អ្នកជំនាញកិច្ចការអន្តរជាតិលើកឡើងថា លោក ហ៊ុន សែន នឹងមិនសម្រេចផែនការរបស់ខ្លួន ក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យមេដឹកនាំអាស៊ានឲ្យទទួលយកមកដឹកនាំរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ា ឬភូមា (Myanmar)ឲ្យមកចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននាពេលខាងមុខបានជោគជ័យឡើយ។ ពួកគេលើកឡើងថា បើសិនជាលោក ហ៊ុន សែន នៅតែមានះចង់ឲ្យមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅចុងឆ្នាំ២០២២ខាងមុខនោះ កម្ពុជានឹងបរាជ័យក្នុងនាមជាប្រធានប្ដូរវេនអាស៊ាន។
ក្រុមអ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិអះអាងថា លោក ហ៊ុន សែន នឹងមិនអាចរៀបចំប្រជុំកំពូលអាស៊ានបានទេបើសិនជាលោក ហ៊ុន សែន នៅតែរក្សាជំហរចង់មានវត្តមានមេដឹកនាំរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ានៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ។
អ្នកស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាសា្ថនខ្មែរសំរាប់សហប្រតិបត្តការនិងសន្តិភាពលោក វណ្ណ ប៊ុនណាមិនរំពឹងថាមេដឹកនាំរបបសឹកងាកមកគោរពតាមគោលការណ៍ទាំង៥ចំណុចរបស់អាស៊ានឡើយ។ លោកបន្ថែមថាមកទល់ពេលនេះរបបសឹកនៅតែផ្គើនប្រធានអាស៊ាននិងសហគមន៍អន្តរជាតិដដែល ពិសេស ការប្រើអំពើហិង្សាការបាញ់សម្លាប់ពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ាទោះជារបបសឹកធ្លាប់ព្រមព្រៀងជាមួយលោក ហ៊ុន សែន កាលពីដើមខែមករា រួចទៅហើយក៏ដោយ៖ «ពិបាកណាស់សម្រាប់មេដឹកនាំយោធាគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ទោះជាមានការសន្ទនាតាមវីឌីអូចុងក្រោយនេះក៏ដោយ លោក មីន អ៊ុងល្លាំងមិនមានចេតនាណាមួយដើម្បីធ្វើតាមលោក ហ៊ុន សែន ឬគោរពកិច្ចព្រៀមព្រៀងរបស់ខ្លួនណាស់»។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិនេះនៅក្រោយពីលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានជូបសន្ទនាជាមួយមេដឹកនាំរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ា (Myanmar) លោក មីន អ៊ុងល្លាំង (Min Aung Hlaing) កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែមករា។ នៅក្នុងជំនួបនោះ លោក ហ៊ុន សែន ស្នើឲ្យមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហាររូបនេះអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀង៤ចំណុចរួមមាន៖ស្នើឲ្យមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារអនុវត្តឲ្យបានគោលការណ៍ទាំង៥ចំណុចរបស់អាស៊ាន។ស្នើឲ្យបង្កលក្ខណៈល្អឲ្យប្រេសិតពិសេសចូលទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមីយ៉ាន់ម៉ា។ត្រូវបញ្ឈប់នូវរាល់អំពើហិង្សា និងត្រូវផ្ដល់ការសហការជាមួយបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកក្នុងការផ្ដល់ជំនួយមនុស្សធម៌ដល់ពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ាជាដើម។ លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថាបើសិនជាមេដឹកនាំរបបសឹកអនុវត្តគោលការណ៍ទាំង៥ចំណុចរបស់អាស៊ានបានគឺអាចមកចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅពេលខាងមុខបាន។ មកទល់ពេលនេះខាងរបបសឹកវិញក៏មិនទាន់ឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើរបស់លោក ហ៊ុន សែនវិញថាយ៉ាងណានៅឡើយទេ។
នេះមិនមែនជាលើកទី១ទេដែលលោកហ៊ុន សែន ស្នើទៅលោក មីន អ៊ុងល្លាំងឲ្យអនុវត្តគោលការណ៍៤ចំណុចដូចដែលលោកបានស្នើឡើងនេះ។នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចដ៏ចម្រូងចម្រាសរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាកាលពីថ្ងៃទី៧ និងថ្ងៃទី៨ ខែមករានោះ លោក មីន អ៊ុងល្លាំង និង លោក ហ៊ុន សែន បានព្រមព្រៀងគ្នាលើគោលការណ៍ទាំងនេះម្ដងរួចមកហើយ។ក៏ប៉ុន្តែក្រោយពីលោក ហ៊ុន សែន វិលត្រលប់មកកម្ពុជាវិញមិនបានស្រួលបួលផងក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានទម្លាក់គ្រាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋស៊ីវិលភូមាដដែល។ ក្រៅពីនេះតុលាការរបបសឹកបានកាត់ទោសមេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតស្របច្បាប់គឺអ្នកស្រី អ៊ុង សាន សូជី (Aung San Sukyi) ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ៤ឆ្នាំថែមទៀតផង។
ក្រុមអ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិមើលឃើញថាឥលូវនេះលោក ហ៊ុន សែន ហាក់បន្ទន់ឥរិយាបទខ្លះលើជំហរដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយនៅមីយ៉ាន់ម៉ានេះ។ មុនពេលលោក ហ៊ុន សែន បានសន្ទនាជាមួយលោក មីន អ៊ុងល្លាំងនោះទំនងជាមានការព្រមព្រៀងពីមេដឹកនាំអាស៊ានផ្សេងទៀតដូចជាមេដឹកនាំម៉ាឡេស៊ីនិងមេដឹកនាំឥណ្ឌូនេស៊ីជាដើម ពីព្រោះថា ការជួបមេដឹកនាំរបបសឹកនេះ នៅបន្ទាប់លោកបានជូបមេដឹកនំាឥណ្ឌូនេស៊ី លោក ចូកូ វីដូដូ (Joko Widodo)និងមេដឹកនាំម៉ាឡេស៊ី កាលពីថ្ងៃទី២៤និងថ្ងៃទី២៥ ខែមករា។
អ្នកឃ្លាំមើលផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សង្គមលោកបណ្ឌិត សេង សារី បញ្ជាក់ថាការព្យាយាមរបស់លោក ហ៊ុន សែន នេះ នឹងមិនបានផ្លែផ្កាអ្វីជាដុំកំភូនទេពីព្រោះថាទិសដៅរបស់មេដឹកនាំធ្វើរដ្ឋប្រហារដណ្ដើមអំណាចពីរដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតរបស់អ្នកស្រី អ៊ុង សានសូជី (Aung San Su Kyi) នោះ គឺចង់ក្ដោបក្ដាប់អំណាចផ្ដាច់ការយូរអង្វែងទៅមុខទៀត៖ « បើសិនជារបបសឹកមិនខ្វល់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងរបស់ខ្លួនទេ មិនមែនតែអន្តរជាតិទេ ដែលនឹងដាក់គំនាបសង្កត់លើរបបសឹកនោះ សូម្បីតែអាស៊ានក៏នឹងមានវិធានការតឹងរឹងលើរបបសឹកនេះដែរ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងនៅក្នុងវេទិកាអាស៊ានទេសចរនៅឯខេត្តព្រះសីហនុថាអាស៊ានមានការងារច្រើនណាស់ដែលត្រូវធ្វើ។ លោកបន្ថែមថាអាស៊ានមិនមែនជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាឡើយ៖«ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ថា កិច្ចការរបស់អាស៊ានសម្រាប់ឆ្នំា២០២២ មិនមែនមានតែបញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ាតែមួយមុខនោះទេ យើងមានកិច្ចការជាច្រើនដែលត្រូវធ្វើ។ ហើយអាស៊ានមិនមែនជាចំណាប់ខ្មាំងរបស់មីយ៉ាន់ម៉ានោះដែរ សូមខ្ញុំបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកតាមដានកិច្ចការទាំងឡាយ»។
អ្នកវិភាគនយោបាយនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសលោក គឹម សុខ ព្រមានថាបើសិនជាលោក ហ៊ុន សែន មិនព្រមដកខ្លួនថយឲ្យឆ្ងាយពីមេដឹកនាំយោធាទេ លោក ហ៊ុន សែន នឹងបរាជ័យលើការរៀបចំកិច្ចប្រជុំផ្សេងៗទៀតរបស់អាស៊ានជាមិនខាន៖ «ខ្ញុំគិតថា ការព្យាយាមរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដើម្បីបង្កើតគំរូថ្មីនៅអាស៊ាន។ ហើយមកទល់ពេលនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានដឹងពីបរាជ័យរបស់ខ្លួនឯងទៅហើយ បរាជ័យនេះ បង្ហាញឲ្យឃើញថា បើសិនជាលោក ហ៊ុន សែន មិននៅឃ្លាតឆ្ងាយពីរបបសឹកទេ គឺការងាររបស់អាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំអាស៊ានផ្សេងៗក៏នឹងពិបាកធ្វើដែរ»។
កម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ានបានខកខានការរៀបចំកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាស៊ានម្ដងរួចមកហើយដោយសារតែលោក ហ៊ុន សែន បានទៅធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដ៏ចម្រូងចម្រាស់កាលពីដើមខែមករា។ រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសម៉ាឡេស៊ីលោក សៃហ្វ៊ុដឌីន អាប់ឌុលឡោះ (Saifuddin Abdullah)បានប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានថាមូលហេតុដែលរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាស៊ានមិនទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំតាមការអញ្ជើញរបស់កម្ពុជាដូចការគ្រោងទុកកាលពីថ្ងៃទី១៨ ថ្ងៃទី១៩ ខែមករានោះដោយសារតែលោក ហ៊ុន សែន ទៅជួបមេដឹកនាំរបបសឹកដោយអនុម័តដោយមិនបានពិភាក្សាជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំអាស៊ានជាមុនសិន។
នៅក្នុងជំនួបរវាងលោក ហ៊ុន សែន និងមេដឹកនាំឥណ្ឌូនេស៊ីកាលពីពេលថ្មីៗនេះវិញ លោក ហ៊ុន សែនបានជំរុញឲ្យប្រធានាធិបតីឥណ្ឌូនេស៊ីជួយជំរុញឲ្យមានកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាស៊ាននេះវិញឆាប់ៗដែរ។ ក្រុមអ្នកតាមដានកិច្ចការអន្តរជាតិអះអាងថា កម្ពុជានឹងរងភាពអាម៉ាស់កាន់តែខ្លាំងពិសេសអាចខកខានរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាននៅចុងឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខទៀតបើសិនជាលោក ហ៊ុន សែន នៅតែមានះចង់ឲ្យមេដឹករបបសឹកចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានដដែលនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។