កម្ពុជាប្រតិកម្មនឹងការដាក់កម្ពុជាជាប់ឈ្មោះជាប្រទេសដឹកនាំបែបផ្តាច់ការ
2023.02.04
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន។
រូបពីហ្វេសប៊ុក
គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាលច្រានចោលរបាយការណ៍របស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិបានដាក់កម្ពុជាជាប់ឈ្មោះជាប្រទេសដឹកនាំបែបផ្តាច់ការ។ ប្រតិកម្មនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអង្គភាពស៊ើបអង្កេតសេដ្ឋកិច្ចហៅកាត់ថាអ៊ីអាយយូ (EIU) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅចក្រភពអង់គ្លេស (UK) ដាក់ចំណាត់ថ្នាក់កម្ពុជាជាប់លេខ១២១ ឬជាប្រទេសមានរបបដឹកនាំតាមបែបផ្តាច់ការ។
គណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់ទុករបាយការណ៍អង្គភាពស៊ើបអង្កេតសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីអាយយូ ដែលដាក់ចំណាត់ថ្នាក់កម្ពុជា ជាប់ឈ្មោះជាប្រទេសមានរបបដឹកនាំតាមបែបផ្តាច់ការនោះ គឺជាការលាបពណ៌ដោយគ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ និងមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាក់ស្ដែងនៅកម្ពុជាឡើយ។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី០៣ ខែកុម្ភៈថា រដ្ឋាភិបាលមិនខ្វល់ ឬត្រូវឆ្លើយតបចំពោះការចុះផ្សាយរបស់អង្គភាពស៊ើបអង្កេតសេដ្ឋកិច្ចអ៊ីអាយយូដែលចោទប្រកាន់មិនត្រឹមត្រូវលើរដ្ឋាភិបាលនេះទេ។ លោកអះអាងថាបច្ចុប្បន្ននេះពលរដ្ឋ រួមទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិល បក្សនយោបាយ និងអ្នកសារព័ត៌មានរាប់ពាន់ស្ថាប័នកំពុងប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពដោយពេញលេញ។
លោក កត្តា អ៊ន៖ «បើចង់ដឹងច្បាស់ថាកម្ពុជាជារបបផ្ដាច់ការ ឬប្រជាធិបតេយ្យសេរី យើងមើលអំពីក្របខណ្ឌច្បាប់ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ការអនុវត្ត និងមើលអំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យស្តែងចេញតាមរយៈការបោះឆ្នោត និងក្របខណ្ឌសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា (អង្គភាពអ៊ីអាយយូរ) នៅពីចម្ងាយស្តាប់គេ ឮគេនិយាយហើយធ្វើរបាយការណ៍ដោយខុសឆ្គងមកលាបពណ៌ខុសការពិត ពីការរស់នៅរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាដែលជារដ្ឋឯករាជ្យ អធិបតេយ្យភាពនោះទេ»។
អង្គភាពស៊ើបអង្កេតសេដ្ឋកិច្ច (Economist Intelligence Unit, EIU)ដែលមានមូលដ្ឋាននៅចក្រភពអង់គ្លេស (UK) ទើបនឹងចេញផ្សាយដោយយោងតាមសន្ទស្សន៍ប្រជាធិបតេយ្យឆ្នាំ២០២២ បានដាក់ចំណាត់ថ្នាក់កម្ពុជាជាប់លេខ ១២១ ក្នុងចំណោម១៦៧ប្រទេសនិងដែនដីសរុបនៅលើសាកលលោក។ កម្ពុជាទទួលបានពិន្ទុជាង ៣ពិន្ទុ (៣,១៨) ដែលពិន្ទុសូន្យ មានន័យថា ជាពិន្ទុទាបបំផុតខាងអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងពិន្ទុ ១០ ជាពិន្ទុខ្ពស់បំផុត។ បើទោះជាពិន្ទុនៃការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាកើនឡើងបន្តិចបន្តួចបើធៀបនឹងឆ្នាំ២០២១ក៏ដោយ ក៏ពិន្ទុនេះបង្ហាញថា កម្ពុជាមិនអាចរើខ្លួនរួចពីការដឹកនាំតាមបែបរបបផ្តាច់ការនិយមបានទេ។
អង្គភាព EIU រកឃើញថា កាលពីឆ្នាំ២០២២ អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានលើកបម្រាមកូវីដ១៩ទាំងស្រុង ក៏ប៉ុន្តែក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានបន្តរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋ សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ ការប្រមូលផ្តុំ និងការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធី។ អង្គភាពដដែលនេះ រកឃើញថា អាជ្ញាធរកម្ពុជាបានដាក់ចេញនូវការរឹតត្បិតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុកទាំងផ្នែកបោះពុម្ព និងឌីជីថល និងបានរឹតត្បិតចំពោះសកម្មភាពសហជីពជាដើម។ អង្គភាព EIU គូសបញ្ជាក់ថា មានសញ្ញាណតិចតួចណាស់ដែលថា ស្ថានភាពបែបនេះនឹងត្រូវបានកែលម្អនាពេលឆាប់ៗនេះ ដោយសារតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបន្តដឹកនាំគ្របដណ្តប់លើទិដ្ឋភាពនយោបាយនៅកម្ពុជាក្រោយពីការរម្លាយគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេកាលពីឆ្នាំ២០១៧កន្លងទៅ។
ជុំវិញរឿងនេះ ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក(Adhoc) លោក នី សុខា មានប្រសាសន៍ថាការរកចុះផ្សាយរបស់អង្គភាពអ៊ីអាយយូដែលបានរកឃើញពីការធ្លាក់ចុះសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរពេលនេះមិនខុសពីរបាយការណ៍របស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិដទៃទៀត ជាពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិកន្លងមកទេ។ លោកថាប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលទទួលយកអនុសាសន៍ទាំងនោះមកកែលមល្អចំណុចខ្វះចន្លោះកម្ពុជានឹងទទួលបានមុខមាត់ រួមទាំងចំណេញទាំងទំនាក់ទំនងការទូត និងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យថែមទៀតផង។
លោក នី សុខា៖ «អនុសាសន៍ហ្នឹងរដ្ឋាភិបាលយកមកពិចារណាមក ហើយខិតខំដោះស្រាយទៅ ខ្ញុំគិតថាវាជារឿងមួយដែលល្អ ហើយមិនមែនជារឿងអាម៉ាសទេចំពោះការទទួលយកអនុសាសន៍ដើម្បីដោះស្រាយឱ្យកម្ពុជាមានភាពល្អប្រសើរ តែផ្ទុយទៅវិញយើងនៅតែបដិសេធ យើងមិនបានដោះស្រាយ ហើយគេរកឃើញពីមួយឆ្នាំទៅមួយនៅតែដដែល ខ្ញុំគិតថាវាជារឿងអាម៉ាសទៅវិញទេ ឬប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់ដល់រដ្ឋាភិបាលទៅវិញទេបាទ»។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣មក ពិន្ទុប្រជាធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជាបានបន្តដាំក្បាលចុះគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ជាពិសេសក្នុងឆ្នាំ២០១៧ នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បើកយុទ្ធនាការគាស់រម្លើងប្រជាធិបតេយ្យតាមរយៈការរម្លាយគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេគឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៦។ ពិន្ទុនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញថា កម្ពុជាមិនជាប់ឈ្មោះសូម្បីតែជាជំពូកប្រទេសមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមិនពេញលេញ ឬប្រជាធិបតេយ្យបែបកូនកាត់នោះផង។ ក៏ប៉ុន្តែ កម្ពុជាត្រូវបានចាត់ចូលជាប្រទេសដែលមានការគ្រប់គ្រងតាមបែបផ្តាច់ការ។
ក្នុងតំបន់អាស៊ី តៃវ៉ាន់ (Taiwan) ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ក្នុងចំណោម ដែនដី និងប្រទេស១០ នៅលើពិភពលោកដែលមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យខ្ពស់ជាងគេ។ ប្រទេសន័រវ៉េ (Norway) ជាប់ថ្នាក់លេខ១នៅទូទាំងពិភពលោក ជាប្រទេសដែលអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានប្រសើរបំផុត ខណៈប្រទេសអាហ្វហ្កានីស្ថាន (Afghanistan) ទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់នៅបាតតារាង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញ ចាប់ខ្លួនមន្ត្រីគណបក្សភ្លើងទៀន៣នាក់
- តុលាការដោះលែងសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង និយមលោក កឹម សុខា គឺលោក យឹម ស៊ីណន ឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន
- លោក ស ខេង ចង់ឱ្យមានការធ្វើតេស្ដរកគ្រឿងញៀនលើពលរដ្ឋចាប់ពីអាយុ១៣ឆ្នាំដល់ក្រោម៤៥ឆ្នាំ
- "លោក ហ៊ុន សែន សម្ញែងនាឡិកាដៃតម្លៃរាប់លានដុល្លារ បង្ហាញថា លោកជាមេដឹកនាំពុករលួយ"
- សង្គមស៊ីវិលប្រតិកម្មនឹងក្រសួងអប់រំដែលឱ្យសិស្សឈប់សំរាកយូរដើម្បីគាំទ្រកីឡាស៊ីហ្គេម
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- តំណាងរាស្ត្រសភាអឺរ៉ុប ព្រមានថា នឹងមិនមានការផ្លាស់ប្ដូរឡើយ បើអឺរ៉ុបមិនដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
- ជប៉ុនប្រកាសមិនបញ្ជូនអ្នកសង្កេតការណ៍សំរាប់ការបោះឆ្នោតជាតិនៅខែកក្កដាខាងមុខនេះទេ
- "ការពង្រីកផ្ទៃដីទ័ពអាកាសនៅរាម នឹងនាំឱ្យសង្ស័យកាន់តែខ្លាំងពីវត្តមានទ័ពចិននៅកម្ពុជា"
- ក្រុមមេដឹកនាំបក្សភ្លើងទៀនផ្ដាំមន្ត្រីកុំចាញ់ការបំភិតបំភ័យ
- អ្នកវិភាគ និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងថា លោក ហ៊ុន សែន ប្រើប្រាស់អប្បិយជំនឿដើម្បីបោកពលរដ្ឋ