អ្នក​ជំនាញ​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ​ថា កម្ពុជា​នឹង​មិន​អាច​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​បាន​ទេ បើ​សិន​ជា​នៅ​តែ​ចង់​ឲ្យ​មេដឹកនាំ​របប​សឹក​ចូលរួម​

អ្នក​ជំនាញ​កិច្ចការ​អន្តរជាតិលើក​ឡើង​ថា លោក ហ៊ុន សែន នឹង​មិន​សម្រេច​ផែនការ​របស់​ខ្លួ​ន​ ក្នុងការ​បញ្ចុះបញ្ចូល​ឲ្យ​មេដឹកនាំ​អាស៊ាន​ឲ្យ​ទទួល​យក​មក​ដឹកនាំ​​របប​សឹក​មីយ៉ាន់ម៉ា​ ឬ​ភូមា​​ (Myanmar)​ឲ្យមក​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​នាពេល​ខាង​​មុខ​បាន​ជោគជ័យ​ឡើយ។ ពួកគេ​លើក​ឡើង​ថា បើសិន​ជា​លោក ហ៊ុន សែន នៅតែ​មានះ​ចង់ឲ្យ​មេដឹកនាំ​រដ្ឋប្រហារ​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​នៅ​ចុង​ឆ្នាំ២០២២​ខាងមុខ​នោះ កម្ពុជា​នឹង​បរាជ័យ​ក្នុង​នាម​ជា​ប្រធាន​ប្ដូរវេន​អាស៊ាន។

ក្រុមអ្នក​តាម​ដាន​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ​អះអាង​ថា លោក​ ហ៊ុន សែន នឹងមិន​អាច​រៀបចំ​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​បាន​ទេ បើសិន​ជា​លោក ហ៊ុន សែន នៅតែ​រក្សាជំហរ​ចង់មាន​វត្តមាន​មេដឹកនាំ​របប​សឹក​មីយ៉ាន់ម៉ា​នៅក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​នោះ។

អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នៃ​វិទ្យាសា្ថន​ខ្មែរ​សំរាប់​សហប្រតិបត្តការ​និង​សន្តិភាព​លោក វណ្ណ ប៊ុនណា​ មិនរំពឹង​ថា​ មេដឹកនាំ​របបសឹក​ងាកមក​គោរព​តាម​គោលការណ៍​ទាំង​៥​ចំណុច​របស់​អាស៊ាន​ឡើយ។ លោក​បន្ថែម​ថា មកទល់​ពេល​នេះ របបសឹក​នៅតែ​ផ្គើន​ប្រធាន​អាស៊ាន​ និង​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ដដែល​ ពិសេស ការ​ប្រើ​អំពើ​ហិង្សា​ ការបាញ់​សម្លាប់​ពលរដ្ឋ​មីយ៉ាន់ម៉ា ទោះជា​របបសឹក​ធ្លាប់​ព្រមព្រៀង​ជាមួយ​លោក ហ៊ុន សែន កាល​ពី​ដើម​ខែមករា រួចទៅហើយ​ក៏ដោយ៖​ «ពិបាកណាស់​សម្រាប់​មេដឹកនាំ​យោធា​គោរព​កិច្ចព្រមព្រៀង​ជាមួយ​លោក ហ៊ុន សែន ទោះជា​មាន​ការ​សន្ទនា​តាម​វីឌីអូ​ចុងក្រោយ​នេះ​ក៏​ដោយ លោក មីន អ៊ុងល្លាំង​មិនមាន​ចេតនា​ណា​មួយ​ដើម្បី​ធ្វើតាម​លោក ហ៊ុន សែន​ ឬ​គោរព​កិច្ចព្រៀមព្រៀង​របស់​ខ្លួន​ណាស់»។

ការលើក​ឡើង​របស់​អ្នកតាមដាន​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ​នេះ នៅក្រោយ​ពី​លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បាន​ជូប​សន្ទនា​ជាមួយ​មេដឹកនាំ​របប​សឹក​មីយ៉ាន់ម៉ា (Myanmar) លោក មីន អ៊ុងល្លាំង (Min Aung Hlaing) កាលពី​ថ្ងៃទី២៦ ខែមករា។ នៅក្នុងជំនួប​នោះ លោក ហ៊ុន សែន ស្នើឲ្យ​មេដឹកនាំ​រដ្ឋប្រហារ​រូបនេះ​អនុវត្ត​កិច្ចព្រមព្រៀង​៤​ចំណុច​រួមមាន​៖​ ស្នើឲ្យមេដឹកនាំ​រដ្ឋប្រហារ​អនុវត្ត​ឲ្យបាន​គោលការណ៍​ទាំង​៥​ចំណុច​របស់​អាស៊ាន។ ស្នើឲ្យបង្ក​លក្ខណៈ​ល្អ​ឲ្យ​ប្រេសិត​ពិសេស​ចូលទៅ​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​មីយ៉ាន់ម៉ា។​ ត្រូវ​បញ្ឈប់​នូវ​រាល់អំពើ​ហិង្សា និង​ ត្រូវផ្ដល់​ការ​សហការ​ជាមួយ​បណ្ដា​ប្រទេស​ជា​សមាជិក​ ក្នុងការ​ផ្ដល់​ជំនួយ​មនុស្ស​ធម៌​ដល់​ពលរដ្ឋ​មីយ៉ាន់ម៉ា​ជា​ដើម។ លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់​ថា បើ​សិន​ជា​មេដឹកនាំ​របប​សឹក​អនុវត្តគោលការណ៍​ទាំង​៥​ចំណុច​របស់​អាស៊ាន​បាន​ គឺអាច​មក​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​នៅពេល​ខាង​មុខ​បាន។ មក​ទល់ពេល​នេះ​ខាង​របប​សឹក​វិញ​ ក៏មិនទាន់​ឆ្លើយតប​ទៅ​នឹង​សំណើ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន​វិញ​ថាយ៉ាងណានៅ​ឡើយ​ទេ។

នេះមិនមែន​ជាលើកទី១​ទេ ដែល​លោកហ៊ុន សែន ស្នើទៅ​លោក មីន អ៊ុងល្លាំង ឲ្យអនុវត្ត​គោលការណ៍​៤​ចំណុច​ដូច​ដែល​លោក​បាន​ស្នើ​ឡើង​នេះ។ នៅក្នុង​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​ដ៏​ចម្រូងចម្រាស​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ទៅ​ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា កាលពី​ថ្ងៃទី៧ និងថ្ងៃទី៨ ខែមករា​នោះ លោក មីន អ៊ុងល្លាំង និង លោក ហ៊ុន សែន បាន​ព្រមព្រៀង​គ្នា លើ​គោលការណ៍​ទាំង​នេះ ​ម្ដង​រួច​មក​ហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​ពី​លោក ហ៊ុន សែន វិលត្រលប់​មក​កម្ពុជា​វិញ មិន​បាន​ស្រួល​បួល​ផង​ ក្រុម​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​បាន​ទម្លាក់​គ្រាប់​សម្លាប់​ពលរដ្ឋស៊ីវិល​ភូមា​ដដែល។ ក្រៅពីនេះ​ តុលាការ​របបសឹក​បាន​កាត់​ទោស​មេដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​ជាប់ឆ្នោត​ស្រប​ច្បាប់ គឺ​អ្នកស្រី អ៊ុង សាន សូជី ​(Aung San Sukyi)​ ឲ្យជាប់​ពន្ធនាគារ​៤​ឆ្នាំ​ថែម​ទៀត​ផង។

ក្រុម​អ្នក​តាមដាន​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ​មើល​ឃើញ​ថា ឥលូវ​នេះ​លោក ហ៊ុន សែន ហាក់​បន្ទន់​ឥរិយាបទ​ខ្លះ​ លើ​ជំហរ​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​នយោបាយ​នៅ​មីយ៉ាន់ម៉ា​នេះ។ មុន​ពេល​លោក ហ៊ុន សែន បាន​សន្ទនា​ជា​មួយ​លោក មីន អ៊ុងល្លាំង​នោះ  ទំនង​ជា​មាន​ការ​ព្រមព្រៀង​ពី​មេដឹកនាំ​អាស៊ាន​ផ្សេង​ទៀត​ ដូចជា​មេដឹកនាំ​ម៉ាឡេស៊ី និង​មេដឹកនាំ​ឥណ្ឌូនេស៊ី​ជា​ដើម ពីព្រោះថា ការជួបមេដឹកនាំរបបសឹកនេះ នៅ​បន្ទាប់​លោក បាន​ជូប​មេដឹកនំា​ឥណ្ឌូនេស៊ី លោក ចូកូ វីដូដូ (​Joko Widodo)​និង​មេដឹកនាំ​ម៉ាឡេស៊ី​ កាលពី​ថ្ងៃទី២៤ និង​ថ្ងៃទី២៥ ខែមករា។

អ្នកឃ្លាំមើល​ផ្នែក​អភិវឌ្ឍន៍​សង្គម​លោក​បណ្ឌិត សេង សារី បញ្ជាក់​ថា ការព្យាយាម​របស់​លោក ហ៊ុន សែន នេះ នឹង​មិន​បាន​ផ្លែផ្កា​អ្វី​ជា​ដុំកំភូន​ទេ ពីព្រោះ​ថា​ ទិសដៅ​របស់​មេដឹកនាំ​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​ដណ្ដើម​អំណាច​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ជាប់ឆ្នោត​របស់​អ្នកស្រី អ៊ុង សានសូជី (Aung San Su Kyi) នោះ គឺ​ចង់​ក្ដោប​ក្ដាប់​អំណាច​ផ្ដាច់ការ​យូរអង្វែង​ទៅមុខ​ទៀត៖ «បើសិនជា​របបសឹក​មិនខ្វល់​ពីកិច្ចព្រមព្រៀង​របស់​ខ្លួន​ទេ មិនមែន​តែ​អន្តរជាតិ​ទេ ដែល​នឹង​ដាក់​គំនាប​សង្កត់​លើ​របបសឹក​នោះ ​សូម្បី​តែអាស៊ាន​ក៏នឹង​មាន​វិធានការ​តឹងរឹង​លើ​របបសឹក​នេះ​ដែរ»។

លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី​ ហ៊ុន សែន បានថ្លែង​នៅក្នុង​វេទិកា​អាស៊ាន​ទេសចរ​នៅ​ឯ​ខេត្ត​ព្រះសីហនុថា​ អាស៊ាន​មាន​ការងារ​ច្រើន​ណាស់​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ។ លោក​បន្ថែម​ថា អាស៊ាន​មិនមែន​ជាចំណាប់​ខ្មាំង​របស់​មីយ៉ាន់ម៉ា​ឡើយ៖ «ខ្ញុំសូម​បញ្ជាក់​ថា កិច្ចការ​របស់​អាស៊ាន​សម្រាប់​ឆ្នំា២០២២ មិនមែន​មាន​តែ​បញ្ហា​មីយ៉ាន់ម៉ា​តែ​មួយ​មុខ​នោះ​ទេ យើង​មាន​កិច្ចការ​ជាច្រើន​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ។ ហើយ​អាស៊ាន​មិនមែន​ជា​ចំណាប់​ខ្មាំង​របស់​មីយ៉ាន់ម៉ា​នោះ​ដែរ សូម​ខ្ញុំបញ្ជាក់​ប្រាប់​អ្នក​តាម​ដាន​កិច្ចការ​ទាំង​ឡាយ»។

អ្នកវិភាគ​នយោបាយ​និរទេស​ខ្លួន​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេសលោក គឹម សុខ ព្រមាន​ថា បើសិន​ជា​លោក ហ៊ុន សែន មិន​ព្រម​ដក​ខ្លួន​ថយ​ឲ្យ​ឆ្ងាយ​ពី​មេដឹកនាំ​យោធា​ទេ លោក ហ៊ុន សែន នឹង​បរាជ័យ​លើការ​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ផ្សេងៗ​ទៀត​របស់​អាស៊ាន​ជា​មិន​ខាន៖ «ខ្ញុំគិត​ថា ការព្យាយាម​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ​ដើម្បី​បង្កើត​គំរូ​ថ្មី​នៅ​អាស៊ាន។ ហើយ​មក​ទល់​ពេល​នេះ លោក ហ៊ុន សែន បានដឹង​ពី​បរាជ័យ​របស់​ខ្លួន​ឯង​ទៅ​ហើយ បរាជ័យ​នេះ បង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ​ថា បើសិន​ជា​លោក ហ៊ុន សែន មិន​នៅ​ឃ្លាតឆ្ងាយ​ពី​របបសឹក​ទេ គឺ​ការងារ​របស់​អាស៊ាន និង​កិច្ចប្រជុំ​អាស៊ាន​ផ្សេងៗ​ក៏​នឹង​ពិបាក​ធ្វើ​ដែរ»។

កម្ពុជា​ក្នុងនាម​ជា​ប្រធាន​អាស៊ាន​បាន​ខកខាន​ការរៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​ថ្នាក់​រដ្ឋមន្រ្តី​ការបរទេស​អាស៊ាន​ម្ដង​រួច​មក​ហើយ ដោយសារ​តែ​លោក ហ៊ុន សែន បានទៅ​ធ្វើទស្សនកិច្ច​នៅប្រទេស​មីយ៉ាន់ម៉ា​ដ៏ចម្រូងចម្រាស់​កាល​ពី​ដើម​ខែមករា។ រដ្ឋមន្រ្តី​ការ​បរទេស​ម៉ាឡេស៊ី​លោក សៃហ្វ៊ុដឌីន អាប់ឌុល​ឡោះ​ (Saifuddin Abdullah)​បាន​ប្រាប់​ក្រុម​អ្នកសារព័ត៌មាន​ថា មូលហេតុ​ដែល​រដ្ឋមន្រ្តី ការ​បរទេស​អាស៊ាន​មិន​ទៅ​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​តាម​ការ​អញ្ជើញ​របស់​កម្ពុជា ដូចការ​គ្រោង​ទុក​កាល​ពី​ថ្ងៃទី១៨ ថ្ងៃទី១៩ ខែមករា​នោះ ដោយ​សារ​តែលោក ហ៊ុន សែន ទៅជួប​មេដឹកនាំ​របប​សឹក​ដោយ​អនុម័ត​ ដោយ​មិន​បាន​ពិភាក្សា​ជាមួយ​ថ្នាក់ដឹ​កនាំ​អាស៊ានជា​មុន​សិន។

នៅក្នុង​ជំនួប​រវាង​លោក ហ៊ុន សែន និង​មេដឹកនាំ​ឥណ្ឌូនេស៊ី​កាលពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ​វិញ លោក ហ៊ុន សែន​ បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​ប្រធានាធិបតី​ឥណ្ឌូនេស៊ី ​ជួយជំរុញ​ឲ្យមាន​កិច្ចប្រជុំ​រដ្ឋមន្រ្តី​ការបរទេស​អាស៊ាន​នេះ​វិញ​ឆាប់ៗ​ដែរ។ ក្រុមអ្នក​តាមដាន​កិច្ចការ​អន្តរជាតិ​អះអាងថា កម្ពុជា​នឹង​រង​ភាព​អាម៉ាស់​កាន់​តែ​ខ្លាំង​​ពិសេស​អាច​ខកខាន​រៀបចំ​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​នៅ​ចុង​ឆ្នាំ២០២២ ខាង​មុខ​ទៀត​ បើសិន​ជា​លោក ហ៊ុន សែន នៅតែ​មានះ​ចង់​ឲ្យ​មេដឹក​របប​សឹក​ចូលរួម​កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​ដដែលនោះ៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។