានឹងបានចំណេញជាប្រយោជន៍ដល់យុត្តិធម៌សង្គម និងបង្កើនការជឿទុកចិត្តលើអាជ្ញាធរផង៖ «អាជំនឿចិត្តរបស់មហាជនហ្នឹង គេនឹងអាចមានស្ថានភាពធូរស្រាល ទៅលើការមន្ទិលសង្ស័យផ្សេងៗ ចំពោះចំណាត់ការទៅការស៊ើបអង្កេត លើករណីឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ហ្នឹង» ។
មជ្ឈដ្ឋានទូទៅ ក៏នៅតែមានមន្ទិលសង្ស័យជាច្រើនចំណុចទៀត ក្នុងករណីឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ដូចជាការបង្ហាញវីដេអូពីកាមេរ៉ាសុវត្ថិភាព ពីក្នុងហាងស្តារម៉ាត ដែលកាត់តជាកង់ៗ។
អគ្គលេខាធិការសហព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តកម្ពុជាលោក គៀន ពន្លក ថាបើរដ្ឋាភិបាល ចង់បង្ហាញតម្លាភាព និងឆន្ទៈក្នុងការរកយុត្តិធម៌ ក្នុងករណីនេះ អាជ្ញាធរក៏គួរបង្ហាញរូបភាពវីដេអូពេញលេញ ដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋមើលឃើញថាជននៅក្នុងវីដេអូនោះ ជា អឿត អាង ឬអ្នកដទៃ៖ «បង្ហាញពេលមុនហ្នឹង គឺអត់មានភាពច្បាស់លាស់ទេ គ្រាន់តែជាសកម្មភាពខ្លីៗ ដែលមើលទៅដូចជាការរៀបចំទុក។ សង្ឃឹមថារដ្ឋាភិបាល នឹងបង្ហាញវីដេអូដែលពិត ដែលមានសកម្មភាពសព្វបែបយ៉ាងហ្នឹង។ មិនគួរណាយកអ្វីដែលមាននៅក្នុងកាមេរ៉ាវីដេអូហ្នឹង យកទៅទុក ហើយមិនបង្ហាញឲ្យមហាជនបានឃើញនោះទេ»។
ករណីឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡីនេះ បានអង្រួនពិភពលោកឲ្យចាប់អារម្មណ៍នឹងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញសំឡេងរិះគន់ និងអំពើអយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាផងដែរ។ មន្រ្តីអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ សោកស្ដាយដែលឆ្នាំនេះ ក៏មិនខុសពីបួនឆ្នាំកន្លងទៅនោះដែរ ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅតែខ្វះឆន្ទៈក្នុងការរកឃាតករពិត នៅពីក្រោយការសម្លាប់នេះ។
នាយករងប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) លោក ហ្វ៊ីល រ៉ូប៊ើតសុន (Phil Robertson) ថា កុំសង្ឃឹមថា នឹងមានការវិវត្ត ឬចំណាត់ការអ្វីឲ្យសោះ នៅក្នុងរឿងនេះ ដរាបណារដ្ឋាភិបាល និងតុលាការនៅតែលូកដៃកកូរកកាយ និងនៅតែគ្មានឆន្ទៈនយោបាយ ដើម្បីរកយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះ និងក្រុមគ្រួសារ។ លោកថា លោក ហ៊ុន សែន មិនត្រឹមតែមិនចង់ស៊ើបអង្កេតរឿងនេះទេ គឺតាមធ្វើទុក្ខបុកម្នេញគ្រប់រូបភាព និងឥតស្រាកស្រាន្ត ទៅលើសកម្មជន ដែលគ្រាន់តែពួកគាត់ ចង់ធ្វើពិធីរម្លឹកខួបបណ្ឌិត កែម ឡី។ លោកបន្តថា មានតែសហគមន៍អន្តរជាតិប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យ ដែលមានការចូលរួមពីការិយាល័យសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិផង ដើម្បីស៊ើបអង្កេតរឿងនេះ។ បើមិនដូច្នេះទេ ពន្លឺនៃក្តីសង្ឃឹមសម្រាប់យុត្តិធម៌ក្នុងរឿងនេះ គឺនឹងរលត់សូន្យសុងរហូតហើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។